Vakantie reizen
Zeilen langs de kust biedt totale ontspanning
TT
Slenteren door een veelbezongen buurt
D2 I DE STEM
D3
ir
Prachtig landschap
m«P?s3
.XL lij vtfpifiiy
Loveboat
Britse toeristen lopen Frankrijk
onder de voet
Boekje met drie wandelroutes in De Jordaan
Cruisen naar zonsverduistering
Luxe vliegen is duurder
Handige Reiswijzers
Sologids '97 voor
alleenstaanden
Nieuwe route luxe trein
Ook themagidsen van Odyssee
Londen houdt 'open huis'
Kano Zesdaagse
JULI 1997
11
ZATERDAG 12 JULI 1997
d
Turkije vanaf het water
i de stem/dick de boer
I ie stad werd ingenomen, in
liet was, en is nog altijd, de
l:he gebeurtenis in de ge-
I: stad. Niet alleen werd een
li op Zoom kapotgeschoten,
Iste ook veel mensenlevens.
I ggetuigeverslag, geschreven
liannes Janssen, die ten tijde
|>g maar net beroepen was.
I mssen heet Kort en beknopt
lepasseerde ten tyde van de
I er stad Bergen op Zoom op
>r 1747. Alsmede de detaïlje
en de dispositie des daags te
oor Johannes Janssen. Bene-
rs wedervaren en bittere ont-
dag en volgende dagen over-
lor die ongelukkige overrom-
tot een beschreijelijk treur-
Janssen, „waarop niet dan
mingen van moord en wreed-
n en plunderen, met allerlei
gezien wierden, en 't bloed
onder klein of groot, zonder
tsten, ja zonder Roomsche of
te ontzien, als beeken uitge-
er ooggetuige van geweest is,
'denken van alle die gewelde-
dheden nog t'zidderen en be
ft: „De stad krielde van Fran-
13 en herwaards liepen met de
e snaphanen. In de huizen aan
m de straat hoorde men een
waardoor kisten en kasten in
fn geslagen, alsmede het aller-
eeuw van de arme inwoon-
lar werd Bergen op Zoom door
:et gehouden, en al die tijd lag
:en puinhoop bij. Zo trots was
?t veroveren van de stad, dat er
i gedichten over verscheen. De
Jtrrijver was Voltaire. Van de be-
l werd een grote maquette ge-
Parijs tentoongesteld werd. Er
gedaan die maquette naar Het
te halen, maar dat is niet ge-
ïs beschikt Het Markiezenho
maquette, die permanent te
nu. De tenoonstelling 'Bergen
is in die maquettezaal inge"
1748 werd de Vrede van Aken
•ede tussen Frankrijk en Neder-
isen gaven Zeeuwsch-Vlaande-
op Zoom terug. Het beleg ha
4000 doden gekost. De ü]ke
ven in de Franse loopgraven,
reet werden dichtgegooid,
werd iets later een pariemental
gesteld naar het hoe en waaro
n de stad. De inmiddels
ronström beriep zich daarbij op
ehoor. In Bergen op Zoom
deropbouw. Al vier jaar la
el herbouwde Grote Kerk op
jd, compleet met de karakteri
Uus' die nu nog het silhouet vai
alt.
Zoom 1747'. Prenten, tekeningen,
n. Het Markiezenhof, Steenb^jl
srgen op Zoom. Geopend dinso y
van 11.00-17.00 uur. (t/m 28 sep
Een zacht deinende boot en een
fluwelen briesje dat de blote
i ruggen op het voordek streelt.
Stralende zon en verdwenen
stress. Een vaarvakantie in de
Turkse wateren kan dat alle
maal bieden. Ook al komt er re
gelmatig alleen maar koud wa
ter uit de douche. Een anti
stress-vakantie voor degenen die
«raag luieren en toch ook enkele
bezienswaardigheden willen
meepikken.
Door Karen Wijnen
De boot schommelt zachtjes. Een
zacht briesje strijkt over de blote
ruggen op het voordek. Een stra-
j lende zon schijnt op het glasheldere water van
Je Aegische Zee. Na twee uur al lijkt Neder
land heel ver weg. De Yosun, een van de tien
toten van de Nederlands-Turkse maatschap
pij Tussock Cruising (gevestigd in Amersfoort
en Bodrum) zet koers van Bite? naar een kleine
i baai, een paar uur varen,
j De avond tevoren zijn de passagiers op het
vliegveld door een Turkse delegatie ontvangen
en met de bus naar de boot gebracht. Iedereen
schuift aan voor een glas champagne en een
nachtelijk hapje. Ondertussen worden de kof-
j 'eis naar de kooien gebracht, en heeft de eerste
«snismaking op het dek plaats.
De volgende ochtend waan je je in een droom.
Het ontbijt staat klaar, de boot blijkt in een
j schilderachtig haventje te liggen en de beman
ningsleden lachen vriendelijk als je de trap op
tornt. Goed, één minpuntje: omdat de motoren
niet draaien, is er geen warm water en moet je
dus koud douchen. Maar is er een betere ma
nier om goed wakker te worden en de dag fris
te beginnen?
Zo'n vaarcruise is een ideale vakantie voor wie
veel wil zien, maar geen zin heeft daar uren
I voor in een bus, auto of trein te zitten. Vanaf
het dek van de boot zie je een prachtig land
schap aan je voorbijtrekken: koningsgraven,
witte stadjes, bergen en strand. Uitrusten is
onvermijdelijk: binnen een paar uur glijdt alle
stress van je af, zelfs de grootst workaholic
denkt echt niet meer aan het bureau vol ach
terstallig werk.
I Uiteraard is het belangrijk met welke mensen
;eop de boot zit. De klassieke, houten zeiljach-
{guletsvariëren in grootte en bieden
alaats aan zes personen op de kleinste boot tot
achttien op het grootste exemplaar, de Grandi
I-Datje het grootste deel van de dag in eikaars
doorbrengt, blijkt over het alge-
toch weinig problemen of wrijving op te
JMK >-•
Een zeïlcruise in de Turkse wateren is vooral rustgevend.
Maaltijden en drankjes aan boord zijn bij de prijs inbegrepen.
leveren. Uiteindelijk weet iedereeen waar hij
aan begint en gaat iedereen met dezelfde in
stelling aan boord: een week genieten. En
daarbij zijn de boten groot genoeg voor afzon
dering als iemand daar behoefte aan heeft.
De ervaring leert echter dat er nagenoeg altijd
in heel korte tijd hechte vriendschappen ont
staan. Het klimaat, de totale ontspanning en
natuurlijk de Raki, de nationale Turkse drank,
zijn daar allemaal debet aan.
Al snel ontstaat een soort dagelijkse routine.
Ontbijten, en dan de zeilen omhoog als er ook
maar een beetje wind staat. De sportievelingen
mogen helpen met zeilen, de luiaards gaan op
het voordek liggen lezen en zonnen, of blijven
voor een praatje en een spelletje op het achter
dek. Zo tegen het middaguur wordt aangelegd
in een van de ontelbare baaitjes die de Turkse
kust hier rijk is. Volstrekt onbewoond lijkt de
omgeving, maar dat is vaak maar schijn. Want
na de lunch aan boord blijkt op heel korte af
stand de bewoonde wereld te zijn.
Zo'n keer of drie per week wordt een excursie
georganiseerd. Naar een Turks badhuis, een
oude ruïne of een andere bezienswaardigheid.
Maar het motto blijft: vrijheid, blijheid. Wie
geen zin heeft, gewoon lekker lui wü zijn, kan
op de boot blijven. Wie wat avontuurlijker is
ingesteld, ook nog wat van het land wü zien,
kan mee op een kameel. Of in een eng klein
bootje de rivierdelta op waar enorm grote
schildpadden dicht langs de boot zwemmen.
Een cruise met de 'loveboat' is het zeker niet,
daarvoor is er te weinig glamour. Vaak geen
warm water (zeker niet als er gezeild wordt in
plaats van op de motor te varen) en maar op
beperkte tijden elektriciteit. Maar romantisch
is het wel. Wie in een totaal verlaten baai zit te
barbecuen, maalt niet om electriciteit. Dan is
het puur genieten. Van de boot die ligt te dob
beren in het licht van de ondergaande zon, van
de bemanning die, zichzelf begeleidend op een
trommel, Turkse liederen zingt.
Toch is er wel luxe. Want drie keer per dag
staat er eten voor je klaar. Afwassen hoeft niet,
je koffie wordt op verzoek geserveerd. Door ui
terst vriendelijk personeel.
Voor een weekje pure ontspanning betaal je
vanaf 1.550 gulden, inclusief vlucht, maar ex
clusief excursies. Een flinke hap uit je vakan
tiegeld, maar daar zitten ook maaltijden bij en
drankjes aan boord.
En één ding is zeker: het is rustgevend, gezellig
en de vaargast ziet veel. Niet voor niets kom je
op deze boten vaak vakantiegangers tegen die
al voor de vierde, vijfde, soms zelfs voor de
vijftiende keer hebben geboekt.
Informatie over vaarvakanties is bij het reisbu
reau te krijgen. Informatie over zeilcruise-specia-
list Tussock Cruising: 033-4631644. Het vaarsei-
zoen van Tussock, in de wateren langs de Turkse
Zuid-West kust, ligt tussen begin april en eind
oktober.
Volgens een woordvoerder van
Brittany Ferries doet vooral de
combinatie van de dure pond in
het buitenland en slecht weer
thuis wonderen voor het vakan
tieverkeer.
Het aantal boekingen voor een
veerbootretour naar Normandië
en Bretagne is al met 20 procent
gestegen vergeleken met 1995.
Dat betekent dat alleen al Brit
tany Ferries de komende weken
3,3 miljoen passagiers zal over
varen.
De haven van Dover registreer
de in de eerste vijf maanden van
1997 al een groei van 30 procent
tot 7,4 miljoen passagiers.
Meestal dagjesmensen die van
de sterlingkoers profiteerden en
bierinkopen deden in Calais of
Boulogne.
Hoewel de Fransen zeker niet de
beste vrienden van de Britten
zijn, prijzen alle kranten de
laatste dagen het goede leven in
het land van Chirac. „Je kunt er
een steak frites verorberen voor
de helft van wat je daarvoor in
Groot-Brittannië betaalt," al
dus de Daily Telegraph.
Dezelfde krant rekende voor dat
een gezin met twee kinderen dat
een week in een vakantiebunga
low in Nice verblijft dit jaar 450
pond (inmiddels een slordige
1500 gulden) beter af is dan vo
rig jaar. Dat inclusief de tolwe
gen naar het zuiden en een ho
telovernachting bij Macon.
Zo enthousiast is de normaliter
zeer nationalistische Daily Te
legraph over Frankrijk dat een
economisch redacteur zelfs een
nieuwe tekst bedacht voor een
bekend lied: 'Happy days are
here again, we can now afford
our kirs again, let us raise a
glass with 'cheer's again, ten
franc pound is here again'.
bvanHuët
fransen, en niets vermoedende
federlanderse vakantiegangers
a Frankrijk, kunnen zich maar
beter voorbereiden op een Brit-
I se toeristeninvasie.
5 schattingen van Britse
'■eerbootmaatschappijen en
reisorganisaties zal een record
aantal Britten in juli en augus-
I 'as het Kanaal oversteken voor
I fen onverwacht aantrekkelijke
I rakantie bij de overburen. Vorig
Dar kozen 9,6 miljoen Britten
■oor Frankrijk. Maar dit jaar
I rallen dat er zeker 25 procent
"eer zijn, zo wordt voorspeld,
itse reisorganisaties hebben
o 'fenomenale' belangstelling
registreerd voor met name de
I °'e d'Azur, de Atlantische
-plaatsen en de Parijse regio.
I 0or(ie plotselinge reislust naar
fallische land bestaan drie
™®en: 1. de zeer hoge waarde
I ïan het Britse pond sterling,
I l°or het eerst sinds acht jaar is
pond weer tien franc waard;
bet beroerde weer in juni,
I nfse meteorologen hebben de
I ,e 'un' Semeten sinds 1860
A 'extra vakantiegeld'
miljoenen Britten hebben
«gehouden aan de lucratieve
"sformatie van hun coopera
te spaarkassen tot commer-
,ee banken. Gemiddeld is
Klim voor een waafde van
gulden aan gratis aandelen
^gereikt.
Jatten zoeken dus massaal
I hnse zon. Bovendien bul-
3 ze van het geld en zijn ze
°okr„
tatsti
5 eens goed gemutst. Het
ie vanwege recente sport-
!ssen' Opiniepeilingen wij-
onti Wens °P een algemene
Mhstischer stemming sinds
Blai6 ng van Premier Tony
Vorige maand was het 25 jaar geleden
dat de bekendste volkswijk van Ne
derland, De Jordaan in Amsterdam,
van de slopershamer werd gered. Ter
gelegenheid hiervan is een klein,
maar fijn boekje verschenen met drie
wandelingen door deze veelbezongen
buurt.
Door Johan van Grinsven
et is een bescheiden, maar desondanks ui-
I terst fraai boekje: 'Wandelen langs oud en
JL J^nieuw door de Jordaan'. Uitgegeven om
te markeren dat het in juni 25 jaar geleden was dat de
bekendste volkswijk van Nederland van de slopersha
mer werd gered. Drie wandelroutes staan erin; ze nodi
gen uit tot langdurig slenteren door een wijk vol nos
talgie, valse romantiek, vergane glorie en yuppie-
nieuwkomers.
De Jordaan ontstond bij dezelfde stadsuitbreiding
waarin de wereldberoemde Amsterdamse grachten
gordel werd aangelegd. We schrijven de zeventiende
eeuw. De buurt, ongeveer 95 hectare groot, was be
doeld voor minder draagkrachtige burgers en eenvou
dige ambachtslieden. Het aantal mensen dat er woon
de, nam snel toe in dit voormalige tuinbouwgebied.
Daardoor waren de leefomstandigheden er verre van
optimaal. Omstreeks 1900 woonden er 80.000 mensen
in De Jordaan. De buurt kenmerkte zich door gesloten
straatwanden, inpandige huizen, sloppen, gangen, ste
gen en sloten, die voor transport en als riool werden
gebruikt.
Vanaf de negentiende eeuw zette de verkrotting en ver
paupering van De Jordaan in. Daarom werden er na de
Tweede Wereldoorlog rigoreuze plannen ontwikkeld
om de buurt op te knappen. De gemeente daarentegen
had lange tijd het voornemen om de vervallen wijk he
lemaal te slopen en te vervangen door nieuwbouw.
Maar dat leverde een storm van protesten op. De meest
bezongen wijk van Nederland bleef gespaard. En
kleinschalige nieuwbouwprojecten maakten De Jor
daan weer leefbaar, iets van de oude romantiek keerde
er terug.
Toch is De Jordaan sterk veranderd. Voor veel van de
oude bewoners liet de nieuwbouw te lang op zich
wachten. Ze trokken weg. Nu wonen er nog zo'n 19.000
mensen in de wijk, de vroegere arbeiders zijn er opge
volgd door meer draagkrachtige nieuwkomers die ge
lokt zijn door de centrale ligging van de wijk. Of zoals
voorzitter Gerrit Lageman van de Stichting 25 Jaar
Stadsvernieuwing Jordaan het stelt: „In de plaats van
de oorspronkelijke Jordaners - die, op houten trapjes
gezeten of uit het raam hangend, de laatste nieuwtjes
uitwisselen - komen 'die juristenvrouwen, die vijf ton
neertellen voor een afgekeurde woning hier aan de
Noordermarkt en die vervolgens klagen dat ze 's
nachts last hebben van de klokken van de Noorder-
kerk'."
Lageman citeert Opera Pietje in een Daklozenkrant.
Toch vindt hij dat er „een bijzondere vermenging van
oud en nieuw is ontstaan, die een wandeling door de
opgeknapte volksbuurt tot een ware belevenis maakt."
De drie wandelingen in het gidsje hebben elk een ande
re thema. De eerste tocht kreeg als motto 'Een lach en
een traan, het Jordaan-gevoel', de tweede 'Langs pau
pers en fÜantropen' en de derde 'Kunst, kitsch en cu
riosa'. Ze duren alledrie twee uur. De tochten voeren
langs de bakens van beroemde volkswijk: de Wester-
kerk, het voormalige pakhuis van firma Hoppe, Café
Nol ('altijd lol'), de authentieke hals- en trapgevels, de
plek waai in 1886 het 'palingoproer' begon en het
standbeeld van schoolmeester, journalist en politicus
Theo Thijssen (van 'Kees de Jongen') en 'zijn' museum.
En natuurlijk passeert de wandelaar het Noorderplein,
de plaquette voor tenore Napolitano Willy Alberti, de
bruggen, de grachten, eeuwenoude hofjes, het pand
waar Anton Dreesmann in 1878 zijn eerste eigen ma-
nufacturenzaakje begon en de kamer die Israël Queri-
do vanaf 1909 huurde om het ware Jordaanleven te le
ren kennen en erover te kunnen schrijven (zijn mag
num opus zou uiteindelijk zes delen bevatten; Querido
wordt gezien als de grondlegger van het romantische
beeld van De Jordaan en haar bewoners).
Het handzame gidsje, fraai uitgevoerd, bevat duidelij
ke routekaartjes en een schat aan informatie over De
De Jordaan: valse romantiek of nietHet baken
in de wijk blijft als vanouds de Westertoren. Gezien
vanuit de Leliedwarsstraat. foto cor salverius
Jordaan. Het biedt een grote toegevoegde waarde aan
een slentertocht door deze beroemde volkswijk.
Maar in één kwestie kan ook deze gids geen duidelijk
heid verschaffen: waar de naam De Jordaan vandaan
komt. Mogelijk is het afgeleid van het Franse 'jardin'
(tuin). Er woonden in de zeventiende eeuw veel Franse
Hugenoten die naar Amsterdam waren gevlucht en
veel straten waren vernoemd naar bloemen, vandaar.
Maar de naam kan ook afgeleid zijn van de bijbelse ri
vier De Jordaan; de Prinsengracht werd in de zeven
tiende eeuw beschouwd als de grens tussen het arme en
rijke deel van de stad. Of de buurt is simpelweg ge
noemd naar de Jordanengang, een gang tussen huizen
aan de Lindengracht, zo genoemd naar het huis De
Jordaan dat er stond.
Wandelen langs oud en nieuw in De Jordaan is te koop
voor 9,90 gulden bij onder andere de vijf informatiekan
toren van WV-Amsterdam en in de boekhandel.
Als de geleerden het bij het rechte eind
hebben, vinden er deze eeuw nog twee
totale zonsverduisteringen plaats: in fe
bruari 1998 en augustus 1999. Diverse
cruise-rederijen, waaronder Holland
Amerika Lijn, Royal Olympic Cruises en
Celebrity Cruises, hebben hun routes in
deze perioden aangepast om hun passa
giers van dit natuurfenomeen te laten
genieten. Zeetours Cruises heeft infor
matie: 010-2823860.
Wie een beetje luxe wil vliegen, is steeds
duurder uit. Dat is de conclusie uit het
jongste periodieke onderzoek naar vlieg-
tarieven van American Express. Tickets
voor business class vanuit Europa zijn in
het eerste kwartaal van 1997 gemiddeld
5 procent duurder geworden. Dat is de
hoogste kwartaalstijging sinds twee
jaar. In Nederland stegen die tarieven 4
procent. De prijzen voor de toeristische
markt gingen gemiddeld met 2 procent
omhoog, aldus American Express.
Traditiegetrouw verschijnen aan de
vooravond van het vakantieseizoen
nieuwe ANWB-reiswijzers. Daarin vin
den vakantiegangers informatie voor het
reizen naar en in het land van hun be
stemming. Vaste ingrediënten in de han
dige brochures zijn onder meer toltarie
ven, tanken, hulp bij pech en ongevallen
en openingstijden van banken, winkels
en postkantoren. Er zijn Ledenwijzers
over alle belangrijke Europese vakantie
bestemmingen en over Amerika/Canada.
Daarnaast geeft de ANWB enkele speci
fieke brochures uit: 'Aanrijding en boe
tes in het buitenland' en 'Zwemwater
kwaliteit buitenland'. Alle brochures
zijn voor leden gratis verkrijgbaar bij de
ANWB.
De Solovakantiegids 1997 is uit; er' staat
een overzicht in van reisorganisaties en
hun vakantiemogelijkheden voor alleen-
gaanden. In de gids zijn allerlei soorten
vakanties te vinden: van avontuurlijk en
actief tot cultuurrondreizen en luierva
kanties aan zonnige kusten. Alle vermel
de reisorganisatie hebben het predikaat
'Alleengaande vriendelijke organisatie'
gekregen. Dat betekent onder meer dat
zij geen of weinig toeslag rekenen voor
alleengaande vakantiegangers en dat
I^J van de deelnemers tenminste 40 pro-
gcent alleenstaand is.
De gids wordt uitgegeven door de Ver-
ug,- eniging Vakantie Partners, dat zich 'de
gJjjgJP grootste organisatie voor alleengaande
W vakantiegangers in Nederland' noemt.
De vereniging bemiddelt voor haar le-
JJJjï den om samen als vakantiepartners of
J2| met een groepje op reis te gaan. De So-
lovakantiegids 1997 kost 7,50 gulden,
w Bestellen door dit bedrag over te ma-
j**"" ken op girorekening 3537051 ten name
SJLI van de Vereniging Vakantie Partners
|y» Rijswijk NB. Informatie via 0183-
ftE 443354.
JjjjjJ De toeristische trein Eastern O-
Oriental Express voegt dit najaar een
nieuwe route toe aan het reisschema.
Dan rijdt de luxe trein ook tussen
■M Bangkok en Chiang Mai in Noord-
Thailand. De trip van een dag en een
nacht omvat ook een excursie naar de
vroegere Thaise hoofdstad Sukhothai.
Elke passagier ontvangt een gratis ticket
voor de terugvlucht per Thai Airways
tussen beide steden. Gedurende het jaar
rijdt dit 'zusje' van de Venice Simplon-
Orient Express tussen Singapore en
Bangkok, via Kuala Lumpur. Informa
tie: Incento in Bussum, telefoon 035-
6955111.
De themareisgids is aan een opmars be
zig. Zo kwam Gottmer onlangs met een
nieuwe serie: Dominicus Thema. De pri
meur in deze reeks was voor een wandel-
gids over de Pyreneeën. Collega-uitgever
Babylon-De Geus is in samenwerking
met reisorganisatie SNP Natuurreizen
ook een themaserie gestart. De eerste
reisgids in de serie Odyssee/SNP Na
tuurreizen is toevalligerwijs ook een
wandelgids over Spanje, alleen gaat de
ze eersteling over Midden- en Zuid-
Spanje.
In deze uitgave staan 29 wandelingen
beschreven door natuurgebieden in deze
Spaanse regio. Met routekaartjes, ach
tergrondinformatie en wandeltips. De
gids kost 32,50 gulden. Ook verschenen
bij dezelfde uitgever: een herziene versie
van de Odyssee-reisgids Ierland. Dit
keer is Noord-Ierland toegevoegd. De
gids kost 34,90 gulden.
Meer dan vijfhonderd van Londens be
langrijkste gebouwen doen mee aan
Londen's Open House Weekend. Dat
vindt plaats op 20 en 21 september. Be
zoekers kunnen dan gratis een kijkje ne
men in bijvoorbeeld filmstudio's, thea
ters en brandweerkazernes. Veel gebou
wen zijn normaal niet toegankelijk voor
het publiek. Het Open House Weekend
omvat ook nog begeleide wandelingen,
tentoonstellingen en lezingen. Een bro
chure is vanaf augustus beschikbaar bij
de Londense VW's.
De veertiende Internationale Kano Zes
daagse vindt plaats van 27 juli tot en met
2 augustus. Deze volledig verzorgde ka-
no-kampeervakantie is bedoeld voor
jong en oud, geoefend en ongeoefend. De
tocht voert langs mooie plekjes in
Noord-Holland, met afstanden van zo'n
vijftien kilometer per dag. De organisa
tie is in handen van Kanocentrum Ka-
yaction in Kolhorn, informatie via 0224-
531342. Prijzen: vanaf 310 gulden voor
volwassenen.
