Reactie consument op BSE is onvoorspelbaar
Nemtsov valt monopolies Rusland aan
Sectorfondsen nieuwe trend
Grondspeculanten
krijgen het moeilijk
;haeve
DESTEM
ECONOMIE
A7
O
;r Gasthuis
c h t i n g
s t h u i s
Joseph
ibethshüis
IMF kijkt nieuwsgierig mee over schouders liberale hervormers
Boeren blijven
boeren
Eenvoudig
Succes
Wereldbank wil
krediet Rusland
verdubbelen
X 90
I I I I I
ZATERDAG 12 APRIL 1997
riNG
>stsingel 35
73
J Bergen op Zoom
14-288888
14-288755
fngshuis Elisabeth
paarstraat 91, Breda
respondentie-adres:
103, 4800 RA Breda.
\efoon: 076-5223800.
ndeling
■straat 28
I BP Geertruidenberg
bon: (0162)51 35 55
kx: (0162)5190 21
H BH Zevenbergen,
Ifax 0168 - 329518.
Verpleeghuis Lucia
Verzorgingshuis Janshove
Verzorgingshuis Haga
9757, 4801 LW Breda.
Fax: 076-5233734
BERNHARDLAAN 86
|872 BR ETTEN-LEUR
TEL.: 076-5034910
FAX: 076-5021354
Verpleeghuis Aeneas,
art 35, 4819 ED Breda
I telefoon 076- 5266614
N
bus 1596
BN Roosendaal
0165-586600
0165-562951
zigheid. Zeker
van Zeeland:
-holes chain-
par 3 oefen-
wge met 22
sndenuit-
s Ganzen-
it ontspannen
se Golf is aan-
;er en voor de
aantrekkelijk
nt of bel voor
(0113)229557.
ior nieuwe leden.
'"V
tefranteerde emxlop naar:
OW Goes. KU*
yan onze redactie economie
Nijmegen - „Je kunt wel heel
paniekerig doen en zeggen bij
jct tweehonderdtachtigste of
jrieduizendzoveelste BSE-
geval gebeurt er iets. Maar la-
w we eerst maar eens af
pachten, want het is heel
moeilijk te bepalen wanneer
je consument voor zichzelf de
pens trekt en denkt dat de
te® op besmetting zo groot is
geworden dat hij^geen rund
vlees meer koopt."
Zoveel raadsels als de hersenen
ïaa de koe dezer dagen her
bergen, zoveel raadsels vertoont
ook het gedrag van de gemiddel
de consument, blijkt uit de woor-
jen van Ad Pruijn, universitair
I hoofddocent bij de vakgroep
uarketingmanagement van de
Rotterdamse Erasmusuniversi-
teit. „Als gemiddelde consument
weet ik net zo min als u hoe alar
merend het is. Eigenlijk hebben
we te weinig kennis om te weten
hoe ernstig dit probleem is en hoe
de consument erop zal reageren.
En ik denk dat het voor het Pro-
duktschap voor Vee en Vlees net
zo duister is als voor u en mij."
Dat de oprukkende varkenspest
en inmiddels opgedoemde gekke-
koeienziekte de consument nog
niet massaal van karbonade en
biefstuk hebben doen afwenden
is klontjeklaar. Alle berichten ten
spijt verorberde de gemiddelde
Nederlander vorig jaar 89 kilo
vlees (inclusief botten en snijaf-
val), anderhalve kilo meer dan in
1995.
Door de BSE-crisis in Engeland
kocht de Nederlandse consument
in het tweede kwartaal van vorig
jaar weliswaar 18 procent minder
rundvlees, over heel 1996 geno
men steeg de consumptie van
rundvlees zelfs licht tot 20,4 kilo
gram per hoofd.
Ruim veertig procent van het pu-
biek verwacht dat de winkels de
komende tijd minder vlees gaan
verkopen, zo meldde het levens
middelenvakblad Distrifood na
een enquête eind vorige week.
Daaruit bleek verder dat zeven
tien procent van de Nederlanders
zegt nu minder vlees te eten dan
een jaar geleden.
Stilzitten
Cijfers waarvan het Produkt-
schap niet onder de indruk is ge
raakt. „In februari, zes dagen na
het uitbreken van de varkenspest
hebben wij die vraag ook gesteld
en toen zei 26 procent van de
mensen vlees niet meer zo gezond
te vinden. De bezorgdheid is dus
afgenomen terwijl er inmiddels
een BSE-affaire bij is gekomen,"
zegt woordvoerder Sjoerd Dijks
tra. „De mensen blijven gewoon
vlees kopen in supermarkten en
slagerijen. Gelukkig wel."
Desondanks peinst het Produkt-
schap niet over een campagne die
de gezondheid van vlees nog eens
benadrukt. Herhaling van een
oude campagne over de voedings
waarde van vlees is uitgesteld.
Dijkstra: „Vanwege de commotie.
Als je geschoren wordt moet je
stilzitten. Bovendien zou nu cam
pagne voeren een verspilling zijn
van geld."
Cees van Woerkum, hoogleraar
voorlichtingskunde aan de Land
bouw Universiteit Wageningen
vindt gegoochel met cijfers niet
handig. Consumenten kunnen
wel oneigenlijke associaties heb
ben, psychologisch is dat vol
strekt begrijpelijk, meent hij.
„Die ram je er niet uit met feite
lijke cijfers. Het presenteren van
geruststellende statistieken heeft
maar een beperkte waarde. Ie
mand met vliegangst kun je ook
niet met cijfers te lijf gaan."
Cijfers werken wellicht ave
rechts. Van Woerkum: „Als er op
zo'n gevoelig gebied allerlei cij
fers geproduceerd moeten wor
den, dan zal er wel iets aan de
hand zijn, anders deed men dat
niet."
Laboratoriumpje
Hij schat wel dat met meerdere
BSE-gevallen reactie van de con
sument niet uit zal blijven. „Ze
ker zo lang het novelty-ellect
heerst. Dat wil zeggen dat men
sen iets horen wat ze niet wisten,
waarbij nog een bepaalde drama
tiek komt zoals die beelden met
die koe in die elkaar zakt. Dan
gaan ze erover praten en dat
heeft zijn uitwerking op het
koopgedrag." Dat meerdere
BSE-gevallen een dip in de vlees
verkoop geven durft hij met stel
ligheid te beweren.
Pruijn daarentegen denkt, mede
op basis van ervaringen die hij
opdeed in Engeland kort na het
uitbreken van BSE, dat consu
menten geneigd zijn te denken
dat 'het wel mee zal vallen'. „Dat
idee wordt ook versterkt door de
varkenspest. De boodschap was:
het dier is wel ziek, maar met het
vlees is niks mis. En hoe zou je
het als consument trouwens an
ders moeten aanpakken? Een ei
gen laboratoriumpje thuis? Ei
genlijk kun je niets anders doen
dan aannemen wat je wordt ver
teld."
DoorWierd Duk
Moskou - Concrete actie heeft
het liberale tandem Anatoli
Tsjoebais en Boris Nemtsov
„„g niet ondernomen, maar
enkele uitspraken van de twee
nieuwe Russische eerste vice-
nremiers waren deze week al
voldoende om luid gesputter
in de oppositiebanken te ver
oorzaken.
Boris Nemtsov (37), de jonge, her-
gouverneur van
Sizjni Novgorod, vorige maand
naar Moskou gehaald om de hape
rende hervormingen weer op gang
te brengen, is de strijd aangegaan
met grote Russische monopoliebe-
j drijven in de gas-, energie- en
transportsector.
Die monopolies, vinden de her-
voimers, moeten worden openge
broken. Het doorvoeren van
marktprincipes bevordert immers
concurrentie en economische
groei, en het zou bovendien cor
ruptie tegengaan. Corruptie, be
nadrukte president Jeltsin in een
radiotoespraak, is in Rusland zo
wijdverspreid dat ze 'de staatsvei-
hgheid bedreigt'.
Het Internationaal Monetair
Fonds (IMF), dat maandelijks 340
Bijoen dollar naar Moskou over
maakt in het kader wan een kre
diet van tien miljard dollar, kijkt
nieuwsgierig mee over de schou
ders van Nemtsov en diens colle
ga's. Michel Camdessus, de IMF-
topman, was onlangs in Moskou
en dreigde weer eens de maande
lijkse betaling stop te zetten als
kei Kremlin er niet in slaagt om
voldoende belastingen te innen.
ft ergste wanbetalers zijn de
aammoetmonopolies. Gasgigant
Gazprom - met 350.000 werkne-
sRuslands grootste bedrijf en
debelangrijkte verdiener van har
de valuta-, de nationale electrici-
tatsleverancier EES en de natio
ns spoorwegen zijn met elkaar
deRussische overheid tien miljard
dollar schuldig. Dat is evenveel
vb de IMF-lening.
de Camdessus herhaal
de dat een overheid, die wegens de
slechte belastinginning geen geld
heeft om negen miljard dollar aan
achterstallige lonen en pensioenen
te betalen, 'anarchie' riskeert. Hij
besprak met Nemtsov ondermeer
een plan om gasexploratie in Rus
land open te stellen voor andere
bedrijven dan Gazprom.
Nemtsov en Anatoli Tsjoebais
slaagden er uiteindelijk in met
veel beloftes Camdessus gerust te
stellen. Maar het IMF hoofdkan
toor in Washington is nog niet
overtuigd.
De bazen van de monopolies voe
len nu de hete adem van de libera
len in hun nek. Privatiseringsmi
nister Alfred Koch deelde gisteren
mee dat de overheid waarschijn
lijk 35 procent van de Gazpro-
maandelen die zij in handen had
gegeven van het Gazprom-mana
gement, terug zal claimen. Koch
bekritiseerde Gazprom omdat het
bedrijf aandelen kocht in Russi
sche media terwijl het enorme
schulden heeft aan de fiscus en
niet in staat is om zijn werkne
mers te betalen.
Het hoofd van Gazprom, Rem
Vjachirev, gebruikte de oppositio
nele Doema, de Tweede Kamer,
om de noodkok te luiden. Vjachi
rev, die wordt verweten tezeer in
archaïsche Sovjet-stijl op te tre-
jjden, haalde voor zijn show een
ouderwetse complottheorie uit de
kast.
Amerikaanse olie- en gasbedrij
ven, waarschuwde hij, zijn er in
samenwerking met het IMF en het
Russische ministerie van Finan
ciën op uit om Gazprom de nek te
breken.De door communisten ge
domineerde Doema was het met
de gasbaas eens. Het parlement
riep in een motie de regering op
om de pogingen om Gazprom te
'vernietigen' te staken. Volgens
communistenleider Gennadi
Zjoeganov staat de territoriale in
tegriteit van de Russische Federa
tie zelfs op het spel.
Waarnemers zien in deze nieuwe,
onwaarschijnlijke coalitie tussen
communisten en monopoliekapi
talisten een nieuw bewijs hoe wei
nig de leiders van de monopolies,
van wie menigeen in de afgelopen
jaren een persoonlijk fortuin heeft
opgebouwd, in wezen de vrije
marktprincipes zijn toegedaan.
Nemtsov reageerde kwaad. „De
genen die het opnemen voor de
monopolies verdedigen gewild of
ongewild corruptie, het doorzet
ten van de economische crisis en
de verslechtering van de sociale
situatie van de armste bevolkings
groepen." Boris Nemtsov, die on
der de bevolking populair is,
wordt inmiddels vergeleken met
'Don Quichotte'. Maar anderen
noemen hem een 'Gladiator' en
wijzen erop dat in de afgelopen
dagen weer enkele conservatieve
ministers het veld hebben moeten
ruimen wier plaatsen werden in
genomen door naaste medewer
kers van Tsjoebais en Nemtsov.
Zo keerde minister van Olie- en
Energiezaken, Pjotr Rodionov,
een Gazprom-veteraan, terug
naar zijn oude werkgever. Hier
door komt premier Viktor Tsjer-
nomyrdin, die als voormalig hoofd
van Gazprom de vleesgeworden
vertegenwoordiger is van het gas
bedrijf in de regering, steeds meer
alleen te staan.
De kwaliteitskrant Izvestia be
sloot zout in de wond te strooien
door een stuk uit Le Monde over te
nemen waarin Tsjernomyrdins -
via Gazprom verkregen - vermo
gen op 5 miljard dollar werd ge
schat. Het artikel, dat later door
Le Monde werd herroepen, ver
oorzaakte in Moskou een groot
schandaal.
De liberalen hebben het, voor het
eerst sinds 1992, in Moskou weer
voor het zeggen.
Maar de problemen die bij de uit
voering van een nieuw hervor
mingsprogramma komen kijken
zijn enorm. Vooralsnog komen zij
niet verder dan een poging om
eerst maar weer eens de over
heidscontrole over de monopolies
te herstellen. En intussen kweekt
Boris Nemtsov, wiens autobiogra
fie 'Man uit de Provincie' binnen
kort verschijnt, machtige vijan
den.
Boeren bijten graag in de
hand die hen voedert.
We zetten de stallen ge
woon open en laten de var
kens het veld op lopen, zo
dreigden afgelopen week de
heethoofden onder de boeren
leiders, toen de overheid even
het massale aanbod van var
kens dat gefokt wordt voor de
destructor niet aankon. En ja
hoor. Prompt kwam minister
Van Aartsen van Landbouw
met een regeling om de ver
nietigingscapaciteit te intensi
veren. Geslachte varkens wor
den eerst ingevroren, alvorens
ze worden afgevoerd naar het
destructiebedrijf in Son. En
ook het leger droeg haar
steentje bij door bij boerderij
en tenten op te zetten, die tij
delijk als stal kunnen dienen,
alvorens er voor de beesten
een rustplekje in het abattoir
is gevonden. AI eerder toonde
de minister zich bereid om
maar liefst 800.000 varkens op
te kopen. Dat betekent dat
momenteel één op de achttien
varkens wordt gefokt, voer
vreet en het milieu belast om
uiteindelijk op staatskosten in
de versnipperaar te verdwij
nen. Toch wonderlijk. Hun ei
genaren leken tot voor kort
niets van de overheid te moe
ten hebben. Althans als we de
signalen mogen geloven. We
gen werden geblokkeerd, dos
siers gestolen en controleurs
bedreigd. En dat alles omdat
de sector niets voelde voor de
invoering van een mestboek-
houding. Nu het tegen zit,
weet ook de F-side van de
landbouw weer feilloos de weg
naar de staatsruif te vinden.
Om vervolgens bij de eerste
tegenwind, zoals bij het hape
ren van de destructie, direct
weer te gaan pruilen en drei
gen. Met nimmer aflatende
mildheid blijft de overheid
echter deze zonen aan de borst
drukken. Geen enkele be
drijfstak wordt zo gekoesterd
als de boeren. En al zo lang
dat het niet meer opvalt. We
zouden hoogst verontwaar
digd zijn, als een autofabrikant
zijn wagens met een construc
tiefout bij de overheid zou
kunnen slijten of een voe
dingsconcern, dat een product
van de schappen moet halen,
de schade bij de schatkist mag
verhalen. Als een industriebe-
drijf de grond vervuilt, wordt
er tot de laatste cent afgere
kend. In dergelijke gevallen
spreken we van ondernemers-
risico. Bij de boeren ligt het al
tijd anders. Overschotten, mi-
lieulasfen, prijsftüctfidtfés of
andere tegenvallers; altijd past
de overheid er wpl qen^Lopw
aan. Boeren hebben nooit ge
leerd voor zichzelf te zorgen.
De bakkerijsector financierde
vele jaren geleden de sanering
van de eigen sector door op
elk brood een kleine opslag te
doen. De overheid kwam er
niet aan te pas. In de land
bouwsector is een dergelijke
aanpak ondenkbaar. Daar
springt men onmiddellijk op
de trekker naar Den Haag. En
de politiek is inmiddels murw
voor al dat gebedel. Terwijl
bij overheidssteun steeds va
ker een tegenprestatie wordt
verlangd, krijgen de varkens
houders de miljoenenhulp
zonder enige voorwaarde.
Zo had de overheid de op
koopregelingen kunnen be
nutten om terrein terug te win
nen op de veestapel. Want het
wordt langzamerhand behoor
lijk dringen in ons land met 4,8
miljoen koeien, 660.000 kalve
ren, 15 miljoen varkens, 96
miljoen kippen en 1,9 miljoen
schapen. Vooral de varkens en
kippen hebben ongekend ter
rein veroverd. In 1970 was het
aantal varkens eenderde van
nu en het aantal kippen de
helft. Mogelijk blijft de vraag
naar een tegenprestatie uit,
omdat de overheid inmiddels
wel weet dat de boeren elke
regeling naar hun eigen hand
zetten. Boeren blijven nu een
maal boeren. Zo werden in
1984 de melkquota ingevoerd
om de uitdijende melkplas in
te dammen. Het bleek een
gouden regeling. Boeren gin
gen al snel de rechten verhan
delen. Het totale Nederlandse
melkquotum is 11 miljard kilo.
Per kilo is het recht om te pro
duceren circa 4,50 gulden
waard. Dat betekent dat de ge
zamenlijke Nederlandse melk-
rechten 50 miljard gulden
waard zijn. Voor de gemiddel
de Nederlandse melkveehou
der met een quotum van
300.000 kilo is dat 1,3 miljoen
gulden. De maatregel, ooit be
doeld om zijn productie in te
perken, heeft de boer alleen
maar rijk gemaakt. Misschien
maakt dat de overheid terug
houden^ om het aantal var
kens te limiteren. In record
tijd weten de varkenshouders
er ongetwijfeld ook weer een
onbedoeld slaatje uit te slaan.
En in dat geval heeft alleen
maar de overheid de pest in.
IMF-topman Michel Camdessus (links) bezocht Boris Nemtsov onlangs, en dreigde de maandelijkse
betaling te stoppen als het Kremlin er niet in slaagt genoeg belastingen te innen. foto epa
Van onze verslaggever
Breda - Grondspeculanten krijgen het mogelijk nog dit jaar een
stuk moeilijker om een slaatje te slaan uit de grote behoefte aan
bouwgrond.
eerst aarzelende particulieren over
drempel van de beurs geholpen te
>ben met veilige clickfondsen, storten
"anken zich nu op de meer ervaren klei
ne belegger. ING Bank en Labouchere
nebben met de introductie van sector-
fondsen een nieuwe trend op gang ge
wacht.
Een frisse concurrentiestrijd om de
SWist (lees: de centen) van de beleggende
particulier heeft een stimulerende wer-
gehad op de creativiteit van ban
kers en vermogensbeheerders. Binnen
een half jaar zijn er twee geheel nieuwe
forten beleggingsfondsen op de markt
Swomen. Speciaal voor de cliëntèle die
in aandelen wilde, maar niet zo goed
urfde, werden eind vorig jaar 'click-
•endsen gelanceerd, die eenmaal ge
nekte koerswinsten stapsgewijs 'vast-
®cken',
ba laatste nouveautés, het ING Bank
Fund en de Blits-warrants van La-
ouchere zijn in de markt gezet om de
aer ervaren beleggers te bedienen. En
dat lijkt goed te lukken.
j6 nieuwe aan de producten van ING
aJJk en Labouchere is dat ze zich niet
a ten op een bepaald land of regio, zo-
met bijna alle bestaande aandelenbe-
seMB^S^0n<^Sen ("iclusief de clickfond-
bed "f ®eVa^ 's' maar °P een specifieke
inf beide gevallen is dat de
b,^atietechnol°gie-branche- Het LT-
soth 'n "lakers van standaard-
ven Me 01 c'oe'; wereldwijd; maar
c. ®amelijk in Amerika (60 4 70 pro-
Grrt ^ecierland (zo'n 10 procent).
a,,5 namen zijn natuurlijk Microsoft
Wand. de VS, en Baan en CMG in
v^ants van Labouchere koopt,
bet n te®en betaling van een premie
Hand ein<^ van iaar een
- van zes Nederlandse high tech-
Drie financiële deskundigen
schrijven afwisselend over
geldzaken in de privésfeer
C. Groenewegen C. Graafsma
Vandaag; B. Bakker
aandelen te kopen tegen de prijs waarop
ze op 1 april werden verhandeld. War
ranto zijn dus eigenlijk een soort call op
ties. De bedrijven in dat mandje zijn:
Getronics, Océ van der Grinten, Baan,
ASML, Cap Gemini en CMG.
Het bijzondere van deze nieuwe beleg
gingsproducten is niet, zoals bij click
fondsen het geval was, dat ze technisch
zo knap in elkaar steken dat ze pas nu,
dankzij geavanceerde computerpro
gramma's op de markt konden komen.
Ze zijn juist zo eenvoudig. Er is geen en
kele reden waarom een bedrijfstak- of
wel sector-gerichte (optie-)fonds niet al
tien jaar geleden had kunnen worden sa
mengesteld.
De reden die banken tot voor kort aan
voerden om zulke sectorfondsen niet aan
te bieden, was dat de koersbeweging van
een bepaald aandeel meer samenhing
met wat er gebeurt op de beurs waar het
bedrijf verhandeld werd - Amsterdam,
New York, Tokio - dan met de gang van
zaken in de sector.
Dat men van gedachten is veranderd,
komt waarschijnlijk vooral doordat be
leggers slimmer en meer ervaren begin
nen te worden. Naarmate ze al doende
een steeds scherper beeld kregen van
welke bedrijfstakken het binnen bepaal
de landen goed doen en welke niet, vol
deed dat klassieke, over alle bedrijfstak
ken gespreide landenfonds steeds min
der aan hun wensen.
Wie wel in Japan wil beleggen, maar niet
in de banken aldaar, was gedwongen
rechtstreeks te gaan beleggen. En wie
wel in Nederland wil beleggen, maar
niet in kwetsbare transportbedrijven als
KLM of Nedlloyd, kan met een breed, al
gemeen Nederland-fonds niet meer uit
de voeten. Sectorfondsen zijn bedoeld
om ook de belegger met duidelijke eigen
voorkeuren binnenboord te houden.
Ze blijken meteen al een groot succes. In
het ING Bank I.T. Fund hebben beleg
gers 520 miljoen gulden gestopt. En met
de door Labouchere uitgegeven 'Blits'-
warrants heeft de ambitieuze dochter
van Aegon voor 'enkele tientallen mil
joenen guldens' aan beleggingsgeld bin
nengehaald.
Alles wijst er op dat, nu eenmaal aange
toond is dat beleggers zitten te springen
om sectorfondsen, er meer zullen volgen.
Het is slechts een kwestie van tijd voor
dat we de eerste fondsen zullen zien die
zich toeleggen op bedrijfstakken als de
chemie, de detailhandel of de transport
sector. Maar net zo goed denkbaar zijn
fondsen die beleggen in uitgevers of
handelshuizen.
Dat het eerste sectorfonds zich op infor
matietechnologie-gerelateerde bedrij
ven richt is natuurlijk geen toeval. Want
zoals Frits Moolhuizen, beheerder van
het I.T. Fund van ING Bank, zegt: „Ie
dereen voelt op z'n klompen aan dat ont
wikkelingen zoals die rond het Internet,
maar ook incidentele zaken als de eeuw
wisseling en de komst van de euro een
geweldige impuls geven aan de I.T.-sec-
ILLUSTRATIE MAT RIJNDERS
tor." Toch betekent een zo glorieus voor
uitzicht nog niet dat je blindelings al je
geld in I.T.-fondsen kunt stoppen. Het
punt is natuurlijk dat oplettende beleg
gers al jarenlang zien dat in deze sector
grote kansen liggen.
Met als gevolg dat de koersen van de
aandelen vele malen hoger zijn dan van
het gemiddelde beursfonds. Als voor een
doorsnee aandeel 12 tot 20 maal de winst
(lees: totale jaarwinst gedeeld door aan
tal uitstaande aandelen) wordt betaald,
dan kan dat in de I.T.-sector best op
lopen tot 60, misschien wel 100 maal de
winst. Beleggers lopen daarmee vooruit
op een aanhoudend zeer forse stijging
van de winstcijfers.
Als de hooggespannen verwachtingen
niet worden waargemaakt, kunnen de
koersen ook heel diep vallen. Door te be
leggen in een sectorfonds worden de risi
co's van incidentele missers wel enigs
zins gespreid. Desondanks blijft een
I.T.-beleggingsfonds iets voor de beleg
ger die deze risico's goed kan inschatten
én kan dragen. I.T.-warrants zijn er he
lemaal voor beleggers met roestvrijst
alen zenuwen.
Wie van zichzelf weet dat hij niet zo ie
mand is, moet gewoon even wachten tot
de concurrenten van ING Bank en La
bouchere fondsen op de markt brengen
die beleggen in uiterst stabiele winstma
kers, zoals de olie- en de voedselverwer-
kende industrie. Of in sectoren die het
meest van de I.T.-revolutie kunnen pro
fiteren maar nog niet zo duur zijn, zoals
de bank- en verzekeringssector zelf.
Gemeenten krijgen de mogelijk
heid om alle kosten die ze ma
ken, voor bijvoorbeeld de aanleg
van wegen en sportvoorzienin-
gen, door te schuiven naar dege
ne die op de grond wil bouwen.
Projectontwikkelaars en bouw
ondernemers zijn dan meer geld
kwijt voordat ze aan de slag
kunnen dan nu het geval is. Ze
zullen dan naar verwachting ook
niet meer de hoge grondprijzen
betalen die speculanten nu vra
gen voor de bouwpercelen.
„Iedere ondernemer wil graag
aan de slag op de nieuwe
bouwlocaties, maar niet tegen
iedere prijs. Je kunt niet zowel
de kosten voor grondverwerving
als de vergoeding voor de voor
zieningen zonder meer doorbe
rekenen in de prijs die de consu
ment voor zijn huis moet beta
len. De huizenprijzen stijgen,
maar zijn niet van elastiek," al
dus secretaris F. Nusse van het
Nederlands Verbond van Bouw
ondernemers (NVB).
Jaarlijks zijn gemeenten enorme
bedragen kwijt om nieuwe
bouwlocaties geschikt te maken
voor bewoning. Er moet niet al
leen riolering aangelegd worden,
maar ook wegen en openbaar
groen. Vaak zijn de locaties ver
vuild en worden er bovendien
forse kosten gemaakt om be
stemmingsplannen op te stellen.
Tot het jaar 2010 gaat het in to
taal om de ontwikkeling van
40.000 hectare bouwterrein. Vol
gens een schatting van het mi
nisterie van Vrom investeren ge
meenten daarin gezamenlijk
ruim veertig miljard gulden.
Wanneer een gemeente zélf eige
naar is van de grond, kan van
degene die een bouwproject wil
realiseren, geëist worden dat hij
meebetaald. Maar wanneer dat
niet het geval is, is de plaatselij
ke overheid afhankelijk van de
bereidheid van de bouwer om
een bijdrage te leveren. In de
praktijk komt dat er op neer dat
bouwondernemers en project
ontwikkelaars voor maximaal
zeventig procent - maar meestal
een stuk minder - de gemeente
tegemoet komen.
De nieuwe wet grondexploita
tieheffing moet de gemeenten
een instrument bieden de reke
ning voor alle werkzaamheden
op het bordje van de bouwer te
leggen.
Samen met het vorig jaar van
kracht geworden voorkeursrecht
van gemeenten bij grondaan
koop, moet de wet de speculatie
een halt toe worden geroepen.
Handelaren kopen op grote
schaal weilanden en andere
stukken grond op in gebieden
waarvan zij weten dat er in de
komende jaren gebouwd gaat
worden.
Alleen al tot 2005 moeten er in
Nederland 880.000 nieuwe hui
zen bijkomen en de locaties waar
dat gaat gebeuren zijn praktisch
overal bekend.
Moskou (dpa/afp) - De Wereld
bank wil haar kredietverlening
aan Rusland verdubbelen tot 3
miljard dollar per jaar. Dat heeft
de president van de bank, James
Wolfensohn, gisteren gezegd tij
dens een bezoek aan Moskou.
Tweederde van het Wereldbank
krediet wil Wolfensohn besteden
ter leniging van de sociale noden.
Zoveel toedelen aan deze bestem
ming is ongewoon voor de We
reldbank, zei Wolfensohn. Hij wil
weten hoe de Russen met het We
reldbank-kredietprogramma
werken.