If 2.50
.f 10.-
Juweeltjes
in 'Cinema Boulevard'
St. Joost-filmers doorbreken taboes
schrijft
Boekenweekessay
Geert Mak
Bird Award voor
Greetje Kauffeld
Gefilterd licht op
kunst Galerie Segeren
.BOBO
op popfestival
David Bowie als oudgediende
11.-
|95/21.95
11.95
IESSLIPS
IDERGOED
75/6.9 5/7.75
IDEN UNI
5SINS VOOR
LVE PRIJS
DE STEM
Poëtisch
Televisie
EHASETS
ia£ naar de exacte voorwaarden
DONDERDAG 3 JULI 1997
AMSTERDAM
Woyzeck ou l'ébauche du vertige - Josef Nadj/Centre Choréograp-
hique National d'Orléans - stadsschouwburg - 20.15 uur (5 en 6 jul)
Lunatic, Skintrade - Korzo Producties - stadsschouwburg - 20.15 uur
(4 t/m 6 jul)
I remember blue - Claudia Trajano, Sergio Ulhöa - stadsschouwburg
-22.00 uur(4t/m6jul)
ANTWERPEN
De Tovenaar van Oz - musical - van Frank L. Baum - Evenementenhal
Stadsschouwburg - 20.00 uur (zo ook ook 15.00 uur) (3 t/m 7 jul)
VLISSINGEN
Straattheaterfestival - Cirque du Doctuer Paradi: 'Vesque' - West
duin (Skandia Sauna) - 20.30 uur (4 t/m 8 jul) - za Internationale Straat
theaterdag - centrum - 12.00-23.00 uur
VRIJDAG
AMSTERDAM
Les Commentaires d'Habacuc - Josef Nadj/Centre Choréographique
National d'Orléans - stadsschouwburg - 20.15 uur
MAANDAG
ANTWERPEN
Zomernachten 97 - Broadway musical Hair - Openlucht Theater Ri
vierenhof Deurne-21.00uur
DINSDAG
AMSTERDAM
S.O.A.P. Dance Theatre Frankfurt - Khöra - stadsschouwburg - 20.15
uur
Der Lauf der Dinge - Andrea Boll, Andreas Denk, Klaus Jiirgens -
stadsschouwburg - 22.00 uur
Den Haag (anp) - Jazz-zangeres
Greetje Kauffeld krijgt dit jaar
voor de tweede keer een belangrij
ke onderscheiding. Dinsdag werd
bekend dat ze tijdens het komende
North Sea Jazz-Festival de Bird
Award krijgt uitgereikt. Tijdens
de jaarlijkse lintjesregen eind april
werd ze benoemd tot Ridder in de
Orde van de Nederlandse Leeuw.
De zangeres is winnares van de
Bird Award Special Appreciation
omdat zij volgens de jury tijdens
haar veertigjarige carrière een
grote bijdrage heeft geleverd aan
de internationale verspreiding van
de Nederlandse jazz. In haar cate
gorie had ze concurrentie van Aad
Bos en Martin van Duynhoven.
De andere categorieën, Bird
Award Internationaal en Bird
Award Nederland, werden gewon
nen door respectievelijk trompet
tist Clark Terry en pianist Jasper
van 't Hof. De Bird Awards zijn
vernoemd naar de legendarische
altsaxofonist Charlie 'Yardbird'
Parker. North Sea Jazz is dit jaar
op 11,12 en 13 juli in het Congres
gebouw in Den Haag.
Door Frits de Coninck
Interieurzaak Segeren in het Gin-
neken in Breda heeft haar winkel
ruimte laten verbouwen door ar
chitect Ben Baudoin, winnaar van
de tweede prijs op de dag van de
architectuur voor kleinschalige
projecten. Een mooie, open ruimte
is het resultaat van de verbou
wing. Grote, horizontale houten
lamellen in de glazen achterwand
zorgen ervoor dat het daglicht een
kleine filtering ondergaat; dat is
net voldoende om licht van een
kwaliteit binnen te laten dat beel
dende kunst nodig heeft. De eige
naar houdt vol: Segeren blijft ook
een galerie. Weliswaar in een im
mer gespannen verhouding met de
interieurs die er geëtaleerd wor
den (kunst of interieur: wat is
hoofdzaak, wat is bijzaak?), maar
hoe dan ook, er is ruimte voor de
beeldende kunst. En daarvan is er
in Breda bedroevend weinig. En al
helemaal niet op hoog niveau.
Tot 12 juli exposeren er twee kun
stenaars die in Breda wonen, Tru
dy Peeters en fotograaf Rolf ter
Veer.
Rolf ter Veer is in de eerste plaats
fotograaf en niet speciaal een
beeldend kunstenaar. Tussendoor
maakt hij bijzondere opnames, al
thans opnames met een onder
werp dat niet direct documentair
is. Hij heeft zijn kleine foto's in
een houten kadertje ingelijst en ze
in series bij elkaar gehangen. We
zien beelden uit Florence, frag
menten van reliëfs, spuwers aan
oude gebouwen. Maar ook geëns
ceneerde toevalligheden, zoals een
viertal munten die door duim en
wijsvinger op elkaar gehouden
worden, met op de achtergrond
een schimmig beeld van het Bin
nenhof in Den Haag. De munten
zijn zo op elkaar gelegd dat van
boven naar beneden de zin 'God
zij met ons' leesbaar is. Hij laat
ook een aantal detailopnames zien
van televisiebeelden, samples ge
naamd, die als foto altijd merk
waardig zijn door het grove, kor
relige raster dat maakt dat foto en
voorstelling elkaar in de weg zit
ten.
Trudy Peeters is een beeldend
kunstenaar die zich bezighoudt
met schilderen. Ze woont in Breda
en heeft haar atelier in Tilburg.
Haar schilderijen zijn thematisch
met elkaar verbonden. Ze vertelt
al schilderend een verder ondui
delijk verhaal over een magisch
juweel dat alle wensen vervult.
Een sprookjesmotief in acrylverf.
Haar doeken zijn nogal decoratief
van karakter met een doorwerkt,
gestileerd beeld in het centrum.
Het mooist in haar werk is de ach
tergrond, eenvoudigweg omdat
die in zekere vrijheid geschilderd
is en daardoor leeft. Een tapijt van
groene en witte ruitvormen of
sierlijke, goudkleurige decoraties
omsluiten een beeld dat nogal
symbolisch en daardoor ook wat
doods is.
Galerie Segeren, Raadhuisstraat 8-10,
Breda. Deze tentoonstelling duurt tot
13 juli en is elke dag te zien, behalve
op maandag.
ANTWERPEN
Un Ballo in Maschera - opera van G. Verdi - door koor Vlaamse ope
ra en solisten - Vlaamse Opera - 20.00 uur (3, 5 en 9 jul)
TORHOUT/WERCHTER
Popfestival - met o.a. David Bowie, dEus, Smashing Pumpkins, Live,
the Prodigy - (4 en 5 jul Torhout, 5 en 6 juli Werchter)
DONDERDAG
ANTWERPEN
Das Klagende Lied - Mahler - door Vlaamse Opera - Blauwe zaal Sin
gel - 20.00 uur
BRUSSEL
Backstreet Boys - Vorst Nationaal - 20.00 uur
UTRECHT
Speedy J dj Flipside dj Rob the Rich - Tivoli - 22.00 uur
VRIJDAG
KNOKKE
Lisa del Bo Helmut Lotti still goes rock 8> roll - Casino - 21.00
uur
UTRECHT
Beachparty - met the Krontjong Devils dj Dab dj Jeroen - Tivoli -
22.00-04.00 uur
ZATERDAG
BREDA
Swingnight - PARA - 22.00 uur
ZONDAG
AMSTERDAM
Two Seven Splash - Regae Festival - o.a. Luciano, Ziggy Marley the
Melody Makers, Burning Spear - Rai -12.00 uur
WOENSDAG
VLISSINGEN
Dutch Harp Festival - door Arpa - Zuid-Amerikaanse muziek - Arse
naaltheater - 20.00 uur
ibiedingen:
te of...
ito (ANWB/Bovag)
a leverbaar met airco.
>rdeel op de sportieve
ndom. Normaal
Door Marjan Mes
Het landelijke filmzomerprogramma Cine
ma Boulevard van de Nederlandse filmthea
ters omvat een groot aantal oudere en meer
recente juweeltjes van belangrijke cineas
ten, maar ook enkele Hollywood-spekta-
kels. Zoals het even gewaagde als geflopte
Showgirls van Paul Verhoeven en Indepen
dence Day, het grootscheepse, buitenaardse
science fiction-spektakel van Roland Em
merich.
Vanaf vandaag vertoont Chassé Cinema in
Breda tot eind augustus elke avond meerde
re films uit het Cinema Boulevard-program
ma. Fideï et Arti in Oudenbosch en Film
theater Oosterhout presenteren een veel
kleinere selectie.
Het filmzomerprogramma heeft in Breda
maar een paar speelfilms in petto, die nog
niet eerder te zien waren, waaronder het
charmante A couch in New York van Chan-
tal Akerman, De Nieuwe Moeder van Paula
van der Oest en het al op televisie vertoonde
O Amor Natural van Heddy Honigman; een
sensueel, onderhoudend portret van amou
reuze Brazilianen.
De Nieuwe Moeder (7-9 augustus) is een on
hollands aandoende road-movie over een
Letse pianostemmer, die met zijn door
stomheid geslagen zoontje Elvis in Neder
land op zoek gaat naar zijn voormalige pen
vriendin uit de jaren zestig.
De Amerikaan William Hurt en de Frangai-
se Juliette Binoche spelen charmante rollen
in Chantal Akermans alternatieve liefdes
komedie A Couch in New York (14-16 au
gustus).
Hollywood-acteur Hurt, die inmiddels al
lang heeft gekozen voor de onafhankelijke
cinema, is vanavond (tot en met zaterdag)
weer terug te zien in het verrukkellijke
Smoke van Wayne Wang en Paul Auster.
Het subliem verfilmde Engelse familiever
haal Secrets and Lies van Mike Leigh draait
eveneens vanavond tot en met zaterdag.
Het programma omvat verder zulke uiteen
lopende films als Dorp aan de rivier van
Fons Rademakers, Hufters Hofdames van
het creatieve, jonge-Nederlandse talent Ed
dy Terstall, Star Trek: First Contact, Mars
attacks, Les quatres cent coups (het Nouvel
le Vague-debuut van Frangois Truffaut uit
1959), Dead Man van Jim Jarmusch en De
Grote Stilte, het sobere maar geladen mees
terwerk van Ingmar Bergman uit 1963.
Het filmzomerprogramma Cinema Boulevard (3 juli-
27 augustus) is te zien in Chassé Cinema Breda, een
kleine selectie bij Fideï et Arti in Oudenbosch, Film
theater Oosterhout en Filmtheater Louis In Tilburg.
Torhout-Werchter sterk bezet
Opwekkend waren de meeste
onderwerpen van de eindexa
menfilms van de audio-visuele
afdeling van kunstacademie
St. Joost in Breda niet. Lijkaf-
legging, dood, moord, zelf
moord en blindheid waren
achtereenvolgende thema's. Of
het toeval was, weet ik niet,
maar opmerkelijk was het wel,
•ünsdag tijdens het eindexa
men-filmfestival in Chassé Ci
nema.
"lor Marjan Mes
De gevarieerde, creatieve ma
nier waarop vijf aankomende
filmers zich manifesteerden,
stond garant voor enige verba
zing en verrassing. Saskia Gub
bels, die 'met lof afstudeerde,
onderscheidt zich met haar do
cumentaire Einde verhaal niet
«leen door een eigenzinnige
mjk op haar gewaagde onder-
JerP, maar (ongewild?f ook
™or het doorbreken van een
uitgesproken taboe,
ij mijn weten heeft nog nie
mand eerder het even zakelijke
a's macabere bedrijf van een
uitvaartonderneming op beeld
vastgelegd,
ubbels filmde in haar Einde
erhaal onder meer het afleggen
Saskia Gubbels filmde bij een uitvaartonderneming voor haar werkstuk 'Einde verhaal'.
van doden en het plaatsen van
het lijk in de kist, met bijbeho
rend geworstel van de uitvaart -
specialisten met de stijve li
chaamsdelen.
De vanzelfsprekendheid én de
licaatheid van het werk van de
uitvaartspecialisten leveren
onthullende maar ook schok
kende beelden op, die op het
randje van de goede smaak ba
lanceren. Knap is de manier
waarop de toewijding én de ba
naliteit van het vak worden
weergegeven.
In Klank van zien heeft Saskia
Gubbels geprobeerd om zich via
een ongewone vormgeving in te
leven in de wereld van een blin
de man, werkzaam bij een op-
namebedrijf voor gesproken
'boeken' voor blinden. Daarbij
treft haar doordachte visie op
blindheid.
Daniël Nogueira's films Myste
en Solitair blinken uit door een
poëtische verbeeldingskracht.
De eerste korte film is geba
seerd op het klassieke Jekyll
Hyde-griezelverhaal, waarin
een man zijn duistere kant en
zijn neiging tot moord botviert
in de nacht, die door Nogueira
met suggestieve middelen wordt
opgeroepen.
Aardig vond ik De kunst van
het huilen, waarin Magda Au-
gusteijn het lichamelijke en
emotionele aspect van het hui
len ontleedt, met name bij het
acteren en als gevolg van het
zien van filmbeelden. Het echte
en onechte van tranen dus. Yoes
Benli maakte een razendsnel,
eigentijds mileuspotje en zaait
behendig verwarring in een
thrillerachtig speelfilmpje, Re
plica.
Petulia van Tiggelen wist in
Mama's flinke vent een verhaal
van Jacques Hamelink op een
eigensoortige manier te drama
tiseren en portretteerde in Lo-
max Lomax met inzicht een be
drijfje van bouwpakketauto's.
Wat ik toch enigszins miste tij
dens deze presentatie van een
nieuwe generatie filmmakers
was de 'gewone' realistische do
cumentaire waarin een onder
werp degelijk en helder uiteen
wordt gezet, zonder artistieke
bijbedoelingen.
De professionele outillage van
Chassé Cinema kon niet verhin
deren dat de video-opnamen op
groot doek veel aan beeldkwali
teit verloren. Onscherpte, on
derbelichting en kleurvervor-
ming maakten het bijna onmo
gelijk om de visuele kwaliteit
van het eindexamenwerk op
waarde te schatten.
St. Joost-directeur, drs. Maar
ten Regouin, wees er in zijn
openingswoord op dat deze aca
demie 'programmamakers' op
leidt ten behoeve van de televi
sieproductie, hetgeen speciale
eisen stelt aan het leerplan. In
Breda worden geen specialisti
sche cameramensen opgeleid of
geluidsspecialisten, maar men
sen die een 'storyboard' kunnen
maken voor een (videofilm)pro-
ductie en die alle disciplines be
heersen, tot en met het regisse
ren.
David Bowie.
kras verbindingen kunt maken en
verschillende delen kunt samen
persen. Maar dat wordt niet
'waarachtig' gevonden."
Hij spreekt het woord uit alsof
een slok bedorven melk zijn pa
pillen teistert. Bowie's manier
van werken wordt ook wel sim
pelweg diefstal genoemd. Jaze
ker, geeft hij toe. „Ik ben door
niemand beïnvloed, ik pak ge
woon wat ik nodig heb. Dat vind
ik pas echt eerlijk". Hij lacht
hard. Maar zijn lach klinkt niet
uitnodigend, eerder defensief.
„Rockmuziek is van zeer conser
vatieve ideeën doortrokken, die
stoelen op negentiende-eeuwse
opvattingen over kunst en vak
manschap. 'Wij geloven in wat
wij doen,' dat soort kreten. Zelf
ben ik opgegroeid met de ethiek
van Pop-Art, die ik geweldig
vond: neem wat je kunt gebrui
ken. Toe-eigening heet dat. Het is
al begonnen bij Duchamps, en ik
denk dat zelfs Picasso er trots op
was dat hij kon stelen als de bes
te. Maar wat je steelt, is later niet
makkelijk meer te identificeren.
Ik kauw alles flink door elkaar en
wat ik uitspuug is onveranderlijk
Bowie."
FOTO ROY TEE
Met de komst van de sample
technologie is het citeren uit an
dermans werk een fluitje van een
cent geworden. Aanvankelijk
werden er links en rechts proces
sen aangespannen tegen het on
rechtmatig lenen van stem- en
geluidsfragmenten, maar daar is
al lang geen beginnen meer aan.
„Sampling is het nieuwe vocabu
laire," zegt Bowie. „Het verkeert
nog in een embryonale fase, maar
het laat ons een glimp zien van de
informatie-overdracht in de vol
gende eeuw. Mensen met een fun
damentalistische natuur vinden
dat vooruitzicht rampzalig, want
het ondermijnt de bestaande re
gels en tradities, die juist het le
ven inzichtelijk maken. De nieu
we technologie betekent zowel
verschrikking als bevrijding."
Bowie is nu zo op dreef, dat het
niet moeilijk valt te raden in welk
kamp hij zich zelf bevindt. „Het is
heel bevrijdend om op de over
blijfselen van een stervende
maatschappij een nieuwe cultuur
te kunnen herdefiniëren. De scha
duwzijde is dat het tevens een an
dere rangschikking betekent van
rijk en arm: degenen die zich de
nieuwe kennis-overdracht kun
nen veroorloven en een meerder
heid van computer-analfabeten,
die in het nadeel zijn.
Zolang het zover nog niet is,
wordt rijkdom vooral vertegen
woordigd door geld. Ook daar
over heeft Bowie niet te klagen.
Door aandelen uit te geven, heeft
hij een slordige tachtig miljoen
gulden verworven voor nieuwe
investeringen.
Het zijn echter niet de filosofi
sche Bowie van het gesprek of de
zakelijke Bowie van de beurs, die
zich in zijn werk laten kennen.
De poëzie spreekt blijkbaar an
dere dimensies aan. „Ik weet het
niet," zegt hij, voor het eerst aar
zelend, „in mijn songs probeer ik
meer een sfeer te scheppen dan
rechtlijnige gedachten neer te
zetten. Ik schep een kader, een
omgeving, waarbinnen mogelijk
de maatschappij wordt weerspie
geld waarin wij leven. Ik probeer
er geen moraal aan mee te geven,
hoewel ik ook niet hoop dat het
amoreel is. Maar ik wil geen kant
kiezen, ik streef ernaar objectief
te blijven."
Torhout/Werchter, met o.a. Suede,
Paul Weller, Reef, Daft Punk, David
Bowie (T 4 juli/W 5 juli), Live, Super
grass, Radiohead, Beck, Smashing
Pumpkins, The Prodigy (T 5 juli W 6
juli). Skunk Anansie speelt alleen op
Torhout (4), The Chemical Brothers al
leen op Werchter (5).
Amsterdam (anp) - Geert Mak is
door de Stichting CPNB aange
zocht het Boekenweekessay 1998
te schrijven. Onder het motto
'Panorama van Nederland'
wordt de aandacht gevestigd op
'Stad en Land in proza en poë
zie'.
Mak (1946), van Friese herkomst,
schreef twee boeken over Am
sterdam.
De Engel van Amsterdam (1992)
en een kleine geschiedenis van
Amsterdam (1995).
In 1996 verscheen van zijn hand
Hoe God verdween uit Jorwerd,
waarin de levensloop is beschre
ven van een Fries dorp tussen
1945 en 1995.
Uit kleine geschiedenissen over
de bakker, kroegbaas, dienst
meisjes, boeren en stadsnomaden
trekt Mak grotere lijnen over
veranderende structuren. Het
Boekenweekessay kost ook dit
jaar 4,95 gulden. Arnon Grun-
berg schrijft het Boekenweekge
schenk 1998.
Van onze verslaggever
Komend weekeinde is het weer
zover. Het jaarlijkse twee
daagse popfestival Torhout-
Werchter barst los en tiendui
zenden muziekliefhebbers zul
len daar getuige van zijn. Het
deelnemersveld oogt sterk,
met als belangrijkste pu
bliekstrekkers Smashing
Pumpkins, The Prodigy en
oudgediende David Bowie.
Van alle excentrieke karakters
die David Bowie in het leven
heeft geroepen, noemt hij de ti
telfiguur van het laatste album
Earthling zijn 'meest menselijke
gedaante' tot nu toe. Niettemin
zegt hij, dat jetlag hem het gevoel
geeft alsof hij zojuist uit een
ruimteschip is neergedaald.
Misschien is dat ook de reden,
waarom hij midden op de dag in
een totaal verduisterde kamer zit.
Met zonnebril, dat wel. De ware
rockster verloochent zich nooit.
Een enkel plafondspotje werpt
een karig schijnsel tussen ons in,
maar laat raden naar omvang en
inrichting van het vertrek.
„Ik ben geen oorspronkelijk den
ker," zegt hij van zichzelf. Maar
als geen ander heeft Bowie altijd
een feilloze antenne gehad voor
culturele ontwikkelingen. Dan
ce- en triphop-elementen speel
den op zijn vorige platen Black
Tie White Noise en Outside nog
een onderhuidse rol, maar krij
gen op Earthling een uitbundig
vervolg met de ratelende beats
van drum bass (jungle). Maakt
dat hem tot een trendsetter of een
trendvolger?
„Ik heb mezelf altijd beschouwd
als een mislukte schilder," zegt
hij. „Ik had sterk de behoefte om
iets te construeren. Een andere
kunstvorm om mezelf in uit te
drukken was muziek. Anders dan
mijn tijdgenoten geloofde ik niet
in het adopteren van een bepaal
de stijl, die je geleidelijk en con
sistent verfijnt tot een persoon
lijk kenmerk. Daar vond ik niks
opwindends aan. Wat mij aan
trok in muziek is juist dat je kris-
