De jaren va Milieubeleid met ups en downs Dow heeft zich steeds een goede buurman getoond i "ll geholpen, ;ekadviseur it meest. ■Ie DE stem 35 12 Nationale aandacht Ideaal Betrokken ZMF ziet Dow steeds meer als belangrijke partner in streven naar duurzamere samenleving Vergiet AG 31 MEI 1997 22 ill "H A 3mt heel wat kijken, j'n spannende tijd op fitheekadviseur van de tt samen met u de vele [ge rentetarieven. En it u niet alleen een Maar ook in de toe afspraak met onze Rabobank sta je er niet l I ZATERDAG 31 MEI 1997 Een Amerikaan in Terneuzen Door drs Ron Barbé Ondanks het feit dat een vliegreisje naar de Vere nigde Staten tegenwoor dig bijna vergeleken kan worden met een busreisje naar Amster dam, roept het land een bijzondere sfeer op. De bevolking kent geheel andere gewoonten en gebruiken en op tal van terreinen blijven de VS dè voorlopers op wereldschaal. Amerika is iets speciaals. Dat er vaar ik telkens als ik zo nu en dan voet zet op Amerikaanse bodem. Het is dus niet zo heel ingewik keld om je in te denken hoe wij ons in Zeeuws-Vlaanderen voel den toen de eerste berichten over de komst van Dow de ronde deden. 'Een groot Amerikaans bedrijf ging zich vestigen in de polder nabij Terneuzen'. Een polder, een stuk agrarisch land onder de dijk. Er was daar ei genlijk helemaal niets. Goed, er stonden enkele boerderijen, maar een groot chemisch bedrijf op die plek...? Het was het ge sprek van de dag en iedereen trachtte zich een voorstelling te maken van de dingen die gingen komen. Terugkijkend kun je zeggen dat de komst van Dow grote en vooral positieve gevol gen heeft gehad voor de regio. In het begin van de jaren zestig was Zeeuws-Vlaanderen hoofd zakelijk een agrarisch gebied. En ten gevolge van de voort schrijdende industrialisatie nam het aantal arbeidsplaatsen in die bedrijfstak af. Het gevolg, een toenemende werkloosheid, werd in de totale regio gevoeld. De kanaalzone was een uitste kende locatie voor nieuwe be drijvigheid en moest werk gaan bieden aan de Zeeuws-Vlamin gen. Dat was ook de opvatting van de toenmalige nationale re gering, die Zeeuws-Vlaanderen aanwees als ontwikkelingsge bied en investeringssubsidies beschikbaar stelde. Als we nu kijken naar de bedra gen die Dow jaarlijks afdraagt aan belastingen, dan kunnen we niets anders dan vaststellen dat Een polder, een stuk agrarisch land onder de dijk. Er was daar eigenlijk helemaal niets. Goed, er stonden enkele boerderijen, maar een groot chemisch bedrijf op die plek... FOTO WIM KOOYMAN die subsidies een goede investe ring zijn geweest voor de natio nale overheid. Voor Terneuzen is de komst van Dow eveneens goed geweest. In de jaren zestig was Terneuzen een gemeente van bescheiden omvang, zowel qua inwonertal als qua econo mische activiteit. De werkloos heid was hoog en het bevol kingsaantal nam eerder af dan toe. Logisch, want jonge mensen die na hun middelbare school opleiding gingen studeren kon den hier vrijwel geen werk vin den en kwam dus niet meer te rug. Zeeuws-Vlaanderen vergrijsde. Een slechte ontwikkeling, die zou kunnen leiden tot een totale ontvolking van het gebied. Im mers, Zeeuws-Vlaanderen was een prachtige regio, maar zon der inkomen houdt niemand het lang uit. De aandacht die ons gebied kreeg van de regering was dus volledig terecht. Dank zij die steun zijn wij in staat ge bleken grote werkgevers aan te trekken en is er een regio ont staan die zich met gemak kan meten met belangrijke economi sche centra in Nederland. De toegevoegde waarde in de Terneuzense havens is groter dan die in Rotterdam, waar de goederen veel vaker alleen maar worden gelost en geladen. In Terneuzen doen wij meer dan enkel op- en overslag. Het heeft tot gevolg dat er meer mensen een inkomen verdienen dankzij de haven en de ligging aan diep vaarwater. Voor Dow was de Terneuzense locatie ideaal. Volop ruimte, prima mogelijkheden voor transporten tussen Europa en de VS en een behoorlijke hoeveel heid potentiële arbeidskrachten. Als er op enige moment sprake is geweest van een win-win-si- tuatie dan moet het op dat mo ment zijn geweest. Niet voor niets is de Terneuzense Dow- vestiging uitgegroeid tot de grootste buiten de VS. En niet voor niets is de relatie tussen de directie van Dow en het ge meentebestuur altijd goed ge weest. De Amerikanen hebben zich prima aangepast aan de lo kale cultuur. De Terneuzenaren, die dankzij de haven toch al enigzins gewend waren aan be zoekers uit alle windstreken, stonden open voor nieuwe ont wikkelingen. De synergie ont stond en staat volgend mij nog steeds aan de basis van het suc ces van Dow en onze regio tij dens de afgelopen vijfendertig jaar. Dankzij grote internationale be drijven zoals Dow is Zeeuws- Vlaanderen uitgegroeid tot een interessante regio voor goed ge schoolde jonge mensen. Het be tekent dat Zeeuws-Vlamingen na hun studie weer kunnen te rugkeren naar hun geboorte streek. Het heeft ook geleid tot het aantrekken van nieuwe in woners uit heel Nederland en ver daarbuiten. De nieuwe bedrijvigheid heeft er ook voor gezorgd dat het wel vaartspeil is toegenomen. De komst van Dow leverde direct werk aan een groot aantal men sen die bij het bedrijf in dienst kwamen. Maar daar bleef het niet bij. De fabriek die Dow in Terneuzen wilde exploiteren, moest eerst gebouwd worden en ook dat zorgde voor een uitbrei ding van de werkgelegenheid en voor nieuwe bedrijvigheid. Na dat de fabriek in bedrijf was ge nomen ontstond een geheel nieuwe economische stroom. Medewerkers moeten eten en drinken, fabrieken hebben on derhoud nodig en ook voor ad ministratieve werkzaamheden zijn heel wat goederen nodig. Kortom, naast de directe werk gelegenheid die Dow creëerde ontstond er een groot aantal ba nen die indirect het gevolg wa ren van de komst van het be drijf. Dow heeft zich steeds een goede buurman getoond en doet dat ook nu nog. Het is een organisa tie die zich betrokken voelt bij het leven in Zeeuws-Vlaande ren. Het bedrijf vindt het be langrijk dat de regio over goede voorzieningen beschikt, zodat een uitstekend leefklimaat ont staat, waarin het voor de mede werkers prettig is om te wonen en te werken. Het is dus niet ge heel onlogisch dat Dow daar voor geld beschikbaar stelt. Naast de economische betekenis van Dow, die tenslotte de groot ste werkgever is in de regio, heeft ook die filosofie invloed op het dagelijkse leven. Tal van voorzieningen zijn in Terneuzen en elders in de regio gerealiseerd met financiële steun van Dow. Of het nu gaat om een sportac commodatie, een vrijwilligers- activiteit of onlangs nog om de bouw van een nieuw theater, Dow is een betrouwbare partij die, soms als vanzelfsprekend, zijn steentje bijdraagt. Het toont aan dat hier sprake is van een prima manier van sa menwerking. Dow vraagt veel van de medewerkers, Dow is prominent aanwezig in het Zeeuws-Vlaamse landschap, maar voor het bedrijf is de me dewerking die wordt verkregen niet vanzelfsprekend. In alle er varingen die ik met het bedrijf heb gehad, blijkt telkens weer dat iedere partij in zijn waarde gelaten wordt. De directie res pecteert de belangen die de ge meente heeft en heeft begrip voor afwijkende meningen. Met name die houding respecteer ik enorm in het bedrijf. Wanneer een bedrijf zo groot is als Dow, met tal van vestigingen en mil jarden dollars aan investerin gen, zou de verleiding groot kunnen zijn om een bescheiden gemeente als Terneuzen als pe anuts te beschouwen. Dow doet dit niet en blijft met beide benen op de grond. Met name die hou ding tref je ook bij de inwoners van Zeeuws-Vlaanderen en het is dan ook niet verwonderlijk dat wij zo goed met elkaar over weg kunnen. Ik hoop dat dit ook de komende vijfendertig jaar het geval zal blijven en ik wens Dow wereldwijd veel succes tijdens de tweede honderd jaar in hun bestaan. Drs Ron Barbé is burgemeester van Terneuzen, oud-gedeputeerde en voormalig Dow-werknemer. Door Henk de Groote en Tjeu van Mierlo n het jaar dat de twaalf milieufederaties en de stichting Natuur en Milieu hun 25- jarig bestaan vieren, is Dow Chemical 100 jaar in bedrijf. De jongelingen feliciteren de eeuweling hiermee van harte. Bij deze felicitaties hoort een terugblik. Dow heeft honderd jaar lang knappe prestaties geleverd op het vlak van werkgelegenheid, product en economie. Van het milieubeleid, dat van veel recentere datum is, kan dat niet altijd worden gezegd. Als vanaf eind jaren tachtig de Dow Benelux in Terneuzen zich in glimmende en kleurrij ke folders laat voorstaan op zijn milieube leid, blijkt dat niet terecht. De multinational trekt dan een veel te grote milieubroek aan. Want vooral in deze periode is er stevige kri tiek. Zo maak de Zeeuwse Milieufederatie (ZMF) eind 1990 bezwaar tegen de vergun ning voor de styreen- en ethylbenzeenfa- briek. Van de schadelijke stoffen benzeen en etheen wordt ethylbenzeen gemaakt, waar mee dan weer styreen, een ander milieube lastend goedje, wordt geproduceerd. De ZMF vraagt om een alternatief en schoner productieproces. Maar op het moment dat de bezwaren worden ingediend, staan de fa brieken er al bijna. De federatie ziet zich dan voor een voldongen feit geplaatst. Begin 1991 is er de vergunningaanvraag voor de ethyleenoxidefabriek in Terneuzen. De ZMF vindt het niet te verteren dat er per 5000 kilo van de kankerverwekkende stof ethyleenoxide wordt uitgestoten. Er zijn na melijk goede mogelijkheden om de stof af te vangen. Een ander voorbeeld dat de borstklopperij niet op zijn plaats is. Begin jaren negentig loost het bedrijf vele honderden kilo's aro maten in de Westerschelde. En de lekdicht- heid van de koelinstallaties blijkt die van een vergiet. Tonnen freonen vliegen de lucht „Dow heeft knappe prestaties geleverd op het vlak van werkgelegenheid, product en economie. Van het milieubeleid kan dat niet altijd worden gezegd. FOTO WIM KOOYMAN in. Niet voor niets wordt Dow dan getrak teerd op forse boetes. Begin jaren negentig nog stuurt de directie van Dow een brandbrief naar het kabinet. De directie dreigt onverbloemd de fabrieken te verplaatsen naar het buitenland, tenzij de regering afziet van verhoging van de algeme ne milieuheffing. En dat terwijl het bedrijf toen nog een groot reservoir had aan ener giebesparende mogelijkheden, waarmee de kosten van de heffing konden worden ge drukt. De laatste jaren stelt Dow zich ten aanzien van zijn milieubeleid bescheidener en pro fessioneler op. Het bedrijf denkt uitdrukke lijk na over nieuwe oplossingen en is bereid om zijn milieuprestaties te verbeteren. Er is een innerlijke drijfveer om dat te bereiken. Binnen het bedrijf is milieu een 'issue' ge worden. Het is gaan leven voor een groot aantal werknemers. De afdëling Ecology heeft ongetwijfeld een zeer belangrijke rol gespeeld om dit duidelijk te maken aan de operators in de fabrieken. Dow is een van de eerste grote chemische concerns in Neder land met een Europees certificaat voor zijn milieuzorgsysteem. En het bedrijf is er in ge slaagd om met afvalpreventie de jaarlijkse hoeveelheid afval met tonnen terug te bren gen. Bovendien blijkt het de laatste jaren ge voeliger voor druk van milieuorganisaties en ander maatschappelijke groepen. Enkele ja ren geleden probeert de ZMF tevergeefs om bij de Raad van State te bereiken dat Dow stopt met het gebruik van zachte CFK's als blaasmiddel voor piepschuim. Zachte CFK's tasten de ozonlaag aan. En er zijn schonere alternatieven als pentaan en C02 waarmee een goed product kan worden gemaakt. Dow verzette zich met hand en tand. Nu blijkt dat Dow zachte CFK's niet langer gebruikt als blaasmiddel. Daar zijn we erg blij om. Het bedrijf is open over zijn milieuprestaties, over positieve en de laatste tijd ook steeds meer over de negatieve. Op milieugebied is er dus een flinke eindsprint ingezet. Uiter aard wil dit niet zeggen dat Dow de oren laat hangen naar overheid en maatschappelijke organisaties. Men heeft een hekel aan een al te dwingende overheid. Flexibiliteit is een groot goed in de ogen van het management. De ZMF ziet Dow steeds meer als een be langrijke partner bij het streven naar een duurzamere samenleving. Een bedrijf met producten die zowel bij de productie als in het afvalstadium geen milieubelasting ver oorzaken. Met grondstoffen die niet eindig zijn, zoals olie en aardgas, en die niet van al te ver gehaald moeten worden. Afgaande op het huidige milieubeleid is er bij de milieufe deratie het vertrouwen dat Dow daarin slaagt. Dan mag Dow nog eens honderd jaar volmaken en is de ZMF hopelijk ter ziele vanwege het doorslaand milieusucces. Henk de Groote en Tjeu van Mierlo zijn stafmedewerkers van de ZMF.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 71