B.V.
De jaren va
De goudhaantjes van R en D
V.
'.en
1
1
'Dow'-kinderen volgen exclusief onderwijs in Antwerpen
Dsters
jcties
oars
n en flacons
ZEN
DE stem
bxtW-
35
11
Geen foto's
Communiceren
Smeltkroes
Terneuzen heeft een flink stempel gedrukt op nieuwe ontwikkelingen
Onbekendheid
Minimum
Stempel
kG 31 MEI 1997 20
l l I I I
ZATERDAG 31 MEI 1997
Het one big happy family-gevoel
Door Sanne Schelfaut
Overal lachende gezichten
en enthousiaste begroe
tingen. Op het groene ter
rein van The International School
aan de Veltwijcklaan in Ekeren,
ten noorden van Antwerpen, is het
een vrolijke boel. Kinderen van een
jaar of vijf ravotten in de speeltuin,
tieners basketballen op het school
plein. Op deze school krijgen vijf
tig kinderen van Dow-werknemers
onderwijs met een internationaal
tintje.
Elke ochtend rond 8.00 uur rijdt
een bus van Cito Tours met deze
kinderen vanaf Terneuzen via
Kapellebrug richting Eekeren.
Kinderen uit de hele wereld,
wier vader of moeder tijdelijk
een hoge functie vervult bij
Dow Terneuzen. The Antwerp
International School. Een insti
tuut waar docenten vooral bezig
zijn het one big family-gevoel
over te brengen op de leerlin
gen.
Het Kasteel, het hoofdgebouw
van de school, straalt geholpen
door de zon een bijzondere sta
tigheid uit. Eenmaal binnen
doet de school erg Amerikaans
aan door de tientallen lockers in
de gangen. Ook het fanatisme
dat veel Amerikanen in zich
hebben om hogerop te komen,
lijkt overgewaaid naar hier.
Volgens de directeur van de
school, de Amerikaan Robert
Schaeker, komt meer dan 95
procent van zijn leerlingen op
universiteiten over de hele we
reld terecht.
Dow zorgt goed voor haar men
sen en zelfs voor hun kinderen.
Exclusief onderwijs met inter
nationale allure. De kinderen
varen er wel bij, net als de
school, die voor honderd pro
cent leeft van het bedrijfsleven.
Dow is met vijftig kinderen de
grootste 'leverancier' en Schae
ker is dan ook vol lof over de
chemie-gigant.
„Wij hebben nooit problemen
Het gebouw van de Internationale School.
met Dow, ze hebben hun zaak
jes goed voor elkaar. Ze betalen
het grootste deel van het onder
wijsprogramma en regelen en
financieren als enige bedrijf zelf
het vervoer van de leerlingen."
Dow huurt een bus van Cito
Tours uit Axel, die de kinderen
's morgens om half negen in
Ekeren afzet. De bus blijft in
Ekeren en brengt de leerlingen
om half vier weer terug naar
Zeeuws-Vlaanderen. Dow doet
er alles aan om de kinderen te
beschermen. Deze protectie
gaat zelfs zo ver dat de bus om
de zoveel tijd een andere route
rijdt. Het is eveneens uit den
boze de kinderen te fotografe
ren. „Nee hoor, daar geven wij
geen toestemming voor. De ou
ders willen het niet hebben dat
hun kind wordt herkend of las
tig wordt gevallen, uit veilig
heidsoverwegingen is het daar
om niet toegestaan ze te foto
graferen," aldus de verklaring
van de bewakingsdienst van
Dow.
De kinderen worden dus bijzon
der belangrijk gevonden. En
ook de school doet er alles aan
om haar leerlingen in de toe
komst gewichtig te maken door
een zo divers mogelijk onder
wijspakket aan te bieden. Vanaf
drie tot en met achttien jaar
kunnen de kids les volgen in Ee
keren. De voertaal is Engels,
niet verwonderlijk want bijna
vijftig procent van de in totaal
zeshonderd leerlingen heeft de
Amerikaanse of Britse nationa
liteit. Daarnaast lopen er ook
veel Duitsers, Nederlanders, In
diërs (Antwerpse diamanten-
handel), Spanjaarden, Libane-
zen en Japanners rond en dit le
vert een kleurrijke mix op van
allerlei culturen en nationalitei
ten.
„De kinderen zijn vrij snel eigen
aan de Engelse taal, je staat er
versteld van hoe snel ze leren
met elkaar te communiceren.
Het is boeiend om te zien hoe ze
van eikaars cultuur leren. Ja
panners zijn van nature erg in
getogen, terwijl Amerikaanse
en Nederlandse kinderen zich
nadrukkelijk melden in de klas.
Na een tijdje merk je dat de Ja
panners zich meer gaan uiten en-
dat de Amerikanen meer naar
andere kinderen luisteren, het
heft elkaar als het ware op,"
vertelt pr-functionaris Chris
Massie.
In de klassen zitten niet meer
dan maximum vijfentwintig
leerlingen om de kinderen zo
veel mogelijk individueel te hel
pen. Het lerarenkorps heeft
eveneens een internationaal
tintje. De 65 leraren komen uit
twaalf verschillende landen, en
ook hier komen de meesten uit
de Verenigde Staten. Er is een
apart gebouw waar exacte we
tenschappen wordt onderwe
zen, er zijn grote practicaloka-
len en laboratoria. Bibliotheken
voorzien iedereen van informa
tie, van de allerkleinsten tot de
hoogste klassen. Tientallen
computers met cd-rom en inter
netvoorziening doen de naam
van de school eer aan. De stu
denten hebben contacten all
over the world maken zelf een
krant, krijgen naast Engels nog
foto wim kooyman
les in drie andere talen, en kun
nen hun creatieve talenten
kwijt in het 'Centre of Fine
Arts'. Dit gebouw herbergt een
enorm theater en muziekloka-
len. Een keer per maand houdt
een groep studenten een ten
toonstelling in dit gebouw, wor
den er musicals in het theater
uitgevoerd en geeft de studen
ten-jazzband een concert. In dit
gebouw is ook een grote gym
zaal gehuisvest, waar de leerlin
gen twee keer per dag sporten.
De sportfaciliteiten zijn, naar
Amerikaans voorbeeld, erg uit
gebreid. Basketbal, honkbal,
hockey, gym, voetbal en binnen
afzienbare tijd zal ook het
cricketspel zijn intrede doen op
de sportvelden van de school.
Massie benadrukt de belangrij
ke rol die Dow speelt in de ont
wikkeling van The Internatio
nal School. „Zonder grote be
drijven als Dow zouden wij
lang niet zo groot zijn gewor
den. Wij hebben binnen 25 jaar
een goed onderwijssysteem
kunnen ontwikkelen door het
geld dat het bedrijfsleven in ons
investeert. Ze doen het voor hun
kinderen en wij worden er ook
niet ongelukkiger van. Ze krij
gen hier uitgebreid onderwijs,
kunnen met hun diploma overal
ter wereld terecht, hebben veel
lichaamsbeweging en leren hun
creatieve talenten ontplooien.
Het is hier een smeltkroes van
culturen, one big happy family
Met de nadruk op het 'happy'-
imago. De kinderen zelf vinden
het allemaal wel goed zo. „We
hebben een uitgebreid rooster,
zitten bijna elke dag tot half
vier op school en krijgen vrij
veel huiswerk mee naar huis.
Dat is ook niet gek als je bekijkt
hoeveel verschillende vakken,
talen en expressieve vakken we
moeten volgen. Dan is het wel
fijn dat je die bus weer in kan,
lekker naar huis," aldus de 16-
jarige Alice Keaton uit Enge
land. „Het is hier wel oké, we
kunnen hier lekker veel sporten.
We hebben weinig te klagen, je
krijgt hier veel medewerking
van leraren als je moeilijkheden
hebt met een vak, het systeem
zit goed in elkaar," stelt Jens
Mulder, een 14-jarige Duitser
wiens vader bij General Elec
trics in Bergen op Zoom werkt.
De grote waarde die Dow en het
bestuur van de school hechten
aan een goede opvoeding van de
kinderen ontgaat de meesten.
Hun zorg bestaat uit het leren
van die moeilijke Engelse
naamwoorden en het maken
van een scheikundeproefwerk.
Dat belangrijke bedrijfsleven
komt later wel.
Stan Bosman, directeur van R en D: „Zonder R en D is Dow
binnen tien jaar uitgeteld.foto wim kooyman
Door Frank Deij
Goudhaantjes. De 'gol
den boys' van de afde
ling Research and De
velopment (Onderzoek en Ont
wikkeling) die in de 'speeltuin
van de scheikunde' hun hobby
kunnen uitleven en werken aan
dingen die ze zelf leuk vinden
om te doen. Zo wordt er binnen
Dow nog wel eens tegen ze aan
gekeken. Dit beeld verdient bij
stelling, vindt Stan Bosman, di
recteur van R en D.
De tijd dat R en D een grote ma
te van vrijheid had en jaren op
nieuwe ontwikkelingen mocht
broeden zonder zich af te vra
gen of na te gaan of Dow er wel
echt iets aan had, is voorbij.
President W. Stavropolous re
geert met strakke hand en wil
dat R en D de helft sneller gaat
werken en dat zij. vooral haar
energie stopt in ontwikkelingen
of toepassingen die geld op
brengen. En warempel, dat
schijnt nog te kunnen ook, vindt
Bosman.
„Vroeger had iemand een goed
idee, keken we of er budget voor
was en gingen we aan de slag.
En op een gegeven moment ke
ken we of er interesse voor was.
Het kwam dan voor dat er wei
nig belangstelling was, maar
dan ging je er toch nog een tijd
je mee verder. Of we zaten niet
in de goede richting en moest er
alsnog veel werk gedaan wor
den. Nu selecteren we in een
heel vroeg stadium op de winst
gevendheid van toepassingen en
hebben we ook veel eerder over
leg met marketing en de techni
sche mensen die de contacten
met de klanten onderhouden.
We hebben een aantal check-
punten om te zien of een idee
dat eerst goed leek nog steeds
interessant is. Of dat we onze
verwachtingen moeten bijstel
len. Zo voorkom je dat mensen
te lang doorgaan op een route
die tot niets leidt. Ik schat dat
we de afgelopen jaar wel de
helft efficiënter geworden zijn."
Aan die beeldvorming, geeft
Bosman als eerste toe, heeft R
en D zelf meegewerkt. „Ik denk
dat onbekendheid met wat we
doen tot die beeldvorming heeft
geleid. Maar we moeten ook de
hand in eigen boezem stoppen.
We hebben misschien niet altijd
efficiënt gewerkt en ons te wei
nig moeite getroost om binnen
Dow duidelijk te maken wat het
oplevert."
De rol van R en D binnen een
groot concern als Dow is van vi
taal belang, durft Bosman wel
te beweren. „Zonder R en D is
Dow binnen tien jaar uitgeteld.
Alles gaat zo snel. In een hele
boel fabrieken is negentig pro
cent van de producten die we
vijf jaar geleden nog maakten al
vervangen. En bij onze stan
daardproducten zie je dat de
technologie, waarmee we dus
onze producten maken, steeds
verandert. Neem onze krakers,
dat is een standaardproces,
maar stop je daar geen nieuwe
technologie in dan breng je nog
wel hetzelfde product maar dan
gaat je kostenpositie eraan."
Hoewel R en D voor de toe
komst van Dow onontbeerlijk is
- geen nieuwe ontwikkelingen,
geen nieuwe groeikansen - sn
eed Dow ook diep in de hersen
pan van het bedrijf. In Amerika
ging het aantal banen bij R en D
van 5000 naar 3500. In Europa
zakte het aantal van 900 naar
750. In Terneuzen werken nog
220 mensen bij R en D. Bosman
vindt dat een minimum. „Als je
er bij ons nu nog een stukje af
haalt dan is er kans dat je voor
bepaalde onderzoeksprojecten
onder de kritische massa zakt.
Bij R en D heb je voldoende spe
cialisten in een aantal vakge
bieden nodig. Je moet voldoen
de apparatuur, testapparatuur
en proeffabrieken hebben en
ondersteunende diensten. An
ders gaan grote projecten auto
matisch naar de Verenigde Sta
ten."
De afdeling loopt ook qua leef
tijdsopbouw zoetjesaan tegen
grenzen aan. De meeste experts
bij R en D zijn tussen de 45 en
50 jaar en hebben, als Dow het
huidige beleid van vervroegde
pensionering op 55-jarige leef
tijd aanhoudt, maar een korte
carrière meer voor zich. De af
gelopen vijf jaar is er nauwe
lijks vers bloed bijgekomen. R
en D heeft dus nu al, moet de
conclusie zijn, aan kennis inge
boet en moet door dat gat de
aansluiting met een aantal ont
wikkelingen toch wel gemist
hebben, zo lijkt het. Bosman
heeft daar een andere kijk op.
„Gelukkig hebben we onze ken
nis door onze goede contacten
met universiteiten en kennisin
stituten redelijk op peil gehou
den. We weten wat er speelt.
Het is wel zo dat je vroeger met
het aannemen van nieuwe men
sen uit verschillende vakgroe
pen het gevoel had wat dichter
bij de bron te zitten."
Het gat zorgt er wel voor dat
Dow het zich nauwelijks kan
permitteren mensen recht
streeks van de universiteit aan
te nemen. „Er is nu geen ruimte
meer om die mensen te kneden.
Iemand die als jonge academi
cus binnenkomt, heeft acht jaar
nodig om volwaardig en onaf
hankelijk zijn job te kunnen
doen. Tegenwoordig nemen we
alleen maar mensen aan met
vier of vijf jaar ervaring, die
nieuwe kennis en technologie
binnen brengen en snel inzet
baar zijn.
Dow, dat altijd wars was van
het inkopen van andermans
technologie, heeft ook op dat
punt het vizier bijgesteld. „We
dachten altijd, wij willen de
beste zijn en dat word je niet als
je alleen maar spullen van een
ander koopt. Bovendien is het
duurder, want de mensen die
dat ontwikkelen, willen er ook
iets aan verdienen. Maar we kij
ken nu meer naar buiten en ne
men ontwikkelingen die we
goed kunnen gebruiken selec
tief in licentie. Dat geeft je vaak
een beter startpunt in plaats
van helemaal vanaf nul te be
ginnen. We kopen als het ware
onze markttechnische positie en
gaan van daaruit verder."
Terneuzen heeft de voorbij ja
ren een flink stempel gedrukt
op nieuwe ontwikkelingen.
Aansprekende voorbeelden zijn
de omschakeling van schadelij
ke cfk's naar het milieuvriende
lijkere koolzuur. Dow gebruikte
lange tijd cfk's als blaasmiddel
voor onder meer isolatieplaten,
dat gebeurt nu op basis van C02.
„We hebben hier gewerkt aan
het schokbestendiger maken
van plastic. Dat soort vondsten
zijn door heel Dow overgeno
men en worden wereldwijd toe
gepast."
R en D besteedde tot nu toe der
tig procent van de tijd aan het
bedenken van nieuwe produc
ten, maar wil die aandacht ver
dubbelen. „We houden ons be
zig met het verbeteren van wat
er is en van wat we nodig heb
ben om onze producten en pro
cessen up to date te houden. Het
andere deel is gericht op toe
komstige groei, nieuwe produc
ten en toepassingen en daar wil
len we ons meer op toeleggen."
Met zoveel dynamische kennis
in huis, 220 knappe koppen on
der één dak die elkaar onder
druk van felle concurrentie op
jagen tot betere prestaties, lijkt
het haast ondenkbaar dat logge
controlerende of toezichthou
dende overheden gelijkwaardi
ge gesprekspartners van de che
mische industrie kunnen zijn.
Bosman wil echter niet mee
gaan met de gedachte dat over
heden onvoldoende zijn uitge
rust om hun controlerende taak
uit te oefenen. „Onze regelge
ving komt niet zomaar uit de
lucht vallen. Die maakt de over
heid niet in een vacuüm maar in
overleg met de industrie. De
overheid heeft goede middelen
om te controleren. Ze halen hun
mensen uit dezelfde pool. Ik
denk dat ze goede mensen heb
ben, die zich in de loop der jaren
heel wat kennis hebben eigen
gemaakt. Toen ik 25 jaar gele
den bij Dow kwam, was dat an
ders. Wij wisten niets, en zij
wisten nog minder."
V
