Goudschandaal als spannend jongensboek
Manager klaagt veel
en weet erg weinig
de stem
A7
ECONOMIE
A8
Favoriet
Studiefinanciering
T-formulier
Roof zonder zonde
/IEI 1997
57
59
9V«
9ft
97'/.
97'/.
79'/.
78ft
26ft
26ft
70s/.
71ft
14s/.
14
30ft
31'/.
115
117
29ft
29ft
30'/.
32'/.
jrs 107'/.
108'/.
1 88
87
hk 80
82
58
57
35
36s/,
116'/.
116ft
57
57
54'/.
53
.53
54
i. 16?/.
167ft
24s/,
24s/,
30
31'/.
35s/.
36'/.
57
57'/.
88'/.
90
132ft
132'/.
fen 123'/.
125ft
ZATERDAG 10 MEI 1997
ieskoers
ige koers
tkoers gisteren
pn
den
claim
■dividend
I daan /bieden
_daan/laten
I >den en ex dividend
en en dividend
I daan en laten ex dividend
I daan en bieden ex dividend
1,90
3,40 a
0,50
0,90
5,80
7,80
3,60
5,40
2,20
3,40
1,30
2,10
17,00
20,00
8,30
10,20
6,20
7,80
51,20
54,00
41,30
44,20
18,10
19,90
6,20
4,50
14,70
21,50
8,60
a 13,50
4,40
7,20 a
2,20
3,50
1,10
1,50
16,00
20,30
11,50
a 15,40
22,50
t H 8 27,90
14,40
18,00
1 2,00
0,70
L <20
jrv*rtUp9'b
1 7,10
3,20 b
13,00
7,00
c on
30,40
o,ou
31,50
I 4,30
a 2,50
1,60
1,90
1 2,20
2,30
6,50
6,90
6,60
6,50
2,00
a 1,90 a
0,80
a 0,70
5,60
5,60
1,80
3,00
1,10
1,40
2,40
2,70
16,30
16,90
I 10,60
10,80
f 10,30
9,70
1,40
1,50
7,50
7,70
4,50
4,40 a
2,40
2,20
10,50
b 11,00 b
3,70
4,20 a
5,50
a 5,40 b
5,50
a 6,90
Jet Turn-key bouwen van
;baar op nieuwe huisves-
mate gestalte geven
urn aan te geven;
zakelijk verder te ontwiK
it u verdere informatie
Middelbeers.
ÏMENT CONSULTANT^
6) 5654321 - fax: (076)
lanciering (subsidie,
Essentieel in onze
jnsultantsteam (gem-J
stratie en handelt veel
k op directieniveau. ZJJ
portages, mailings,
(actuele eigenschappen
databases en persoo
076-5654321-
m richten.
- 4837 BEj3re4§-
Het zou de grootste
goudmijn ter wereld
zijn. Duizenden mensen
Roomden zichzelf al
rijk. Maar afgelopen
week kwam uit dat on
der de vlag van de Cana
dese maatschappij Bre-
X een van de grootste
zwendelpraktijken uit
de geschiedenis schuil
gaat. Een mysterieuze
dode, de slag om miljar
den dollars, politieke in
triges op het hoogste ni
veau: filmregisseurs kij
ken likkebaardend toe
hoe zich dezer dagen een
financiële thriller zonder
weerga ontvouwt.
Door Jan Ligthart
OP HET eerste gezicht lijkt het
debacle rond de mijnbouwmaat-
schappij Bre-X een simpel ver
haal van list en bedrog. Met drie
hoofdrolspelers - David Walsh,
John Felderhof en Michael de
Guzman - en hebzucht als mo
tief. Alleen de vraag wie uitein
delijk de grote charlatan was of
is, blijft voorlopig onbeantwoord.
De onaanzienlijke aandelenhan
delaar David Walsh koopt in
1993 een optie op de mijnrechten
voor een perceel regenwoud van
15.000 hectare op het Indonesi
sche eiland Kalimantan. De Ca
nadees, die in 1989 Bre-X Miner
als had opgericht, zit financieel
in het slop. Hij en zijn vrouw zijn
juist failliet verklaard omdat ze
voor 80.000 gulden in het rood
staan met hun creditcards.
Desondanks weet Walsh 150.000
gulden bij elkaar te schrapen
voor de optie op het land bij het
plaatsje Busang. Kalimantan is,
evenals de omliggende eilanden,
rijk aan delfstoffen en mineralen.
Walsh is ervan overtuigd dat de
bodem bij Busang goud moet be
vatten.
Walsh neemt de in Nederland ge
boren maar als tiener in Canada
opgegroeide John Felderhof in
dienst. Felderhof is een gerespec
teerd geoloog maar heeft sinds de
jaren zestig geen fatsoenlijke
'ontdekking' meer op zijn naam
geschreven en zit eigenlijk op
eenzelfde dieptepunt in zijn leven
als Walsh.
Sleutelfiguur
De geoloog kent op zijn beurt al
sinds een tiental jaren de derde
hoofdrolspeler, en waarschijnlijk
ook de sleutelfiguur, in dit ver
haal: Michael de Guzman. Deze
Filipijn, eveneens geoloog, wordt
de baas op de mijnlokatie zelf en
stelt daar een onderzoeksteam
van tien landgenoten.
In oktober 1995 maakt Bre-X,
dat het Busang-terrein inmiddels
heeft gekocht, bekend dat het
k is in Busang. Het bedrijf
spreekt de verwachting uit dat er
30 miljoen ounces goud (goed
voor bijna tien miljard dollar) ge
wonnen kan worden. De aande-
len Bre-X schieten in waarde om
hoog.
In de zestien maanden die volgen,
stelt Bre-X de verwachtingen
over de mijnopbrengst vier maal
naar boven toe bij. Met als 'hoog
tepunt' de uitlating van Felder-
"1 in februari van dit jaar dat er
-•ui w
V -
V"
V-A
-*■ - - -
Het veelbesproken goudmijn-terrein in de Indonesische jungle bij Busang.
wel voor 200 miljoen ounces aan
goud (goed voor minstens 150
miljard gulden) uit de Busang-
bodem valt te halen. En telkens
weer vliegen de aandelenkoersen
Bre-X omhoog. Begin jaren ne
gentig was een aandeel een paar
gulden waard, medio '96 bereikt
het aandeel een waarde van 400
gulden, waarop elk aandeel in
tienen wordt gesplitst.
In Nederland zou Bre-X nooit zo
ver zijn gekomen. De beurs staat
hier niet toe dat er ongebreideld
positieve verwachtingen worden
uitgesproken terwijl er niets con
creets tegenover staat. Maar in
Canada mag je als beursgeno
teerde ondernemer zo ongeveer
roepen wat je wilt.
Gek genoeg zijn het niet alleen de
kleine aandeelhouders die in de
val van Bre-X trappen. Ook de
grootste spelers op wereldmarkt
raken opgewonden van de verha
len van Walsh en Felderhof.
Dat heeft tot gevolg dat Bre-X in
december van de Indonesische
autoriteiten een aantal restricties
krijgt opgelegd. Bre-X wordt
plotseling opgescheept met een
tweetal partners: de Freeport-
McMoran Groep uit Amerika en
de Nusamba-groep uit Indonësie.
Bre-X blijft weliswaar de groot
ste aandeelhouders, maar raakt
zo wel 55 procent van de belan
gen in de mijn kwijt.
De Nusamba-groep is een onder
neming van president Suharto,
zijn zonen en zijn beste vriend en
zakenpartner Muhammad Has
san. Dit selecte gezelschap weet
zich door deze manoeuvre in één
keer een miljard dollar rijker. In
theorie althans.
Het Indonesische bewind doet
ondertussen ook aan vriendjes
politiek. De Freeport-McMoran
Groep is de grootste, machtigste
en rijkste mijnonderneming ter
wereld. Al sinds jaar en dag in
vesteert deze machtige onderne
ming fors in de Gordel van Sma
ragd. Zo wordt ook de grootste
goudmijn ter wereld, op Irian Ja-
ya, door Freeport geëxploiteerd.
Eén van de directeuren en aan
deelhouder van Freeport is Henry
Kissinger, oud-minister Buiten
landse Zaken onder president
Nixon. Slechts weinigen in Ame
rika en Europa hebben zulke goe
de contacten in Azië als Kissin
ger. Met dergelijke zwaargewich
ten aan boord is het voor Free
port niet moeilijk om zich via de
Indonesische autoriteiten een
aandeel van vijftien procent in de
Busang-deal te wurmen.
Investering
Freeport zegt 400 miljoen dollar
toe voor het project en belooft
een investering van een miljard
dollar als de mijn geëxploiteerd
gaat worden.
Tot dat moment gaat het Bre-X
nog voor de wind. De onderne
ming heeft inmiddels duizenden
grondmonsters genomen die tel
kens weer het concrete bewijs
aanleveren dat het ware el dora
do in de vulkanische grond van
Busang is gevonden. En kleinere
aandeelhouders kunnen hun ge
luk niet op: menigeen is op papier
al miljonair geworden.
Maar dan, in de eerste maanden
van 1997, slaan de geologen van
Freeport alarm. Zij hebben bo
demmonsters genomen op nog
geen anderhalve meter van de
boorgaten van Bre-X en komen
nergens goud van betekenis te
gen. Michael de Guzman moet als
chef-geoloog van Bre-X tekst en
uitleg komen geven.
Op 19 maart vertrekt de 43-jarige
Filipijn met een helikopter naar
de Busang-mijn voor overleg met
het Freeport-team. Na zeventien
minuten vliegen springt hij boven
de jungle uit de helikopter, zo
luidt de officiële verklaring. Zijn
dodelijke vrije val van 250 meter
hoogte eindigt in een moeras.
De Guzmans dood blijft niet on
opgemerkt. Aandeelhouders in
Amerika en Canada ruiken on
raad en slaan massaal aan het
verkopen. Het aandelenpakket
Bre-X verliest in enkele dagen
een miljard dollar aan waarde.
Na De Guzmans dood wordt ont
dekt dat de Filipijn vier vrouwen
had, die elk voor de anderen ver
borgen bleef. Er wordt gezin
speeld op de labiele geestestoe
stand van De Guzman en de In
donesische autoriteiten doen zijn
dood af als zelfmoord, te meer
omdat bij de man eerder hepati-
tis-B in de terminale fase was
aangetroffen. Zijn familie ont
kent dit en stelt dat Michael on
langs nog met vlag en wimpel
door een medische controle in
Singapore was gekomen.
Daags na De Guzmans dood
komt Freeport met haar eerste
resultaten naar buiten. De aan
delen Bre-X glijden nog verder
onderuit. Maar de leiding van
Bre-X, Walsh en Felderhof, be
zweren dat het Busang-terrein
wel degelijk goud bevat. Een on
afhankelijk bureau zal opnieuw
bodemmonsters- nemen, en die
zullen aan alle twijfels een einde
maken.
Dat doen de resultaten van on-
derzoeksbedrijf Strathcona in
derdaad. Nog nooit, zo schrijven
de onderzoekers, werd in de ge
schiedenis van de mijnindustrie
zo grondig, op zo'n grote schaal
en over zo'n lange periode fraude
gepleegd met bodemmonsters.
De monsters van Bre-X bevatten
goud, ja, maar het gele metaal
komt niet uit de Busang-putten.
Het gaat namelijk om goud dat
wordt gevonden aan de aardop
pervlakte, bijvoorbeeld in rivie
ren, en niet in de bodem. De bo
demmonsters van Bre-X zijn ver
valst: er is goud aan toegevoegd.
Het rapport roept ook vraagte
kens op. Want het blijkt een won
der dat de fraude al niet veel eer
der aan het licht is gekomen. De
geologen van Bre-X zijn namelijk
structureel tegen alle bestaande
regels ingegaan, zonder dat ie-
FOTO REUTERS
mand daar kennelijk aanstoot
aan nam.
Zo werden de boormonsters in
zijn geheel verpulverd, terwijl
standaard de helft bewaard dient
te blijven voor controle. En over
bewaren gesproken: alle belang
rijke documenten over de grond
monsters werden bewaard in een
schuur bij de mijn. Normaal wor
den van dat soort papieren ko
pieën gemaakt die op een andere
plaats worden bewaard. Ook dat
gebeurde niet. Wat er wel ge
beurde, hoe toevallig, is dat bij
een brand in januari van dit jaar
alle documenten verloren gingen.
Het effect dat het vernietigende
rapport heeft op de aandelen
koersen haalde de afgelopen
week wereldwijd de kranten.
Was de totale waarde van Bre-X
vorig jaar nog tien miljard gul
den, nu zien duizenden aandeel
houders hun miljoenenbezit ver
schrompelen tot de waarde van
een pak oudpapier: enkele dub
beltjes.
Strafmaatregelen
In Indonesië wordt razendsnel
gereageerd op de onthullingen.
De Indonesische minister van
Mijnzaken Ida Bagus Sudjana
kondigt strafmaatregelen aan. En
Nusamba-président Hassan
meldt dat zijn onderneming zich
uit het project terugtrekt.
Maar de opmerkelijkste zet van
Indonesische kant vindt plaats
buiten de schijnwerpers van de
wereldpers. De Newmont Mining
Corporation, een Amerikaanse
mijngigant die een koper- en
goudmijn op het eiland Sumbawa
exploiteert, krijgt een verplichte
contractwijziging opgelegd. In
donesië eist 50 in plaats van de
huidige 20 procent van het aan
delenpakket. Newmont lijkt ove
rigens niet van zins een tien jaar
oude afspraak op slag te verande
ren.
Deze nieuwe zet van de Suharto-
clan lijkt op de daad van een ver
wend kind dat zijn speelgoed is
afgepakt en daarom maar grijpt
naar het speelgoed van een ander
kind. Uiteindelijk is het dat ook.
Maar met het oog op de verkie
zingen kan deze zet wel eens goed
uitpakken in nationalistische
kringen, waar veel tegenstand
bestaat tegen al die buitenlandse
ondernemingen die grote winsten
uit Indonesië opstrijken.
Aan de andere kant heeft Indone
sië onherroepelijk schade geleden
in de zaak Bre-X. Niet alleen
vanwege het fraudeschandaal.
Ook de manier waarop de Soe-
harto's een greep in de Busang-
ruif wilden doen, is door de inter
nationale bedrijfswereld als
schokkend ervaren. Dat met Ne
wmont Mining Corporation nu
hetzelfde dreigt te gebeuren,
maakt het alleen nog maar erger.
En dat voor een land dat onlangs
in opspraak kwam vanwege ver
meende giften aan de verkie-
zingskas van president Clinton.
En dat bovendien recentelijk in
onafhankelijke onderzoeken ge
noemd werd als het meest cor
rupte land ter wereld.
Maar ook elders in de wereld zal
de dreun van Bre-X nog lang na
galmen. De talloze beursgeno
teerde Canadese exploitatie-be
drijfjes gaan duistere tijden tege
moet. Wie durft er immers zijn
geld nog in 'broertjes en zusjes'
van Bre-X te steken.
Ook het imago van de Canadese
autoriteiten ligt aan diggelen.
Hoe kon immers een beursgeno
teerd bedrijf op zo'n grote schaal
mensen, bedrijven en zelfs rege
ringen in de maling nemen.
En in Amerika zal in de luxe kan
toren van de grote investeerders
menig hard woord vallen over het
gemak waarmee gepokte en ge
mazelde business executives in de
val van Bre-X zijn getrapt.
Ondertussen is er slechts een
handvol mensen beter geworden
van het schandaal. De goudhan
delaren op de eerste plaats. Het
feit dat de goudvoorraad de ko
mende jaren niet aanzienlijk
groeit, betekent immers goed
nieuws voor de goudprijs.
Maar ook twee van de drie hoofd
rolspelers zijn er beter op gewor
den: David Walsh en John Fel
derhof verzilverden vorig jaar
een aantal Bre-X aandelen, toen
deze op hun hoogste punt ston
den. Het echtpaar Walsh kon 35
miljoen dollar op de bankreke
ning bijschrijven, Felderhof zelfs
42 miljoen dollar.
Walsh heeft een aardig optrekje
op de Bahama's gekocht, Felder
hof stond de pers deze week te
woord vanuit zijn verblijf op de
Kaaiman Eilanden. Beiden ver
klaarden geschokt te zijn door de
jongste ontwikkelingen. Van
fraude wilden zij niets weten.
Dat De Guzman in het complot
van de nog onbekende meester-
oplichters zat, is nu wel duide
lijk. Zonder hem waren de dui
zenden vervalste bodemmonsters
nooit mogelijk geweest.
Van het tienhoofdige Filipijnse
team'rond De Guzman zijn er een
aantal inmiddels spoorloos ver
dwenen. Rest de vraag wie er be
halve de (vermoorde?) chef-geo
loog nog meer bij deze boeiende
intrige betrokken waren. Onge
acht het antwoord op die vraag:
schrijvers als John Grisham en
Clive Cussler hadden geen
boeiender scenario kunnen be
denken.
Drie financiële deskundigen
schrijven afwisselend over
geldzaken in de privésfeer
Hoezo luie jongeren? Honderdduizen
den jongeren ploeteren in hun vakantie
wekenlang om een inkomen te verdie
nen dat niet veel hoger ligt dan het mi
nimumjeugdloon. Behalve zere knieën
ran het aardbeien plukken, kan vakan-
jewerk in enkele gevallen ook een pijn-
kjke consequentie hebben voor studiefi
nanciering, kinderbijslag of belasting
aanslag. Maar dan moet er wel zeer fors
bijgeklust worden.
voor scholieren is een vakantiebaantje
naast een must: je telt niet meer mee als
le niet op de een of andere manier bij
verdient. Van iedere tien scholieren van
tot en met 17 jaar verdienen er zes in
e zomermaanden een flinke duit bij:
Semiddeld zo'n achthonderd gulden. Is
een scholier 18 jaar geweest dan werkt
®iekwart en verdient daar zo'n veer
tienhonderd gulden netto mee.
scholieren onder de vijftien doen
ijverig mee: één op de drie verdient zo'n
lerhonderd gulden in de zomervakan-
'e' Omdat ze nog helemaal niet mogen
erken, behoren ze eigenlijk tot het
zwarte circuit.
ri'k°er 's van oudsher favo-
m n de vroege ochtenduren wordt
ni.oUenpellen, tomaten en aardbeien
Si d e6n vakantiecentle
Een baantje in de vakantie is voor veel jongeren een vanzelfsprekendheid.
FOTO MARC BOLSIUS
bijver-
tj e!s3es kiezen ook vaak voor een baan-
m "et winkelbedrijf. Verder zijn ba-
vomni ,?e horeca redelijk populair. En
vnm u kiezen n°g regelmatig
kriek zwaardere werk in de fa-
W6? j3n deze actieve jongeren zien
KInderen vaak met gemengde ge-
ens °P Pad gaan. Natuurlijk, het is
aan te moedigen dat jongeren ervaren
wat het betekent om te moeten werken
voor je geld. Maar het enthousiasme van
veel ouders wordt toch vaak getemperd
door de angst dat een dergelijke bijver
dienste de kinderbijslag in gevaar kan
brengen. Of nog erger: dat de uitbeta
ling van de studiefinanciering wordt
stopzet.
Kortom, vooral in deze zomermaanden
vragen veel ouders van opgroeiende
kinderen zich af wat nu precies de ge
volgen kunnen zijn van de bijverdien
sten van hun kind.
Om maar met de deur in huis te vallen:
ouders hoeven in de meeste gevallen
nergens bang voor te zijn. De overheid
is vriendelijk voor inkomen uit een va
kantiebaantje. De verdiensten zijn
meestal niet zo hoog, dat andere inkom
stenbronnen gekort worden.
Zo mag in de zomermaanden door 15-,
16- en 17-jarigen netto het lieve somme
tje van 1700 gulden worden bijverdiend,
vóórdat de kinderbijslag in gevaar kan
komen.
En voor alle jongeren die studiefinan
ciering ontvangen, lijkt de regeling nog
rianter: zij mogen jaarlijks maar liefst
15.000 gulden netto bijverdienen. Er
zullen weinig vakantiebaantjes te vin
den zijn waarmee een studerende zoon
of dochter dit bedrag overschrijdt.
Maar er zit wel een addertje onder het
gras. Het toegestane bedrag aan bijver
diensten voor 18-jarigen en ouder is niet
beperkt tot de zomermaanden, zoals dat
bij jongere scholieren het geval is. Dit
maximale bedrag geldt voor het totaal
aan bijverdiensten het hele jaar door.
Studenten hebben ook buiten de zomer
maanden vaak een fikse bijverdienste.
De studiefinanciering is geen vetpot,
veel studenten kunnen er niet van rond
komen. Er wordt dan ook massaal bij
geklust. Een extra maandinkomen van
400 tot 500 gulden is heel normaal. Toch
loopt de studiefinanciering ook met dit
soort bijverdiensten gelukkig nog geen
gevaar. Want met een maandelijkse bij
verdienste van 500 gulden resteert altijd
nog een bedrag van 9.000 dat extra in de
zomermaanden zou kunnen worden
verdiend.
Wel is het goed in de gaten te houden
dat door bijvoorbeeld een meevaller van
een dertiende maand of andere nabeta
ling die 15.000 gulden niet wordt over
schreden. Want behalve terugbetaling
van het teveelverdiende inkomen moet
de student dan ook een boete van 300
gulden per maand betalen voor iedere
maand dat ten onrechte gebruik is ge
maakt van de ov-studentenkaart. Bo
vendien wordt over de terugbetaling èn
over de boete rente gerekend.
Bij een goed betaalde vakantiebaan kan
in sommige gevallen ook de fiscus nog
aankloppen bij een bijklussende zoon of
dochter. Heeft de vakantiewerker in het
zomerkwartaal (vanaf 1 juli t/m 31 sep
tember) geen andere bijverdienste, dan
hoeft er in principe niets aan de hand te
zijn. Zolang de bijverdienste in één
kwartaal lager is dan 1917 gulden kan
door de werkgever ontheffing bij de Be
lastingdienst worden aangevraagd,
C. Graafsma B. Bakker
waardoor er geen premies worden inge
houden. Dit scheelt voor alle partijen
een heleboel rompslomp. Want als er
geen ontheffing is aangevraagd, worden
van het inkomen premies ingehouden
alsof dit inkomen het hele jaar door
wordt verdiend.
Zolang de bijverdiensten in een jaar
echter onder de belastingvrije voet blij
ven van 7100 gulden worden deze pre
mies in feite ten onrechte ingehouden.
Achteraf kunnen deze premies wel met
een T-formulier teruggevraagd worden,
maar dit vormt een heel gedoe voor alle
partijen.
Tot slot nog een punt waar jongeren met
studiefinanciering en een aanvullende
beurs op moeten letten, willen zij niet
alsnog voor een onplezierige verrassing
komen te staan. Ondanks de genoemde
ontheffing kunnen zij toch een belas
tingaanslag krijgen. Dat komt omdat
over 45 procent van hun aanvullende
beurs in principe ook belasting betaald
moet worden. Normaal gesproken heb
ben zij hier geen last van, omdat die 45
procent nooit meer dan 3000 gulden per
jaar is en dus ruim onder de belasting
vrije voet van 7100 gulden blijft. Maar
zodra er wordt bijverdiend, kan de be
lastingvrije voet makkelijk worden
overschreden. En dan zullen alsnog pre
mies betaald moeten worden.
Belasting betalen verhit
de gemoederen. Al eeu
wenlang. Het heeft ook
tot de meeste wonderlijke de
batten geleid. Zo vroeg de
theoloog Thomas van Aquino
zich in de 13e eeuw af of 'roof
zonder zonde' mogelijk is. Hij
wist natuurlijk al op voorhand
dat de bevestiging van zijn stel
ling bij de belastingdienst lag,
mits 'de koning belasting heft
overeenkomstig de rechtvaar
digheid'.
In de huidige tijdsgeest kun
nen we de vraag van de kerk
geleerde beter vanuit het
slachtoffer formuleren. Is be
lastingvermindering mogelijk
zonder zonde? En ook ditmaal
luidt het antwoord volmondig
ja, mits de geboden ruimte
maar goed wordt benut. Kijk
maar naar de hypotheek-af
trek, de koopsom-polissen, de
spaarloonregelingen en vooral
niet te vergeten de onbelaste
vermogens- en koerstwinsten
op huizen en aandelen. Haast
wekelijks worden cijfers gepu
bliceerd die de records van vo
rig jaar alweer verslaan.
Met als gevolg dat de overheid
steeds meer sappige vruchten
aan haar immer dorstige mond
voorbij moet laten gaan. En de
bedragen die ermee gemoeid
zijn, tikken hard aan. Zo raamt
het ministerie van Financiën
dat de hypotheekaftrek dit jaar
zal oplopen tot 25,5 miljard te
gen nog 19,8 miljard gulden in
1993.
Ook andere fiscale aftrekpos
ten nemen een grote vlucht.
Handenwrijvend wisten de
verzekeraars te melden dat ze
afgelopen jaar 155.000 koop
som-polissen aan de man heb
ben gebracht. Verwacht wordt
dat de totale aftrekpost voor
de oude dag dit jaar uitkomt
op 4,8 miljard, de helft hoger
dan in 1993. Een ander snoep
je dat de belastingbetaler
graag van de schaal grist, is de
spaarloonregeling. Sparen met
steun van de baas en de fiscus.
In 1996 waren er 2,3 miljoen
rekeningen. Opnieuw een
schadepost van pakweg 4 mil
jard voor de staat.
In totaal loopt de overheid
door hypotheekaftrek, koop
sompolissen en spaarregelin
gen dit jaar naar schatting 17
miljard aan inkomsten mis. En
dan hebben we het nog niet
over de uiterst vruchtbare bo
men waar de overheid niet
eens aan mag schudden. Deze
week werd bekend dat de hui
zenprijzen in het eerste kwar
taal opnieuw met 10 procent
zijn gestegen. Bij een geschatte
waarde van het totale huizen-
bezit van 600 miljard gulden is
dat een meevallertje van 60
miljard gulden voor de wo
ningbezitters, dat bij verkoop
belastingvrij kan worden opge
streken.
Hetzelfde geldt voor aandelen.
Het Centraal Planbureau cal
culeert de koerswinst op aan
delen voor particulieren in
Door C emens
1996 op 70 miljard gulden.
Pensioenfondsen en verzeker
aars zagen gelijktijdig hun ver
mogen ook nog eens met 100
miljard stijgen tot 900 miljard
gulden.
Allemaal geld waar de over
heid wettelijk met haar vingers
vanaf moet blijven. Geen won
der dat het tandengeknars
steeds luider klinkt. Als al deze
zaken belast waren, had de
overheid op termijn pakweg
tussen de 100 en 110 miljard
aan extra inkomsten gehad.
Een niet te versmaden bedrag
op de 160 miljard gulden die er
dit jaar naar verwachting aan
belasting binnenkomt. Nog
steeds bestaat de hoofdmoot
van dit bedrag uit indirecte be
lastingen als accijns en btw en
natuurlijk de loon- en inkom
stenbelasting.
Daarmee weerspiegelt ons be
lastingstelsel met name het
verleden, toen we als nijver
volkje vooral met werk de kost
verdienden. Dit beeld is echter
snel aan het veranderen. Ver
mogensopbrengsten vormen
een steeds groter deel van ons
inkomen. In de afgelopen tien
jaren groeide het particuliere
vermogen 2,5 maal zo snel als
het netto nationaal inkomen.
Dan is het logisch dat ook de
opbrengsten uit dit vermogen
veel sneller groeien dan de op
brengsten uit arbeid.
En dat begint nu zichtbaar te
worden. Op dit moment
broedt het kabinet op wat ze
zelf 'het belastingstelsel voor
de 21e eeuw' noemt. In lijn
met de rest van Europa zullen
daarbij de tarieven voor de
loon- en inkomstenbelasting
eerder omlaag dan omhoog
gaan. Wil de overheid dus blij
ven 'roven zonder zonde' dan
ontkomt ze niet aan het belas
ten van nu nog verboden
vruchten.
Misschien wordt de vermo
gensbelasting afgeschaft. Maar
in ruil daarvoor zullen op
brengsten uit die vermogens
ongetwijfeld wel vakkundig
aangepakt worden. In die zin
was de snelle aankondiging
van het kabinet om de optiere
gelingen aan te pakken die be
stuurders in het bedrijfsleven
miljoenen opleveren, een da
verend schot voor de boeg.
Door Hans Bos
Maastricht - De gemiddelde Nederlandse leidinggevende weet
te weinig, doet te weinig en krijgt daar (in eigen ogen) ook nog
te weinig voor betaald. Van de profielschets van de doorsnee
'chef' hoeven we beslist niet vrolijk te worden, zo blijkt uit het
onderzoek 'Manager in beeld'.
De manager als de bloem der na
tie? De kurk waarop wij drijven?
Vergeet het maar. De doorsnee
leidinggevende is net zo doorsnee
als zijn ondergeschikte: hij werkt
hard, maar weet weinig, en doet
niets om daar verbetering in aan
te brengen.
De gemiddelde manager is boven
de veertig, te laag opgeleid, volgt
nauwelijks praktijkcursussen,
bemoeit zich niet met beleid
(maar voert dat alleen uit), weet
niets van automatisering, perso
neelsbeleid, administratie en
kent het verschil niet tussen re
clame, marketing en pr, zo blijkt
uit het jongste onderzoek van bu
reau Graydon naar de stand van
zaken met de huidige vaderland
se leidingevende.
De manager is niet alleen onwe
tend, hij is niet eens in het verga
ren van kennis geïnteresseerd.
Adviseurs inschakelen als de ma
nager het zelf niet meer weet?
Ben je gek, dat varkentje wast-ie
liever zelf. De concurrentie ob
serveren om te kijken hoe deze
het doet? Ammezolen. Onze ma
nager begrijpt niet eens hoe hij de
concurrent zou moeten bestrij
den. Met alle gevolgen van dien,
want jaarlijks gaan zesduizend
bedrijven op de fles. Een terugke
rende schadepost van vier mil
jard gulden. 120.000 bedrijven
verkeren in ons land chronisch in
financiële problemen.
Klagen, daar is de manager goed
in. Over de betalingsmoraal van
zijn klanten, die hem soms maan
den op zijn geld laten wachten.
Zonder dat onze man daar overi
gens iets aan blijkt te doen. Het
aardigste is dat zeventig procent
van onze mannen tegelijker
tijd toegeeft zelf wel eens een
aanmaning te ontvangen wegens
te late betaling.
In het doorsnee Nederlandse be
drijf wordt de klant niet optimaal
bediend, is de service slecht en
duurt het lang voordat klachten
zijn opgelost, zo blijkt. Er wordt
wat afgepiept, nodeloos gerin
keld en doorverbonden in ons be
drijfsleven. En zestig procent van
de managers denkt ook nog eens
dat het personeel zijn leidingge
vende kwaliteiten waardeert. Dat
houdt echter in dat in ruim
143.000 Nederlandse bedrijven
de werksfeer ronduit te wensen
overlaat.
Als Europa het van onze mana
gers moet hebben, kunnen we het
wel vergeten, zo blijkt uit het on
derzoek van onderzoeksbureau
Graydon onder 320.000 kleine en
middelgrote bedrijven. Van de
duizend verstuurde enquête-for
mulieren zijn 311 stuks terugge
komen. Hun antwoorden moeten
representatief zijn voor de naar
schatting een half miljoen lei
dinggevenden in ons land. Nog
geen negen procent van de mana
gers is vrouw.
De gemiddelde leidinggevende is
voor geen meter geïnteresseerd in
het Europa van morgen. Van de
ondervraagde managers weet 84
procent niets van de Euro. Bijna
zeventig procent is er bovendien
van overtuigd dat de invoering
van deze nieuwe Europese munt
niet doorgaat. Bij de meeste be
drijven is niet eens sprake van
een import/exportbeleid; de keu
ze van de landen waarmee zaken
wordt gedaan, geschiedt meer op
toevalligheid dan op beleid, zo
meldt Graydon.
