E L
Weekend
ziekenhuis
Stad van Troosteres der Bedroefden klaar voor honderdduizenden pelgrims
ipESTEM
E3
\zorg
260.000 LEZERSIN HET ZUIDWESTEN.
1(076) 5 312 550
EINTJE (076) 5 312 313
borant
neurofysiologie
Geen beeld. Nee, een prentje!
Dat is Onze Lieve Vrouw van
Kevelaer. Maar ze is er voor Ma-
ria-vereerders niet minder om.
Tot 1 november - zo lang duurt
het bedevaartseizoen - mag de
Duitse stad van de Troosteres
der Bedroefden zich weer ver
heugen op de komst van hon
derdduizenden pelgrims. Alle
maal op zoek naar geestelijk
welzijn en... gezelligheid.
Bergen op Zoom
Koffie
Honingkoek
Biechten
Pasgeborenen
Blinden
Water
X 52
i i i i i
ZATERDAG 17 MEI 1997
code 834
code 835
code 836
lonksveer e.o. code 883
srgen e.o.
i;en.
lout.
code 650
code 687
code 688
code 701
Leur.
ideal,
idaal e.o.
idaal.
ren.
hout.
code 636
code 660
code 661
code 662
code 689
code 700
code 624
S.O.
code 625
-eur.
code 637
code 648
izen.
code 663
'hout.
code 699
n.
code 870
donksveer e.o.
code 882
code 932
e Oosterhout is een algemeen
nhuis zijn ca. 50 medisch specialisten
:ers werkzaam. "Top in basiszorg"
ziekenhuis beschikt over 251 bedden.
nische Neurofysiologie zoeken wij een
ofysiologie?
»logie is een tak van de medische
is op het opsporen van stoornissen in
et zenuwstelsel, de spieren en de
e hersenen. Het onderzoek wordt met
;kelde, electronische apparatuur
It leer je het meten, registreren,
'en van neurofysiologische fenomenen
in hiervan.
de opleiding volg je in het ziekenhuis,
len schriftelijk verzorgd door de LOI te
studie die al direct een aardig salaris
;n van je diploma ben je zeker van een
duurt 3 jaar.
ïnt van minimaal een HAVO-diploma,
ide in het vakkenpakket of een
diploma met wis- en natuurkunde,
|didaten die reeds in het bezit zijn van
ant nodigen we eveneens uit te
3isen ten aanzien van de sociale
ndheid en nauwkeurigheid,
kunnen vinden in het werken binnen
over de functie en de op leiding kuni je
t dhr. J. Hoefnagel, afdelingshoofd KNr,
je binnen 2 weken, onder vermelding
97.18, zenden aan mw. K. Habets,
ns ziekenhuis.
stbus 67, 4900 AB Oosterhout
uleven is geen examen. Het kent geen herkan-
jig. Want anders dan op school, telt het verle-
jtn mee. Wie aan een derde huwelijk begint,
Jart niet met een schone lei. Hoe graag hij dat
ok zou willen. Niet alleen kinderen uit vorige
idaties, maar vooral de ervaringen van twee de-
(dïiia flop beïnvloeden de toekomst. Gewoon
dn streep erdoor en van voorafaan opnieuw, is
onmogelijk. Onschuld keert niet terug; angst en
Jutatie nemen de plaats in van naïeviteit.
je geluksvogel die dit nog niet uit eigen erva-
iiigweet, kan zijn lesje scepticisme in het thea-
lerhalen. Bij Jevgeni Onjegin, ook thuis te lezen,
I maar dan in de voor ongedurigen moeilijke vers-
ïorm van Poesjkin. Voor wie liever welluidend en
tegelijk lui consumeert is Tsjaikovski's operaver-
siebeschikbaar. In drie uur prachtig Muziekthea-
ts aan de Amstel wordt het helder uitgelegd:
ookal blijkt bij de hernieuwde kennismaking na
jaren dat Jevgeni en Tatjana nog steeds intens
us elkaar te houden, een relatie is onmogelijk.
Water tussentijds gebeurd is, valt immers niet uit
te wissen. Het leven is geen film die terugge-
jraaid kan worden tot net voor het fatale mo-
lent.
[Tijdmachines bestaan slechts in de fantasie en al
uren ze beschikbaar, dan nog zou er weinig
inunderen. De omstandigheden kunnen anders
ijn, de spelers blijven beladen met hun geschie-
idenis. Hetzelfde Muziektheater bewijst dat in
dezelfde dagen. Tussen de speeldata van De Ne-
derlandse Opera zijn enkele gaatjes gevonden
mrTime Rocker. De Hamburgse productie van
tó uiterst internationaal-Amerikaanse duo Lou
leed en Robert Wilson. Niet dat ze zelf op het to-
«I komen, behalve dan bij het slotapplaus,
sarde niet in velvet maar in Miami-kleuren ge-
hulde Reed het enthousiaste publiek op een paar
(«uit een van de door hem voor deze voorstel-
Eng geschreven songs vergast.
Seeds visie op de tijdmachine, die de hoofdrol-
'spelersvan het stuk door de geschiedenis jaagt, is
jen tijdloze. Het gaat niet om oudheid, vroeger,
nu en science fiction, maar om liefde, angst en
onzekerheid. Die waren er altijd en blijven. In
welke situatie dan ook.
'Bad ik maar een sprekend boek,' verzucht Pris-
dia de hoofdrolspeelster. 'Iets dat me vertelde
wat te doen, hoe te kijken, dat sleutels bevat
voorherinnering en toekomst en dat antwoord
geettop de vraag waarom we moeten leven en
moeten sterven.' Geluk kan nagejaagd worden;
telfsdoor de tijd, zegt de fantasie van Time Roc-
tar, maar het betekent allerminst, verduidelijkt
jtarhaai,' dat het geluk ooit ingehaald wordt.
Iffl paar scènes eerder heeft Priscilla haar maat-
je Nick namelijk vertwijfeld de levensvraag ge-
steld*Whatdoyou call love?' Hij aarzelt, zoals ie-
dereen, bij zijn antwoord. 'Familie is het niet, lust
«win. En een huwelijk is er, zoals de hele we-
reld weet, ook niet meer voor nodig. Misschien
ht het neer op vertrouwen. Maar als je me
echt dwingt tot een definitieve uitspraak, laat ik
«danmaartijd noemen.'
liefde als tijd, gaat Reed in zijn gefilosofeer ver
in, klinkt bizar. Want 'tijd betekent niets, tijd
teft geen toekomst en geen verleden. Maar ge-
Stfden delen hun tijd. Zijn besef van tijd kwijt en
naken van eikaars tijd hun eigen tijd. Het eeuwi-
tekort aan tijd wordt door liefde omgezet in
ogenschijnlijke overvloed.' Wie vrijt, verslijt,
maarwie liefheeft, leeft in eeuwigheid. Het mo-
9ewaar zijn, Priscilla en Nick lukt het, als alle
sterfelijke wezens, niet deze staat van geiukza-
Sjteid te bereiken, iaat staan vast te houden,
talleed is met zijn wijsheid niet erg bij de tijd.
fint die zegt nog altijd dat tijd geld is en liefde
»kt. Wie een ogenblik van de parnas van de
tfuwige kunst afdaalt, ziet en merkt het met-
Minde rekken van de glossy boekhandels ligt
M betrekkelijk nieuw magazine Erolife, een
jpzend kwartaalblad voor de moderne mens.
geacht wordt zijn vrije tijd te vullen met de
opwinding van verandering en die bereid is daar-
op erotische beurzen in de buidel te tasten.
Wies bestaan uit erotiek, argumenteert het
wwerk van mevrouw drs. Joyce F. Dieleman in
tegen Lou Reed in. En die lust gedijt bij
Ws wat anders. Nieuwe ervaringen geven
Woning aan het leven. Niet de tegen de tijd be-
■■=nde band van liefde is het essentiële, maar de
>*1 goed geld te verkrijgen en in glanzende
a beeldingen weergegeven laatste trends. Het
'"jankelijke, het wispelturige en zodoende het
T;*stand van de steeds weerkerende herkan-
®g.
jj»mee valt winst te maken, dat is een gat in de
'egwerpmarkt. Niet de weinig diepgravende
/"loosheid van Lou Reed, niet de sceptische in-
Wen van Poesjkin. Een bezonken mens her-
Wie en al accepteert hij ze niet, hij beseft dat
l ®0lt aa" vervanging toe zijn. Menselijke ver
engen, vriendschap, liefde en trouw zijn
W zaak van uitsluitend lust en prikkels en
Jr°m niet van business. Er is echter kunst voor
Mig en niet de markt om dat te leren.
L, nman c'en'<t 'n optimistische termen van
an9'n9- Wat versleten lijkt of verveelt, gaat
9- tn het volgende exemplaar neemt zonder
nnering aan een voorganger de plaats in. In
toenrekening van de boekhouding on-
l "I e'°' roaar niet in de beter sprekende boe-
van "et 'even. Daar is geen plaats voor ver-
Wp rteebs wa* nieuws. Het verleden gaat
sch°uders mee en wie desondanks aan ver-
tam ut0e is, merkt dat hoe meer last er op
iftt! '10e moeilijker het wordt ooit nog
He p nent' te vinden. Zelfs al is het in zachte
l/0o n ,en met vaselinelens gefotografeerd.
,f!t 0 lamand zijn Jevgeni Onjegin en zeifs de
Hplaatsen van Lou Reed veel opwinden-
i0e'lt 'n bun slecht aflopende verhalen voor-
iot u'I ?e onwrikbaarheid van het menselijk
™dt bemoediging en voor de dappere
Bkel om te proberen er desondanks net
irs van te maken.
Het wonder van Kevelaer
Door Theo Vincken
Kevelaers 'eigen' bedelaar zit deze
zondag op zijn vaste stek. Da Ch
ios - Hungerstaat er op het kar
tonnetje aan zijn voeten. Dakloos - Honger.
Links en rechts van hem bestijgen kerkgan
gers haastig de trappen van de basiliek. Het
wordt een drukbezochte hoogmis. Sommigen
werpen hem ter zuivering van hun geweten
een mark toe. Laatkomers hebben geen oog
voor zijn ellende.
De stumper schraapt zijn kleingeld samen,
neemt zijn karton en strompelt de treden af.
Wat een ellende. Eenmaal uit het zicht - ach
ter de kerk - voltrekt zich een wonder. Hij zet
er de sokken in. Waarachtig, een mirakel! De
bijna-kreupele kan van het ene op het andere
moment lopen als een^sieviet.
Ze gebeuren nog, de wonderen van Kevelaer,
ook al zijn ze niet altijd voor iedereen zo dui
delijk zichtbaar. Daarom blijven ze komen,
de pelgrims, in groten getale. Verstoken ze
miljoenen kaarsjes, en bidden ze in de Gena
dekapel tot Moeder Maria, Troosteres der Be
droefden. Het 25.000 zielen tellende Duitse
stadje, vlak over de grens bij Venlo, wordt
wekelijks overspoeld door bedevaartgangers,
onder wie een groot contingent afkomstig uit
Nederland en België, of zoals ze ook wel wor
den aangeduid: Nederlandstalige pelgrims.
De Wallfahrtsleitung raamt hun aantal zelfs
op een kwart miljoen.
Limburg, Nijmegen en omgeving, Twente en
niet te vergeten de Achterhoek zorgen jaar
lijks voor de grootste toeloop. Trouwens, vlak
het roomse Noord-Brabant ook niet uit.
Eén van de oudste Nederlandse bedevaarts-
groepen, de Broederschap uit Bergen op
Zoom, reist dit jaar voor de 250e maal naar de
Mariastad. Het eerste bezoek dateert van
1726. De eerste vijfenzestig jaar kwamen de
Bergen op Zoomse pelgrims - dat waren pas
pelgrimages - te voet, een afstand van onge
veer 340 kilometer (heen en terug). De vier
honderd Brabantse en Zeeuwse bedevaart
gangers laten zich nu gerieflijk met de bus
brengen.
„Kevelaer," grapte onlangs een jonge geeste
lijke, „Kevelaer is het drukstbezochte bede
vaartsoord van Nederland." Een doordenker
tje. Zo noemde men ooit de Drachenfells in
Königswinter ook de hoogste berg van ons
land. Overigens ziet men ons in Kevelaer
graag komen. Want Nederlanders mogen dan
de naam hebben zuinig te zijn, ze laten toch
altijd wat guldens in de kassa's van Kevelaers
neringdoenden achter.
De begrippen heilig en werelds leunen in het
Niederrheinische genadeoord stevig tegen el
kaar, houden elkaar in evenwicht. Deze sym
biose maakt de plaats zo aanlokkelijk voor
bezoekers, zelfs voor hen die al lang niet meer
leven in de geur van heiligheid. De koffie is in
Kevelaer altijd bruin en het ontbijt overda
dig. Trouwens, aan eet- en drinkgelegenhe-
den ontbreekt het er überhaupt niet, en het is
er altijd gezellig.
Dat laatste aspect doet twee Venlose echtpa
ren al verscheidene jaren elke zondagmorgen
naar Kevelaer tuffen, om daar bij Konditorei
Heilen in gezamenlijkheid te pühstücken, en
er te genieten van de cappuccino, die nergens
zo lekker smaakt als hier. Ouderwetse stan
ding ademt hotel-restaurant Goldener Apfel,
vanwaar men een mooi uitzicht heeft op de
Kapellenplatz. De wafelspecialiteiten zijn er
overheerlijk. Ook 's winters, buiten het sei
zoen, trefpunt voor een vaste groep bezoe
kers. Sfeervolle pianomuziek bij vroeg inval
lende duisternis.
Als zondagsmorgens vroeg de processies door
de hoofdstraat naar de Genadekapel trekken,
loopt de bedevaartgangers bij het passeren
van bakkerij Kammann het water in de mond.
Aan het hongerig makende aroma van vers
gebakken brood valt niet te ontkomen. Bro
den in alle denkbare variëteiten ('We hebben
De beeltenis van Maria in de Genadekapel in Kevelaer is niet meer dan een sterk ver
bleekt prentje in een gouden lijst. foto's jacques peeters
meer dan tachtig verschillende soorten,' glimt
bakker Kammann) liggen keurig gerang
schikt in de etalage. Biddend en zingend ma
ken vele passanten al een keuze voor straks,
als de laatste zegen is gegeven en de pelgrims
over de stad mogen uitzwermen.
Aan de vele winkels met devote prullaria en
kitsch stoort niemand zich. Ze horen bij Ke
velaer als vlooien op een hond. Vlaggetjes
waarop Maria in vele poses en hoedanigheden
staat afgebeeld. Rozenkransen, boeken, kaar
sen, al niet versierd met kleurige tekeningen,
heiligenbeelden van Antonius tot Zacharias,
harten van honingkoek met het opschrift: In
Kevelaer hab ich an dich gedacht und dich
dies Andenken mitgebracht.
Voor bedevaartgangers met een dikke beurs
zijn er zilver- en goudsmeden, en niet te ver
geten de om zijn iconen landelijk bekende
kunstgalerie Koeken.
Het vasthouden aan tradities en rituelen
blijkt katholieke Nederlanders nog aan te
spreken getuige hun massale kerkbezoek in
Kevelaer. Zelfs 's winters, buiten het seizoen
dus, mag Kapittelherr Richard Schulte Staa-
de er velen vanaf de kansel in hun landstaal
begroeten. Deze Schulte Staade, telg van een
oud boerengeslacht uit Münsterland, zwaait
al sedert 1974 de scepter over het bedevaarts
oord. Hij doet dat met vaste hand. Een vrien
delijke man, dat wel, maar soms worden er bij
hem toch karaktertrekjes van een potentaat
zichtbaar.
De hang naar oude waarden is ook te zien bij
de biecht. Meer dan veertigduizend men
sen komen jaarlijks in Kevelaer hun zonden
belijden. Daarvoor staat de biechtkapel ter
beschikking. Maar biechtelingen die prijs
stellen op oogcontact met de priester (Schulte
Staade: 'Er zijn wel eens probleemgevallen'),
kunnen zich terugtrekken in speciale spreek
kamers. Biechthoren op maat. Ook Neder
landstalig biechten is mogelijk.
Eén keer per jaar, de tweede zondag van ok
tober, vormt de biechtkapel een plaats van
samenkomst voor zigeuners. Feestelijk gekle
de Sinti's en Roma's uit geheel Duitsland ko
men de Moeder Gods van Kevelaer eren en
aanbidden. Ze brengen hun eigen uit ebben
hout gesneden Madonna mee. Het met gouden
kettingen omhangen zwarte beeld neemt een
centrale plaats in. Met violen, gitaren en con
trabas wordt de speciale dienst muzikaal be
geleid.
Het hartstochtelijk door een zigeunermeisje
gezongen Ave Maria doet de toehoorders kou
de rillingen over de rug lopen. Aan het eind
van de plechtigheid reiken allen elkaar zin
gend de hand. Niemand hoeft zich buitenge
sloten te voelen, ook toevallig aanwezige
'burgers' kunnen meedeinen op het ritme van
de violen.
Melancholische gevoelens kunnen iemand
ook bekruipen bij het zien van de vele uit Sri
Lanka afkomstige families die wekelijks het
genadeoord bezoeken. Moeders dragen hun
pasgeborenen op aan Maria.
Eén keer per jaar ('Tamildag', zegt de bede
vaartleiding) komen ze met zijn allen. Ze zoe
ken naar kracht, en misschien ook wel een
beetje geluk. Wel tienduizend. Beschaafd en
ingetogen. Vluchtelingen, ver van huis en
haard, verdreven naar het koude noorden. De
vrouwen en kinderen vaak in kleurige feest
kleding. Ontelbare kaarsjes en oliepitjes wor
den ontstoken. Niet alleen in en opzij van de
kaarsenkapel, maar ook zo maar op straat.
Duizenden vlammetjes.
Bij de pronte zwarte Madonna van de zigeu
ners steekt de beeltenis van Maria, Troosteres
der Bedroefden, zeer schril af. De meeste be
devaartgangers hebben geen idee van de di
mensie van Kevelaers genadebeeld, wat
hoogst merkwaardig mag heten. Overigens
lijkt in dit verband het woord dimensie zwaar
overdreven, want het is in feite niet meer dan
een prentje, een koperdruk van 7,5 bij 11 cen
timeter. Of, zoals een geschiedschrijver het
eens uitdrukte: 'Das armseligste unter allen
Gnadenbildern der Welt'.
De in een gouden lijst gevatte afbeelding, in
de loop van de eeuwen sterk verbleekt, hangt
Kevelaer: genadeoord sinds de 17e eeuw.
achter glas in de zeshoekige Genadekapel.
Erboven hangt een kostbare gouden ere
kroon, waarin uit dankbaarheid geschonken
parels, diamanten, briljanten en andere edel
stenen zijn verwerkt. Twee zwevende gouden
engelen houden de kroon vast. Vier maal
moest Maria wegens oorlogstoestanden 'on
derduiken': in 1914, 1918, 1939 en 1942. De
laatste maal bleef ze tot 1945 begraven. Ge
durende die tijd van absentie bediende men
zich van replica's.
Aan het bedevaartsoord Kevelaer liggen geen
spectaculaire verschijningen ten grondslag.
Het eerste wonder bleef beperkt tot een ge
heimzinnige vrouwenstem. Het was rond
Kerstmis 1641. Marskramer Hendrick Bus
man, een zeer vrome figuur, prevelde op zijn
weg van Weeze naar Geldern enkele schietge
bedjes bij een hagelkruis op de Kevelaerse
heide. Dat deed hij altijd. Toen hoorde hij:
„Bouw mij op deze plaats een kapelletje!"
Daarbij bleef het niet. Twee maal nog kreeg
Busman die dringende oproep.
Met toestemming en hulp van Kevelaers pas
toor bouwde Busman het kapelletje. Maar dat
was niet genoeg, want Mechel Schrouse, de
vrouw van Busman, kreeg een nachtelijke
verschijning. Zij zag in een helder licht de ka
pel en daarin een plaatje van Moeder Maria
zoals zij dat kort tevoren in de handen van
twee soldaten had gezien. Het ging om een
beeltenis van Onze Lieve Vrouw van Luxem
burg met het bovenschrift: Consolatrix Af-
flictorum Ora Pro Nobis (Troosteres der Be
droefden bid voor ons). De vrouw van Bus
man kocht het prentje en op 1 juni 1642
plaatste de pastoor van Kevelaer ten aan-
schouwe van een aantal samengestroomde
nieuwsgierigen de beeltenis in het kapelletje.
De wonderen bleven niet uit. Kreupelen gin
gen lopen, blinden zien. De vele mirakelbe-
richten werden opgetekend en tijdens de sy
node (vergadering van de bisschop met de
voornaamste geestelijken van zijn bisdom, in
dit geval Roermond, waartoe Kevelaer toen
behoorde) van Venlo in 1647 op hun waar
heidsgehalte en betrouwbaarheid onderzocht.
Ook Hendrick Busman moest in Venlo opdra
ven en over zijn belevenissen vertellen. Een
aantal zeer opmerkelijke wederwaardigheden
kreeg het predikaat wonderbaarlijk.
Daarmee was Kevelaers naam als genadeoord
gemaakt.
Verhalen over wonderen stemmen vaak la
cherig. Maar toch!? Kevelaerders herinneren
zich maar al te goed het laatste oorlogsjaar,
toen hun stad in de frontlijn lag. Terugtrek
kende Duitse soldaten kregen van hogerhand
het zinloze bevel de basiliek op te blazen.
Daarmee zou het hele centrum in puin wor
den gelegd. De bevolking (in nood leert men
bidden, nietwaar?) smeekte 'hun' Troosteres
der Bedroefden om hulp. Het gebed werd ver
hoord. De ontsteking van de springstof wei
gerde...
Wonder? Of gewoon geluk? Wie zal het zeg
gen. Lachen doen alleen de dommen.
Inmiddels is het precies tien jaar geleden dat
niemand minder dan de Paus zelf met zijn be-
zoek de speciale betekenis
van Kevelaer bevestigde.
Johannes Paulus II verwijl
de twee uurtjes in het Ma-
riaoord, wat van de stad
wel een voorbereidingstijd
van ruim een jaar vergde.
Dat publicitaire duwtje in
de rug ('Es hat zich ausge-
zahlt', zei de burgemeester)
van de hoogste kerkvorst
deed Kevelaer geen kwaad.
Zijne Heiligheid deed aan
pr.
De bezoekersstroom ging
weer met sprongen om
hoog. Naar 800.000 bede
vaartgangers jaarlijks. Ook
dat mag een wonder heten.
Sinds kort kan Kevelaer
zijn geluk niet meer op.
Twee jaar geleden ging
men op gemeentegrond
naar water boren, naar 'ge
neeskrachtig' vocht. En ja
wel hoor, tot groot geluk
van de hoogste stadsbaas
Heinz Paal leidde het kost
bare gewroet op zeshon
derd meter onder het aard
oppervlak (boorkosten een
miljoen mark) tot de
vondst van een 'therapeuti
sch geladen' water.
Nog vóór het Heilig Jaar
2000 zal met de bouw van
de nodige voorzieningen
worden begonnen. Keve
laers toekomst als kuur
oord staat vast. Het jaar
lijkse bezoekersaantal van
de stad, zo berekende een
onafhankelijk bureau, zal
verdubbelen. Concurrentie
voor Maria, Troosteres der
Bedroefden? Op nog geen
kilometer afstand.
Het profane karakter van een kuuroord valt
te combineren met het sacrale van een bede
vaartplaats, vindt men. Trouwens, in een mo
zaïek van Maria's verblijfplaats in de Gena
dekapel staat te lezen: Fons aquarum viven-
tium. Bron van het levende water. Dat op
schrift krijgt plotseling een dubbele, diepere
betekenis.
Een wonderlijk toeval. Geen wonder.
