Hongkong telt af: nu nog drie dagen
Pers Hongkong doet al aan zelfcensuur
Tijdbalk
Dekolonisatie
Groot-Brittannië ten einde
met overdracht Hongkong
=IUl DE STEMMMiBUITENLANDZATERDAG 28 JUNI 1997 A5
maakbedrijf
ntrarius
VMAKERS M/V
Britse Rijk voortaan geschiedenis
Hongkong (ap) - Hongkong be
leeft zijn laatste dagen als Britse
kroonkolonie. De voorbereidingen
voor de overdracht aan de Volks
republiek China, in de nacht van
maandag 30 juni op dinsdag 1 juli,
zijn in volle gang. Veel inwoners
maken zich zorgen over wat er na
het 'uur nul', zoals China de over
dracht noemt, van hen en hun rij
ke woonplaats zal worden. Maar
niet iedereen ziet de toekomst met
angst tegemoet.
Parlement
Het parlement van Hongkong, dat
na de overdracht zal worden ont
bonden, heeft donderdag een laat
ste oproep aan China gedaan om
de democratie in Hongkong enigs
zins te handhaven. Maar het is
niet waarschijnlijk dat de parle
mentariërs hun zin krijgen. Welis
waar heeft China gezegd dat er
binnen een jaar verkiezingen zul
len worden gehouden, maar naar
verwachting zullen alleen pro-Be-
ijingkandidaten op succes kunnen
rekenen.
Consuls
Democraten in Hongkong zijn
woedend over een gebaar van de
Verenigde Staten en Groot-Brit-
tannië. De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Madelei
ne Albright en de Britse premier
Tony Blair zullen weliswaar niet
aanwezig zijn bij de beëdiging van
het nieuwe voorlopige, door Beij
ing opgezette en dus niet gekozen,
parlement, maar deze uiting van
afkeuring wordt teniet gedaan
doordat beide landen, uit beleefd
heid jegens de nieuwe regering,
wel hun consul naar de plechtig
heid sturen. „Walgelijk en verach
telijk," zei parlementslid Emily
Lau over de Brits-Amerikaanse
geste. Het onafhankelijke dagblad
Ming Pao concludeerde dat er in
de toekomst niet vanuit kan wor
den gegaan dat 'buitenlandse re
geringen voor de belangen van
Hongkong opkomen'.
Balkon
Democratische afgevaardigden
krijgen geen zetel in het nieuwe
voorlopige parlement. Maar dat
betekent niet dat ze niets van zich
zullen laten horen. Een groep po
litici is van plan direct na de over
dracht een manifest voor te lezen
vanaf het balkon van het parle
mentsgebouw. In de nieuwe regels
staat dat de ex-parlementsleden
het gebouw voor een 'redelijke pe
riode' in mogen. Uiteraard staat er
niet dat ze het balkon mogen ge
bruiken om het volk toe te spre
ken, maar de leider van de Demo
cratische Partij, Martin Lee, heeft
al gezegd dat hij er niet voor te
rugschrikt het balkon van buiten
te beklimmen. Een andere afge
vaardigde, Tsang Kin-shing, bij
genaamd 'de Stier', heeft aange
kondigd dat hij, indien nodig, de
nacht in het parlementsgebouw
zal doorbrengen om zijn collega's
binnen te laten.
Rolls-Royces
Hongkong is het gebied met de
hoogste Rolls-Roycedichtheid van
de wereld. Er rijden in de kroon
kolonie zo'n zestienhonderd Roll-
sen rond. De dealer van het Britse
luxueuze automerk, Spanser Lam,
verwacht dat 1997 qua verkoop
een topjaar wordt. Het jaar is uit
stekend begonnen en hij rekent er
niet op dat de verkoop inzakt na
de overdracht. „Een Rolls-Royce
staat voor rijkdom en macht. Dat
zal ook zo blijven," voorspelt
Lam. „Het zijn de grote bazen die
een Rolls kopen," legt hij verder
uit. „Jongere, meer bescheiden
mensen houden het bij een Bent-
ley."
Prinses
De Deense prinses Alexandra, die
uit Hongkong afkomstig is, heeft
donderdag gezegd 'een klein beet
je verdrietig' te zijn over de over
dracht van haar geboorteland aan
China. De 32-jarige Alexandra
Manley is getrouwd met prins Jo
achim, de tweede zoon van konin
gin Margarethe. Ze is de eerste
persoon van Aziatische afkomst
die met een lid van een zittend Eu
ropees koningshuis is getrouwd.
Joachim en Alexandra zijn in
Hongkong, waar ze de over
drachtsplechtigheid zullen bijwo
nen.
Dienstmeisjes
Onder de naar schatting 135.000
Filipijnse dienstmeisjes of 'amahs'
die in Hongkong wonen en wer
ken, heersen gemengde gevoelens.
De vrouwen, die veelal van hun
loon een hele familie in hun va
derland onderhouden, werken zes
dagen per week bij families in de
sjieke buitenwijken van Hong
kong. „Natuurlijk maken we ons
zorgen," zegt Anna Liza Magdeyo.
„Misschien haalt de nieuwe rege
ring wel Chinese werknemers hier
naar toe. Wat moeten we dan
doen?" Haar collega Marilyn
Umaguing ziet het vrolijker in.
„Ik ben niet bang voor de over
dracht. Als de investeerders zich
geen zorgen maken, waarom zou
den wij dat dan wel doen."
Politie
Acht Hongkongse politie-agenten
hebben donderdag vervroegde
pensionering aangevraagd, omdat
ze niet onder Chinees bewind
wensen te dienen. Hun argument
is dat ze bij hun toetreden tot de
politie van Hongkong in de jaren
zeventig trouw hebben gezworen
aan de Britse koningin Elizabeth,
en niet aan China. Het achttal
agenten loopt het risico als deser
teurs te worden aangemerkt en
hun pensioen mis te lopen.
Gangsters
Diverse Aziatische landen hopen
wat van de economische macht
van Hongkong te kunnen overne
men. Thailand bereidt zich op iets
anders voor: de Hongkongse
gangsters. Weliswaar bestaan er
vermoedens dat de Chinese auto
riteiten het op een akkoordje heb
ben gegooid met de beruchte
Hongkongse triades, zodat deze
ook na de overdracht door kunnen
gaan met hun activiteiten. Maar
de Thaise politie vreest toch dat er
een uittocht van criminelen op de
overdracht aan China zal volgen
als het nieuwe bewind in Hong
kong de misdaad even hard gaat
bestrijden als op het vasteland,
waar op ernstige misdrijven de
doodstraf staat. De Thaise politie
houdt haar ogen open.
1839: China overvalt Britse opiumhandelaren. Het begin van de
zogeheten Opiumoorlogen.
1841: De Britse scheepskapitein Charles Elliot neemt Hongkong
in en verklaart het 'pirateneiland' tot een belastingvrije haven,
open voor alle naties.
1842: Het verdrag van Nanking wordt ondertekend. China is offi
cieel geopend voor handel. Hongkong valt officieel onder Brits
gezag.
1949: De communistische leider Mao Zedong neemt de macht over
in China. Meer dan twee miljoen mensen vluchten naar Hong
kong.
1967: De Culturele Revolutie in China slaat over naar Hongkong.
Vier maanden lang zijn er opstanden, georganiseerd door vakbon
den loyaal aan Mao.
1973: Het gokken op paarden wordt gelegaliseerd. Het wordt één
van de grootste vormen van tijdverdrijf voor de Hongkongers.
Eén op de zes inwoners gokt op elke race.
1983: Als uitlekt dat er geheime besprekingen tussen Groot-Brit-
tannië en China worden gevoerd over Hongkong keldert de koers
van de Hongkong dollar in één dag met negen procent.
1984: Margaret Thatcher en Deng Xiaoping ondertekenen een
verklaring. Hongkong gaat op 1 juli 1997 terug naar China onder
het motto één land, twee systemen. China wordt verantwoordelijk
voor het buitenlands beleid en de defensie van Hongkong. Hong
kong behoudt autonomie en het eigen rechtssysteem. Recht op
vrije meningsuiting, persvrijheid en mensenrechten worden vol
gens VN-normen gewaarborgd.
1989: Het Chinese leger slaat een opstand van studenten in Peking
neer. Er vallen honderden doden. Meer dan één een miljoen ver
ontruste Hongkong-Chinezen gaan de straat op om hun zorg en
solidariteit te uiten.
1991: De eerste directe verkiezingen in Hongkong worden een
groot succes voor de democraten.
1992: De (laatste) Britse gouverneur Chris Patten kondigt nieuwe
democratische hervormingen aan voor Hongkong. Hij bereikt
geen overeenstemming met China die volgens afspraak wel nood
zakelijk is. Peking verklaart de verkiezingen ongeldig.
1996: China bepaalt dat er een tijdelijke regering komt na de
overdracht. Die moet Hongkong tot aan de verkiezingen runnen.
De democraten weigeren in deze raad plaats te nemen. De
scheepsmagnaat Tung Chwee Hwa wordt door Peking aangewe
zen om Hongkong te leiden.
1997: Op 1 juli om 00.00 uur varen Chris Patten en prins Charles
in het koninklijke jacht Britannia weg uit Hongkong en wordt de
Britse vlag gestreken.
van automatisering voor het
tken van voedingsgegevens die
jen bij de menukeuze.
Jhikt over sociale vaardigheden
:en effectieve omgang met
werkers en de bewoners en u
ikt over een een sterke persoon-
|id en bent teambuilder.
eden:
eze functie is de CAO-Zieken-
ezen van toepassing. De functie
deeld in FWG-functiegroep 50.
irktijden worden geregeld via
|oster met wisselende diensten.
atie en sollicitatie:
jmeer informatie over deze
e kunt u contact opnemen met
uw E. Seves, facilitair manager,
on 0165-586600.
ren kunt u schriftelijk tot en
juli a.s. Uw brief richt u aan de
ng Personeel, Organisatie
dingen op onderstaand adres.
pzoekadres Wiekendael is een
verpleeghuis
blsdonksestraat 89 van de stichting
Ioosendaal Groenhuysen
'Hongkong, wereldstad met zes miljoen inwoners.
dtaak het onderhouden van een slach-
e. Bijna dagelijks worden er visuele en
)f alles goed schoon is.
nijn op zoek naar:
(esinfecteren van machines die worden
:t de hieraan gestel'de hoge eisen is het
g gebeurt. De werkzaamheden vinden
lijks van maandag tot en met vrijdag.
lakbedrijf, waaronder toeslagen op
ïtrarius, Postbus 6863,4802 HW Breda-
u bellen met dhr. M.I. Marte op num-
foto louky weerlink
Hongkong De lezers van
de Engelstalige South China
Morning Post missen sinds
enige tijd hun populaire strip
'World of Lily Wong'. Ge
schrapt vanwege de kosten,
stelt de leiding van het dag
blad. Het gebeurde op de dag
dat de cartoonist China be
kritiseerde vanwege de han
del in organen van geëxecu
teerde gevangenen.
«Zelfcensuur dringt hier steeds
Meer door in de kranten," zegt
Carol Pui-yee Lai, voorzitter
van de journalistenbond van
Hongkong. „Eén op de vijf jour
nalisten zegt nu al voorzichtiger
te zijn ten aanzien van Chinese
zaken. Uit onderzoek blijkt dat
de helft van de journalisten
vindt dat kranten niet meer kri
tisch over China durven schrij
ven."
He Hongkong Journalists Asso
ciation weet deze ochtend de
ogen van de wereld op zich ge
richt. Tijdens een drukbezochte
internationale persconferentie
Presenteert de journalistenbond
net kritische rapport 'The die is
cast (de teerling is geworpen).
titel slaat op een uitspraak
van de minister van Buitenland
se Zaken van China, Qian Qi-
chen: de weg is bepaald en zal
niet worden veranderd. De vrij
heid van de pers zal worden in
geperkt, heeft Peking duidelijk
gemaakt.
„Journalisten moeten zich be
wust zijn van hun maatschappe
lijke taak," vindt Tung Chee-
hwa, per 1 juli Hongkongs hoog
ste man. „Ze moeten met ons sa
menwerken aan de toekomst van
Hongkong. Ze moeten zich ware
patriotten tonen." De scheeps
magnaat weet hoe hij is 'geko
zen': vierhonderd door China
geselecteerde zakenmensen
mochten hun stem op hem uit
brengen. De Chinese president
Jiang Zemin zei het al eerder:
„De nieuwe regering van Hong
kong zal de media zelf weten te
besturen."
China heeft een eigen definitie
van een vrije pers. „Hongkongse
journalisten mogen kritisch zijn,
maar mogen geen geruchten ver
spreiden of politieke aanvallen
op Chinese leiders plegen," zegt
minister Qian Qichen. Nieuws is
een gerucht, als het niet is beves
tigd door de autoriteiten.
Kranten nemen hun maatrege
len vooruitlopend op de overna
me. „Kranten opereren nu al
met richtlijnen waarmee journa
listen moeten voorkomen dat de
toorn van Peking over hen neer
daalt. Want de krantenbaronnen
zijn vaak eigenaar van grote
concerns met immense belangen
in China," zegt Kin-ming Liu,
vice-voorzitter van de journalis
tenbond van Hongkong.
En dus legt het dagblad Ming
Pao honderd dagen voor de
overdracht twee columnisten
het zwijgen op als zij Chinese
autoriteiten blijven bekritise
ren. „Ach, schrijvers hebben
hun ups en downs," verklaart de
eindredacteur later. De Asian
Wall Street Journal legt echter
de vinger op de zere plek: „Hoe
een Hongkong-krant zijn geluid
tempert - Ming Pao gaat meer de
lijn van Peking volgen."
De Southern China Morning
Post heeft voor de zekerheid een
adviseur binnengehaald die de
krant uit de problemen kan hou
den: Feng Xiliang, die in Peking
zo aardig het door de staat ge
controleerde Engelstalige dag
blad China Daily had opgezet.
De bestaande wetgeving kan de
journalisten hinderen, nu die
door Chinese ogen wordt gele
zen. „Volgens de wet mogen
journalisten geen staatsonder-
mijnende activiteiten onderne
men," zegt Charles Goddard,
journalist van de Economist In
telligence Unit. „De Chinezen
vinden het al staatsgevaarlijk
als een journalist pleit voor een
zelfstandig Taiwan. Dat mag per
1 juli niet meer. Het probleem
Taiwan staat los van de persvrij
heid, zeggen ze."
De Chinezen zullen voorlopig
grove middelen achterwege la
ten om de journalisten in te to
men. „Ze zullen eerder overgaan
op subtiele intimidatie," zegt
Clif Bale van de Hongkongse
journalistenbond. „China han
teert nu al een zwarte lijst: daar
op staan journalisten die China
niet in mogen vanwege onwelge
vallige berichtgeving. Daarmee
raak je een journalist erg hard,
want elke krant publiceert hier
dagelijks vele pagina's met
nieuws uit China. Verder zorgen
ze dat journalisten niet worden
uitgenodigd voor persconferen
ties of bijeenkomsten met hoge
ambtenaren. Langzaam kun je
journalisten het werken zo on
mogelijk maken."
De zevenhonderd inwoners van
St. Helena willen dat ook, maar
velen hier zouden er wel serieus
over denken zich in Groot-Brit-
tannië te vestigen. Behalve de
aankomst, eens per drie maan
den, van een bevoorradingsschip
valt er op hun Atlantische rots
niets te doen.
Hoe anders was het ten tijde van
Victoria. Onderdanen van over
heel de wereld beschouwden
haar als een soort godin en
Groot-Brittannië als hemel op
aarde. De Britse historicus John
Keegan die voor de gelegenheid
een speciaal boek samenstelde
over vijfhonderd jaar British
Empire kan niet echt wakker
liggen van de klachten uit 'krui
mels'. Hij beziet liever de grote
lijnen en meent dat de Britten de
wereld een voorbeeld hebben ge
steld. De verstandhouding met
de voormalige koloniën is meest
al beleefd en respectvol geble
ven. „De Fransen hebben voor
het behoud van hun koloniën ge
vochten. In Vietnam en Algerije.
Het betekende het einde van hun
Vierde Republiek. De Portuge
zen hebben ook gevochten. Deze
beide koloniale wereldrijken
worden nu geplaagd door duis
ternis, stammenstrijd, ideologi
sche terreur en afgrijselijk men
selijk lijden. Er zijn zeker ook
donkere plekken op onze oude
koloniale kaart, maar het zijn
uitzonderingen. Over het alge
meen kun je stellen dat uit het
Britse wereldrijk redelijk welva
rende en vreedzame landen zijn
geboren. India is de grootste de
mocratie ter wereld. Zuid-Afri-
ka is de grootste democratie van
het Afrikaanse continent. Singa
pore heeft een van de meest dy
namische economieën ter wereld
en Maleisië zou probleemloos
voldoen aan de toelatingscriteria
voor de Europese Unie. Zimbab
we en Kenya behoren tot de rijk
ste landen van Afrika".
De lijst is lang, aldus Keegan.
Post-koloniale fenomenen als
apartheid en Idi Amin zijn de
pijnlijke uitzonderingen op zijn
regel. Over het algemeen kunnen
de Britten meer dan trots zijn op
hun koloniale geschiedenis, stelt
Keegan.
Een kleine zes miljoen Hongkon
gers mag er vanaf volgende week
over oordelen!
Met de overdracht van Hongkong aan China komt er na vijfhonderd jaar een eind aan de Britse wereldhegemonie. Dat gaat in de nu
nog Britse kroonkolonie gepaard met militaire muziek, op de foto wordt de doedelzak bespeeld door een regiment Gurkha's, geflankeerd
door leden van de Schotse Wacht. foto reuter
poor Bob van Huët
Londen - Twee Windsors,
twee boten, twee verre lo
caties en het einde van een
tijdperk. Voordat het ko
ninklijke jacht Britannia
0p 1 juli de ankers licht in
Hongkong en kroonprins
Charles adieu mag wuiven
naar voormalige semi-on-
derdanen op de Chinese
zuidkust was er, vorige
week, een klein historisch
ceremonieel aan de andere
kant van de wereld.
heet 'BAT' ofwel het Britse Ant
arctische Territorium. Er wonen
minder mensen dan pinguïns in
de Londense dierentuin. Het Ca-
raïbische eiland Bermuda heeft
met zestigduizend inwoners de
grootste overzeese bevolking,
maar is kleiner dan het eiland
Texel.
Uitgezonderd BAT en Gibraltar
(28.000 onwoners) is het voor
malige wereldrijk gereduceerd
tot een allegaartje van grotere en
kleine eilanden, waarvan zes in
het Caraïbische gebied. St. Hele
na, midden in de Atlantische
Oceaan, is bekend omdat de ver
bannen Napoleon er overleed en
De gang van zaken in Hongkong
is met argusogen gevolgd in de
verre gebiedsdelen. Om te voor
komen dat veel Hongkongers
hun Britse nationaliteit zouden
willen aanwenden voor pro
bleemloze emigratie naar het
moederland werd in 1981 een
nieuwe wet op de Britse nationa
liteit aangenomen.
Bewoners van overzeese territo
ria werden daardoor Dependent
Territory Citizens, wat ze bij
aankomst op Heathrow in de on-
bevoorrechte rij van de 'andere
landen' deed belanden. Het feit
dat de ingezetenen van Gibraltar
en de Falkland Eilanden werden
Koning Elizabeth reisde hele
maal naar het barre Newfound
land voor de aankomst van een
replica van de 'Matthew'. Dat
was het schip van de in Venetië
geboren kapitein John Cabot. In
naam van de Engelse koning
Henry VII zette hij in 1497 voet
aan wal in wat later een stuk van
Canada werd. Zo begon het Brit
se wereldrijk (Empire), precies
een half millennium geleden.
In het Empire, zo heette het,
ging de zon nooit onder. Nu zien
veel ex-bewoners halve manen
en sterren. Uitgezonderd wat
exotische stippen en dunbevolk
te vlekjes op de wereldkaart re
geert Britannia alleen nog over
de golven die tegen de eigen
thuiskust aanklotsen.
De overdracht van Hongkong
aan China is vanuit Londen be
schouwd meer dan het toch wel
betreurde einde van een presti
gieus huurcontract. Zelfs de il
lusie van geografische almacht is
nu ten einde. Het is snel gegaan.
Nog maar honderd jaar geleden
was Engeland het middelpunt
van de wereld. Toen koningin
Victoria haar diamanten rege
ringsjubileum vierde, kwamen
leiders van alle rassen en van al
le continenten naar Londen om
hun supervisor te eren. Sinds
1947, de onafhankelijkheid van
India, werden het er ras steeds
minder.
Na Hongkong resten aan Groot-
Brittannië zeventien zogeheten
'afhankelijke territoria', bij el
kaar bewoond door een slordige
tweehonderd mensen. Het enige
uitgestrekte gebied dat bleef
omdat de bewoners er nog steeds
geen televisie kunnen ontvan
gen.
Twee nietige stippen Diego Gar
cia (Indische Oceaan) en Ascen
sion Island (Atlantische Oceaan)
tellen een beetje mee omdat ze
van strategisch belang worden
geacht door de Amerikaanse ma
rine.
Op drie afhankelijke territoria
wordt aanspraak gemaakt door
andere naties. Spanje claimt Gi
braltar en de Argentijnen waren
bereid tot een oorlog om de voor
al door schapen bewoonde Falk
land Eilanden. De Argentijnen
eisen overigens ook BAT dat
vlakbij ligt.
„Het probleem wordt dat we re
geren over wel heel verspreid
liggende en moeilijk bereikbare
gebieden," aldus een ambtenaar
op het ministerie van Buiten
landse Zaken. Hij zegt het bijna
met spijt in de stem. Het zou
tientallen miljoenen gulden per
jaar schelen als met name enkele
economisch onrendabele en stra
tegisch ondergeschikte bezittin
gen hun eigen weg wilden gaan.
uitgezonderd van de nieuwe sta
tus leidde tot beschuldigingen
van racisme. De praktijk was
immers dat alleen blanken aan
spraak hielden op volledig Brits
staatsburgerschap en dat onder
danen met een tintje tweede
rangsburgers werden, zonder
vestigingsrecht in Groot-Brit
tannië. De toenmalige regering
Thatcher dekte zich zo nogal on
elegant in tegen een eventuele
massa-emigratie vanuit de ner
veuze kroonkolonie.
Pamela Gordon, de premier van
Bermuda, heeft al aangekondigd
deze ergernis te willen aankaar
ten bij de nieuwe Labourrege-
ring. Maar wel nadat de Union
Jack is gestreken in Hongkong.
„Het gaat om het principe," al
dus Gordon. De veronderstelling
dat tienduizenden Bermudanen
hun koffers zouden willen pak
ken om hun tropische paradijs te
verruilen voor de motregen van
Newcastle acht ze absurd. In een
referendum, twee jaar geleden,
stemde een meerderheid van de
Bermudanen ervoor Brits te blij-
an, die de opleiding tot ver-
beroepsbegeleidende leerweg
werken?
lijf geschreven?
eamverband?
'alle vakken op D-niveau)?
den personen met een
:n.
krijg je informatie
ils verpleegkundige
n over je mogelijk
ighuys.
der vermelding van
i, Van Bergenplein 39,
