E L
Bet gaat rommelen in de polder
Wonen in een berg bankbiljetten
irkers (m/v)
1
Multihouse zwaar
in de problemen
le monteur-
"orvoertuigen
utopoetséfT
SHY boekt
toch meer
winst in '96
_x_74 jpgSTEM
ECONOMIE
A7
loonmatiging steeds moeilijker te verkopen aan de werknemer
AutoCAD en DTP
'Even een Vlekje
wegwerken
I II I I
ZATERDAG 19 APRIL 1997
wij
Westelijk Noord-Brabant zoeken
het kader van de Wet Milieubeheer
Igemene Maatregelen van Bestuur
nkelijkheid;
8.19 van de Wet Milieubeheer);
voorgenoemde vergunnings
ter zake van de gedane
rdere categorieën, op de naleving
i, alsmede de naleving van de aan
troles en het stellen van termijnen
zen t.b.v. de vergunningsaanvragen,
veau, met aanvullende opleiding
ebied van milieuvergunningverlening
e overtuigingskracht en onder
schakeling plaatsvinden tegen een
het maximum van de functieschaal
n de rechtspositieregelingen van het
wonnen bij de heer M. Erven, hoofd
58 64 79. De Regionale Milieudienst
arden dan ook uitdrukkelijk verzocht te
llicitatie binnen 14 dagen na het
dagelijks bestuur van het
ing. M. Erven, hoofd afdeling
isendaal.
begint iets te broeien in Nederland. Plotseling
Jaken opinieleiders werk van de al enige jaren bij
,top van het grote bedrijfsleven gangbare optie-
jjlctijken. De inhaligheid van de managers be-
[eigt de bereidheid 'op de vloer' om te volharden in
iatige looneisen, waarschuwen vakbondsbestuur-
i,rsen politici. Tegelijk beginnen meer onderne-
ierste klagen over moeilijk te vervullen vacatures.
Akzo Nobel klonk onlangs alweer even het ge-
jmel van de geldbuidel. In sommige bedrijfstak-
moeten ondernemingen solliciteren naar perso-
in plaats van andersom. Is na vijftien jaar ma-
i, een van de succesfactoren van het onvolpre-
poldermodel', het geduld aan het opraken?
jorLouis van de Geijn
bieden:
veelzijdige, interessante en zelf-
ïdige positie binnen een groeiende
>ezonde onderneming, een goed
iris en prima secundaire arbeids-
irwaarden.
icitaties:
en u geïnteresseerd bent in deze
ictie gelieve u uw'schriftelijke
licitatie met c.v. te richten aan de
ectie van:
/her b.v.
stbus 167
40 AD Raamsdonksveer
efoon (0162) 58 6800
x (0162) 58 68 88
jil je de klassenstrijd terug, dan
jetje zo doorgaan." Het is niet
militante leider van een ob-
jur havenbondje die deze op-
iende taal bezigt, maar Cees van
coördinator arbeids
kaarden van de christelijke
^centrale CNV,
iibondbestuurders moeten zich
flgzamerhand de blaren op de
üg praten om hun leden achter
ït vaandel van de loonmatiging
Ze zijn, zoals Van der
jaap, nog steeds overtuigd van
van dit beleid, dat
jiotte de afgelopen vijftien jaar
miljoen arbeidsplaatsen heeft
toleverd. En ze zien er, met nog
iids honderdduizenden mensen
aide kant, ook voor de komende
Bi het nut van in.
et CNV moest enkele maanden
itden al de ambtenarenbond
jüvan het idee afpraten om op
a loonsverhoging van vier pro-
at in te zetten, driekwart punt
«en de lijn die de vakcentrale
lier had getrokken. Van der
collega Henk Krul, sinds
uit voorzitter van de Industrie-
hd FNV, heeft ook zo zijn dis-
ssiesmet de leden. In de onlangs
tlouden bondsraad moest een
ïriement worden weggepoetst
it extra looneisen stelde tegen-
veigering van werkgevers
aan werkgelegenheid te
ia Dat lokt maar gerammel
uit, vond Krul.
to Nobel
Uitgeluid was de afgelopen we-
ki ook hoorbaar in Arnhem,
narde in 1995 door de vakbon-
hnogzo gevierde 'doorbraak' in
i richting van een 36-urige
ffikweekwerd teruggedraaid tot
atompromis waarin extra vrije
in klinkende munt kunnen
trien omgezet. Akzo Nobel wil-
aanvankelijk andersom
b: meer loon bieden, waarvoor
^liefhebbers zich meer vrije tijd
«ien kunnen aanschaffen.
Mlink', vond Krul die situatie
aihetoog op de verdere loonma-
,Als het bij Akzo fout was
ftopen, dan hadden we echt een
«Heem gehad met de uitwaaie-
zei hij in Het Financieele
kgblad.
heeft iets tegen-natuurlijks:
iondsvoormannen die jaar in
?r uit hun best doen hun leden
ut uit het hoofd te praten,
'teen pronken de bedrijven
flinke winsten en strijken
Sfalhouders gretig hun koers
ten op. Pijnlijk uitvloeisel
daarvan is dat de optieplannen die
de managers enkele jaren geleden
voor zichzelf zijn gaan opzetten,
nu door de hoge beurskoersen
goud waard blijken te zijn.
Zo kan het gebeuren dat de hoog
ste baas dit jaar zeven miljoen 'er
bij pakt' en dat de doorsnee-werk
nemer in hetzelfde bedrijf zijn
koopkracht, net als in de afgelo
pen jaren, met hooguit enkele
tienden van een procent ziet toe
nemen. Loonmatiging is niet meer
te verkopen als de bovenlaag ver
volgens de buit verdeelt, moppert
Van der Knaap. „Het kan niet dat
de managers zich tegelijk te bui
ten gaan aan bonussen en opties,
zich gewoon zitten te verrijken.
Wil je de klassenstrijd terug, dan
moet je zo doorgaan."
Wervingsmarkt
Vakbondsbestuurders beginnen
steeds meer te lijken op de legen
darische Hansje Brinkers, die met
de vinger in de dijk het volstro
men van de bedreigde polder
voorkwam. Dat beeld wordt ver
sterkt door signalen uit een aantal
bedrijfstakken dat er langzamer
hand problemen ontstaan met het
vervullen van vacatures. De ba-
nenmachine die de Nederlandse
economie de laatste jaren is ge
worden, met per saldo honderd
duizend extra arbeidsplaatsen per
jaar, komt brandstof te kort.
„De arbeidsmarkt heeft zich in
een paar jaar tijd getransformeerd
van een selectie- tot een wervings
markt. Kandidaten solliciteren
niet langer bij ons, wij solliciteren
naar de markt toe," stelde onlangs
het hoofd personeelszaken van de
accountantsgroep Moret Ernst
Young vast. Niet alleen hoog op
geleiden hebben het inmiddels
voor het kiezen. Vaklieden in de
installatietechniek en de industrie
zijn een gewild artikel geworden
en ook bouwaannemers klagen
over personeelstekorten.
Achterstand
Voor de Amsterdamse hoogleraar
dr. A.H. Kleinknecht zijn zulke
berichten koren op de molen.
„Zijn de mensen het matigen moe?
Dat was me nog niet opgevallen,
maar het is leuk om te horen."
Kleinknecht schopt al jarenlang
aan tegen de loonmatiging als het
belangrijkste middel om de inter
nationale concurrentiepositie te
verstevigen. „De werkgelegenheid
is sterk gegroeid, ja, maar er is ook
een moderniseringsachterstand
ontstaan van vijftien jaar."
Lage lonen hebben ondernemers
in staat gesteld voort te produce-
Henk Krul, voorzitter van de Industriebond FNV: „Als het bij Akzo fout was gelopen, dan hadden
we echt een probleem gehad met de uitwaaiering." foto
ren met verouderde fabrieken, is
kortweg zijn redenering. „Hogere
lonen werken vernieuwing in de
hand en zorgen bovendien voor de
koopkracht die zo belangrijk is
voor productinnovaties."
Tot nu toe heeft Kleinknecht wei
nig bijval gekregen van vakgeno
ten en lijken zijn tegenstanders
dichter bij de macht te verkeren.
Hij haalt zijn schouders op over
minister Melkert (Sociale Zaken
en Werkgelegenheid), die onlangs
een looneis van drie procent al be
stempelde als 'buitensporig'. „On
zin. Melkert laat zich door de ver
keerde ambtenaren influisteren.
Pure aanbod-economen. Die men
sen zitten nog in het diepste neo
klassieke denken."
Maar er is - vanuit zijn optiek -
hoop. Op de deur van zijn werk
kamer aan de Vrije Universiteit
van Amsterdam heeft Klein
knecht een artikel geplakt waarin
hij bijval meent te krijgen uit on
verdachte hoek: prof. dr. W. van
Gelder. De voormalig secretaris
van de ondernemersorganisatie
VNO-NCW noemde in februari,
bij zijn aantreden als hoogleraar
in Eindhoven, loonmatiging
slechts 'een tijdelijk redmiddel' en
uiteindelijk 'een doodlopende
weg'.
Verwaarlozing van het technolo
giebeleid in Nederland, betoogde
Van Gelder, is gecompenseerd
door loonmatiging. Daardoor zijn
in vijftien jaar tijd, sinds het be
faamde Akkoord van Wassenaar
tussen de vakonden en de werkge
vers, de loonkosten per eenheid
product in de industrie met tien
procent gedaald. Tegelijk, voegt
Kleinknecht daaraan toe, heeft
Nederland voor wat betreft de
groei van de arbeidsproductiviteit
(weliswaar komend van een zeer
hoog niveau begin jaren tachtig)
in verhouding tot de internationa
le concurrentie elk jaar een pro
centje ingeteerd.
Het veelgeprezen poldermodel,
dat elders in Europa inmiddels zo
veel belangstelling trekt, zal ons
nog duur komen te staan, waar
schuwt Kleinknecht. „Bij de
eerstkomende internationale re
cessie zal de Nederlandse econo
mie door de technologische ach
terstand kwetsbaar blijken te zijn.
De ondernemingen zullen eerst
daar saneren waar het minst is ge
moderniseerd. Ofwel: de verou
derde fabrieken worden het eerst
gesloten."
Kwart procent
Voorlopig houdt directeur F. Don
van het Centraal Planbureau het
hoofd koel. Voor dit en volgend
jaar boekt hij onverstoorbaar een
koopkrachtstijging van een kwart
procent in voor de modale werk
nemer, en een toename van de
werkgelegenheid met 100.000 en
104.000 voor 1997 en 1998. Kiest
de regering in het verkiezingsjaar
'98 voor een maximale inzet op
lastenverlichting, dan ziet het
CPB in een van zijn varianten de
contractlonen zelfs nog met zes
tiende procentpunt dalen. De
koopkracht kan dan echter met
maar liefst 1,3 procent groeien,
meer dan in de voorbije vijf jaar
tesamen.
Toch zou ook uit de projecties van
het Planbureau kunnen worden
afgeleid dat er wat sleet zit op de
matigingsbereidheid. Stegen de
contractlonen in 1996 nog met 1,5
proeent, voor 1997 wordt reke
ning gehouden met een versnel
ling naar 2,5 procent en volgend
jaar komt daar volgens het CPB
nog een puntje bij, als niet de eer
der genoemde lastenverlichting
daar de kop af haalt. Koopkracht
winst levert dat nog steeds niet of
nauwelijks op, want wat er aan
(bruto-)loon bij komt, gaat er af in
de vorm van extra premies voor de
WW en de volksverzekeringen.
Geen breuk
Niettemin stelt CPB-directeur
Don desgevraagd, in een toelich
ting op zijn onlangs verschenen
Centraal Economisch Plan, 'dat er
geen serieuze signalen zijn van so
ciale partners die duiden op een
breuk met de praktijk van de af
gelopen vijftien jaar'. „Het beleid
betaalt herkenbaar uit in werkge
legenheidsgroei."
Loonmatiging, onderstreept Don
nog, heeft de werkende Nederlan
ders misschien weinig extra koop
kracht gebracht, maar wel meer
zekerheid over het behoud van
hun werk. De winst in klinkende
munt is echter voor de mensen die
dankzij dit beleid een baan heb
ben gevonden. Gemiddeld gaat de
koopkracht van iemand die van
een uitkering naar een looninko-
men overstapt er vijftien procent
op vooruit. Als eerlijk delen nog
steeds opgeld doet, is dat een niet
te verwaarlozen resultaat.
Spanningen op de arbeidsmarkt
ziet CPB-directeur Don als 'inci
denteel'. Knelpunten, meent hij,
kunnen op de korte termijn door
bijvoorbeeld bedrijfsopleidingen
worden opgevangen. Op wat lan
gere termijn moet de arbeids
markt in evenwicht gehouden
kunnen worden door het ruime re
servoir aan te spreken van mensen
die nog steeds geen werk hebben.
Niet meer dan vier op de tien Ne
derlanders tussen 50 en 64 jaar,
bijvoorbeeld, verrichten op dit
moment betaald werk. In Duits
land zijn dat er vijf, in het Ver
enigd Koninkrijk bijna zes. Geen
wonder dat 'ouderenbeleid' op ie
ders lip ligt.
Don denkt dat een 'gedifferen
tieerd arbeidsvoorwaardenbeleid'
ook kan helpen om knelpunten op
de arbeidsmarkt te vermijden.
Voorbeeld daarvan is wat de ban
ken voor ogen staat. Zij willen in
de volgend jaar opnieuw af te slui
ten CAO meer speelruimte om de
duurdere, voor de bedrijven ook in
de andere betekenis van het
woord kostbare, werknemers op
maat te kunnen betalen. Het
CAO-jasje knelt: volgens recent
onderzoek ligt de beloning bij de
banken gemiddeld twintig pro
cent boven dat collectieve con
tract.
CAO-coördinator Cees van der
Knaap van het CNV houdt niette
min vast aan de matigingslijn.
„Niet als doel in zichzelf, want
daarvoor zijn de vakbonden er
niet gekomen. Maar wel met het
oog op een paar miljoen mensen in
dit land die van een of andere uit
kering moeten bestaan en van wie
er nog een heleboel een baan zou
den moeten hebben."
ESTAUBANT "DE WOUWSE TOL
t ter versterking van haar jonge team
AID- en
VAKANTIEKRACHTEN
voor in de bediening m/v
Kjast^tudent(e)7di^^oek is naar een weekendbaan
Te ouder dan 17 jaar
Le geen bezwaar om met feestdagen te werken
iil je ook nog met de vakanties werken
'JJN WIJ OP ZOEK NAAR JOU!
rN OM EEN AFSPRAAK TEMAKEN. -
otel - Restaurant "De Wouwse Tol --„.„n-ww?
4623 RE Bergen op Zoom, tel. 0165-303651/303652^
Drie financiële deskundigen
schrijven afwisselend over
geldzaken in de privésfeer
C-Graafsma b. Bakker
dT CHRYSLER B.V. is de exclusieve
de merken Chrysler, Dodge en
de regio Groot-Breda. Wij zijn een
ficeerd bedrijf. Momenteel hebben
;ures:
n:
na 1 e monteur
ievoegd
□certificaat (c.q. studerend
ior)
en een
idheid met het monteren van
soires is een pre
g;
en der bovenstaande ^nc^es.}i?^è
wij graag uw schriftelijke sollicitatie
dagen tegemoet.
Chrysler B.V. RR„
H. v. Slobbe, Speelhuislaan 15b
Breda, tel. 076-5715511
Vandaag: C. Groenewegen
k® 3,5 miljoen huishoudens wonen
'■een eigen huis. De meeste eigenaren
®«den er de redenering op na dat ze
'et het geld dat ze in het huis steken
f®vermogen opbouwen. In de praktijk
'roet dat vermogen echter niet veel te
finnen. Tenzij de eigenaar er wat
Jeite voor doet.
neoretisch is de stelling zuiver als
'onwater: met het kopen van een eigen
te vorm je vermogen. Maar die berg
"komt pas echt naar de eigenaar toe
''let uiteindelijke bezit ook daadwer-
®jk weer in guldens wordt omgezet,
ebeurt dat niet, dan zit het kapitaal
'1!t in de bakstenen en heeft de eige-
j'3r geen hogere bestedingsmogelijk-
i 'ri- Dan is financieel gezien een
terder niet eens veel duurder uit dan
l11 koper.
de vergelijking kopen-huren speelt
de gemiddelde huizenkoper
"gaster is dan de doorsnee huurder.
n huiseigenaar verkast in zijn leven
Miiddeld vijf keer, tegen een huurder
I* keer. Ondermeer uitgaande van
Segeven is een huurder aan het ein-
Jan zijn leven ongeveer hetzelfde be-
^8 aan wonen kwijt als de huizenko-
fcj'lkt op z'n minst opmerkelijk.
m n'e^ altijd gesteld dat huren naar
l ouding duurder is? Zo krijgt de
er toch ieder jaar weer te maken
een huurverhoging, terwijl de las
ten voor de koper, ondermeer door de
aftrekbaarheid van de hypotheekrente,
beperkt blijven.
Dat de woonlasten globaal niet zo ver
uiteen lopen, blijkt als allerlei bijko
mende kosten in de vergelijking wor
den betrokken. Ten eerste is van belang
dat voor een huis ongeveer twee maal
de oorspronkelijke koopsom wordt be
taald. Voor een huis van een ton betaal
je uiteindelijk dus twee ton: de ver
schuldigde hypotheekrente zorgt voor
deze verdubbeling. Bovendien zal in
veel gevallen niet dertig jaren hypo
theek worden betaald, maar al gauw
veertig tot vijftig jaren. Na een verhui
zing start immers de looptijd van de hy
potheek opnieuw.
Verder zijn huizenkopers veel geld
kwijt aan de zogeheten 'kosten koper',
zoals overdrachtsbelasting en notaris-
en makelaarskosten. De koper is netto
vijf tot zes procent van de koopsom bij
iedere verhuizing extra kwijt. De hoge
re lasten voor verzekeringen, onroe-
rend-zaakbelasting en onderhoud ma
ken het plaatje compleet: tussen kopen
en huren zit per saldo niet zo veel af
stand.
Afgezien dan van dat ene, levensgrote
verschil: de huurder ziet van zijn inves
teringen niets tastbaars meer terug.
Slechts woongenot is zijn deel. Terwijl
de huizenkoper aan het eind van de rit
zich als eigenaar rijk mag voelen.
Alleen heb je daar weinig meer aan als
je na een relatie van veertig of vijftig
jaar met de hypotheekbank zo'n beetje
in je levensavond bent beland. Het is
dan een plezierige erfenis voor de nabe
staanden; zelf is er van de gedane in
vestering niet meer te genieten.
Dit kan anders.
In feite wil ook de overheid dat het an
ders gaat. Het eigen huis kan ook wor
den ingezet als belangrijk element in de
pensioenvoorziening. Maar dan zal de
potentiële waarde van het eigen huis
omgezet moeten worden in echte gul
dens, handje contantje.
Dat kan door het huis te verkopen en in
een huurhuis te gaan wonen. Een optie
die voor verstokte eigenaren niet reëel
is. Weinig huiseigenaren blijken die
stap te willen maken.
Een veel betere methode lijkt de waar
de van het eigen huis als het ware op te
eten tijdens je leven, door bijvoorbeeld
een krediethypotheek af te sluiten. Ze
ker nu de waarde van huizen zo is toe
genomen, kan een fors kapitaal worden
bijgeleend met het huis als onderpand.
Geld waar leuke dingen mee te doen
zijn.
Wel moeten veel mensen wennen aan
het idee een kleinere erfenis bij het
overlijden na te laten aan de kinderen.
Dit laatste leek jarenlang een moeilijk
punt voor veel Nederlanders. Het liefst
betaalt iedereen zijn hypotheek volle
dig af. Schulden hebben voelt nu een
maal niet lekker. Daarin lijkt nu wel
een kentering te komen. Gestimuleerd
door de lage hypotheekrente en geba
seerd op de waardevermeerdering van
het huis, hebben veel huishoudens een
tweede hypotheek genomen. Vaak
wordt niet eens veel meer geld per
maand afgelost dan voorheen, maar wel
vele jaren langer. Een tweede hypo
theek kan een goede methode zijn om
daadwerkelijk profijt te hebben van de
waarde die het eigen huis vertegen
woordigt.
Ook het aflossingsvrij maken van (een
deel van) de hypotheek is een interes
sante mogelijkheid: de maandlasten
zakken (er wordt geen aflossing, maar
alleen nog rente betaald), zodat het be
steedbaar inkomen stijgt.
De fiscus houdt tegenwoordig wel een
oogje in het zeil wat betreft de aftrek
baarheid van de rente op tweede hypo
theken. De gebruikelijke rente-aftrek
komt te vervallen als het geleende geld
niet wordt besteed aan het huis zelf: als
er bijvoorbeeld een nieuwe auto voor
wordt gekocht, of het huis opnieuw
wordt ingericht.
Natuurlijk is ook belastingaftrek mo
gelijk op consumptief aangewende kre
dieten. Maar daar geldt sinds 1 januari
een beperking voor: er kan niet meer
dan tienduizend gulden per persoon
aan rente op consumptieve kredieten
van het inkomen worden afgetrokken.
Bij een hypotheek-rentepercentage van
zeven procent, een gebruikelijk percen
tage op dit moment, kom je toch nog
een heel eind. Er kan dan door een
echtpaar een bedrag van ruim 285.000
gulden zonder probleem voor consump
tieve doeleinden worden gebruikt. Dat
is nog heel wat. Bij een tweede hypo
theek van vier ton bedraagt de rente
28.000 gulden. Daarvan is dan achtdui
zend gulden niet aftrekbaar. Bij een be
lastingtarief van vijftig procent een na
deel van vierduizend gulden.
Waardevermeerdering huizen:
1975: gemiddelde verkoopwaarde huis
100.000 gulden
1980: gemiddelde verkoopwaarde huis
170.000 gulden
1985: gemiddelde verkoopwaarde huis
140.000 gulden
1990: gemiddelde verkoopwaarde huis
175.000 gulden
1995: gemiddelde verkoopwaarde huis
240.000 gulden
Tussen kopen en huren van een huis zit per saldo niet zo veel afstand.
foto marc bolsius
Teveel valt altijd op. Be
stuurder Paul Vlek van
het uitgeversconcern
Reed Elsevier maakt momen
teel zelf nieuws met een wel
erg riant inkomen. Naast een
'gewoon' jaarsalaris van naar
schatting 2,5 miljoen gulden,
maakte hij afgelopen jaar opti
maal gebruik van zijn recht om
tegen een vantevoren vastge
stelde koers aandelen in de ei
gen onderneming te kopen en
die direct op de beurs tegen
een hogere prijs door te verko
pen. Het verzilveren van deze
opties leverde hem een slordi
ge zeven miljoen gulden op.
Zelf herinner ik me Paul Vlek
van een andere gebeurtenis.
Enkele jaren geleden verraste
hij een aantal medewerkers
van een van zijn journalistieke
paradepaardjes met de opmer
king dat hij helemaal geen be
hoefte had aan een gezagheb
bend blad. Meer bekendheid
betekende een hogere oplage
en dus hogere papier- en dis-
tributiekosten. Dat leidde tot
hogere advertentietarieven.
Deze kwamen daardoor dicht
in de buurt van de kosten van
etherreclame, waardoor ad
verteerders zouden uitwijken
naar de televisie.
Nee, als het aan Paul Vlek lag,
maakten we een eenvoudig
blaadje dat goed in de markt
lag bij specifieke doelgroepen
als garagehouders of drogiste
rijen. Met voldoende klanten
uit een dergelijke branche
kunnen potentiële adverteer
ders niet langs je heen. En, zo
betoogde hij met een grijns
naar de inmiddels geschokte
journalisten - die altijd hopen
voor de eeuwigheid bezig te
zijn het zijn je beste abon
nees. Hun boekhouder betaalt
het abonnementsgeld elk jaar
trouw, of het blad nu wel of
niet uit de wikkel komt.
Voor de Elsevier-bestuurder
was zijn blad een product waar
je zoveel toegevoegde waarde
in stopt, dat de lezer het nog
net blijft kopen en het rende
ment dus het hoogst is. Te ge
zaghebbend of te goed is al
leen maar geldverspilling.
Niks geen mooie uitgaven of
een bijdrage aan de cultuur.
Voor Vlek was de uitgever
slechts een vehikel om rende
ment te maken. Liefde voor
het vak heeft plaatsgemaakt
voor liefde voor het geld.
Wel pleit het voor Vlek dat hij
zei wat anderen stiekem dach
ten en dat hij bovendien alle
medewerkers liet delen in de
opbrengsten van dit toen nog
ongehoord harde denken. Me
nig secretaresse verdiende slo
ten geld aan de converteerba
re obligatieleningen van het
concern.
Wie zich stoort aan de miljoe
nenregelingen die Vlek en
honderden andere bestuursle
den in de wacht slepen, reali
seert zich niet dat hij zich stoot
aan het topje van een ijsberg.
De grote klap onder water
moet nog komen. Deze be
stuurders zijn namelijk de
broedsels van ons eigen den
ken. Ze zijn de uitwassen van
de sluipende verschuiving in
het ondernemersdenken, die
we in de loop van de jaren
tachtig zijn gaan toejuichen.
Met financiële prikkels hoop
ten we de zieltogende econo
mie nieuw leven in te blazen.
Marktgericht denken, afbraak
van zekerheden, flexibiliteit
en prestatiebeloning zouden
allemaal prikkelen tot meer
betrokkenheid, inzet en pres
taties. En dat zou weer extra
concurrentiekracht, innovatief
vermogen, banen en belasting
penningen opleveren, zo werd
niet op de laatste plaats in po
litieke kringen gedacht. De ef
ficiënte onderneming als won
derolie van de economie.
In de jaren zestig en zeventig
had de doorsnee onderneming
nog vele andere doelstellin
gen, zoals continuïteit, het be
houd van werkgelegenheid en
het maken van mooie dingen.
Rendement en zeker de belan
gen van aandeelhouders kwa
men veelal op het tweede plan.
In de loop der jaren is de blik
verruild en vernauwd tot
maximalisatie van de winst per
aandeel. Goed renderende on
dernemingen zouden ook
goed zijn voor de werkgele
genheid, zo werd stilzwijgend
aangenomen. Ofwel stakehol
ders value werd ingeruild voor
shareholders value.
Het bevredigen van de aan
deelhouders staat inmiddels
bij alle grote ondernemingen
voorop. Elk jaar gaat de lat
hoger voor de werknemers.
Steeds nieuwe targets. De be
zitters van aandelen varen er
wei bij. De aandeelhouders
van Reed Elsevier zagen vorig
jaar hun bezit met miljarden
groeien, zonder zelf één vinger
te hoeven uitsteken. Zo bezien
is degene die bikkelhard de
zweep over het concern haalt
met een lullige zeven miljoen,
nog slecht betaald ook. Dat is
geen uitwas, maar slechts de
hedendaagse fooi voor een
knecht van het kapitaal.
Gouda (anp) - Automatiseerder Multihouse wordt in zijn be
staan bedreigd, nu zeven nutsbedrijven een claim van 173 mil
joen gulden hebben ingediend bij het bedrijf. Het geld dient als
schadevergoeding voor het mislukken van het door Multihouse
ontwikkelde klanten-informatiesysteem Numis-2000. Multi
house vraagt volgende week surseance aan om zich tegen de
claim te beschermen.
De claim hing Multihouse al
langer boven het hoofd. In fe
bruari bepaalde het Gerechtshof
in Arnhem dat Multihouse in ge
breke is gebleven met de leve
ring van Numis 2000. Tijdens de
toelichting op de jaarcijfers vo
rige maand vertrouwde de Mul-
tihouse-directie niettemin op
een goede afloop van het ge
schil.
Vernietigd
Het Arnhemse hof vernietigde
de uitspraak in kort geding van
vorig jaar juli, waarin de rechter
de nutsbedrijven - onder meer
Utrecht (anp) - SHV Holdings
(energie, Makro) heeft vorig jaar
de winst toch nog zien stijgen,
van 568 miljoen naar 605 miljoen
gulden. In september zei het con
cern nog een iets lager resultaat
te verwachten door een daling in
de energiesector. Bij Makro zou
de winst gelijk blijven.
SHV Energy boekte een winst
van 225 miljoen gulden, slechts
drie miljoen minder dan in 1995.
De omzet ging met 21,5 procent
omhoog naar 8,5 miljard gulden.
Makro behaalde een winst van
380 miljoen gulden, tegen 339
miljoen in het voorgaande jaar.
De omzet steeg van 19 miijard
naar 21,5 miljard gulden.
Frigrem, EDON, Pnem en Obra-
gas - sommeerde tot 4 oktober
mee te werken aan de oplevering
van het automatiseringssys
teem. De bedrijven weigerden
dit.
De opdrachtgevers van Mulit-
house eisen nu vergoeding voor
de kosten die zij hebben ge
maakt voor onnodig aange
schafte apparatuur, voor het
ontwikkelen van een alternatief
voor Numis 2000 en het opera
tioneel houden van het nu ge
bruikte systeem.
„Het is een excessief bedrag,"
meent directeur van Multihouse
R. Geers, die de afgelopen week
nog met de nutsbedrijven om de
tafel heeft gezeten.
„Met heel goed onderhandelen
hebben we nog 25 miljoen van
het bedrag af kunnen krijgen,
maar het blijft een absurde
som."
Vermogen
De claim staat in geen verhou
ding tot het eigen vermogen van
Multihouse, dat dertien miljoen
bedraagt.
Doordat de miljoenenclaim
Multihouse als een zwaard van
Damocles boven het hoofd hing,
zijn klanten in kopersstaking
gegaan.
Ook hebben verschillende werk
nemers eieren voor hun geld ge
kozen. De resultaten van de au
tomatiseerder zijn de eerste
maanden van 1997 'aanzienlijk
achtergebleven' bij de begro
ting.
Multihouse rekent voor dit half
jaar op een verlies van ruim
twee miljoen gulden.
