Kwakende boomkikkers en haaientanden
Bakker Jan
Dodenherdenking
Dan li
10 Luxe broodjes 3.95
5 BRODEN
ÉÉNJTENTJE
4BOLUSSEN1.98
Skeets
DE STEM
REGIO ZEELAND
DE STEM
Op excursie door grensoverschrijdend en fraai natuurgebied 't Zwin
IBxuidiliULi Silt
eyi
„Een japon voor iedere beurs.
Keuze uit ruim 500 modellen
van diverse bekende merken
ook grote maten.
Bakker Jan "Woensdag"
Aanbieding
VOOR
Eel wijd mis is z'ev
ZATERDAG 3 MEI 1997 C4|
Met de verrekijker turen naar vogels in t Zwin.
FOTO'S CAMILE SCHELSTRAETE
Beheerder Corné Riemslag geeft uitleg,
Nadere 'inspectie' van de kwal.
De Lamsoor of Zwinneblomme, zoals het plantje in de volksmond heet.
Door Sanne Schelfaut
HAAIENTANDEN, Zwinne
blomme en boomkikkers. Tij
dens een wandeling door het
Zwin, het grensoverschrij
dend natuurgebied tussen
Knokke en Retranchement, is
de kans groot dat een van deze
drie 'Zwinsouvenirs' worden
waargenomen.
Het Zwin is een zogenaamde slui
ter, dat wil zeggen een achter de
duinen gelegen vlakte die via een
geul in contact staat met de zee.
De begroeiing is aangepast aan
het zilte milieu. Typerende, veel
in het Zwin voorkomende planten
zijn onder meer zeekraal (een de
licatesse in deze streek), zeeaster
en schorrekruid. Het gebied is
verder bekend om de velden
bloeiende Lamsoor, of Zwinne
blomme zoals het plantje in de
volksmond heet. Het reservaat is
ook van groot belang voor de vo
gelpopulatie in Europa. In de
broedtijd zijn er onder meer kok
meeuwen, kluten, tureluurtjes en
- oorspronkelijk uit het Belgische
vogelpark afkomstige - grauwe
ganzen te vinden. In de trektijd
passeren er duizenden vogels op
hun tocht tussen broed- en over-
winteringsgebieden.
Steltlopers, eenden en ganzen,
maar ook allerlei kleine zangvo
gels, die uit watervrees de kust
lijn volgen op hun tocht. Veel
soorten uit het hoge noorden
overwinteren hier. Ze zoeken er
voedsel op de schorren en slikken
en dankzij de rust in het reser
vaat zijn er ook belangrijke
slaapplaatsen van ganzen en een
den.
Toeristen
De rust van de vogels wordt voor
al in het voorjaar en de zomer
maanden een paar uur per dag
doorbroken door groepjes Zwin
toeristen. De excursies worden
georganiseerd door bezoekers
centrum 't Zwin. Dit centrum
functioneert als expositieruimte
en natuurmuseum voor de in het
gebied voorkomende flora en fau
na. Vanaf maart heeft het bezoe
kerscentrum zijn deuren weer ge
opend en worden er ook weer ex
cursies door het reservaat gehou
den.
De beheerder van het centrum is
Corné Riemslag uit Zuidzande. In
de beginmaanden van het sei
zoen, maart tot en met mei, orga
niseert hij de meeste excursies en
exposities in z'n eentje. Straks,
als de vakantiegangers weer vol
op naar de Zeeuws-Vlaamse kust
stromen, heeft hij hulp van enke
le natuurgidsen want in de zo
mermaanden worden er zowel 's
ochtends als 's avonds natuur
wandelingen gehouden. Nu valt
het nog mee met de drukte, op een
frisse lente-ochtend een wande
ling maken door het Zwin bete
kent genieten van de natuur en
lekker uitwaaien langs het
strand.
Het bezoekerscentrum bij het Zo-
merdorp is de start- en finish-
plaats van de twee uur durende
wandeling. De deelnemers aan
deze tocht komen voornamelijk
uit België, maar in het hoogsei
zoen moet Riemslag regelmatig
een beroep doen op z'n talenken
nis want Duitsers, Walen en En
gelsen vinden een rondje Zwin
een meer dan leuk alternatief
voor een ochtend of avond op het
strand liggen.
Voor we het duin overgaan en
richting strand lopen, krijgt ie
dereen een verrekijker omgehan
gen om die ene speciale vogel zo
goed mogelijk in beeld te krijgen.
Ook de onvermijdelijke rubberen
laarzen ontbreken niet. Omdat
tijdens de wandeling meerdere
slootjes genomen moeten worden
en de Zeeuwse klei zich onverbid
delijk vastzuigt als je te lang in de
modder blijft staan, is het geen
overbodige luxe om laarzen te
dragen. Gewapend met videoca
mera en verrekijker is iedereen er
helemaal klaar voor.
Zeeuws Landschap
Corné begint met het theoretische
gedeelte van de excursie. Stich
ting Het Zeeuwse Landschap
wordt tijdens zijn praatje veel
vuldig genoemd en dat is niet gek
want deze stichting beheert de
Zwinstreek. Het Zeeuwse Land
schap heeft bij het gebied meer
dere informatieborden neergezet
over de natuur van het Zwin en
bij een van die borden legt Riem
slag uit dat de stichting niet al
leen het reservaat maar ook tal
van andere gebieden in de streek
beheert. Zoals het duingebied van
de Kievitepolder waar onder
meer veel nachtegalen voorko
men, de om zijn gevarieerde plan
tengroei bekende Zwinweide, de
Wallen van Retranchement, be
kend om de vele (boom)kikkers en
salamanders die er voorkomen.
Riemslag is vooral trots op de
sterk groeiende populatie boom
kikkers. „Een paar jaar geleden
zaten er hier zo'n tweehonderd
maar het aantal groeit snel. In
middels zitten er hier bijna vijf
honderd kikkers en we hopen dat
de populatie rond de eeuwwisse
ling is gegroeid tot meer dan dui
zend exemplaren. De kikker ge
dijt hier goed in het zilte klimaat
en we hebben nu bijna de hoogste
populatie boomkikkers van West-
Europa. De stijging is vooral te
danken aan de extra kikkerput
ten die het Zeeuwse Landschap
de laatste jaren heeft gegraven."
Niet alleen met de boomkikker
gaat het goed in het Zwin, ook het
aantal vogelsoorten groeit nog
steeds. Meer dan driehonderd
soorten broeden in het gebied en
ze kunnen voldoende voedsel vin
den op de schorren en de slikken.
Dit stuk Zwin komt bij vloed
twee keer per dag onder water te
staan en zorgt voor een rijke
voedselvoorziening. Niet alleen
door genoeg voedsel, maar ook
door de relatieve rust, komen er
steeds meer vogels naar het Zwin.
Enkele jaren geleden was bijna
het hele gebied voor iedereen toe
gankelijk maar omdat het toeris
me de natuur geen goed deed,
werd besloten om er een reservaat
van te maken. De vogels hebben
het nu voor het zeggen en alleen
een klein stuk van de geul is
openbaar terrein.
Wie aan het Zwin denkt, komt al
gauw uit bij haaientanden zoe
ken. Voordat het schorre- en slik-
kegebied wordt ingetrokken ma
ken we er eerst een flinke strand
wandeling. Onze gids heeft voor
de tocht snel even wat haaientan
den in z'n zak gestoken om te la
ten zien hoe deze miljoenen jaren
oude zwarte fossielen eruit zien.
In Nederland is het Zwinstrand
de enige plek waar deze tanden
gevonden kunnen worden en de
meeste mensen die hier rondlopen
lopen dan ook met de hoofden
naar de grond gebogen. „Eigen
lijk kun je de natuurliefhebbers
hier in twee categorieën verdelen.
De ene categorie kijkt alleen
maar naar boven, vogeltjes kijken
en de andere categorie kijkt al
leen maar naar beneden, op zoek
naar fossielen," lacht Riemslag.
Voorj aarsstormen
Wij hebben minder geluk, er
wordt geen enkele tand gevon
den, maar de tijd is er ook niet
naar om het zand uitgebreid te
inspecteren. Door de voorjaars-
stormen ligt er wel genoeg zwerf
vuil op het strand. Flessen, plas
tic en vooral hout liggen overal
verspreid tussen de kwallen die
ook door de storm op het strand
zijn aangespoeld en nu liggen te
drogen.
Na de strandwandeling trekken
we het reservaat in. Corné vertelt
over de Zwinneblomme die jam
mer genoeg nog niet in bloei
staat, pas over een maandje zal er
weer een paars tapijt liggen als de
plant volop in bloei staat. Hij
plukt zeekraal en de groep kijkt
enigszins verbaasd als hij het op
eet. Over de slikkerige slootjes
wordt zonder veel problemen
heen gesprongen en iedereen
houdt z'n neus dicht als Riemslag
in een put met stilstaand water de
eerste sliblaag verwijdert. Een
enorme zwavelstank van de
zwarte modder komt ons tege
moet. Deze modder schijnt nog
een heilzame werking te hebben
ook, maar we lopen snel door.
De vogels voelen zich bedreigd in
hun gebied, duidelijk te merken
aan hun gekrijs. Vooral de meeu
wen zijn boos, ze scheren agres
sief over onze hoofden. De verre
kijkers komen goed van pas om
de verschillende soorten eenden
en ganzen te onderscheiden.
Geen concurrentie
Aan de overkant van de geul is
het Belgische Zwingedeelte. Ook
hier loopt een groepje het natuur
schoon te onderzoeken. Belgische
concurrentie Niet echt want de
twee nationaliteiten blijven net
jes aan hun eigen kant. We lopen
terug langs de duinen. Iedereen
zit flink onder de modder. Op het
duin zelf is het reservaat goed te
overzien en straks op een warme
zomeravond moet het hier prach
tig zijn als de zon ondergaat. De
groep is lam geworden van de
zeelucht en eenmaal terug bij het
bezoekerscentrum is een kopje
koffie meer dan welkom. Een
deelnemer steekt een flinke Ha
vana op. „Ik kan echt genieten
van zo'n wandeling, het ploeteren
door het slik en het herkennen
van bijzondere vogels en insecten.
Van de zomer kom ik zeker terug.
Alleen al om naar het gekwaak
van de boomkikker te luisteren."
I Bezoekerscentrum 't Zwin is vanaf 17
mei weer elke dag geopend van 13.00
tot 18.00 uur. Excursies worden ge
houden op maandag (19.00 uur) en
woensdag en donderdag (10.00 uur).
Hoek - Om 19.15 uur samen
komst in Nederlandse hervorm
de kerk, toespraak R. Dekker,
19.20 uur kinderkoor Sjarim,
19.25 uur overweging door M.
Faes-de Smet, 19.28 uur gedicht
door mevrouw Amer van Amnes
ty, 19.33 uur bijdragen leerlin
gen christelijke basisschool 't
Kompas, 19.38 uur bijdragen
leerlingen openbare basisschool
Op Weg, 19.43 uur kinderkoor
Sjarim, 19,48 uur afsluiting in
kerk, 19.50 uur opstellen voor
optocht, uitreiken bloemen aan
schoolkinderen, 19.52 uur in op
tocht naar monumentje en vrij
heidsboom, 19.57 uur toespraak
ds. A. van der Maas, 20.00 uur
één minuut stilte, volkslied door
harmonie Elk Naar Zijn Krach
ten, bloemenhulde, sluiting door
R. Dekker.
Zaamslag - Om 18.00 uur vlag
gen halfstok, 18.30 uur verzame
len bij voormalig gemeentehuis
op plein en vertrek stille tocht
naar de Poolse Brug, 19.45 uur
klokgelui, 20.00 uur kransleg-
ging en twee minuten stilte, ge
volgd door zingen van twee cou
pletten van het Wilhelmus onder
begeleiding van De Volharding.
Terneuzen - Om 18.45 uur bezin
ningsbijeenkomst in de Grote
Kerk aan de Noorfstraat, 19.25
uur vertrek stille tocht vanaf de
Markt naar monument aan
Nieuwe Sluis met harmonie De
Vliegende Hollander, 20.00 uur
kranslegging door loco-burge
meester, twee minuten stilte,
leggen kransen en bloemen en
ontbinden stoet voor stadhuis
door spelen Wilhelmus.
Axel - Vanaf 18.00 uur tot zons
ondergang vlag halfstok, 20.00-
20.02 uur stilte, aansluitend
bloem- en kransleggingen bij het
Poolse monument aan de Zee
straat/Oranjestraat, zingen twee
coupletten Wilhelmus met me
dewerking van aantal leden
Koewachtse muziekvereniging
EMM.
Koewacht - Om 19.00 uur her
denkingsbijeenkomst in r.-k.
kerk met medewerking van oud-
Koewachtenaar en brigadegene
raal W. Verschraegen. Ouderen-
koor Koewacht onder leiding
van Piet Apers, De Vlasvlegeltjes
onder leiding van Marlies Meul-
dijk en Rita Lijbaart, pastor
Mirjam Smits, het koperensemle
Cantabile Musica onder leiding
van Bart Borgt en Fia de Waele-
Geerards. Bloemenhulde door
gemeentebestur, familieleden
van gevallenen en leerlingen van
De Eikelaar. De erewacht wordt
gevormd door leden van de Bond
van Wapenbroeders, afdeling
Zeeuws-Vlaanderen.
Sas van Gent - Om 19.45 uur bij
eenkomst in r.-k. kerk aan de
Markt. Koorzang en koraalmu-
ziek door parochieel gemengd
koor en harmonie De Vereenigde
Vrienden. Om 20.20 uur rouw
mars naar monument aan hei I
Keizer Karelplein. Bij monn-f
ment Last Post, Wilhelmus,
kranslegging en défilé.
Hoofdplaat - Van 19.45 uur tol
20.00 uur luiden alle kerkklok.
ken, 19.55 uur vertrek OBK r
stille trom naar plein bij dorps. I
huis, 19.59 uur hijsen vlag, 20,0(1
uur twee minuten stilte, 20.031
uur kranslegging, hierna speelt I
OBK het Wilhelmus en vertrek
tocht met stille trom.
Hulst - Om 18.30 uur
komst in stadshal met kransleg.l
ging bij gedenkplaat Hulster!
slachtoffers en Poolse gedenk-1
plaat. Muziek door koperensenJ
ble van Koninklijke Stedelijk!
Harmonie. Leerlingen basis.)
school De Ark verzorgen decia-1
maties.
Om 19.00 uur interkerkelijke!
dienst in hervormde kerk aat|
Houtmarkt. Stille tocht naar|
monument gevallenen aan
Glacisweg. Leden peloton 14.(1
van nationale reserve (Hulst-f
Axel) vormen erewacht,
Last Post.
Sluis-Aardenburg - Om 19.1s|
uur herdenkingsbijeenkomst irl
de St.-Baafskerk. Om 19.45 uur|
luiden alle kerkklokken.
20.00 uur vertrek stille tock||
naar de algemene beg
aan de Landstraat, twee minu-|
ten stilte en spelen Last
Bloemenhulde bij graven gealli-l
eerden door burgemeester C. vai|
Liere, zes leerlingen van 1
scholen en inwoners. Stille tochtl
naar de Markt, spelen Wilhel-I
mus door Koninklijke Muzieksc l
ciëteit, hijsen vlag door scouting!
Aardenburg.
Breskens - Stille omgang oir.l
19.40 uur vanaf de kerk Samen
Op Weg in de Dorspsstraat. 0i|
19.55 uur kranslegging bij
massagraf op de begraafplaats!
gevolgd door Last Post en twet|
minuten stilte. Vervolgens
gen Wilhelmus door zangkoor es|
rondgang langs oorlogsgravenl
Het bestuur van de Stichtins|
Oorlogsmonument Breskens
om 15.30 uur bloemen bij massa-|
graf en begraafplaats,
door anderen.
Kloosterzande - Om 19.15 uuil
samenkomst op het Hof tl
Zandeplein. Toespraak doel
burgemeester Th. Steenkampj
muzikaal intermezzo door St,l
Cecilia en declamatie. Om 19.3(1
uur vertrek stille tocht naar ai-
gemene begraafplaats onder bel
geleiding koninklijke harmonie!
kranslegging door bui
Steenkamp en twee leerlinge!
van De Schakel uit Vogelwaar f
de, spelen Last Post. Om 19.51
uur terug naar herdenkingplaail
op Hof te Zandeplein, om 20.ll
uur twee minuten stilte, afsluif
ting met Wilhelmus door de to
ninklijke harmonie, défilé
herdenkingsmonument en bloe-|
menhulde.
(ADVERTENTIES)
Tevens verkoop van eenmaal recent
gedragen japonnen uit eigen zaak".
Brouwerijstraat 9, Oostburg, tel. 0117-454861
open van maandag t/m zaterdag van 10 tot 17 uur 's avonds
Iedere zondag open van 13 tot 17 uur
Noordstraatpromenade - Terneuzen
Tel. 0115-619817
Die ene medewerker van ons
is me d'r een. Die had al vlot
in de gaten dat werken voor
een krant snelheid en mobili
teit vereist. In de tijd dat ie
dereen nog op een schrijfma-
chien rammelde had hij al
een computer. En een modem
om berichten snel door te sei
nen. Hij had ook een pieper
en een van de eerste gé-es-
emmetjes was voor hem. Hij
heeft ook een laptopje, een
schootcomputertje, en kan
ook via zijn mobieltje boeien
de berichten naar de redactie
doorseinen. Zoiets is mooi en
geeft blijk van betrokkenheid
bij het krantenwezen dat
wordt gedicteerd door snel,
sneller en snelst.
Ook heeft hij een vierwiel-
aangedreven automobiel. In
principe wordt dat ding
voornamelijk gebruikt voor
het beklimmen van de ver
keersdrempel in zijn dorp,
maar in een gebied dat wordt
geteisterd door polderwegen
weet je natuurlijk maar
nooit. Je zult er als journalist
maar eens niet naar die ene
nieuwsplek toe kunnen gaan.
Een ramp.
Maar ook al is de man inmid
dels ai op de rijpere leeftijd,
nieuwigheden en vooral nut
tige nieuwigheden hebben
zijn warme interesse. Deze
keer beweegt onze medewer
ker zich op de skates. Vier
van die mottige wieltjes met
een schoen erop. Eerst stie
kem geoefend op de skates
van zijn zoontje, maar omdat
als hij wil skaten dat geheid
ruzie geeft met het zoontje
heeft-ie ze zelf maar aange
schaft. Een rib uit zijn lijf,
maar voor de mobiliteit moet
je iets over hebben. Boven
dien krijg je van skaten geen
zadelpijn en van fietsen nu
eenmaal wel. En omdat elke
'kid' zonder remmen skeet,
zijn die bij hem ook in ras
tempo verwijderd.
Had-ie dus niet moeten doen.
In de wetenschap dat de oude
botten het nog best doen
maar alleen wat makkelijker
breken, heeft hij zich omgord
met alle mogelijke bestrij-
dings-, herstel, bescher
mingsmiddelen. Kniebe
schermers, elleboogbescher
mers, een helm op de kop en
polsbeschermers. En eerlijk
is eerlijk, het gaat. Was het in
het begin gescharrel, inmid
dels oogt de man bewonde
rende blikken. Met blocnoot
je, pen en skeets wordt vanuit
diverse plekken nu het
nieuws gehaald. Alleen is de
man nu naarstig op zoek naar
dat ene beschermingsmiddel:
een handzaam kussen voor
de achterhammen. Die zijn
bont en biauw. Het zat erin.
Je leert dus echt pas met val
len en opstaan. (AR)
L
de
Or.
oni
buurjongetje, Edwin, is een i
kereltje. Hij is op een leeftijd dat
aan het verkennen is. Dat doet hij
wagen te stellen. „Wat doe je?" En:
je dat? Nauwelijks heb je antwoo:-
de volgende vraag komt er alweer a;
Maar vandaag wordt hij op afsta:
omdat met de kettingzaag open-ha,
worden gezaagd. Op veilige afstail
hij. Het geluid van de kettingzaag o;
zodat hij deze keer geen moeilijk
stellen. Eenmaal als de houtblokken
steekt hij de handen uit de mouwer
het opstapelen van de blokken in
Het wordt een hoge stapel.
Da's geen aonstellerai, da keu
Ge zie z'astwaore verstijven,I
Eur ogen oren groot, de panie
Ouwden z'eur eigen nie in dai
Da gao nie over eeh, want nou
En t'maok nie uit wanneer, ge
Enochs zouw't nog te begrijpe
en at'r nou van ze leven echt i
Mijn tante Marthao, e mens o
Mr int Land van Ulst oor, en
Aoi z'in Axel geweund, dan u
of int Westen vaneigen, maor
Maor ier! Da geefz'ook toe, n
t Kom van die vliegmasienenl
Die stuikten enees uitte wolk,
n Vreed akeluk lawijt was da
Nou zijnt die straoljaogers dil
Ze weet vaneigen zelf ook wee,
t Overval eur en op zich is da
zo ist'r niks en ne sekonde lac
Zij etta d'ook, maor erger en h
Ik oor ook liever de raodio val
Maor zij! Daa's bar en boos! Z
Da zeg ze dan ook alt: Van mi
