De rijken gaan
steeds meer,
de armen
steeds minder
met vakantie
BkEIH
db stem
ywPWffiaffWMWiM
Een vriendin vindt een badpakkenfolder in de bus. Tussen de biki
ni's beveelt een reisbureau Aruba voor 1669,- aan. Ze weet op
eens haar vakantiebestemming. Even dubt ze of ze - zonnig voor
delig, beweert een andere advertentie - voor 1450- gaat. En
boekt dan de duurste reis met duiken en coctails. Ongeveer tege
lijk belt bijstandsmoeder Mo de sociale dienst. Komt het vakantie
geld wel op tijd? Ze wil een gezinsabonnement voor het zwembad
kopen. Met kamperen in de kamer en een boswandeling houd je je
kinderen geen zes weken bezig. De kloof tussen arm en rijk wordt
ook in de vakantie steeds groter.
Weekend
I I I I I
ZATERDAG 31 MEI 1997 E1
Door Joyce Ernest
Oom Kees woonde in het grote Am
sterdam. Oom Jan in een idyllisch
dorpje bij Utrecht. Nicht Simone
aan de kust in Bretagne. En zo kwamen wij
nog eens ergens in een tijd dat reizen geen ge
meengoed was. Verder dan België, dat in ons
dorp bij de grens niet echt als buitenland
meetelde, raakte behalve wij alleen het dok
tersgezin. Dat trok naar Spanje. De andere
dorpskinderen hadden met wat geluk een lo
geerpartij bij familie in het dorp verderop. Of
een dagje markt in de stad, de dierentuin, de
Efteling, het strand van Renesse. Maar het
grootste deel van de vakantie sjouwden ze
rond bij de kreek of de zandberg voor de aan
leg van de nieuwbouwwijk. Geen kind dat
een verblijf onder de Spaanse zon of in de
Bretonse heuvels miste.
Opstel
De tijd dat een zandhoop en een vijver naast
de deur voor interessante vakantiebesteding
doorgingen, is over. Zodat de kinderen van
Mo (33) balen als ze na de vakantie weer op
school komen. Steevast heeft een leraar het
onderwerp 'vakantiebelevenissen' voor een
opstel in petto. En wat moeten Esmeralda
(13), Ramona (12), Mattheus (10) en Benjamin
(8) dan schrijven? 'We hebben buiten ge
speeld.'
De kinderen van Mo, alleenstaande moeder
met uitkering en schuld, blijven de hele va
kantie in Bergen op Zoom. Soms lopen ze een
dag lekker stiekem in pyama. Of kamperen ze
in de kamer. Het maakt niet uit als ze eind
van de middag nog gaan wandelen. Of in het
donker naar het bos gaan met schijnwerpers
die Mo optrommelt. Ze zijn niet gebonden
aan plichten en tijden. „We zijn vrij! Dat is
onze vakantie." Het is een mager verhaal als
de rest van de klas aankomt met Italië, Span
je, Disneyland, de dierentuin en de Efteling.
Meer en minder
Vorig jaar vierden de Nederlanders 29,8 mil
joen vakanties. Dat is, zo heeft het Neder
lands Research Instituut voor Recreatie en
Toerisme (NRIT) in Breda berekend, een toe
name met ruim 1,2 miljoen (4 procent) vakan
ties in vergelijking met 1995. De Nederlan
ders namen zowel meer korte vakanties,
meestal in een hotel of op een camping in ei
gen land, als meer lange van minstens vijf da
gen die vaak in het het buitenland werden
doorgebracht.
De stijging is niet evenredig verdeeld over de
bevolking. Wie rijk is gaat steeds vaker en
verder en wie arm is steeds minder en dich
terbij met vakantie. In 1985 deed 58 procent
van de mensen met lage inkomens nog mee.
In 1996 was dat gedaald tot 40 procent. In
diezelfde periode steeg het percentage va
kantievierende mensen met hoge inkomens
van 71 naar 86. De kloof tussen arm en rijk
tekent zich ook op de vakantiemarkt steeds
scherper af, concluderen de onderzoekers.
Platforms, Steunfondsen en Stichtingen voor
de Minima merken dat mensen met een uitke
ring steeds vaker thuis blijven. Voorzitter J.
Boschman van het Platform voor de Minima
in Bergen op Zoom weet stellig:
„Vakantie! Dat kun je wel vergeten met een
heel smalle beurs. Zeker als je kinderen hebt.
Veel cliënten gaan niet meer. Of ze moeten
toevallig nog ergens een oude caravan heb
ben."
Bescheiden
Uitkeringsgerechtigden krijgen wel vakan
tiegeld: 5,2 procent. Grofweg, adviseert het
Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting
(Nibud), moet een gezin met twee kinderen
voor een vakantie in eigen land op 1500,—
rekenen. Gaat hetzelfde gezin naar het bui
tenland dan is het al gauw 4000,- tot
5000,- kwijt. Van een uitkering kun je, rekent
Brenda Van Dam van het Nibud uit, beschei
den op vakantie gaan.
„Maar het komt er vaak niet van. Minima
moeten het vakantiegeld vaak aan iets anders
uitgeven. Het aflossen van schuld, een ach
terstallige rekening, een nieuwe wasmachine
of schoenen voor de kinderen."
Mo zegt: „Financieel gezien zijn wij in dit
land het laagste van het laagste." Ze is bezig
met schuldsanering. Ze kreeg financiële pro
blemen na haar scheiding. Ze was niet ge
wend om van een uitkering te leven. Om
goedkoper uit te zijn is ze met haar kinderen
van een huis met tuin in een Zeeuws dorpje
naar een galerieflat in Bergen op Zoom ver
huisd. En nog vergt het dagelijks hoofdbre
kens om eten op tafel te krijgen. Zeker eind
van de maand als ze moeten boeten voor de
extraatjes, balletjes gehakt en een toetje, die
ze namen toen de uitkering net binnen was.
Dan moeten ze alle jaszakken en potjes om
keren. „Wie praat er dan nog over met vakan
tie gaan?"
Goedkoop
„Soms sparen mensen het hele jaar pieken-
potten of zegelboekjes voor de vakantie,"
weet Brenda van Dam. „Dan kan het nét. Va
kantie in Nederland hoeft niet duur te zijn.
Het boodschappenpakket is hier relatief
goedkoop, je hebt lagere reiskosten en je be
spaart een reisverzekering. Je bent goedkoop
onderdak als je kampeert of je huis ruilt."
Dat fietsen, mits zonder pech, niets en wan
delen hooguit een paar zolen kost kan ieder
een zelf bedenken. Een bereikbaar doel kan
worden gevonden in de 'Lekker weg in eigen
land'-krant van de Stichting Recreatie en
Toerisme AVN. „Die staat vol mogelijkheden
in verschillende prijsklassen en misschien
staat er ook iets in voor mensen met een héle
kleine beurs," maakt medewerkster Michelle
de vakantiegangers lekker.
Mo mijdt ook gratis toegankelijk vertier. De
stad in met de kinderen? Liever niet. Dat is
met al die verleidingen puur zelfkwelling.
Welke moeder wil haar kinderen de hele tijd
om ijsjes horen vragen die ze niet kan beta
len? Eén keer ging ze door de knieën.
McDonald's
„Toen deden we McDonald's. Die zat al een
tijd in de stad en we waren er nog nooit ge
weest. We namen frietjes en milkshakes.
Daar praten de kinderen nog over. Achteraf
hebben wij altijd mooie herinneringen. Afge
zien van dat etentje zijn het altijd herinnerin
gen aan dingen die niets hebben gekost."
Voor minima die iets meer hebben te beste
den zijn er meer mogelijkheden. Wie goed op
let kan héél goedkoop weg. Soms zelfs naar
het buitenland. Incidenteel komt de toeris
tische sector met een fantastisch aanbod. Dat
is niet filantropisch bedoeld, zegt een woord
voerder van Interhome dat wel eens iets voor
werklozen en door de watersnood getroffe
nen deed. Het bedrijf hoopt dat de klanten
blijven als ze er weer beter voor zitten. Ker
ken en ideële instellingen zetten soms vakan
tieprojecten op voor mensen met een handi
cap, ouderen of minima-gezinnen of -kinde
ren. Voorzitter Boschman van het Platform
voor de Minima in Bergen op Zoom heeft er
ook wel eens over gedacht om minima op va
kantie te sturen. Hij is er nog niet uit vanwe
ge de nadelen.
„Het begint er al mee dat uitkeringsgerech
tigden een week of zes van tevoren bij de so
ciale dienst moeten melden dat ze een week
of veertien dagen met vakantie gaan. Ze moe
ten toestemming hebben. De Wet Boete en
Maatregelen die per 1 juli ook voor gemeen
ten ingaat hakt erin bij overtreding. Ze gaan
je gelijk korten. En als je mensen iets gratis
aanbiedt wordt het van de uitkering afge
trokken. Zelfs al zou je niet voor het huisje
hoeven te betalen dan moet je nog eerst een
budget hebben voor reiskosten en extraatjes.
Dat tikt aan voor een bijstandsmoeder met
kinderen." Mo heeft geen vervoer. Een lo
geerpartij bij familie zit er niet in. „Die
woont in Leiden. Een paar jaar geleden be
taalde ik me al blauw aan een retourtje. En
wij zijn solidair. We gaan allemaal of niet.
Dus met zijn vijven, het kan niet."
Mo's dochters Esmeralda en Ramona mogen
een enkele keer net over de provinciegrens bij
vriendinnetjes in Zeeland logeren. Het nadeel
is, zegt Mo, dat je iets terug moet doen.
„Je plant het zo dat je de logeetjes krijgt, als
de uitkering net binnen is. Je hebt tenslotte
twee etertjes extra. Dan kien ik met de kinde
ren uit wat lekker én goedkoop is. Pannen
koeken! Het rare is, je went eraan dat er ei
genlijk niets kan. Ik voed de kinderen zo op
dat ze met weinig tevreden kunnen zijn. En
dat zijn ze ook. Ze zijn heel gelukkig met iets
kleins."
Zwemabonnement
Vorig jaar waren Mo's kinderen dolblij dat ze
naar het plaatselijke zwembad konden. Mo
had genoeg geld bij elkaar geschraapt voor
een gezinsabonnement. Het was de moeite
waard. De kinderen maakten er bijna elke
dag gebruik van. Daarom wil Mo de investe
ring van 190,- weer doen.
„Ik ben nu al aan het nagaan of het vakantie
geld op tijd komt. Vorig jaar kreeg ik het pas
eind augustus, toen ik dreigde op het stad
huis te blijven slapen. Maar ik moet het
Vroeger was het normaal dat je als kind
je vakantie rondom je huis doorbracht. Te
genwoordig gaat iedereen op vakantie. Op
de minima na. Voor kinderen uit die gezin
nen is de vakantiewereld nog steeds nau
welijks groter dan die van alledag.
FOTO DE STEM BEN STEFFEN
abonnement van het vakantiegeld voorschie
ten op de tegemoetkoming in het sociaal ver
keer. Die kun je aanvragen voor sporten,
blokfluitles, het zwembad en zo. Je moet alle
bonnetjes bewaren. Na maanden kun je dan
105,- per persoon terugkrijgen. Bij de sociale
dienst zeiden ze dat ik van de Efteling ook
het bonnetje kon bewaren. Maar daar zijn we
nog nooit geweest. Een dag Efteling met zijn
allen is bijna eenderde van mijn vakantie
geld. En de kinderen hebben zes weken va
kantie."
Kaartje
De zomervakantie nadert. Op school worden
al vakantieplannen uitgewisseld. Het glijdt
langs Mo's kinderen af. Italië, Frankrijk of
zelfs maar Kaatsheuvel zijn hun wereld niet.
Hun vakantieland is thuis. En daar probeer je
er maar het beste van te maken. Soms zorgen
ze voor wat franje. Afgelopen kerstvakantie
nog haalden ze met een kijkdood kwartje
voor kwartje geld voor een kerstboom op.
Werd hij nog gestolen ook. De buren kochten
toen een andere. Ook Mo's jongste heeft de fi
nanciële toestand door. Die zei laatst: „Ma
ma, in plaats van rijker worden we armer."
Ze houdt hem voor dat het voor hem, als hij
genoeg diploma's haalt, alleen beter kan wor
den.
Maar al heeft ze haar gezin geleerd te leven
met armoe, soms maken anderen haar pijn
lijk van bewust van haar positie.
„Ik merk de laatste tijd dat mensen je liever
niet laten weten dat ze met vakantie gaan.
Een kennis vertelde laatst dat ze naar Dis
neyland vertrok. Ze wist niet goed of ze een
kaart kon sturen. Ze was bang om mijn kin
deren te kwetsen. Die vinden het juist leuk
voor haar. Wij misgunnen niemand wat. Be
halve mensen die minima met de nek aankij
ken."
Homofiele
WF~ Hf
IJzeren PG
leraar 9
Gonsalves
verbergt 9
neemt
geaardheid 9
afscheid
PAGINA 03
PAGINA
Er gaan
volop
boten naar
Engeland
VAKANTIE REIZEN
Daily Planet I
speelt voor
onbezoldigde
moraalridder
INTERNET
