Reactie consument op BSE is onvoorspelbaar Nemtsov valt monopolies Rusland aan Sectorfondsen nieuwe trend Grondspeculanten krijgen het moeilijk ;haeve DESTEM ECONOMIE A7 O ;r Gasthuis c h t i n g s t h u i s Joseph ibethshüis IMF kijkt nieuwsgierig mee over schouders liberale hervormers Boeren blijven boeren Eenvoudig Succes Wereldbank wil krediet Rusland verdubbelen X 90 I I I I I ZATERDAG 12 APRIL 1997 riNG >stsingel 35 73 J Bergen op Zoom 14-288888 14-288755 fngshuis Elisabeth paarstraat 91, Breda respondentie-adres: 103, 4800 RA Breda. \efoon: 076-5223800. ndeling ■straat 28 I BP Geertruidenberg bon: (0162)51 35 55 kx: (0162)5190 21 H BH Zevenbergen, Ifax 0168 - 329518. Verpleeghuis Lucia Verzorgingshuis Janshove Verzorgingshuis Haga 9757, 4801 LW Breda. Fax: 076-5233734 BERNHARDLAAN 86 |872 BR ETTEN-LEUR TEL.: 076-5034910 FAX: 076-5021354 Verpleeghuis Aeneas, art 35, 4819 ED Breda I telefoon 076- 5266614 N bus 1596 BN Roosendaal 0165-586600 0165-562951 zigheid. Zeker van Zeeland: -holes chain- par 3 oefen- wge met 22 sndenuit- s Ganzen- it ontspannen se Golf is aan- ;er en voor de aantrekkelijk nt of bel voor (0113)229557. ior nieuwe leden. '"V tefranteerde emxlop naar: OW Goes. KU* yan onze redactie economie Nijmegen - „Je kunt wel heel paniekerig doen en zeggen bij jct tweehonderdtachtigste of jrieduizendzoveelste BSE- geval gebeurt er iets. Maar la- w we eerst maar eens af pachten, want het is heel moeilijk te bepalen wanneer je consument voor zichzelf de pens trekt en denkt dat de te® op besmetting zo groot is geworden dat hij^geen rund vlees meer koopt." Zoveel raadsels als de hersenen ïaa de koe dezer dagen her bergen, zoveel raadsels vertoont ook het gedrag van de gemiddel de consument, blijkt uit de woor- jen van Ad Pruijn, universitair I hoofddocent bij de vakgroep uarketingmanagement van de Rotterdamse Erasmusuniversi- teit. „Als gemiddelde consument weet ik net zo min als u hoe alar merend het is. Eigenlijk hebben we te weinig kennis om te weten hoe ernstig dit probleem is en hoe de consument erop zal reageren. En ik denk dat het voor het Pro- duktschap voor Vee en Vlees net zo duister is als voor u en mij." Dat de oprukkende varkenspest en inmiddels opgedoemde gekke- koeienziekte de consument nog niet massaal van karbonade en biefstuk hebben doen afwenden is klontjeklaar. Alle berichten ten spijt verorberde de gemiddelde Nederlander vorig jaar 89 kilo vlees (inclusief botten en snijaf- val), anderhalve kilo meer dan in 1995. Door de BSE-crisis in Engeland kocht de Nederlandse consument in het tweede kwartaal van vorig jaar weliswaar 18 procent minder rundvlees, over heel 1996 geno men steeg de consumptie van rundvlees zelfs licht tot 20,4 kilo gram per hoofd. Ruim veertig procent van het pu- biek verwacht dat de winkels de komende tijd minder vlees gaan verkopen, zo meldde het levens middelenvakblad Distrifood na een enquête eind vorige week. Daaruit bleek verder dat zeven tien procent van de Nederlanders zegt nu minder vlees te eten dan een jaar geleden. Stilzitten Cijfers waarvan het Produkt- schap niet onder de indruk is ge raakt. „In februari, zes dagen na het uitbreken van de varkenspest hebben wij die vraag ook gesteld en toen zei 26 procent van de mensen vlees niet meer zo gezond te vinden. De bezorgdheid is dus afgenomen terwijl er inmiddels een BSE-affaire bij is gekomen," zegt woordvoerder Sjoerd Dijks tra. „De mensen blijven gewoon vlees kopen in supermarkten en slagerijen. Gelukkig wel." Desondanks peinst het Produkt- schap niet over een campagne die de gezondheid van vlees nog eens benadrukt. Herhaling van een oude campagne over de voedings waarde van vlees is uitgesteld. Dijkstra: „Vanwege de commotie. Als je geschoren wordt moet je stilzitten. Bovendien zou nu cam pagne voeren een verspilling zijn van geld." Cees van Woerkum, hoogleraar voorlichtingskunde aan de Land bouw Universiteit Wageningen vindt gegoochel met cijfers niet handig. Consumenten kunnen wel oneigenlijke associaties heb ben, psychologisch is dat vol strekt begrijpelijk, meent hij. „Die ram je er niet uit met feite lijke cijfers. Het presenteren van geruststellende statistieken heeft maar een beperkte waarde. Ie mand met vliegangst kun je ook niet met cijfers te lijf gaan." Cijfers werken wellicht ave rechts. Van Woerkum: „Als er op zo'n gevoelig gebied allerlei cij fers geproduceerd moeten wor den, dan zal er wel iets aan de hand zijn, anders deed men dat niet." Laboratoriumpje Hij schat wel dat met meerdere BSE-gevallen reactie van de con sument niet uit zal blijven. „Ze ker zo lang het novelty-ellect heerst. Dat wil zeggen dat men sen iets horen wat ze niet wisten, waarbij nog een bepaalde drama tiek komt zoals die beelden met die koe in die elkaar zakt. Dan gaan ze erover praten en dat heeft zijn uitwerking op het koopgedrag." Dat meerdere BSE-gevallen een dip in de vlees verkoop geven durft hij met stel ligheid te beweren. Pruijn daarentegen denkt, mede op basis van ervaringen die hij opdeed in Engeland kort na het uitbreken van BSE, dat consu menten geneigd zijn te denken dat 'het wel mee zal vallen'. „Dat idee wordt ook versterkt door de varkenspest. De boodschap was: het dier is wel ziek, maar met het vlees is niks mis. En hoe zou je het als consument trouwens an ders moeten aanpakken? Een ei gen laboratoriumpje thuis? Ei genlijk kun je niets anders doen dan aannemen wat je wordt ver teld." DoorWierd Duk Moskou - Concrete actie heeft het liberale tandem Anatoli Tsjoebais en Boris Nemtsov „„g niet ondernomen, maar enkele uitspraken van de twee nieuwe Russische eerste vice- nremiers waren deze week al voldoende om luid gesputter in de oppositiebanken te ver oorzaken. Boris Nemtsov (37), de jonge, her- gouverneur van Sizjni Novgorod, vorige maand naar Moskou gehaald om de hape rende hervormingen weer op gang te brengen, is de strijd aangegaan met grote Russische monopoliebe- j drijven in de gas-, energie- en transportsector. Die monopolies, vinden de her- voimers, moeten worden openge broken. Het doorvoeren van marktprincipes bevordert immers concurrentie en economische groei, en het zou bovendien cor ruptie tegengaan. Corruptie, be nadrukte president Jeltsin in een radiotoespraak, is in Rusland zo wijdverspreid dat ze 'de staatsvei- hgheid bedreigt'. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat maandelijks 340 Bijoen dollar naar Moskou over maakt in het kader wan een kre diet van tien miljard dollar, kijkt nieuwsgierig mee over de schou ders van Nemtsov en diens colle ga's. Michel Camdessus, de IMF- topman, was onlangs in Moskou en dreigde weer eens de maande lijkse betaling stop te zetten als kei Kremlin er niet in slaagt om voldoende belastingen te innen. ft ergste wanbetalers zijn de aammoetmonopolies. Gasgigant Gazprom - met 350.000 werkne- sRuslands grootste bedrijf en debelangrijkte verdiener van har de valuta-, de nationale electrici- tatsleverancier EES en de natio ns spoorwegen zijn met elkaar deRussische overheid tien miljard dollar schuldig. Dat is evenveel vb de IMF-lening. de Camdessus herhaal de dat een overheid, die wegens de slechte belastinginning geen geld heeft om negen miljard dollar aan achterstallige lonen en pensioenen te betalen, 'anarchie' riskeert. Hij besprak met Nemtsov ondermeer een plan om gasexploratie in Rus land open te stellen voor andere bedrijven dan Gazprom. Nemtsov en Anatoli Tsjoebais slaagden er uiteindelijk in met veel beloftes Camdessus gerust te stellen. Maar het IMF hoofdkan toor in Washington is nog niet overtuigd. De bazen van de monopolies voe len nu de hete adem van de libera len in hun nek. Privatiseringsmi nister Alfred Koch deelde gisteren mee dat de overheid waarschijn lijk 35 procent van de Gazpro- maandelen die zij in handen had gegeven van het Gazprom-mana gement, terug zal claimen. Koch bekritiseerde Gazprom omdat het bedrijf aandelen kocht in Russi sche media terwijl het enorme schulden heeft aan de fiscus en niet in staat is om zijn werkne mers te betalen. Het hoofd van Gazprom, Rem Vjachirev, gebruikte de oppositio nele Doema, de Tweede Kamer, om de noodkok te luiden. Vjachi rev, die wordt verweten tezeer in archaïsche Sovjet-stijl op te tre- jjden, haalde voor zijn show een ouderwetse complottheorie uit de kast. Amerikaanse olie- en gasbedrij ven, waarschuwde hij, zijn er in samenwerking met het IMF en het Russische ministerie van Finan ciën op uit om Gazprom de nek te breken.De door communisten ge domineerde Doema was het met de gasbaas eens. Het parlement riep in een motie de regering op om de pogingen om Gazprom te 'vernietigen' te staken. Volgens communistenleider Gennadi Zjoeganov staat de territoriale in tegriteit van de Russische Federa tie zelfs op het spel. Waarnemers zien in deze nieuwe, onwaarschijnlijke coalitie tussen communisten en monopoliekapi talisten een nieuw bewijs hoe wei nig de leiders van de monopolies, van wie menigeen in de afgelopen jaren een persoonlijk fortuin heeft opgebouwd, in wezen de vrije marktprincipes zijn toegedaan. Nemtsov reageerde kwaad. „De genen die het opnemen voor de monopolies verdedigen gewild of ongewild corruptie, het doorzet ten van de economische crisis en de verslechtering van de sociale situatie van de armste bevolkings groepen." Boris Nemtsov, die on der de bevolking populair is, wordt inmiddels vergeleken met 'Don Quichotte'. Maar anderen noemen hem een 'Gladiator' en wijzen erop dat in de afgelopen dagen weer enkele conservatieve ministers het veld hebben moeten ruimen wier plaatsen werden in genomen door naaste medewer kers van Tsjoebais en Nemtsov. Zo keerde minister van Olie- en Energiezaken, Pjotr Rodionov, een Gazprom-veteraan, terug naar zijn oude werkgever. Hier door komt premier Viktor Tsjer- nomyrdin, die als voormalig hoofd van Gazprom de vleesgeworden vertegenwoordiger is van het gas bedrijf in de regering, steeds meer alleen te staan. De kwaliteitskrant Izvestia be sloot zout in de wond te strooien door een stuk uit Le Monde over te nemen waarin Tsjernomyrdins - via Gazprom verkregen - vermo gen op 5 miljard dollar werd ge schat. Het artikel, dat later door Le Monde werd herroepen, ver oorzaakte in Moskou een groot schandaal. De liberalen hebben het, voor het eerst sinds 1992, in Moskou weer voor het zeggen. Maar de problemen die bij de uit voering van een nieuw hervor mingsprogramma komen kijken zijn enorm. Vooralsnog komen zij niet verder dan een poging om eerst maar weer eens de over heidscontrole over de monopolies te herstellen. En intussen kweekt Boris Nemtsov, wiens autobiogra fie 'Man uit de Provincie' binnen kort verschijnt, machtige vijan den. Boeren bijten graag in de hand die hen voedert. We zetten de stallen ge woon open en laten de var kens het veld op lopen, zo dreigden afgelopen week de heethoofden onder de boeren leiders, toen de overheid even het massale aanbod van var kens dat gefokt wordt voor de destructor niet aankon. En ja hoor. Prompt kwam minister Van Aartsen van Landbouw met een regeling om de ver nietigingscapaciteit te intensi veren. Geslachte varkens wor den eerst ingevroren, alvorens ze worden afgevoerd naar het destructiebedrijf in Son. En ook het leger droeg haar steentje bij door bij boerderij en tenten op te zetten, die tij delijk als stal kunnen dienen, alvorens er voor de beesten een rustplekje in het abattoir is gevonden. AI eerder toonde de minister zich bereid om maar liefst 800.000 varkens op te kopen. Dat betekent dat momenteel één op de achttien varkens wordt gefokt, voer vreet en het milieu belast om uiteindelijk op staatskosten in de versnipperaar te verdwij nen. Toch wonderlijk. Hun ei genaren leken tot voor kort niets van de overheid te moe ten hebben. Althans als we de signalen mogen geloven. We gen werden geblokkeerd, dos siers gestolen en controleurs bedreigd. En dat alles omdat de sector niets voelde voor de invoering van een mestboek- houding. Nu het tegen zit, weet ook de F-side van de landbouw weer feilloos de weg naar de staatsruif te vinden. Om vervolgens bij de eerste tegenwind, zoals bij het hape ren van de destructie, direct weer te gaan pruilen en drei gen. Met nimmer aflatende mildheid blijft de overheid echter deze zonen aan de borst drukken. Geen enkele be drijfstak wordt zo gekoesterd als de boeren. En al zo lang dat het niet meer opvalt. We zouden hoogst verontwaar digd zijn, als een autofabrikant zijn wagens met een construc tiefout bij de overheid zou kunnen slijten of een voe dingsconcern, dat een product van de schappen moet halen, de schade bij de schatkist mag verhalen. Als een industriebe- drijf de grond vervuilt, wordt er tot de laatste cent afgere kend. In dergelijke gevallen spreken we van ondernemers- risico. Bij de boeren ligt het al tijd anders. Overschotten, mi- lieulasfen, prijsftüctfidtfés of andere tegenvallers; altijd past de overheid er wpl qen^Lopw aan. Boeren hebben nooit ge leerd voor zichzelf te zorgen. De bakkerijsector financierde vele jaren geleden de sanering van de eigen sector door op elk brood een kleine opslag te doen. De overheid kwam er niet aan te pas. In de land bouwsector is een dergelijke aanpak ondenkbaar. Daar springt men onmiddellijk op de trekker naar Den Haag. En de politiek is inmiddels murw voor al dat gebedel. Terwijl bij overheidssteun steeds va ker een tegenprestatie wordt verlangd, krijgen de varkens houders de miljoenenhulp zonder enige voorwaarde. Zo had de overheid de op koopregelingen kunnen be nutten om terrein terug te win nen op de veestapel. Want het wordt langzamerhand behoor lijk dringen in ons land met 4,8 miljoen koeien, 660.000 kalve ren, 15 miljoen varkens, 96 miljoen kippen en 1,9 miljoen schapen. Vooral de varkens en kippen hebben ongekend ter rein veroverd. In 1970 was het aantal varkens eenderde van nu en het aantal kippen de helft. Mogelijk blijft de vraag naar een tegenprestatie uit, omdat de overheid inmiddels wel weet dat de boeren elke regeling naar hun eigen hand zetten. Boeren blijven nu een maal boeren. Zo werden in 1984 de melkquota ingevoerd om de uitdijende melkplas in te dammen. Het bleek een gouden regeling. Boeren gin gen al snel de rechten verhan delen. Het totale Nederlandse melkquotum is 11 miljard kilo. Per kilo is het recht om te pro duceren circa 4,50 gulden waard. Dat betekent dat de ge zamenlijke Nederlandse melk- rechten 50 miljard gulden waard zijn. Voor de gemiddel de Nederlandse melkveehou der met een quotum van 300.000 kilo is dat 1,3 miljoen gulden. De maatregel, ooit be doeld om zijn productie in te perken, heeft de boer alleen maar rijk gemaakt. Misschien maakt dat de overheid terug houden^ om het aantal var kens te limiteren. In record tijd weten de varkenshouders er ongetwijfeld ook weer een onbedoeld slaatje uit te slaan. En in dat geval heeft alleen maar de overheid de pest in. IMF-topman Michel Camdessus (links) bezocht Boris Nemtsov onlangs, en dreigde de maandelijkse betaling te stoppen als het Kremlin er niet in slaagt genoeg belastingen te innen. foto epa Van onze verslaggever Breda - Grondspeculanten krijgen het mogelijk nog dit jaar een stuk moeilijker om een slaatje te slaan uit de grote behoefte aan bouwgrond. eerst aarzelende particulieren over drempel van de beurs geholpen te >ben met veilige clickfondsen, storten "anken zich nu op de meer ervaren klei ne belegger. ING Bank en Labouchere nebben met de introductie van sector- fondsen een nieuwe trend op gang ge wacht. Een frisse concurrentiestrijd om de SWist (lees: de centen) van de beleggende particulier heeft een stimulerende wer- gehad op de creativiteit van ban kers en vermogensbeheerders. Binnen een half jaar zijn er twee geheel nieuwe forten beleggingsfondsen op de markt Swomen. Speciaal voor de cliëntèle die in aandelen wilde, maar niet zo goed urfde, werden eind vorig jaar 'click- •endsen gelanceerd, die eenmaal ge nekte koerswinsten stapsgewijs 'vast- ®cken', ba laatste nouveautés, het ING Bank Fund en de Blits-warrants van La- ouchere zijn in de markt gezet om de aer ervaren beleggers te bedienen. En dat lijkt goed te lukken. j6 nieuwe aan de producten van ING aJJk en Labouchere is dat ze zich niet a ten op een bepaald land of regio, zo- met bijna alle bestaande aandelenbe- seMB^S^0n<^Sen ("iclusief de clickfond- bed "f ®eVa^ 's' maar °P een specifieke inf beide gevallen is dat de b,^atietechnol°gie-branche- Het LT- soth 'n "lakers van standaard- ven Me 01 c'oe'; wereldwijd; maar c. ®amelijk in Amerika (60 4 70 pro- Grrt ^ecierland (zo'n 10 procent). a,,5 namen zijn natuurlijk Microsoft Wand. de VS, en Baan en CMG in v^ants van Labouchere koopt, bet n te®en betaling van een premie Hand ein<^ van iaar een - van zes Nederlandse high tech- Drie financiële deskundigen schrijven afwisselend over geldzaken in de privésfeer C. Groenewegen C. Graafsma Vandaag; B. Bakker aandelen te kopen tegen de prijs waarop ze op 1 april werden verhandeld. War ranto zijn dus eigenlijk een soort call op ties. De bedrijven in dat mandje zijn: Getronics, Océ van der Grinten, Baan, ASML, Cap Gemini en CMG. Het bijzondere van deze nieuwe beleg gingsproducten is niet, zoals bij click fondsen het geval was, dat ze technisch zo knap in elkaar steken dat ze pas nu, dankzij geavanceerde computerpro gramma's op de markt konden komen. Ze zijn juist zo eenvoudig. Er is geen en kele reden waarom een bedrijfstak- of wel sector-gerichte (optie-)fonds niet al tien jaar geleden had kunnen worden sa mengesteld. De reden die banken tot voor kort aan voerden om zulke sectorfondsen niet aan te bieden, was dat de koersbeweging van een bepaald aandeel meer samenhing met wat er gebeurt op de beurs waar het bedrijf verhandeld werd - Amsterdam, New York, Tokio - dan met de gang van zaken in de sector. Dat men van gedachten is veranderd, komt waarschijnlijk vooral doordat be leggers slimmer en meer ervaren begin nen te worden. Naarmate ze al doende een steeds scherper beeld kregen van welke bedrijfstakken het binnen bepaal de landen goed doen en welke niet, vol deed dat klassieke, over alle bedrijfstak ken gespreide landenfonds steeds min der aan hun wensen. Wie wel in Japan wil beleggen, maar niet in de banken aldaar, was gedwongen rechtstreeks te gaan beleggen. En wie wel in Nederland wil beleggen, maar niet in kwetsbare transportbedrijven als KLM of Nedlloyd, kan met een breed, al gemeen Nederland-fonds niet meer uit de voeten. Sectorfondsen zijn bedoeld om ook de belegger met duidelijke eigen voorkeuren binnenboord te houden. Ze blijken meteen al een groot succes. In het ING Bank I.T. Fund hebben beleg gers 520 miljoen gulden gestopt. En met de door Labouchere uitgegeven 'Blits'- warrants heeft de ambitieuze dochter van Aegon voor 'enkele tientallen mil joenen guldens' aan beleggingsgeld bin nengehaald. Alles wijst er op dat, nu eenmaal aange toond is dat beleggers zitten te springen om sectorfondsen, er meer zullen volgen. Het is slechts een kwestie van tijd voor dat we de eerste fondsen zullen zien die zich toeleggen op bedrijfstakken als de chemie, de detailhandel of de transport sector. Maar net zo goed denkbaar zijn fondsen die beleggen in uitgevers of handelshuizen. Dat het eerste sectorfonds zich op infor matietechnologie-gerelateerde bedrij ven richt is natuurlijk geen toeval. Want zoals Frits Moolhuizen, beheerder van het I.T. Fund van ING Bank, zegt: „Ie dereen voelt op z'n klompen aan dat ont wikkelingen zoals die rond het Internet, maar ook incidentele zaken als de eeuw wisseling en de komst van de euro een geweldige impuls geven aan de I.T.-sec- ILLUSTRATIE MAT RIJNDERS tor." Toch betekent een zo glorieus voor uitzicht nog niet dat je blindelings al je geld in I.T.-fondsen kunt stoppen. Het punt is natuurlijk dat oplettende beleg gers al jarenlang zien dat in deze sector grote kansen liggen. Met als gevolg dat de koersen van de aandelen vele malen hoger zijn dan van het gemiddelde beursfonds. Als voor een doorsnee aandeel 12 tot 20 maal de winst (lees: totale jaarwinst gedeeld door aan tal uitstaande aandelen) wordt betaald, dan kan dat in de I.T.-sector best op lopen tot 60, misschien wel 100 maal de winst. Beleggers lopen daarmee vooruit op een aanhoudend zeer forse stijging van de winstcijfers. Als de hooggespannen verwachtingen niet worden waargemaakt, kunnen de koersen ook heel diep vallen. Door te be leggen in een sectorfonds worden de risi co's van incidentele missers wel enigs zins gespreid. Desondanks blijft een I.T.-beleggingsfonds iets voor de beleg ger die deze risico's goed kan inschatten én kan dragen. I.T.-warrants zijn er he lemaal voor beleggers met roestvrijst alen zenuwen. Wie van zichzelf weet dat hij niet zo ie mand is, moet gewoon even wachten tot de concurrenten van ING Bank en La bouchere fondsen op de markt brengen die beleggen in uiterst stabiele winstma kers, zoals de olie- en de voedselverwer- kende industrie. Of in sectoren die het meest van de I.T.-revolutie kunnen pro fiteren maar nog niet zo duur zijn, zoals de bank- en verzekeringssector zelf. Gemeenten krijgen de mogelijk heid om alle kosten die ze ma ken, voor bijvoorbeeld de aanleg van wegen en sportvoorzienin- gen, door te schuiven naar dege ne die op de grond wil bouwen. Projectontwikkelaars en bouw ondernemers zijn dan meer geld kwijt voordat ze aan de slag kunnen dan nu het geval is. Ze zullen dan naar verwachting ook niet meer de hoge grondprijzen betalen die speculanten nu vra gen voor de bouwpercelen. „Iedere ondernemer wil graag aan de slag op de nieuwe bouwlocaties, maar niet tegen iedere prijs. Je kunt niet zowel de kosten voor grondverwerving als de vergoeding voor de voor zieningen zonder meer doorbe rekenen in de prijs die de consu ment voor zijn huis moet beta len. De huizenprijzen stijgen, maar zijn niet van elastiek," al dus secretaris F. Nusse van het Nederlands Verbond van Bouw ondernemers (NVB). Jaarlijks zijn gemeenten enorme bedragen kwijt om nieuwe bouwlocaties geschikt te maken voor bewoning. Er moet niet al leen riolering aangelegd worden, maar ook wegen en openbaar groen. Vaak zijn de locaties ver vuild en worden er bovendien forse kosten gemaakt om be stemmingsplannen op te stellen. Tot het jaar 2010 gaat het in to taal om de ontwikkeling van 40.000 hectare bouwterrein. Vol gens een schatting van het mi nisterie van Vrom investeren ge meenten daarin gezamenlijk ruim veertig miljard gulden. Wanneer een gemeente zélf eige naar is van de grond, kan van degene die een bouwproject wil realiseren, geëist worden dat hij meebetaald. Maar wanneer dat niet het geval is, is de plaatselij ke overheid afhankelijk van de bereidheid van de bouwer om een bijdrage te leveren. In de praktijk komt dat er op neer dat bouwondernemers en project ontwikkelaars voor maximaal zeventig procent - maar meestal een stuk minder - de gemeente tegemoet komen. De nieuwe wet grondexploita tieheffing moet de gemeenten een instrument bieden de reke ning voor alle werkzaamheden op het bordje van de bouwer te leggen. Samen met het vorig jaar van kracht geworden voorkeursrecht van gemeenten bij grondaan koop, moet de wet de speculatie een halt toe worden geroepen. Handelaren kopen op grote schaal weilanden en andere stukken grond op in gebieden waarvan zij weten dat er in de komende jaren gebouwd gaat worden. Alleen al tot 2005 moeten er in Nederland 880.000 nieuwe hui zen bijkomen en de locaties waar dat gaat gebeuren zijn praktisch overal bekend. Moskou (dpa/afp) - De Wereld bank wil haar kredietverlening aan Rusland verdubbelen tot 3 miljard dollar per jaar. Dat heeft de president van de bank, James Wolfensohn, gisteren gezegd tij dens een bezoek aan Moskou. Tweederde van het Wereldbank krediet wil Wolfensohn besteden ter leniging van de sociale noden. Zoveel toedelen aan deze bestem ming is ongewoon voor de We reldbank, zei Wolfensohn. Hij wil weten hoe de Russen met het We reldbank-kredietprogramma werken.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 9