DE STEM
499
neen.
m
E1
il Reumafonds
Ondergrens
Varkenspest
Dramatisch
Strijd
Universiteiten
doen
wanhopige
pogingen
studenten
te lokken
Lijf leven
WOENSDAG 4 JUNI 1997
3RDER
lem. Trilogie. 2 Video-
16 programma's/1 maand,
fening. Digitale auto
(ndsbediening.
IT MET CD SPELER
f 0. CD speler 20 nummers
|rbaar, herhaalfunctie en
Tuner met 32 voorkeur-
lettedeck. Afstands-
lidsprekers.
RADIORECORDER
FD-6.
CD-spe-
Toonregeling. Synchro
CD naar tape. Cassette-
momatische bandafslag.
Switch.
MET
THER-
MOSKAN
TC 34006.
i 8 Kopjes,
j Afneembaar
Extra Garantie, 'n
minimaal bedrag
voor 'n maximaal
gevoel van zekerheidl
boulevard 118
Doelstraat 8
Fenkelstraat 39-41
ma van Berchemlaan 1
straat 3-5*
/larkt 10
itestraat 243
^passage 23*
SCH Orthenseweg 86
Jvijken, kennelijke fouten voorbehouden.
Informeer naar de voorwaarden in de winkel
jong bent, kan je reuma
was pas 6. Altijd veel
ld met ballet. Nu mag dat
Met geld helpt u '"0
ëre reumapatiënten. Graag-
[Natuurkunde is uit. Net
[als wiskunde, scheikun
de en informatica.
Steeds minder scholie-
ren kiezen na hun eind
examen voor een exacte
[studie. Zachtjes begint
[denoodklok te luiden
aan de universiteiten.
Bij sommige studies is
het aantal eerstejaars al
[gedaald onder het punt
[waarop het nog finan-
I cieel verantwoord is de
[studie aan te bieden.
[Met geld en andere be-
[loftes doen de opleidin
gen wanhopige pogingen
de achttien jarigen weer
[voor zich te winnen.
Door Hélène van Beek
I en Karen van Rijsewijk
Nederland dreigt achterop te ra
il. to een wereld waarin tech-
he kennis almaar belang-
lordt, kampt ons land met
Efn^Ktage terugloop van het
«taMtudenten dat ervoor kiest
[te worden opgeleid in die rich-
Iting. Als dat zo doorgaat, zal er
[tegen het einde van de eeuw een
[aanzienlijk tekort ontstaan aan
wiskundigen, natuurweten-
schappers en techhici.
Waarschuwende Woorden van de
J'Bètacommissie'. In opdracht van
ie Koninklijke Nederlandse Aca-
demie van de Wetenschappen
(KNAW) werkte deze commissie
t afgelopen jaar aan een rap-
I port over de oorzaken van de
[aanhoudende teruggang in het
aantal bèta-studenten. De daling
[is al tientallen jaren gaande.
Toch lijken de faculteitsbestuur
ders pas de laatste jaren echt
[doordrongen te raken van de
ernst van de zaak. Pas nu worden
de studieprogramma's aangepast,
s nu komen er serieuze onder
hoeken naar de reden waarom
scholieren niets voelen voor bèta
studies en komen er wervings-
jnes voor de exacte vak-
I ken.
[Een bedrag van 150.000 gulden
[extra per jaar: dat heeft de
[Katholieke Universiteit Nijme-
18® (KUN) de komende drie jaar
over voor een goede voorlichting
over de bèta-opleidingen. Dat ex-
ha bedrag komt nog eens boven-
op het structurele voorlichtings-
budget van 960.000 gulden.
Want ook de KUN is de dans niet
1 ontsprongen: het aantal eerste-
Pars studenten aan de faculteit
I wiskunde en informatica daalde
van 74 in 1991 naar 52 in 1996;
®j natuurwetenschappen (na-
'Uurkunde, scheikunde en biolo-
M ging het van 162 in 1991 naar
1136 in 1996.
biologie na benaderden alle
studierichtingen daarmee de kri-
nsche ondergrens.
I nii een gezamenlijk pr-beleid op
I e jannen stellen, gingen de fa-
I nulteiten eerst op zoek naar de
redenen waarom zesdeklassers,
s ze in een B-pakket eind-
I Tm1611 ^bben gedaan, de bèta-
I,ukken zo massaal links laten
i v a^s Bètacommissie
«nden ze daarvoor geen sluiten-
I o verklaring, maar wel rezen er
!ermoedens over de oorzaak van
1 pe|estaSe teruggang.
I 'Tnennans, lid van het fa-
Irteitsbestuur van Natuurwe-
happen en voorzitter van de
Steeds minder scholieren kiezen voor natuurkunde, wiskunde, scheikunde en informatica.
gezamenlijke pr-commissie:
„Middelbare scholieren hebben
de neiging de moeilijkheid van de
exacte vakken te overschatten.
Nu komen hier alleen de knapste
koppen. Maar mensen met een
gemiddeld niveau hebben hier
zeker ook kans van slagen."
„Natuurkunde heeft inderdaad
een moeilijk imago," zegt Th.
Smits. Hij coördineert de voor
lichting voor de studierichting
natuurkunde van de KUN. „En
dat is de laatste jaren nog wat er
ger geworden, doordat de aan
sluiting tussen de middelbare
school en de universiteit te wen
sen overliet." Bepaalde onderde
len in de wis- en natuurkunde
werden uit het middelbare
schoolprogramma geschrapt, ter
wijl de universiteit wel van haar
eerstejaars verwachtte dat ze de
stof beheersten.
En de drempel die wordt ge
vormd door de moeilijkheids
graad van de exacte vakken is
door minister Ritzen van Onder
wijs nog een stukje verhoogd, be
amen Smits en Timmermans.
Wie nog maar vier jaar studie
beurs krijgt, zal zich wel twee
keer bedenken voor hij een studie
kiest waarbij het risico bestaat
dat hij die niet in de beschikbare
tijd kan afronden.
De bèta-wetenschappers in Nij
megen hebben ervoor gekozen de
komende jaren de contacten met
middelbare scholen te intensive
ren, om leerlingen zo vroeg moge
lijk kennis te laten maken met de
exacte vakken, maar ook om te
horen wat er leeft onder scholie
ren. Smits: „Vanaf komend colle
gejaar kunnen vwo-scholieren bij
ons op de faculteit steun krijgen
bij eigen onderzoek. Zo'n eigen
onderzoek is onderdeel van de
examenstof maar vaak ontbreken
op de school zelf de materialen.
De scholieren kunnen dan met
een een beetje sfeer proeven, zien
waar wij verder nog mee bezig
zijn. Wij gaan voor dit project een
speciale docent aanstellen."
Om de overstap van vwo naar
universiteit wat te vergemakke
lijken, stelt de KUN komend jaar
verder vier middelbareschooldo-
centen aan die eerstejaars stu
denten helpen bij hun studiepro
blemen.
Ook de Landbouwuniversiteit
Wageningen (LUW) kampt met
teruggang van studentenaantal
len. De LUW is met ongeveer
vierduizend studenten de klein
ste universiteit van Nederland. In
totaal meldden zich dit jaar 80
studenten minder aan dan vorig
jaar rond deze tijd. Toen waren
het er 656.
„Op het ogenblik gaat het met de
aanmeldingen minder goed dan
vorig jaar," concludeert woord
voerster G. Nieuwendijk. „Waar
om? Het is een beetje gokken en
gissen. Misschien dat het te ma
ken heeft met bse en de varkens
pest. Als landbouwuniversiteit
hebben wij daar mogelijk last
FOTO DO VISSER
van. In ieder geval is het zo dat
voor bijna alle opleidingen aan
de LUW de impopulaire vakken
wiskunde, natuurkunde of schei
kunde zijn vereist."
Hier zit duidelijk een angel. In
Wageningen baren met name de
technisch gerichte opleidingen
zorgen. Voor de opleidingen mo
leculaire wetenschappen, biopro-
cestechnologie en levensmidde
lentechnologie daalden de aan
meldingen respectievelijk van 34
naar 30, van 65 naar 41 en van 50
naar 37.
Nieuwendijk: „Techniek doet het
niet goed bij jongeren. We beste
den in de voorlichting daarom
extra aandacht aan technische
opleidingen. We laten de onbe
kende kanten ervan zien. Neem
landbouwtechniek. Studenten
kunnen uitkomen bij banen waar
ook mensen met de opleiding ar
chitectuur terecht komen. Maar
dat weet niemand."
Dramatisch is de terugloop van
de bèta-studenten voor de LUW
nog niet, stelt de woordvoerster.
Er heerst volgens haar nog geen
paniek. De Wageningse universi
teit hoopt dat zich voor septem
ber nog meer studenten aanmel
den. Nieuwendijk: „Het is de lan
delijke trend dat scholieren
steeds langer wachten met het
maken van een keuze. Ze blijven
twijfelen. Ze blijven informatie
vragen. Dat komt omdat de eisen
hoger zijn geworden. Ze moeten
in korte tijd afstuderen, er zijn
strakke financiële regelingen.
Scholieren willen zeker zijn dat
ze goed kiezen; ze willen in één
keer doorstomen."
Rector magnificus, prof. C. Kars-
sen van de LUW noemde eerder
dit jaar de terugloop van het aan
tal exacte en technologische stu
denten wel dramatisch. Volgens
Karssen mijden studenten moei
lijke, technische beta-studies om
het geld. De prestatiebeurs kan
een fors financieel risico inhou
den voor een student die 'flopt'.
Volgens Karssen speelt de stu
dent op safe.
Dramatisch of niet, de LUW
voert net als andere universitei
ten flinke campagne om scholie
ren te lokken. Hoeveel geld hier
voor wordt uitgetrokken, wil de
LUW niet zeggen.
Scholieren worden al in een
vroeg stadium, als ze in de vierde
klas zitten, naar de LUW gehaald
om met de 'Wageningse weten
schap' kennis te maken. En net
als de KUN gaat doen, zoekt de
landbouwuniversiteit al aanslui
ting tussen scholieren en univer
siteit. Docenten van de LUW
gaan naar scholen, en leerlingen
van middelbare scholen maken
gebruik van het laboratorium
van de LUW.
Daarnaast wordt een gevarieerd
voorlichtingspakket geboden. Er
is een open dag in het voorjaar,
waar scholieren kunnen snuffe
len en uitproberen. Een kijkje ter
plekke toonde dat de LUW alles
uit de kast haalt om scholieren
over de streep te trekken. Gratis
linnen tassen, gratis broodjes en
appels, gratis koffie en thee. En
voor de liefhebbers een pinda-
plant.
In het najaar zijn er twee voor
lichtingsdagen, bedoeld voor
scholieren die al iets meer een
idee hebben van wat ze willen.
Dan zijn er nog de meeloopdagen.
Nieuwendijk: „Een leerling mag
een dagje mee met een student.
College volgen, mee naar een
practicum, mee naar de mensa of
naar een studentenhuis. De scho
lier kan zich op die dag al echt
een beetje een student voelen.
Het werkt ontzettend goed."
Daarna houdt het nog niet op. Al
le zesdeklassers die in 'Wagenin
gen' geweest zijn, worden nog een
keer opgebeld door studenten.
Om te horen of ze nog vragen
hebben. Om tijdens de zomerva
kantie twijfelende scholieren als
nog warm te maken voor een stu
die aan de LUW, volgt mogelijk
nog een advertentiecampagne.
Nieuwendijk: „Vorig jaar hebben
we een slaatje geslagen uit stu
dente Meike die niet aan de uni
versiteit van Rotterdam werd
toegelaten. Wij hebben toen ge-
Het gevaar
van nieuwe
virussen
rukt op
PAGINA
Mars krijgt
komende jaren
weer volop
aards bezoek
Snelle groei j
en aftakeling
in de tuin1
adverteerd met de teksten: 'Hier
word je niet uitgeloot' en 'Hier
kun je zonder meer terecht'.
De strijd om de bèta-student gaat
nog verder. Enkele universiteiten
proberen scholieren voor een
vierjarige exacte opleiding te
lokken met de belofte dat, als dat
nodig is, een vijfde studiejaar
wordt betaald. De Nijmeegse
universiteit heeft hier flink wat
geld voor over, de Landbouwuni
versiteit Wageningen niet. De
LUW is tegen 'financiële lokker
tjes', laat woordvoerster Nieuwe
ndijk weten: „Omdat je als insti
tuut dan een signaal afgeeft dat
je een vierjarige opleiding niet in
vier jaar kan afronden. Het lijkt
of de opleiding niet goed is geor
ganiseerd. Maar je geeft ook een
signaal af dat je geld genoeg hebt.
En dat is onzin: geen enkele uni
versiteit heeft geld genoeg. Daar
naast is het maar de vraag of je
het geld op die manier moet be
steden. Wel is het zo dat onze
universiteit de biologiestudenten
die goed hebben gestudeerd, en
toch een vijfde jaar nodig heb
ben, niet in de kou laat staan."
Ook minister Ritzen betwijfelt of
de betaling van een vijfde jaar
een goede manier is om studenten
te werven. Voorlopig hëeft hij
daar in ieder geval geen geld voor
over. De chemische industrie wil
niet langer op steun van de mi
nister wachten.
Met studiebeurzen van maximaal
4000 gulden per jaar probeert de
branche nu nieuwe studenten
naar scheikunde te lokken.
Om de studiekeuze minder defi
nitief te maken voor potentiële
studenten, biedt de KUN dit jaar
voor het eerst ook, samen met de
Technische Universiteit Eindho
ven, een propedeuse natuurkun
de aan. Studenten die in Nijme
gen aan algemene natuurkunde
beginnen, maar na een jaar toch
liever met technische natuurkun
de verder willen, kunnen zo zan
der tijdsverlies overstappen naar
de opleiding in Eindhoven.
De Technische Universiteit Delft
gaat misschien nog wel het verst
in de strijd om nieuwe studenten.
De universiteit hoopt kinderen al
op elf- en twaalfjarige leeftijd
voor zich te winnen door hen een
theatervoorstelling en aangepast
lesmateriaal voor te schotelen.
Maar of het zal helpen? Misschien
heeft minister Ritzen gelijk met
zijn veronderstelling dat alle pro
blemen zijn terug te voeren op
'een verschuiving in jeugdcul
tuurpatronen'. En dan kunnen
universiteiten werven wat ze wil
len, maar dan zullen 18-jirigen
toch eigenwijs blijven kiezen
voor de studies die opleiden tot
de bestbetaalde banen of die het
hoogst in aanzien staan.
PAGINA