Buitenaardsen warm ontvangen
in zomerhit 'Men in Black'
Sfinks-festival in Boechout:
multiculturele vrijhaven
lil
2
1
I
He
0
Cronenbergs 'Crash': moderne horror uit Canada
'Truth about cats dogs'
een modern Cyrano-verhaal
Ft O
I D
Reputatie
Arcf
Kinde
DE STEM
i i i i i
DONDERDAG 24 JULI 1997
02 I pESTEM
Auto-ongevallen en lust
Door Jos Kessels
De verveling drijft mensen te
genwoordig tot het uiterste.
Omdat ook de tv de verveling
wil verdrijven, is het medium
vooral geïnteresseerd in die ui
tersten, die door het exhibitio
nisme en de opdringerigheid
op den duur zelfs tot norm ver
heven worden. Blijkbaar is er
iets mis met je als je je niet ie
der weekend in een lakpakje
perst, vriendelijk met de
zweep slaat en je partner aan
minstens vijf anderen uitleent.
De SF-schrijver James Ballard
voorspelde in de zeventiger jaren
al dat de techniek een belangrijke
rol zou spelen in de erotische toe
komst. In Crash koppelt hij seks
aan auto's. Op zich niet zo verras
send, want de auto wordt al lang
met mannelijkheid, opwinding en
verlangen geassocieerd. Bij Bal
lard gaat het echter niet om
scheurend optrekken bij groen
licht, maar om verregaande ex
cessen, namelijk het klaarkomen
bij het zien van auto-ongelukken.
De Canadese regisseur David
Cronenberg, die een heel oeuvre
heeft opgebouwd van klinische
horrorfilms waarin de mens zich
laat leiden door de techniek en
niet meer in staat is zichzelf in de
hand te houden, was dan ook de
aangewezen figuur om het boek
van Ballard te verfilmen.
Crash reed vorig jaar op het film
festival van Cannes voor het eerst
door het rood en sindsdien zijn de
stoplichten niet meer te tellen ge
weest. In Engeland werd de film
zelfs hier en daar verboden, om
dat gevreesd werd voor nog meer
schroot op de weg.
Deze reputatie snelde de film ook
vooruit op het recente Filmfesti-
Driftig zoeken naar seksuele kicks in de film 'Crash'
val Rotterdam, maar daar keerde
het rumoer zich tegen de film.
Onaangedaan reed het publiek te
rug, voordat het einde van de
doodlopende weg bereikt was.
In Crash draait het om de recla
meman Ballard (James Spader)
en zijn vrouw Catherine (Deborah
Unger), die anderen nodig hebben
om hun liefdesleven nog enige
vaart te geven.
Ze proberen elkaar op te winden
met verhalen over die vluggertjes,
maar het anonieme gepluk boeit
niet lang.
Dan raakt Ballard betrokken bij
een auto-ongeluk, waarbij een
man om het leven komt. Diens
echtgenote, Helen (Holly Hunter),
houdt er nogal aparte ideeën op
na over het ongeval en brengt
Ballard in contact met een onder
zoeker, die zijn seksuele kicks
haalt uit het nabootsen van be
roemde ongelukken, zoals dat van
James Dean en Jane Mansfield.
Het begin van Crash is nog wel
aardig, omdat regisseur Cronen
berg fraai vorm geeft aan de ero
tische escapades van Ballard en
Catherine. De kilheid van de
hartstocht is bijna pornografisch,
maar Cronenberg tilt de ijzige op
winding visueel naar een hoog ni
veau.
Dan gaat het mis, zoals zo vaak
bij Cronenberg (Videodrome, The
Fly, Naked Lunch). Na de veelbe
lovende en suggestieve start ver
liest hij zich in buitensporigheden
en de film begint zichzelf bela
chelijk te maken. Cronenberg
moest over veel overredings
kracht beschikken dat hij Holly
Hunter in een marteltuigje praat,
maar als kijker zie je het liever
niet.
Het is precies op dit punt dat Cro
nenberg zich vergist. Hij denkt
dat de kijker zich zal verdiepen in
de excessen en daar een warm en
menselijk gevoel in zal ontdek
ken, maar de opeenstapeling van
extremiteiten doet bij de kijker
juist alle lust vergaan en de verve
ling toenemen. Met als dieptepunt
Rosanna Arquette op stalen stel
ten.
'Crash' van David Cronenberg is te zien
in Chassé Cinema in Breda.
Door Jos Kessels
Terwijl we foto's maken van Mars
alsof het de tuin van de aarde is,
krijgen we via Hollywood de laatste
tijd weer druk bezoek van buiten
aardsen, die een kijkje bij ons ko
men nemen. Geen vredelievende
ET's meer, maar vreemde gedroch
ten die de chaos in de wereld willen
vergroten, ware het niet dat er altijd
wel weer enkele onbuigzame Ameri
kanen opstaan die voorkomen dat de
zandloper breekt.
Men in Black van Barry Sonnenfeld,
gebaseerd op een Amerikaanse co
mic, vertrekt vanuit het idee dat we
al vele jaren buitenaardsen in ons
midden hebben, maar dat ze als
mensen vermomd zijn. En waar zou
den buitenaardsen zich beter thuis-
voelen dan in New York, de stad die
nooit slaapt?
De film begint ver weg van New
York, aan de Mexicaanse grens in
Texas. Als enkele rangers een trans
port illegalen tegenhouden, duikt
plotseling de in een strak zwart pak
gehulde K (Tommy Lee Jones) op.
Hij heeft het voorzien op een Mexi
caan, die bij nader inzien geen wet
back is, maar een bewegende snij
boon van lichtjaren ver weg. K blijkt
voor een geheime dienst te werken,
die buitenaardsen opspoort. Op dat
zelfde moment rent in New York een
jonge zwarte rechercheur (Will
Smith), die binnen afzienbare tijd J
zal heten, achter een zwerver aan.
De rechercheur merkt dat er iets
niet klopt wanneer de vluchteling
tegen muren omhoog rent en schuif
deurtjes voor de ogen heeft.
K wordt na zijn Texaans uitstapje
met de zaak belast en neemt de
zwarte rechercheur J als zijn nieuwe
partner. Voor het tweetal is er al
meteen werk aan de winkel, omdat
een insekt zich meester heeft ge
maakt van het lichaam van een boe
renkinkel en naar New York rijdt,
om het einde van onze aardse tijden
te bespoedigen.
Men in Black is dé grote zomerhit in
Amerika en helemaal verwonderlijk
is dat niet. De film is een soort men
geling van The Blues Brothers en
Ghostbusters, die de monsterafde
ling van een mutantencircus bezoe
ken. Dankzij een uitgekiende high
tech marketingcampagne werd
Amerika al een jaar lang warm ge
draaid voor deze film, compleet met
aanverwante artikelen. Hoewel Men
in Black een optelsom lijkt van film
formules en je steeds het gevoel hebt
dat je het weieens gezien hebt, wekt
hij toch de indruk van iets nieuws.
Dat komt misschien omdat eigenlijk
alles werkt in deze film. De persona
ges zijn goed op elkaar afgestemd en
doordacht gecast, de speciale effec
ten sturen de jeugd rechtstreeks
naar de speelgoedwinkel en de hu
mor is wat slimmer en intelligenter
dan gewoonlijk. Vooral in dat laat
ste valt de hand te ontdekken van
regisseur Sonnenfeld, die eerder de
grappige Get Shorty draaide. Een
kostelijke vondst bij voorbeeld is de
wand met tv-schermen, waarop ver
momde buitenaardsen gecontro
leerd worden. Dan wordt het ver
moeden bewaarheid dat sommige
bekenden inderdaad van een andere
planeet zijn.
Ook ontbreekt de vaste toespeling
op Elvis niet, inmiddels een running
gag in science fiction-films. Hoewel
Men in Black zoals alles tegenwoor
dig als een product gelanceerd
wordt, is het een verrassend speelse
en vermakelijke film.
'Men in Black' van Barre Sonnenfeld
draait in Grand in Breda, City in Roosen
daal, Cinemactueelin Bergen op Zoom en
De Koning van Engeland in Hulst.
Will Smith (links) en Tommy Lee Jones wachten buitenaardsen op in 'Men in Black'.
Het muzikale Indiase circus Musafir
Door Ben Ackermans
Een kapotgeslagen frisdrankglas is de onder
grond. De danser van Musafir heeft kennelijk
spijkerharde voetzolen. Geen druppel bloed te
zien wanneer hij op de tonen van de tabla zijn
rondjes draait. Mét waterkan op het hoofd.
Musafir, het muzikale circus uit de Indiase re
gio Rajastan, zal dit weekeinde tijdens Sfinks
heel wat bijzonders laten zien. Glasdansen dus,
maar ook evenwichtskunst, vuurvreterij, slan
genmensen. Zes maal zal de bonte groep uit de
Thar-woestijn over het festivalterrein in het
Belgische Boechout trekken.
Leuk voor de ogen. Die krijgen daar onder de
rook van Antwerpen altijd wel een hoop te ver
werken. Maar meer nog is Sfinks er natuurlijk
voor de oren. Met muziek die vraagt om aan
dacht, muziek uit het hart veelal.
Een wereld om naar te luisteren is het motto
van de 22e aflevering van het beste wereldmu
ziekfestival in de Benelux. En dat gaat dan niet
alleen op voor de overvloedige hoeveelheid
klanken van zo'n 35 groepen van vijf continen
ten. Het heeft ook te maken met de vrijhaven
die Sfinks wil zijn: een ontmoetingsplek waar
multicultureel geen abstract begrip is. Waar
mensen elkaar echt horen.
Op alle mogelijke manieren wil het festival die
utopische gedachte uitstralen. Het gebeurt via
de workshops die al aan de gang zijn, via een
reeks ontmoetingen tussen publiek en artiesten
in het weekend, door de ruimte die Sfinks ook
letterlijk biedt: een gezellig, tolerant dorp in
een weide met wat oude fruitbomen.
De gedurfde artistieke keuzes waarop Sfinks
zich steeds laat voorstaan tonen zich ook in het
programma van de editie '97. Meteen morgena
vond al met het project Voces del Al Andalus.
Zanger Enrique Morente uit Granada, een man
die houdt van vernieuwing, koppelt daarin de
emotie van flamenco aan de melodieën en de
verfijning van Arabische muziek.
Morente speelt morgen eerst zelf met zijn fla
menco-groep op. Daarna treedt het Orquesta
Andalusi de Tetuan aan. Ook dit orkest, sinds
1957 geleid door Abdessadak Chekara, ken
merkt zich door een grote mate van flexibili
teit. Een ideale partner dus voor het Cante del
Al Andalus, de suite waarin Morente het beste
van twee werelden tracht te combineren.
Lyriek uit het zuiden van Spanje, maar dan van
vele eeuwen her, keert zondag nog eens terug
via het Israeli Andalusian Orchestra. Joodse
muzikanten uit Noord-Afrika en de vroegere
Sovjetunie, die zich in de jaren '50 en '60 in Is
raël vestigden, brengen authentieke Andalusi-
sche muziek, die aan de basis lag van de joodse
muziek in Noord-Afrika.
Uit Zuid-Spanje is er dan ook nog Radio Tari-
fa, het samenwerkingsverband van muziekgek-
ken die een cocktail van muziekstijlen en in
strumenten bereiden. Een bij voorbaat opwin
dende afsluiter zondagavond. Het verdere aan
bod laat zien dat Sfinks weer zeer divers is. Gil
The Perfects, jonge Kaapverdianen uit Rot
terdam, staan met hun poppy dansmuziek op
hetzelfde affiche als de lier-spelende Kretenzer
Psarantonis. De zeeliederen van de Polynesi
sche groep Te Vaka en de mix van hiphop,
drum 'n bass en oosterse muziek van het
Brits/Indiase The Asian Equation liggen ook
niet bepaald in eikaars verlengde. Nog een
greep: het Cubaanse son-orkest Sierra Maestra,
zangeres Angelique Kidjo uit Benin (een van
Afrika's tapsterren), de Congolese meestergita-
rist Diblo Dibala, de nomadengroep Ailanys uit
Zuid-Siberië, Nelson Mandela's favoriete band
Amampondo, multi-instrumentalist Carlinhos
Brown uit Brazilië, ex-Zap Mama Sally Nyolo,
zangeres Matlubeh uit Oezbekistan en de
grensdoorbrekende zangeres Natacha Atlas.
Sfinks '97, Molenveld in Boechout, aan de N10 tussen
Antwerpen en Lier. Trein Antwerpen -Lier-Heist op den
Berg stopt 500 meter van het festival. Vanavond gratis
entree met Los Activos, Lunar Drive en Saily Nyolo. Vrij
dagavond 25 juli, 20 uur: Voces del Al Andalus, kaarten
45. Zaterdag 26 en zondag 27 juli 55, beide dagen
samen 94. Kinderen onder 14 jaar gratis entree.
0
2
j
BERGEN OP ZOOM
Cinemactueel 1-2-3 - Men in Black - Lady en de vagebond - Speed
2: Cruise Control - Bean
Cinema Paradiso - Antonia - Salto al vacio
Roxy 1 - Bean
Roxy 2 - Lady en de vagebond - Men in black
BREDA
Grand - Men in black
Mignon - Liar Liar
Cinesol 1 - Truth about cats and dogs
Cinesol 2 - Fly away home/The English patient
Cinesol3 - Speed 2
Casino 1 - Bean - Lady en de vagebond
Casino 2 - Scream
Casino 3 - Con air -101 Dalmatiërs
Casino 4-All stars-
Chassé Cinema - II postino - Trois vies et une seule mort - Antonia
- Crash - Un été a la goulette - Girl 6 - L'ami de mon amie - Dorp aan
de rivier - Fallen Angels - Surviving Picasso
GEERTRUIDENBERG
Centraal 1 2 - Speed 2 - Lady en de vagebond (a.l) - Bean (a.l)
GOES
Grand Theater - Bean - Lady en de vagebond
HULST
Koning van Engeland -101 Dalmatiërs - Liar Liar - Scream - Con
Air - Lady en de vagebond - Speed 2 - Bean - Private Parts - Fly away
home - Beavis and Butt-head - Men in black
ROOSENDAAL
City 1-2-3 - Men in black - Lady en de vagebond - Speed 2 - Bean
TILBURG
Heuvelpoort 1-2-3-4-5- Scream - Fly away home - Jungle 2 Jungle
- Con Air - Speed 2 - All Stars Men in black - Lady en de Vagebond
Cinecitta 1 - The English Patient - Everyone says I love you
Cinecitta 2 - Karakter - Trees Lounge
Cinecitta 3 - Romeo Juliet - The Funeral
Midi - Bean
VLISSINGEN
Alhambra Theater - Bean - Fly away home - Scream - Lady en de
vagebond - Con Air - Speed 2 - Men in black
ANTWERPEN
Metropole - Zaal 1 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Gaston's War
Zaal 2 -17.00 en 20.00 uur The Associate
14.30 uur Napoleon
22.30 uur Ransom
Zaal 3 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Absolute Power
Zaal 4 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The Saint
Zaal 5 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Speed 2
Zaal 6 - 20.00 en 22.30 uur The Devil's Own
14.30,17.00 uur Fly away home
Zaal 7 - 14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur The fifth element
Zaal 8 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Con Air
Zaal 9 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Anaconda
Zaal 10 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Fools rush in
Zaal 11 - 14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur Mad Dogs
Zaal 12 -14.30 uur 101 Dalmatiërs
17.00 uur The English Patient
20.00 en 22.30 uur Set it off
Zaal 13 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The Crow
Zaal 14 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Freeway
Zaal 15 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Beavis and Butt-head
Zaal 16 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Dante's Peak
Zaal 17 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Jungle 2 Jungle
Zaal 18 -17.30 101 Dalmatiërs
14.30 en 22.30 uur The English patient
20.00 Turbulence
Zaal 19 -14.30 en 17.00 uur Napoleon
20.00 uur The English patient
22.30 uur Turbulence
Zaal 20 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Batman Robin
Zaal 21 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Metro
Zaal 22 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Romeo and Juliet
Zaal 23 - 14.30 en 17.00 uur Lady and the tramp
Cinema Cinema - Seven - Menace II Society - Casino - Blade Runner-
Forrest Gump - Driving miss Daisy - Lethal Weapon - Indiana Jones-
Les Visiteurs - Tout doit disparaïtre - A Clockwork orange - Strange
days - Natural Born killers - True romance - La Haine - Chinatown
Zaal 24 - 14.30,17.00 en 20.00 uur Beverly Hills Ninja
22.30 uur Donnie Brasco
Door Jos Kessels
The Truth about cats dogs van
Michael Lehmann is een moder
ne versie van het Cyrano-ver
haal, maar dan over twee vrou
wen, die een misleidend spel
spelen met identiteiten, om een
man te veroveren.
Abby is een radio-presentatrice,
die in de onzichtbaarheid van
het medium triomfeert, maar in
het dagelijkse leven met haar
onopvallende uiterlijk weinig
bekijks heeft.
Ze is bevriend met haar buur
meisje Noelle (Uma Thurman),
een lang blond fotomodel dat
evenmin erg succesvol is in het
stand houden van haar relaties
met mannen.
Op een dag wordt Abby gebeld
door een luisteraar, die met een
probleem zit. Als Abby het voor
hem oplost, wil de jongeman, de
aantrekkelijke fotograaf Brian,
persoonlijk met haar kennisma
ken.
Als Abby zich dan ook nog om
schrijft als lang, blond en
trekkelijk, is ze later wel ge
dwongen Noelle naar het af
spraakje te sturen. Het is het be
gin van de nodige misverstanden
en ruzies, omdat Abby inmiddels
verliefd is geworden op Brian en
ook Noelle voor hem valt.
Regisseur Lehmann, die het vak
leerde in de Zoetrope-studio's
van Francis Coppola, wil met
zijn film de clichés op de korrel
nemen dat onopvallende vrou
wen geen seksuele passie hebben
en mooie vrouwen niet dom zijn.
'The truth about cats dogs' van Me I
chael Lehmann draait in Cinésol 1 in
Breda.
poor Marjan Mes
Ed van der Elsken (191
{eld Nederlands meesl
graaf. De bekendste oc
prachtige fotoboeken,
jaar na zijn dood - blij
recent Hong Kong, het
de fotoreportage die Vat
wereldreis in 1959 en 1
malige Britse kroonkolo
de originele zwart-witp
het Nederlands Foto Ins
get een geweldige bezete:
emotionele naaktheid vast
Elsken de hele wereld af. I
tograaf. Heftig geïnteress
buitenbeentjes, hoeren en
verliefden, betrapte hij die
hun natuurlijke omgeving.
Parijs, Afrika of Tokio was
De armoede, de zelfkant, v
extase en seks; hij heeft b
leggen op unieke platen. In
misschien nog wel in zwa
'palet' uit zijn begintijd. Er
dact, die pas echt leefde als
mera naar de wereld kon k
Zijn meedogenloze eerlijkh
tuigen brachten hem er toe
thuis in Edam, vast te legge
hij zichzelf als kankerpatii
ving, wat de aangrijpende
de VPRO vertoond.
Het fotoboek over Hong Ko
ken in zijn laatste twee,
vensjaren nog zelf samen,
had teruggevonden die eer
chief hadden gelegen. Weg
j bij de uitgave van Once up<
tale oeuvre-overzicht uit 19
ze snel uitgegeven te krijg
was geweest.
Anneke van der Elsken, zij
meerdere mislukte poginge
Engelse uitgever te interess
met de Britse overdracht c
aan China een mooie gelege:
deze zomer te laten verschij
In samenwerking met Anne
Nederlands Fotoarchief (da
tievenarchief beheert) orga
Foto Instituut ter gelegenhe
tie een expositie met een boe
I ginele Hong Kong-foto's.
I De prenten hangen in de
ruimte van het monumental
stituut in de Rotterdamse W
ook het Nederlands Fotoarcl
vaak wat kinderlijke bijschi
I de fotograaf zelf. Hij schree
I jaar nadat hij in Hong Kong
innering dus, maar ze laten e
Uma Thurman en Ben Chaplin in 'Truth about cats dogs'
Door Angelique Spaninks
Binnen is het koel en sto
wat je ruikt is puin en cen
een van de kale museu
waar enkele maanden j
nog verstilde Mondriaans
witte muren hingen, staan
meer dan een bouwsteiger
zwaar gehavende metali
reedschapskist. Muzeum si
°p in grote hanepoten. I
van het museum is leeg, i
op de baksteen en het beto:
ontmanteld.
Het Haags Gemeentemuse
van de grootste jonge mor
ben van Nederland wordt
taureerd. Maar liefst 54 r
gooien rijk en gemeente ei
aan om het monumentale
werk in oude luister te
en te voorzien van een
kostuumkelder. „Een
get voor een zo omvangrij
tauratie als deze", zegt
leider Jan Nies, „maar
er nu naar uitziet, gaan
ker niet overschrijden."
Tijdens de ontwerpfase
bouw van het Haags C
museum aan de statige ou
derslaan, liet bouwmeeste:
drik Petrus Berlage
diets maar dan ook lucco 4
oeval over. Hooggestemd
zijn idealen en die van
directeur Van Gelder;
neentemuseum moest
meest geavanceerde
seum van de wereld
dat werd het.
Het rond die zelfde
verde Eindhovense
j*um van architgc,. Kropho
1 Rotterdamse Museu
mans van Beuningen dat
Pen werd door Van
ebben op het eerste
J'ergelijkbare uitstraling
unnen volgens kenners bij
bestudering toch
dan het raffinement
ge s laatste grote bou.,
'aas heeft de architect
w zelf nooit helemaal
hei
sobe
P
zo
i we
i Geir
St<
este:
(1856
c niets a
nd
mi
h
het
daglic
1 wordi
1 tijd
e Van Ab
t Kropho
Museum
or
der
gezic
uitstraling
ïers biv
niet
van
bouwwerl
hi
