Het gezicht van de
held en de schurk
'Speed II' laat op koers
IDS
Beginnend kunstenaarschap op eindexamenpresentaties Sint Joost
ui
l
z
0
h
z
3
0
z
iu
G
iu
^üUt
Z
?xi wat.
X>RT
nformatie over
i-model van uwl
:rijgt u het snelst
atis te bellen:
DB STEM
RO
D3
AV\S
Ui
I/)
Ui
Ui
X 58
iler-editie.
et Cosworth heeft
een volledig nieu-
[et dubbele balans-
De dubbele
[vrijwel elke trilling
motor al bij een
Jiorme kracht. Deze
en soevereine
formidabel rijge-
alleen voorbehou-
■ers.
I heeft standaard al
bag, ABS en cruise
zomer geeft de Ford
In zonder meerprijs
j transmissie bij ter
i gulden. De Scorpio
aar vanaf/56.490,-.
|nsen ontdekken de
Ford Options-plan.
|unt u tegen een aan-
arief elke twee jaar
rijden. Ook bent u vrij
te geven, of juist om
(tegen bijbetaling) te
iten? De dealer heeft
'ions-brochure voor u
pje ruimte houdt, kan
bij de Ford Dealer.
|Wagon als de Mondeo
je zomer verkrijgbaar
een 4-deurs.
a met airbag, stuur-
Wallic lak en Comfort
bij de Ford Dealer voor
490,-extra heeft u er
pnditioning, getint glas,
fling en een Easv Sound
[voordeel: 2280,-.
ie broer, de Ford Escort
I vanaf 18.990,-. Inclu-
achtiging, airbag, gratis
[stem i.c.m. metallic lak.
behalve op die met
:ket - krijgt u nu alle op-
J. Bijvoorbeeld elek-
fbare en verwarmde
-trische voorruitontdooier
erwarming van 990,-
01 centrale deurvergren-
en elektronische start-
1290,-voor 645,-.
'd Transit vanaf 26.290,-
Transit Chassis Cabine
0,-.
ndaardspecificaties.
DONDERDAG 3 JULI 1997
Door Frits de Coninck
Het moment dat eindexamenstudenten
aan de kunstacademie hun diploma uit
gereikt krijgen is niet alleen een mijl
paal voor de jonge kunstenaars, maar
ook voor de academie zelf. Voor de af
studerende is het het begin van een be
roepspraktijk die nog helemaal vero
verd moet gaan worden, voor de acade
mie is het een moment van verantwoor
ding. In de afstudeerprojecten wordt in
een klap zichtbaar waartoe de academie
opleidt, wat ze te bieden heeft. Een ge
legenheid dus om zich te onderscheiden
Van collega-academies. Daarom zijn de
presentaties op de diverse academies in
Nederland druk bezochte momenten.
Vaste bezoekers zijn bijvoorbeeld de
galeriehouders en museummensen die
op zoek zijn naar talent dat ze zo vroeg
mogelijk in beeld willen hebben. Afge
lopen week presenteerde het Bredase
Sint Joost zich in zijn academiegebouw
in de IJpelaar.
Er zijn daar dit jaar 107 studenten afge
studeerd waarvan het merendeel in de
afdeling grafisch ontwerpen en grafi
sche kunst. Samen met fotografie is dat
ook de afdeling waarop Sint Joost zich
izou moeten concentreren als de over
heid haar zin krijgt. Aad Nuis, staatsse
cretaris van kunst en cultuur, wil dui
delijk het aantal studenten aan kunsta
cademies beperken en de academies zelf
zich laten toeleggen op die gebieden
waarop ze sterk zijn. Dat zou in het ge
val van Sint Joost betekenen dat de au
tonome kunsten (schilderen, beeldhou
wen) zouden moeten verdwijnen, iets
waar de academie niet op zit te wach
ten. Het wegsnijden van die vrije afde
lingen zou een soort van amputatie zijn
van een klimaat waarin de diverse rich
tingen gedijen door wederzijdse be
vruchting. Op de eindexamenpresenta
tie was dat vooral ook zichtbaar. Meer
dan dat er sprake was van grote, op
zienbarende talenten die er overduide
lijk uitspringen. Dat is wellicht ook een
irreële verwachting. Het gaat toch om
nog heel jonge mensen die tonen een
techniek onder de knie te hebben en het
vermogen een artistiek proces op te zet
ten en te ontwikkelen tot een volwaar
dig resultaat. Maar het echte kunste-
Eindexamenwerk op Sint Joost.
FOTO COR VIVEEN
Verrassend werk
Priem en Happé
naarschap moet nog verworven worden.
In die zin is een succesvol eindexamen
pas het begin van waar het echt om
gaat, kunst op basis van een eigen
vormtaal, een eigen inhoud en vooral
een volkomen persoonlijke signatuur.
Tegen dat licht bezien zijn er een paar
Sint-Jooststudenten die zich onder
scheiden. Judith Priem laat een paar
verrassende beelden zien. In de beslo
tenheid van een kamer staat een glazen
kastje met houten frame waarin ze vier
glazen onderarmen gemonteerd heeft.
Tussen de vingers door loopt vocht dat
op de vloer een plas vormt. Een ouder
wets, vorige-eeuws kastje met een ei
gentijds motief als het lichaam dat zo
dichtbij en voelbaar is en tegelijk in
zo'n koele, haast abstracte vorm van
glas wordt gegoten. Het vocht maakt
het dan toch weer concreet en aanraak-
baar. In een wand van het atrium, die
schitterende expositieruimte van Sint
Joost, heeft ze een menselijk masker in
gemetseld, met een wazig glasplaatje
ervoor en een koperkleurig sierlijstje
eromheen.
Judith Priem werkt hier eenzelfde mo
tief, dat wat tegelijk dichtbij en onaan
raakbaar is, op een consequente, eigen
manier uit. Zij heeft voor haar eindexa
menwerk de docentenprijs gekregen,
een soort van tegenhanger voor de Sint-
Joostpenning die dit jaar door twee be
langrijke kunstenaars van buitenaf, de
multimedia kunstenares Moniek Toe
bosch en de beeldhouwer Auke de Vries,
toegekend is aan Dennis Happé.
Happé laat in zijn tekeningen iets zien
wat je essentieel voor een tekening zou
kunnen noemen, het zichtbaar maken
van het zoeken. Het lijkt alsof hij zijn
potlood zoekend over het papier laat
gaan, niet om vorm te" geven aan een
concrete afbeelding die in zijn hoofd
zit, maar om een beeld op papier te krij
gen dat alleen met potlood mogelijk is.
Een kunstenaar moet kunnen denken
vanuit de middelen die hij kiest. Het re
sultaat is werk dat nog heel open is, dat
balanceert tussen voorstelling en beeld.
De voorstelling die associërenderwijs in
je opkomt is die van een landschap; het
beeld is een eigen atmosfeer, bepaald
door de afwisseling in het gebruik van
het potlood. Meer of minder druk van
de hand op het potlood, lange of korte
lijnen, dikte van het potlood en natuur
lijk de verschillende bewegingen van de
hand. Al die dingen maken deze teke
ningen tot echte tekeningen. Zowel bij
Judith Priem als bij Dennis Happé voel
je het minst de adem van de leermeester
door het werk heenkomen. Dat is wat
bij veel werk in zo'n eindexamenpre
sentatie treft.
Het doorwerken van de opvattingen
van de leermeester of de stijl van een
bekende kunstenaar die misschien
zelfs onbewust als voorbeeld heeft ge
diend. Op deze plaats (de beschutting
van de academie) en op dit moment
(het begin van de carrière) mag dat
nog.
Als het werk eenmaal in een professio
nele expositieruimte hangt en dus op
eigen benen moet staan, valt er niks
meer te vergoelijken.
Als dan de echo nog doorklinkt, is dat
de doodsteek.
Door Jos Kessels
Als geen ander speelde de dins
dag op 79-jarige leeftijd overle
den Robert Mitchum de held en
de schurk. Hij droeg beiden in
zich mee. Ze waren zelfs onaf
scheidelijk bij Mitchum. Het zat
in zijn ogen. Het rechteroog open
en helder, het linker half gesloten
en troebel, alsof het ene niet kon
verdragen wat het andere zag.
Eigenlijk zou je Mitchum zelfs
het symbool kunnen noemen van
het dualisme van Hollywood, dat
helden en schurken bijeenbrengt.
De held wordt omarmd, de
schurk bewonderd. Mitchum
droeg het gezicht van allebei. Als
hij een held speelde, was het al
tijd een schurkachtige. Was hij de
schurk, dan was hij toch een
beetje een held.
Daarom was hij ook de ideale
Phillip Marlowe Farewell my lo
vely), de privédetective van Ray
mond Chandler, de schrijver bij
wie je tijdens het lezen je leeftijd
zag verdubbelen. Marlowe en
Chandler riepen al even gemeng
de gevoelens op als de oogopslag
van Mitchum.
Het zou verbazing hebben ge-
Wekt als je met zo'n hoofd een ge
makkelijk leven had gehad. Hij
groeide op in een stadje in Con
necticut in de dertiger jaren, tij
dens de Depressie. Als jongeman
zwierf hij rond en werkte tijde-
hjk in de mijnen en als beroeps
bokser.
Mitchum belandde begin jaren
veertig in Hollywood, waar hij
eerst op de achtergrond wat bij
rollen had. Maar met zijn tronie
werd hij al snel naar de frontlinie
gestuurd in The story of GI Joe
uit 1945. Veel hoefde hij niet te
zeggen, het hoofd
zei voldoende. Dat
handelsmerk sloot
aan bij de opkomst
van de film noir in
die jaren. Donker
der dan Mitchum
keek niemand.
Een van zijn top
prestaties leverde
hij in Night of the
Hunter uit 1955,
de enige film als
regisseur van de al
minstens zo merk
waardige acteur
Charles Laughton.
In deze film speelt
Mitchum een
moordzuchtige,
doorgedraaide
priester. Zelf was
hij meer te spreken
over River of no re
turn een jaar eer
der, een romanti
sche film waarin
hij zich zichtbaar
amuseerde met
Marilyn Monroe.
Heel wat beter was
hij weer op zijn plek in Cape Fear
van Lee Thompson, waarin hij als
ex-gevangene een gezin terrori
seert.
Intussen deed hij de Lee Claytons
songtekst 'Heroes and losers al
ways seem to end up in bars' alle
eer aan. Drankproblemen zouden
Mitchum blijven achtervolgen en
hij bezocht klinieken zoals een
ander op familiebezoek gaat.
Daar sluit zijn rol van filmprodu
cent bij aan in The Last Tycoon,
als hij slipperend met een meisje
uit de kast valt.
Toch zou zijn faam blijven en
Robert Mitchum.
Martin Scorsese haalde hem en
Gregory Peck terug voor zijn re
make van Cape Fear, met Robert
de Niro ditmaal als de zwaar ge-
tatoeërde schurk. Mitchum mag
daarover de inmiddels klassieke
uitspraak doen dat hij niet weet
of hij naar hem kijkt of hem leest.
Eigenlijk was Mitchum perfect
op zijn plaats in deze film, omdat
er in de versie van Scorsese vrij
wel geen verschil meer is tussen
helden en schurken.
Dat Robert Mitchum in zijn slaap
is overleden, mag een wonder he
ten.
Door Jos Kessels
Jarenlang hield Jan de
Bont een slag om de arm
als de filmmaatschappij
begon over een vervolg
op zijn hit Speed uit
1994. Hij hield de zaak
af door te zeggen dat hij
geen geschikt script kon
vinden. Tijdens de op
namen van Twister be
dacht hij zelf iets met
een cruiseschip en tot
zijn verbazing werd er
nog enthousiast op ge
reageerd ook.
Om de continuïteit te
bewaren, speelt Sandra
Bullock opnieuw Annie,
het praktische meisje
dat zo verlangt naar een
rustig leventje met een
vriendje, maar telkens
weer van het ene ver
bijsterende avontuur in
het andere belandt.
Als Speed II Cruise
Control begint, heeft
Annie net autorijles en
de kalende instructeur
verliest onderweg zijn
laatste haren. Annie is
in de veronderstelling
dat haar nieuwe vriend
Alex (Jason Patric) een
rustige strand wacht is,
maar als kijker weten
we dan al dat Alex ais
lid van een speciale een
heid van de politie ge
vaarlijke klusjes op
knapt.
Hij heeft dan ook heel
wat uit te leggen als de
verbaasde Annie hem in
de weer ziet en besluit
dat te doen tijdens een
romantische cruise
langs de Caraïben. Aan
boord van het schip be
vindt zich echter de
techneut Geiger (Wil-
«s_i
\y
Sandra Bullock probeert Jason Patric aan boord van het watervliegtuig
te trekken in 'Speed II Cruise Control'.
lem Dafoe), die onge
neeslijk ziek is gewor
den door zijn werk voor
het botenbedrijf en ver
volgens ontslagen is.
Geiger zint op wraak en
neemt het commando
van het schip over, met
zilte gevolgen voor de
bemanning en de passa
giers.
Jan de Bont mag dan
voor Speed II Cruise
Control de op hol gesla
gen bus vervangen heb
ben door een op hol ge
slagen cruise-schip, al
even flitsend trekt hij
ook ditmaal van leer.
De camera staat geen
seconde stil en tolt heen
en weer, alsof hij de kij
ker zeeziek wil maken
in de bioscoop.
Toch mist Speed II
Cruise Control iets we
zenlijks, namelijk span
ning. Hoe spectaculair
de beelden ook zijn, je
schuift niet door naar
het puntje van de stoel.
Dat heeft voor een deel
toch te maken met het
feit dat het hier om een
herhalingsoefening gaat
in een andere omgeving.
Daarbij spreekt het
amoureuze geharrewar
tussen Annie en Alex
niet erg aan en gaat
Sandra Bullock zelfs ir
riteren met haar gekun
stelde gewoonheid.
Daarbij moet Jan de
Bont aan boord van het
schip heel wat noodgre
pen toepassen om de
film naar de climax te
loodsen. Het tempo
keert zich dan zelfs te
gen de film, omdat er
elk moment wel iets
misgaat, wat elk vol
gend moment ook weer
opgelost wordt.
Dat wil niet zeggen dat
Speed II Cruise Control
gaat vervelen. Naar het
einde toe pakt De Bont
fors uit, als het schip
eerst stuurloos op de
tanker Eindhoven Lion
afstevent en vervolgens
onstopbaar naar- een
paradijslijk eiland
koerst en humor en ac
tie elkaar heel aange
naam vinden. Dat einde
redt de film en Speed II
Cruise Control is lang
niet zo slecht als de
Amerikaanse kritiek zo
vernietigend liet weten.
Dat de verrassing van
Speed weg is en dat de
tweede het niet haalt bij
de eerste, moge duide
lijk zijn, maar weinigen
zullen werkelijk teleur
gesteld de bioscoop ver
laten.
I 'Speed II' van Jan de Bont
draait in Grand in Breda,
City in Roosendaal, Cinem-
actueel in Bergen op
Zoom, De Koning van En
geland in Hulst.
G
j
0
j
BERGEN OP ZOOM
Cinemactueel 1-2-3 - Liar Liar - Con Air - Lady en de vagebond - Speed
2; Cruise Control
Cinema Paradiso - Secrets and Lies - Dos Crimines
Roxy 1 - Con Air - Lady en de vagebond
Roxy 2 - All Stars - The fifth element - Scream
BREDA
Casino 1 - Con Air - Lady en de vagebond
Casino 2 - All Stars
Casino 3 - Scream -101 Dalmatiërs
Casino 4 - Turbulence - - The fifth element
Chassé Cinema - Tierra - Drifting Clouds - The seven samurai - Smoke -
Secrets and lies - Emma - En avoir (ou pas) - Microcosmos - The garden
GEERTRUIDENBERG
Centraal 1 2 - Con Air (16 j) - Lady en de vagebond (a.l) - Liar Liar
(a.l)
GOES
Grand Theater - The fifth element - All Stars - Lady en de vagebond
HULST
Koning van Engeland - All Stars -101 Dalmatiërs - The Fifth Element
- Turbulence - Liar Liar - The Ghost and the Darkness - Scream - Con Air
- Lady en de vagebond - Karakter - Speed 2
MIDDELBURG
Cinema - Como Agua Para Chocolate - Different for girls - de nieuwe
moeder - ulysses' gaze - II Gattopardo - N'oublie pas qu tu vas mourir -
71 fragmente einer chronolgie des Zufalls
OUDENBOSCH
Fidei et Arti - De Jurk
ROOSENDAAL
City 1-2-3 -101 Dalmatiërs - Liar Liar - Con Air - Lady en de vagebond
- Speed 2
TILBURG
Filmtheater Louis - Laagland - Como agua para chocolate - What's
eating Gilbert Grape - Play time - The day the sun turned cold - Beauti
ful thing
VLISSINGEN
Alhambra Theater - All Stars - Liar Liar - The Fifth Element - Scream -
Lady en de vagebond - Con Air - Speed 2
AMSTERDAM
Muziekcentrum de IJsbreker - bizarre mechanische muziekinstru
menten - Harald Kubiczak/Sining in the sun (t/n 31 aug) - Trimpin/Li-
quid Percussion - klankinstallatie bespeeld door waterdruppels (t/m 6
jul) - dagelijks - 12.00-19.00 uur
ANTWERPEN
KMSK/ICC Meir - di tot zo 10.00-12.30 en 13.30-17.00 uur - Lukas Van-
denabeele/overzicht - (t/m 6 jul)
Lokaal 01 Verbrande Entrepotstraat 9 - Mathieu Meyers - do t/m za
13.00-17.00 uur (t/m 5 jul)
Kasteel Rivierenhof - Het Deurnes Palet/schilderijen - woe tot ma
12.00-17.00 uur (t/m 13 jul)
Koningin Fabiolazaal Jezusstraat - 25 jaar Grafiek uit het Frans Ma-
sereelcentrum - dagelijks (behalve ma) 10.00-17.00 uur (t/m 13 jul)
BAARLE-NASSAU
Galerie de Verbeelding Klokkenstraat 12 - Jan Radersma/olie en Jan
Moerbeek/mixed media - do t/m zo 13.00-17.00 uur (tlm 6 jul)
BERGEN OP ZOOM
Markiezenhof Steenbergsestraat 8 - Aagje Pel en Bert Bevers - Instal
laties (t/m 6 jul)
Galerie Mollengangen Molstraat 12-14 - Verworven Vrijheid - Nicole
van Herpen/olieverf en Paula Schillemans/keramiek - vr 10.00-21.00
uur, za 10.00-17.00 uur, zo 8 jun 14.00-17.00 uur (t/m 6 jul)
Galerie MAS Kapellensteenweg 272 - i.s.m. galerie de Mollegangen -
Buiten Beelden Tentoonstelling - woe t/m vr 10.00-17.00 uur, za en zo
14.00-18.00 uur t/m 17 aug)
BREDA
NBKS Reigerstraat 6 - Salon III - werken uit 1995-1996 - di t/m zo 13.00-
17.00 uur (t/m 7sept)
De Beyerd Boschstraat 22 - Lighting 2 - Mark Outjers, Black Velvet -
Ofer Lellouche/schilderijen en grafisch werk - Ni Haifing, Floating Gar
den, Vincent Mentzel, China foto-installatie (t/m 13 jul) - di t/m vr
10.00-17.00 uur, za en zo 13.00-17.00 uur
Chasse Kazerne Keizerstraat - Another Long March - Chinese Concep
tual Art 1997 - di t/m za 10.00-17.00 - zo 11.00-17.00 uur (t/m 3 aug)
Lokaal 01 Kloosterlaan 138 - Chris Baaten, Voikert POst, Fred Schurink,
Antoine Berghs(ding), Jeroen Jacobs (beeld), Wim Janssen (schilderij),
Denneke Kouters (beeld), PJ Roggeband (voorwerp) (t/m 6 jul) - do t/m
zo 13.00-17.00 uur
Chassé Galerie Claudius Prinsenlaan 8 - Lydia Schouten en Pauk Don
ker Duyvis/tekeningen en fotowerk - ma t/m za 13.00-18.00 uur (t/m 30
sept)
Galerie Segeren - Trudy Peeters/schilderijen, Rolf ter Veer/polaroid
transfers (t/m 12 jul)
Galerie Molenaars Ginnekenweg 79 - Bert de Keyser/objecten, gra
fiek, tekeningen en John van Gils/schilderijen - wo t/m vr 13.00-17.30,
za 11.00-17.00 uur, 1e zo mnd 14.00-17.00 uur (t/m 12 jul)
EINDHOVEN
Van Abbemuseum - Mike Kelley/selectie werken, Antonietta Pee-
ters/object - di t/m zo 11.00-17.00 uur (5 jul t/m 14 sept)
NUENEN
Van Gogh Museum - tekeningen Van Gogh - dagelijks -10.00-17.00
uur (t/m 20 okt)
ROOSENDAAL
Tongerlohuys Molenstraat 2 - Wim Schütz/schilderijen - Stichting Int
Heyderadey/buitenexpositie beeldentuin - Kleurrijke Beelden van An
gela Bottenberg, Johanna Schweizer en Marijke van Vlaardingen (t/m
27 jul)
'S HERTOGENBOSCH
Noordbrabants Museum - Verwerstraat 41 - Kinderen van alle tijden
- vanaf Middeleeuwen tot heden (t/m 6 jul) - Merklappen uit eigen col
lectie (4 jul t/m 24 aug)
ROTTERDAM
Museum Boymans van Beuningen Museumpark 18 - Egotectuur -
thema architectuur - uit de collectie van het museum (t/m 7 sep) - Mar
tin Margiela - kledingstukken van tweedehands-materiaal (t/m 17 aug)
- Moves - schaken en kaarten met het musuem - door gastconservator
Hubert Damisch (t/m 17 aug) - Inktvraat - tekeningen van o.a. Rem
brandt en Guernico (t/m 8 sep) - Ingevuld en opgelost - moderne kunst
(t/m 8 sep) - Bruce Nauman - Fiftheen pairs of white bronze hands (t/m
27 okt) - Paul Beekman (5 jul t/m 8n mrt 98)
TILBURG
De Pont Wilhelminapark 1 - Arnulf Rainer/microstructuren - di t/m zo
11.00-17.00 uur (t/m 31 aug)
Faxx Podium voor Hedendaagse Kunst Dunantstraat 1 - Zomersa-
lon - 39 Brabantse Kunstenaars - di t/m vr 10.00-17.00 uur, za en zo
13.00-17.00 uur (4 jul t/m 17 aug)
