DE STEM
Overlevenden van Herculesramp willen antwoord op hun vragen
D1
Bijna een jaar zijn ze al het aan revalideren, de zeven overlevenden
van de ramp met de Hercules op Vliegbasis Eindhoven, 15 juli 1996.
Vierendertig andere inzittenden kwamen om. Voor het eerst vertel
len de zeven nu gezamenlijk hun verhaal. In de eerste plaats omdat
ze vinden dat de autoriteiten die zich bezig hebben gehouden met
het onderzoek naar de Herculesramp, te weinig belang hechten aan
hun verklaringen. Daardoor zitten ze met vragen die almaar door
hun hoofd blijven spoken.
ietekend
Weekend
ZATERDAG 12 JULI 1997
'Het lijkt soms wel of het
ze slecht uitkomt dat
er overlevenden zijn'
morgen..
HEILIGING
veau met minimaal assurantie B,
te werkervaring is een pre.
SURANTIEMEDEWERKER
BINNENDIENST
en gerenommeerd assurantie
>r in Midden Brabant.
>ent werkzaam in een jong en
siast team en uw hoofdtaak is l>et
ten van polissen, correspondentie
iptatie van particuliere- en schade
eringen. De functie biedt interes
nogelijkheden. U bent klantgericht
at een positieve instelling- Op'
net minimaal assurantie B. Leef
Nathalie de Cloe kan al weer op de bugel spelen, foto marc bolsius
Door Nicole van Hout en Hans Matheeuwsen
Ik kreeg pas in de gaten dat er iets mis
was toen ik vlak na de landing achter de
cockpit vlammen zag. Volgens mij zijn
we niet met een hardere klap op de grond ge
komen dan bij een normale landing. Ik heb de
vier bemanningsleden uit de cockpit zien ko
nen. Ze probeerden eerst de voorste deur aan
de linkerkant open te maken. Ik hoorde ze nog
zeggen dat het niet lukte en toen zijn ze naar
achteren gelopen."
De 27-jarige Marco Habets is een van de zeven
overlevenden. Hij vertelt zijn verhaal via de te
lefoon, omdat hij geen journalisten wil ontvan-
gen. Tot nu toe heeft hij geweigerd om met de
media te praten. „Ik hou me bewust afzijdig. Ik
nu één keer iets vertellen omdat de andere
zes dat ook doen.Marco revalideert in Hoens-
kroek, de andere zes in het Militair Revalidatie
Centrum in Doorn.
■.Tijdens de landing zat ik aan de linkerkant
van het toestel," vertelt Marco. „Ik ben meteen
opgestaan. Iedereen liep met de bemanning
mee naar achteren. Ik zag dat Ron Geurts daar
ol bezig was met de deur. Ik ben weer gaan zit
ten op het moment dat er een hele grote roet
wolk binnen kwam en het donker werd in het
toestel. Toen ik wakker werd, zag ik licht en
"orde ik dat er mensen met iemand bezig wa-
t®. Dat moet Nathalie zijn geweest. Ik kon
zolf lopen en ben naar het gat in het toestel ge
waar ik het licht vandaan zag komen,
stonden brandweermannen die me op-
n en als eerste naar het gewondennest
"achten. Ze hebben me zuurstof gegeven en
met water afgespoten. Meteen daarna kwamen
zo met Nathalie. Ze hebben ons samen in één
ambulance naar het ziekenhuis gebracht.
vertellen alle overlevenden hun eigen ver-
1 Het zijn herinneringen aan een zwarte
die hun jonge leven dramatisch verandér-
Samen met dertig collega's kwamen ze op
oen zomerse maandagmiddag terug van een
eestweek in het Italiaanse Modena, waar het
.anfarekorps van de Koninklijke Landmacht
.eelnam aan een muziekfestival.
Ie Adams (24), Nathalie de Cloe (22), Ron
™Jrts (28), Hans Ploegmakers (25), Eric in 't
*1 (25) en Harold Vlemmix (27) vertellen
"eel nuchter, in sobere bewoordingen over hun
®yaringen. Voor het eerst doen ze samen hun
s aan een buitenstaander. Ze laten elkaar
uitpraten, gaan niet in discussie wan
neer een ander een afwijkende mening heeft.
De jonge mensen die de ramp overleefden, zijn
voor het leven zwaar getekend. De lichamelij
ke en psychische littekens zullen nooit ver
dwijnen. Ze zijn door een diep dal gegaan en
krabbelen nu moeizaam weer omhoog. Maar
als ze bij elkaar zijn, maken ze een ontspannen
indruk. Gevoel voor humor hebben ze behou
den. Ze creëren zelf ruimte voor cynische grap
pen, zelfspot. Er wordt gelachen en plagerijtjes
vliegen over en weer. Ze willen hun verhaal
vertellen, omdat ze vinden dat de autoriteiten
die zich bezig hebben gehouden met het onder
zoek naar de Herculesramp, te weinig belang
hechten aan hun verklaringen.
Duf
De muzikanten vertellen hoe ze vertrokken uit
een zonnig en warm Villafranca. De sfeer in
het vliegtuig was rustig. „Duf," verklaren ze.
Er werd wat gekaart, een spelletje gespeeld en
wat rondgelopen. Maar de meeste zaten of la
gen moe gefeest wat te doezelen.
„Ik heb bijna de hele vlucht op de laadklep lig
gen slapen. Die loopt schuin omhoog en dat lag
dus goed," vertelt Marco. „We waren allemaal
keikapot. We hadden een drukke week achter
de rug. De optredens waren laat en daarna had
je zelf nog wel behoefte aan ontspanning," zegt
Hans. „Het was altijd diep in de nacht voordat
je in bed lag," voegt Harold daar aan toe. „Ja,"
beaamt Nicole: „We hebben goed gefeest." Ni
cole is de enige van de zeven overlevenden die
zich van de crash niets meer herinnert: „Ik
weet niet eens meer dat we in Italië zijn inge
stapt.
De anderen daarentegen weten nog goed hoe
de rustige vlucht veranderde in een nachtmer
rie.
Hans: „Toen het rode lampje aan ging als sig
naal dat de landing werd ingezet, is iedereen
op z'n plaats gaan zitten. Ik zat aan de linker
kant. Ik heb de wielen de baan voelen raken en
ik heb ook gehoord dat een motor in de vaan
stand is gezet. Dat maakt een klapperend ge
luid, net als een koffiemolen, Ik herkende dat
geluid van een stage die ik heb gelopen in Fle
voland. Na de crash brak direct brand uit. Ie
dereen was verstijfd van schrik. Ik keek naar
links en zag kapitein Beekman, onze dirigent,
kijken of hij zeggen wou: 'Wat nu?'"
Hans heeft de bemanning uit de cockpit zien
komen: „Het vuur knetterde al toen de beman
ning naar beneden kwam. Toen ze langs mij
liepen, heeft een van hen zijn pilotenjack over
de schouders van Nicole gehangen. Zij stond
toen al. Het was een kleine, wat kalende man."
Harold zat eveneens aan de linkerkant: „Ik heb
de touch down duidelijk gevoeld. Daarna wist
ik meteen dat er iets mis was. Het vliegtuig
rammelde aan alle kanten en rechts achter de
cockpit ontstond meteen brand. Geen gewoon
vuur, maar vlammen waar zuurstof bijkomt.
Ik heb scheikunde gestudeerd en zie het ver
schil wel. Ik ben opgestaan en zag iemand te
gen de achterdeur bonzen. Er was nog geen
hitte in het vliegtuig, maar er kwam wel met
een een dikke zwarte rook opzetten. Er werd
geschreeuwd en gegild en geroepen. Ik heb nog
een flinke hap lucht genomen en ben weer op
mijn plaats geploft. Heel berustend. Ik dacht
dat er zo wel een stuk of tien brandweerwa
gens aan zouden komen om ons te helpen.
Daar vertrouw je gewoon op."
Eric: „Het was een gevoel of het landingsgestel
niet uit was gegaan en het vliegtuig op zijn
buik terecht kwam. Ik had problemen om mijn
riemen los te maken." Eric zat aan de rechter
kant.
Ron: „Voor de landing heeft het vliegtuig een
S-bocht gemaakt. Eerst naar links en direct
daarna scherp naar rechts. Het toestel heeft de
baan een poets gegeven, is meteen met volle
kracht weer omhoog getild en kwam met een
harde schok weer op de grond. Ik voelde het
schuiven. Direct daarna zag ik een heel fel
vuur achter de cockpit. Net als van een snij
brander. Ik ben opgestaan en heb geprobeerd
de achterdeur open te maken. Toen dat niet
ging, ben ik op mijn hurken gaan zitten om op
redding te wachten. Want daar vertrouwde ik
ook op, net als Harold."
Nathalie: „Ik heb gevoeld dat het toestel de
grond raakte, weer omhoog ging, weer op de
grond terecht kwam en verder schoof. Op
twee-en-een-halve meter van mij vandaan zag
ik vlammen. Mijn broer stond aan de andere
kant. Ik dacht bij mezelf: zitten blijven want
anders loop je toch maar in de weg. In het don
ker hoorde ik het gebonk van de soldaten
schoenen over de metalen vloer. Iedereen be
gon te hoesten. Ik wilde wakker blijven maar
voelde me wegzakken. Toen ik weer wakker
werd, zag ik licht. Daar ben ik naar toe gegaan.
Lopend of kruipend, dat weet ik niet meer. Wel
weet ik nog dat ik het vreemd vond dat ik op
gras gelegd werd. Ik verwachtte beton van de
landingsbaan. Van de momenten daarna weet
ik me niets meer te herinneren totdat ik na
twee weken weer bijkwam. Als eerste van de
overlevenden."
Vragen
Een jaar na het drama worstelt de groep nog
steeds met talrijke vragen. Onbegrijpelijk vin
den zij het dat niet alle overlevenden in de ge
legenheid zijn gesteld een officiële verklaring
af te leggen over hun ervaringen.
Alleen Eric en Marco zijn gehoord door perso
neel van de luchtmacht in het brandwonden
centrum van Beverwijk. Daarvan wordt in de
rapporten melding gemaakt. Voor Marco ver
liep het gesprek met de ondervragers goed. „Ik
heb het hele verhaal tot in details uitgelegd.
Het waren twee heel sympathieke kerels."
Eric daarentegen heeft er een nare herinnering
aan overgehouden. „Ze hebben me nog geen
vijf minuten aan het woord gelaten en me da
nig beïnvloed bij de beantwoording van de
vragen. Al mijn opmerkingen werden de kop
ingedrukt. 'Dat kan niet', zeiden ze dan met
een."
De hele groep overlevenden vindt het bijzon
der vreemd dat in de officiële rapporten geen
aandacht is besteed aan het feit dat er geen
veiligheids-instructies zijn gegeven bij de aan
vang van de vlucht. „We wisten niet waar de
zuurstofmaskers hingen en we wisten niet dat
er bij de laadklep een ontsnappingsluik was.
Als dat luik meteen opengetrokken was, had
de dikke rook kunnen ontsnappen," oppert
Ron.
Over de loadmaster zijn de meeste overleven
den het eens: hij zat niet op zijn plek bij de pa-
ratroopers-deur linksachter in het toestel. Ron
zat helemaal achterin aan de linkerkant: „Op
andere vluchten met een Hercules zat de load
master op een speciale plaats bij de achter
deur. Maar deze keer heb ik hem tijdens de
landing niet gezien."
Eric herinnert zich de loadmaster bij het nade-
Vier
zeven
venden.
links
rechts:
Adams,
van de
overle-
Van
naar
Nicole
Hans
ren van Eindhoven achter in het toestel bezig
te hebben gezien. Hij heeft hem via een kopte
lefoon iets tegen zijn Belgische collega's in de
cockpit horen zeggen over het landingsgestel.
„Daarna is hij weer naar de cockpit gelopen."
Nathalie weet heel zeker dat alle vier de be
manningsleden direct na de crash uit de cock
pit kwamen. „Ik zat links vooraan en ze zijn
voor mij langs naar achteren gelopen. Één
pakte een bijl en een ander een brandblusap-
paraat."
„We kunnen de rapporten niet accepteren, om
dat wij niet allemaal officieel gehoord zijn",
zegt Ron, die als medebestuurslid van de
Stichting Herculesramp 1996 de laatste tijd als
woordvoerder van de overlevenden is opgetre
den. „Dat heb ik ook tegen de kamerleden van
de defensiecommissie gezegd. Volgens ons
moet er meer aan de hand zijn geweest dan in
de rapporten staat vermeld. Het is net alsof wij
iets weten wat zij niet willen horen en dat we
daarom niet zijn gehoord.
De overlevenden zijn onzeker over de volledig
heid van de rapporten. Ze twijfelen aan de
conclusies. Ze voelen het als een extra belas
ting dat allerlei vragen over de oorzaak van de
ramp én over het tekortschieten van de hulp
verlening onbeantwoord zijn gebleven. Hans:
„Wij hebben het gevoel dat het niet allemaal
klopt, het gevoel dat er andere belangen mee
spelen. We missen gewoon de openheid in de
rapporten." En met een zacht stemmetje voegt
Nicole daaraan toe: „Het lijkt soms wel of het
ze slecht uitkomt dat er overlevenden zijn.
Allen hebben de zware littekens van brand
wonden over hun hele lichaam. In tegenstel
ling tot de anderen is het gezicht van Nicole
ongeschonden gebleven.
Ook Nathalie heeft weinig verwondingen in
haar gelaat. Nicole kan haar rechterarm nau
welijks gebruiken. Ron en Nathalie spelen al
weer op hun instrumenten. Ze kunnen hun ar
men en handen redelijk goed bewegen.
Bij anderen zijn vingers kromgetrokken.
Brandwonden en huidtransplantaties beper
ken de bewegingsmogelijkheden. Ze hebben
allemaal problemen met de luchtwegen en lon-
Ploegmakers,
Ron Geurts en
Harold Vlem
mix, wandelend
in de omgeving
van het Militair
Revalidatie
Centrum in
Doorn.
foto wfa/
michael kooren
gen door het inhaleren van giftige gassen en
hete lucht.
Ze vragen zich nog steeds af hoe het mogelijk
is dat hun kleding niet of nauwelijks door het
vuur is aangetast maar hun lichaam wel. Bij
Hans zijn het rechterbeen en het linker-onder-
been geamputeerd. „Maar mijn broek was nog
helemaal gaaf." Als antwoord op de vraag
naar de aard van de verbrandingen kregen ze
van het ministerie van Defensie het volgende
te horen. „Er was sprake van een zuurstof
brand waardoor de temperatuur plaatselijk
rond het zuurstoflek extreem steeg. Hierdoor
kunnen fluorverbindingen ontstaan met agres
sieve eigenschappen zoals fluor-waterstof.
Fluor-waterstof is qua uitwerking op de huid
vergelijkbaar met zoutzuur." De brandwon
den in de vorm van spatten zouden ontstaan
zijn door druppels brandende kunststof van
het isolatiemateriaal aan de binnenzijde van
het vliegtuig.
Lange weg
De eerste stappen op weg naar revalidatie zijn
gezet. Maar de zeven hebben nog een lange,
lange weg te gaan. Een weg die begon nadat ze
uit een langdurige, soms maanden durende,
narcose ontwaakten. Toen kregen ze het
schokkende bericht dat hun vrienden uit het
orkest waren omgekomen. Nathalie hoorde dat
haar broer Eric de ramp niet had overleefd.
Over die eerste, moeilijke weken in het zieken
huis, willen ze weinig kwijt. Maar ook zonder
woorden weten ze duidelijk te maken dat ze
een diepe tragedie moeten verwerken. Ze wil
len verder gaan met hun leven. Ze willen ook
verder met een onderzoek naar het waarom
van het desastreuze verloop van de ramp.
„We zitten nog met twee kernvragen," ver
klaart Harold: „Waarom is er een doorstart ge
maakt? En waarom is er niet onmiddellijk een
begin gemaakt met onze redding toen de hitte
in het vliegtuig al genoeg gedaald was om het
toestel binnen te gaan? Op de eerste vraag kun
nen ze en op de tweede vraag willen ze geen
antwoord geven. Maar ze zijn nog niet van ons
af."
-35 jaar.
esse in deze of andere banen in
;eringsbranche? Bel dan Peter-Jan
t, 040-2466 177. Schrijven
irlijk ook: Vitae Verzekeringen-
berg 18c, 5611 KK Eindhoven.
eringen.
ml belang zijn.
n •Projecten
De val van de
onneembare
maagd
Bergen op Zoom
weekend
De Turkse
kust is
prachtig
vanaf zee
vakantie reizen
Duitsland legt
pornografie
op internet
aan banden
internet
lispjenng.jp#
tttMW.jpS
Hfimp.jps-
rffttis.JM
m
mm». in
«vlrgla.fpg
IDfucWMpj
14yrs_W.jp,
1SL-buR1.jp,
'm.jRB
•flrls.Jpj
UjjaM.jp,
wsDM.jp,
Rowan Atkinson
klapt uit school
over Mr. Bean
pagina
