Beroepsonderwijs zoekt erkenning
B16
39
Onzekere toekomst voor duizenden inval-docenten
EASE
de stem
PORTABLE
schilder
'Beter investeren in mensen dan in gevangenissen'
Uitkeringen
Trots
D1
IEUWBIJ
IO-ELECTRO
laByliss
Overspannen
'In december krijg ik wel
twintig telefoontjes van
scholen die vervanging zoeken'
Gunstig
Lege handen
I n CM BEELDBUIS
THERMOSKAN
el alle grote
aten gratis
bezorgd***
Extra Garantie, 'n
minimaal bedrag
voor 'n maximaal
gevoel van zekerheid!
AAL Boulevard 118
RGEN Doelstraat 8
SCH Fenkelstraat 39-41
UR Anna van Berchemlaan 1
ilbrugstraat 3-5*
OUT Markt 10
K Grotestraat 243
Emmapassage 23*
GENBOSCH Orthenseweg 86
TTORAMA
innen afwijken, kennelijke fouten voorbehouden,
pavond Informeer naar de voorwaarden in de wini®
Schilderwerk
Nette
ruim 40 jr. ervaring zkt.
werk omg. Etten Leur,
tel. 076-5035300^
SCHILDERWERK
Binnen - Buiten
Tel. 076-5019058__
Goed, beter:
Kleintje
Middelbaar beroepsonderwijs, leerling
wezen en volwasseneneducatie kampen
met geldgebrek. Al vele jaren. Ze lopen
ook averij op door een verkeerde uit
straling en lijden evenzeer onder een
schromelijke verwaarlozing door de po
litiek.
Door Ap van den Berg
„Als alle betrokkenen niet ras de handen ineen
slaan, zijn de gevolgen door een tekort aan
vaklui rampzalig," voorspelt mr. Gerrit Brokx,
De oud-politicus is sinds kort voorzitter van de
BVE-raad, het bestuursorgaan van het secun
dair beroepsonderwijs.
„Er zitten mega-projecten aan te komen, zoals
de hogesnelheidslijn, de Betuwelijn en de uit
breiding van Schiphol," verduidelijkt Brokx.
„Als binnenkort niet meer mensen naar het
mbo gaan, ontstaat er een tekort aan opzich
ters en technici en zullen we genoodzaakt zijn
vakmensen uit landen als Ierland te importe
ren om deze grote projecten uit te voeren. Wil
len we dat, terwijl er nog enkele honderddui
zenden mensen zonder baan rondlopen in Ne
derland?"
In het midden- en kleinbedrijf (mkb) wordt het
gebrek aan vakmensen her en der al gevoeld.
Op middelbare beroepsscholen lopen de leer
lingentallen wat terug. Overigens niet zodanig
snel dat scholen, zoals in het lager beroepson
derwijs, genoodzaakt zijn een streep te zetten
door uit de gratie geraakte opleidingen. De ou
de lts'en lopen snel leeg als gevolg van het
overleefde idee dat je na het beroepsonderwijs
bent voorbestemd voor een vieze, geestdodende
en slechtbetaalde baan.
Dit vooroordeel treft het secundair beroepson
derwijs ook, maar tot nu toe aanzienlijk min
der hard. Om erger te voorkomen, moeten op
leidingscentra, bestuurders en politici geza
menlijk frisse plannen bedenken, vindt Brokx.
'Gevolgen tekort aan vaklui rampzalig.'
Voorts moet de financiële ondersteuning van
scholieren in het beroepsonderwijs (reiskosten
en studiefinanciering) worden verbeterd. Het
Rijk zou eveneens meer financiële ruimte moe
ten maken voor betere leermiddelen: „Je mag
aankomende monteurs niet laten klungelen
met een Fordje van 1974."
Het bedrijfsleven zou graag zien dat het secun
dair beroepsonderwijs er minstens 200 miljoen
gulden per jaar bij krijgt om de schade te repa
reren. Zo ver gaat Brokx niet: „Ik sluit niet uit
dat het geld gaat kosten, maar zo ver ben ik
nog niet. Het beroepsonderwijs is voor veel
mensen in bepaalde sociale milieus en voor al
lochtonen dé manier om een bestaan op te bou
wen en om maatschappelijk isolement en get
tovorming tegen te gaan. Minder mensen werk
loos betekent dat departementen als Sociale
Zaken (uitkeringen), Justitie (veroordelingen)
en Binnenlandse Zaken (agenten) minder hoe
ven uit te geven.
Maar misschien moet er desondanks toch nog
FOTO DE STEM/DICK DE BOER
meer geld voor het secundair beroepsonderwijs
op tafel komen. Maar dat is in eerste instantie
niet waar het ons om gaat." Met andere woor
den: het is beter te investeren in mensen dan in
gevangenissen.
In politieke zin moet het roer dus om, vindt de
oud-staatssecretaris van Volkshuisvesting en
tot voor kort burgemeester van Tilburg. Met
dat oogmerk heeft de BVE-raad van Brokx in
tussen nauwe samenwerking gezocht met de
zogehetem COLO van kabinetsadviseur prof.
dr. Roel in 't Veld. Voluit: de stichting Centraal
Orgaan van de Landelijke Opleidingsorganen
van het bedrijfsleven.
„In het kennisdebat," licht In 't Veld toe, „is
maar nauwelijks aandacht besteed aan het be
roepsonderwijs, terwijl optimale vorming van
vakmensen met een middelbare beroepsoplei
ding van cruciaal belang is voor de economi
sche ontwikkeling van ons land. Vakmensen
vormen immers de ruggengraat van onze eco
nomie."
Blijft de vraag waarom het beroepsonderwijs
al jaren schreeuwt zonder politiek gehoor te
vinden. In 't Veld: „Ons soort mensen heeft nou
eenmaal geen speciale band met het beroeps
onderwijs. Misschien dat dat een rol speelt.
Maar we moeten ons goed realiseren dat het
gerief en de luxe waarmee wij ons omringen,
door vakmensen uit het beroepsonderwijs zijn
gemaakt. Is de fiets of de auto kapot, dan klop
pen we bij de vakman uit het beroepsonderwijs
aan. Zo kun je nog meer voorbeelden geven.
Maar traditioneel hebben- wij - en dat geldt
ook voor politici - meer op met havo, vwo en
gymnasium. Terwijl die schoolsoorten gewoon
lucht verkopen. Jazeker, ook als je daar wat
langer over na denkt, klopt die stelling. Maar
we zullen er alles aan doen om het beroepson
derwijs hoog op de politieke agenda te krijgen
en dat zal ons lukken ook." Hij is ervan over
tuigd dat de politiek ook zal inzien dat 'het be
ter is te investeren in vakmensen dan in gevan
genissen'.
Het beroepsonderwijs zelf moet dringend laten
onderzoeken wat mensen ervan weerhoudt om
een beroepsopleiding te volgen. De sector moet
zijn imago oppoetsen en de trots gaan uitstra
len van een sector die goed opgeleide vakmen
sen aflevert. Waarbij nog altijd -ondanks de
problemen - 420.000 mensen een opleiding vol
gen (plus 300.000 in de volwasseneneducatie).
En waarvan de meesten na hun opleiding niet
meer dan drie maanden nodig hebben om een
baan te vinden.
WOENSDAG 18 JUNI 1997
tNWOODI
ISET MET CD WISSELAAR
XD-500. Uitgangsvermogen 2 x70
3 Equalizer presets. 3-CD wisse-
32 nummers programmeerbaar,
iele autoreverse cassettedeck met
y B. 3-Weg luidsprekers.
«MAAL TIM
99T- 7W
Ble telefoons.
STEREO Hi-8 CAMCORDER
Hi8.1/4"CCD beeldchip. Hifi-stereo
.30 x Digitalzoom. Full range auto
natige focus. 2 lux. Menu systeem,
e Effects. 16-9 Mode. Program AE.
Ingebouwde microfoon.
idsbedeining.
M fl.HO,47 PER MAAND*-/
O NAAR DE VOORWAARDEN
IN DE WINKEL!
PORTABLE
M 1432 KLEUREN TV
p7 cm getinte beeldbuis. 60 Voor
keurzenders. Sleeptimer
On-soeen display!
Lijf leven
De
het
jojo's van
onderwij s
bak te komen. „Vanaf begin au
gustus," legt ze uit, „controleer ik
weer alle kranten en bladen op
advertenties. Ervaringen rijker
heb ik geleerd om maar meteen te
bellen, want vaak weten scholen
zo'n vacature toch nog intern op
te vullen. Schrijven op een vaca
ture is vaak zinloos. Ook houd ik
de contacten met de arbeidsbu
reaus in Breda, Rotterdam en
Dordrecht goed warm. Dat wil
namelijk ook nog wel eens wat
opleveren.
En anders wordt het altijd weer
kerst. Tegen die tijd regent het
vaak telefoontjes bij inval-do
centen. Zo ook in huize Blans-
jaar. „Dan worden de eerste leer
krachten weer overspannen en
zitten de scholen omhoog. Vraag
me niet waardoor dat juist met
kerst gebeurt. Ik denk dat het vak
van leerkracht door veel mensen
wordt onderschat. Het is een ont
zettend zwaar beroep. Door alle
regelgeving, onderwijsvernieu
wingen en - dat wil ik graag be
nadrukken- door de scholieren.
Die zijn namelijk niet zo lief en
gezeglijk meer als vroeger. En
dus krijg ik in december wel
twintig tot dertig telefoontjes van
scholen die een vervanger zoe
ken.
„Dat lijkt veel, maar in veel ge
vallen is de afstand bezwaarlijk
en het aantal tussenuren onac
ceptabel groot. In de regel meldt
de stem aan de andere kant van
de lijn dat bij hem op school ie
mand plotseling ziek is gewor
den. En dan zeg ik: 'U bedoelt ze
ker: overspannen'. En dan hoor je
meestal: 'Uhh... Inderdaad. Over
spannen'."
Monique Blansjaar: 'Je laat
toch weer collega's en leerlin
gen achter'. foto cor viveen
|üe meeste werknemers
I trekken de komende we
lken fluitend de deur van
lie fabriek achter zich
ldicht, in de wetenschap
■dat de baas hen na de
(zomervakantie weer met
lopen armen ontvangt.
(Anderen, onder wie dui
zenden inval-docenten,
Loeten ieder jaar op-
|nieuw maar weer zien
tze aan de bak ko-
Imen.
Door Ap van den Berg
Bit keer had Monique Blansjaar
(12) uit Terheijden stilletjes gere-
kend op een vaste baan. Maar ze
team bedrogen uit. Wéér kreeg
|de docent techniek en beeldende
ivorming aan het eind van een
schooljaar de zak. En wéér moet
ie zich bij diverse arbeidsbu-
reaus laten inschrijven als werk-
augustus stijgt van zes naar acht.
Dat opent perspectieven. Maar
het schoolbestuur bleek bij nader
inzien geen geld te hebben voor
extra leerkrachten. Daarom heb
ben ze de lesuren teruggebracht
van 50 naar 45 minuten en de
vaste docenten en de parttimers
er lesuren bij gegeven. Daardoor
kan de uitbreiding van de klassen
doorgaan, maar was er voor mij
als vervangend leerkracht helaas
geen plek meer. Ongelooflijk, ook
al zijn hiermee de grenzen van
het oirbare niet overschreden."
Blansjaar wil de scholen niet alle
schuld in de schoenen schuiven.
„De scholen hebben bijna geen
geld meer. Ze moeten het nu im
mers zien te rooien met vaste
jaarbudgetten en zijn door het
onderwijsministerie verantwoor
delijk gesteld voor omscholing en
ontslag van leerkrachten. Daar
door stikt het van de ongemoti
veerde leerkrachten. Mensen die
totaal ongeschikt zijn geworden
voor het vak. Dat is niet goed
heb het al zó vaak meege-
nakt. En ik had me stellig voor
genomen dat ik er niet mee zou
zitten. Maar ik kan niet ontken
nen dat het ontslag me toch weer
wat doet. Je laat toch weer colle
ga's en leerlingen achter.
it meldde deze krant dat
teel scholen inval-docenten te
en dus onterecht aan de dijk
zetten. Het participatiefonds, het
landelijk controleorgaan, weiger-
ie dit schooljaar één op de vijf
ontslagaanvragen voor inval-do
centen. Het fonds stelde dat scho-
in ruim 550 gevallen trucs
hadden verzonnen om tijdelijke
arbeidskrachten buiten te wer-
Een woordvoerder sprak de
veronderstelling uit dat er zelfs
wordt gesjoemeld met de belan
gen van die werknemers.
lot voor kort leken Blansjaars
vwmitzichten aan de Van Cooth
Scholengemeenschap in Breda
zo gunstig. Blansjaar: „Aha,
tót ik, toen bekend werd dat
tóaantal eerste klassen straks in
voor de leerlingen en voor de
leerkrachten zelf ook niet. Som
migen van hen zijn al zes keer
overspannen naar huis gestuurd,
maar worden tegen wil en dank
binnen de poorten gehouden.
„Ik weet heus wel dat de hoeveel
heid wachtgeld de spuigaten uit
loopt, maar dit is toch ook geen
oplossing? Op een school waar ik
lesgaf, was meer dan vijftig pro
cent van de leerkrachten ouder
van vijftig jaar. Nieuwe, jonge
leerkrachten krijgen vrijwel geen
kans om ertussen te komen."
Ze baalt er een beetje van dat ze
als vervanger keer op keer veel
tijd en energie in haar werk moet
steken, maar in the long run met
lege handen staat. „We reizen
stad en land af naar scholen. In
Rotterdam bezocht ik op één dag
drie scholen in allerlei uithoeken
van de stad. Scholen met ver
schillende culturen, verschillen
de werkmethoden en verschillen
de leerlingenpopulaties. De ene
school begeleidt je, de andere laat
je volledig aan je lot over.
„We komen in klassen terecht die
-onder de ogen van een veelal
overspannen leerkracht - hele
maal zijn losgeslagen. Waarvan
de leerlingen ons zien als een be-
ginnelingetje, dat ze voortdurend
op de korrel proberen te nemen.
Wij moeten zo'n klas weer in mo
del zien te krijgen. Nee, voor leer
krachten zoals ik bestaat geen
waarderingssysteem. We worden
niet afgerekend op onze kwalitei
ten. We helpen de school voor een
bepaalde periode uit de brand en
kunnen daarna vertrekken. Dan
zit die ander weer op jouw
plaats."
Een jaar of zeven geleden was ze
het zo beu dat ze overstapte naar
de kledingindustrie. „Ik had zelfs
mijn kinderwens opzij gezet voor
een vaste baan in het onderwijs,
maar mijn hoop daarop ver
vloog." Inmiddels heeft ze een
kind en werkt ze weer als docent.
„Omdat het onderwijs bleef trek
ken. En, niet te vergeten, omdat
mijn man kostwinner is. Want
hoe kun je als invalkracht nou
een gezinnetje runnen als er
steeds met je wordt gejojood?"
In de wetenschap dat haar gezin
niet afhankelijk is van haar in
komsten en omdat ze onderwijs
en omgang met jongelui 'gewoon
leuk' vindt, probeert Blansjaar
na de zomervakantie weer aan de
PLD
VDY
pe 768.
it trimmer
schee rblad
or glad
scheren.
