Brahms-alfabet
Bettie Serveert op zoek
naar imago
z
1
Chris Hinze in
Tibetaanse sferen
Muziektheater Transparant met dubbelproductie in Breda
Festival toont Brahms
over de volle breedte
ter met|
Etten
0
ui
DE STEM
MUZIEK
D3
I Beide stukken hebben een Ameri-
I kaanse inspiratiebron en worden
1 in een ongewone en nieuwe inter-
I pretatie gebracht. Het zijn vrolij-
I ke en tragische verhalen over de
I fantastische macht van de illusie
I en de vernietigende kracht van de
desillusie.
Twee werelden
X
UI
N
3
lllil
DONDERDAG 3 APRIL 1997
bn theater - tent Sta l
aurg - 20.15 uur (8 en|
emble Raamtheater l
uwburg - woe tot
201
ical-20.00 uur (8 enjl
ïeater de Korre-20.311
i uur (5 en 6 apr)
3 en 9 apr)
uur, zo 14.00 uur er
Ichouwburg - 20.15 uurj
De Nobelaer - 20.15 uurj
1.15 uur
9.15 uur
20.15 uur
- Chassé Theater - 20.4S|
cabaret- De Nobelaer]
ichouwburg - 20.30 uur
Schouwburg-20.30 uur I
|ieater -13.30 uur
rurg-20.15 uur
insma - De Maagd - 20.15|
|r - 20.30 uur
i Tatarstan - Stadsschouwï
Kameropera's met scheut
musical en Hollywood
Door Jeanette Vergouwen
I Na enkele voorstellingen in
Vlaanderen komt Muziekthea-
I ter Transparant (de voormali-
j ge Vlaamse Kameropera) naar
[Nederland waar behalve in
Amsterdam en Dordrecht ook
J opgetreden wordt in Breda.
I Transparant presenteert een
j dubbelproductie van de twee
I meest gewaardeerde naoorlog-
I se kameropera's: Trouble in
I Tahiti van Bernstein en The
I Medium van Menotti.
I Leonard Bernstein vocht zijn hele
lieven vocht voor erkenning als
componist en tevreden moest zijn
I met de waardering voor zijn min-
I der zware composities als West
[Side Story en kreeg vooral be-
I kendheid als dirigent. Hij schreef
I Candide en A Quiet Place en vol-
I tooide in 1952 de opera Trouble in
j Tahiti. Het is geen opera naar de
puur klassieke maatstaven, maar
I eerder een mengeling van klassie-
I ke opera, musical en jazz. Bern-
I stein verklaarde zelf over dit
patel - Schouwburg - 20.1i|
lassé Theater
vburg-20.15 uur
5 uur
an Tatarstan - Schouwburgl
werk: „Het geheel is geïnspireerd
door populaire songs en het wor
telt in de muziektheater, of, nog
beter gezegd, in het Amerikaanse
musical gebeuren."
Het verhaal in de opera van Bern
stein gaat over een dag uit het le
ven van een middle-class echt
paar. Sam en Dinah communice
ren niet langer met elkaar. Ze
proberen te ontsnappen aan hun
problemen, elk op zoek naar wat
geluk. De muziek is eclectisch.
Bernstein flirt met de musical en
de invloeden van Gershwin, jood
se rituele muziek, blues, jazz,
Stravinsky, Mahler, Villa-Lobos
en Copland zijn duidelijk herken
baar.
Bernstein behandelt het gegeven
satirisch. De leegheid van beide
echtelieden wordt fijntjes ont
leed: Dinah deelt haar dromen
met haar psychotherapeut, Sam
gooit zich op het zakenleven en
zwelgt van zijn succes. Het enige
genot dat ze samen delen is samen
een bioscoopje pikken. De Ameri
kaanse illusie ten voeten uit.
Die illusie is ook goed vertegen
woordigd in The Medium uit 1946
van Giancarlo Menotti, geboren
in Italië, maar uitgegroeid tot een
van de meest bewierookte compo
nist-librettisten van Amerika.
Zijn opera The Medium is een een
[Het Brahms Festival The Hague
I '97 begint vandaag en duurt tot
I en met 30 mei. Dertig concerten
I in de Dr. Anton Philipszaal en in
Nieuwe Kerk van Den Haag
[bieden het werk van Brahms
over nagenoeg de volle breedte.
[De vier symfonieën worden uit-
gevoerd, alsmede de twee grote
Serenaden voor orkest die
[Brahms schreef voordat hij zich
[echt aan symfonieën durfde te
[wijden.
[Er worden veertien kamermu-
[ziekwerken gespeeld. Van de
[pianomuziek Ballades, Intermez-
[zi, Capriccio's, Fantasien, Rhap-
lien en de Variaties op een the-
ma van Handel. Een aantrekke
lijk onderdeel van het Festival
[vormen Brahms' werken voor
[piano vierhandig: Variaties op
leen thema van Schumann, Wal
leen op. 39 en de Hongaarse Dan-
Jsen.
De liederencyclus Die Schone
IMagalone wordt uitgevoerd, de
\Liebesliederwalzer, Fest- und
]Gedenkspriiche op. 109, het
Schicksalslied, de Altrhapsodie,
en de complete orgelwerken.
Behalve van Brahms worden er
tijdens het Festival werken uit
gevoerd van componisten die
Brahms hebben beïnvloed (Bach,
Beethoven, Mendelssohn, Mo
zart, Schubert, Schumann), van
tijdgenoten (Liszt, Dvorak, Wolf)
en van latere componisten (Be-
rio, David, Goehr, Hindemith,
Kagel, Ligeti, Poulenc, Reger,
Rihm, Schoenberg, Webern).
Voor het Brahms Festival zijn
tientallen ensembles en solisten
uit binnen- en buitenland aange
trokken. Er treden vooral veel
pianisten aan: Paul Komen, Ar-
naldo Cohen, Louis Lortis, Yaara
Tal, Andreas Groethuysen, Ru-
dolf Jansen, Pascal Rogé, Folke
Nauta, Stephen Kovacevich, Fol
ke Nauta.
Een aantal instrumentalisten en
zangers geeft een openbare mas
terclass. Voor alle informatie
over het Brahms Festival kan
men terecht op het nummer: 070
360 981 10.
soort bovennatuurlijke thriller.
Hij beschrijft de tragedie van een
vrouw die gevangen zit in twee
werelden, een wereld van realiteit
die ze niet geheel kan vatten en
een bovennatuurlijke, waarin ze
niet kan geloven.
Madame Flora is een alcoholica
en een charlatan. Flora licht het
echtpaar Gobineaux op als zoge
naamde waarzegster. Tijdens de
seances wordt zij geholpen door
twee jonge kinderen (haar doch
ter Monica en de geadopteerde
Toby een stom zigeunerjongetje.
Hij is het geliefkoosd slachtoffer
van Flora's onberekenbare gril
len. Menotti combineert op soepe
le manier het lyrische a la Puccini
met een Hollywood-gevoel voor
het dramatische. Zijn bijna fil
misch muziektheater werkte als
een vitaminekuur.
De Oude wereld, de Nieuwe we
reld, de wereld van de dromen en
de fantasie en zelfs het bovenna
tuurlijke spelen in beide produc
ties dus een rol. Transparant ge
bruikt al deze gegevens om er een
aparte, boeiende interpretatie
van te geven. Een uitvoering met
een boodschap
De twee kameropera's worden
uitgevoerd door La Squadra o.l.v.
Etienne Siebens in de regie van
Douglas Horton. Solistische me
dewerking verlenen sopraan Ro-
sie Ashe (Dinah en Mrs Gobi-
neau), bariton Joe Corbett (Sam
en Mr. Gobineau) contralto
Susannah Sel (Flora) en Luk De
Bruyker (tweemaal de manipula
tor). De kleinere rollen worden
ingevuld door Annelie Brinkhof,
Evelyne Bohem, Declan Kelly,
Ivan Goossens, Bruno de Jonghe
en Rachel Fabry.
Trouble in Tahiti' van Bernstein en 'The Me
dium' van Menotti worden door Muziek
theater Transparant op donderdag 3 april
in het Chassé Theater in Breda gespeeld,
aanvang 20.00 uur.
Deze publiciteitsfoto symboliseert voor Muziektheater Transparant de duo-productie 'Trouble in
Tahiti' en 'The Medium' foto transparant
Xenofoob was Brahms wel een
beetje. Hij was een 19e-eeuwse
Duitser, dus nationalistisch. En
geland bijvoorbeeld was bij
Brahms niet in de gratie. Toen
hem door de universiteit van Ox
ford een eredoctoraat werd toe
gekend weigerde hij het Kanaal
over te steken. Dat had niets te
maken met dat eredoctoraat,
want ook de universiteit van het
Duitse Göttingen verleende hem
deze eer. Bij ie gelegenheid ac
cepteerde Brahms maar al te
graag. Hij ging er zelfs voor zit
ten om als dank de Academische
Festouvertüre te schrijven, nog
altijd één van zijn populairste
werken. Brahms was een bewon
deraar van Bismarck; na de over-
winning in de Frans-Duitse Oor
log (1871) eerde hij zijn vader
land met een schallend Triumph-
lied. De Duitser Brahms heeft
nooit een voet in Frankrijk gezet,
hoewel hij graag reisde. Hij be
zocht wel regelmatig Nederland,
Zwitserland en Italië.
IJ
Ijverig was Johannes Brahms in
hoge mate. Natuurlijk zijn alle
grote kunstenaars keiharde wer
kers geweest, maar in deze zoon
van de Noordduitse laagvlakte
zat een hoop reformatorisch ar
beidsethos. Tijdgenoten reppen
van de bergen schetsen, voorstu
dies en eerste versies die Brahms
van ieder werk maakte alvorens
de enig juiste vorm voor zijn
stormachtige gedachten te vin
den. Aan het einde van zijn car
rière vernietigde hij al dit ruwe
materiaal, want alleen het klin
kende resulaat van al dat ge
zwoeg telde. Intussen wel dood
zonde voor wie het scheppings
proces van deze componist wil
bestuderen.
Zang is een essentieel onderdeel
van Brahms' oeuvre. Een opera
mag hij dan niet geschreven heb
ben, van de menselijke stem hield
hij veel. Hij begon en eindigde
zijn carrière met volksliederen.
Vanaf zijn 15e jaar verzamelde
Brahms Duitse volksliederen, no
teerde de tekst en schreef er een
pianopartij bij. Hij was de eerste
componist die zich ervan bewust
was dat de Europese traditie van
kunstmuziek uiteindelijk geba
seerd was op volksmuziek. Niet
minder dan 214 liederen voor
zangstem en piano heeft Brahms
geschreven, en daarnaast nog
eens 85 bewerkingen van volks
liederen voor zangstem en piano.
Koormuziek heeft Brahms bij de
vleet op zijn naam staan, vooral
veel voor vrouwenkoor: op ver
schillende momenten was hij di
rigent van een dergelijk koor.
vee van zijn dochters 0
men nadat hij is tele®'
door zijn derde docht® I
Hij wordt waanzin®=|
oor deze inhalige docn-J
toten wordt en eenzaa®
rit.
eft geen oog gehad vo" I
le bedoelingen van
Cordelia, die niets vo»J
wilde opeisen en tragis'
sterven.
ast kent dit nooit h®
doorgronden drama o» 1
erekenbaarheid van I
jke ziel een tweede in".1
r de vorst Gloster waaj!
er-dochter drama, dat I
a politiek drama is, wee
1 wordt.
ar' van het Mechels Miniatuur
r vanavond in De Nobelaer in t I
iet inleiding 19.30 uur.
hoor Minou Op den Velde
[Het valt niet mee om de gewoonste
[band van Nederland te zijn. Na vijf
I iaar lang uitblinken met gloedvolle
[gitaarliedjes blijkt, dat je gebrek aan
fflago een doorbraak in de weg staat.
[Het overkwam de groep Bettie Ser-
Iveert, die zojuist haar derde plaat
■Dust Bunnies afleverde.
We groep Bettie Serveert debuteerde in
Iw2 met Haiomine. Het melancholiek
rijkende hondje op de hoes zette de toon
voor een nieuwe generatie Nederlandse
andjes als Johan en Daryll-Ann. Muziek
ridassieke liedstructuren als basis, een
[Hoofdrol voor hartverwarmende melodi
euze zang en een gereserveerde onder-
°on. Losjes geproduceerd zonder dat de
i ucht overstuurde gitaren uit de bocht vlo-
|gen.
ritie Serveert is de groep met Carol van
j1', He zangeres en gitariste voor wie al-
L Jan,s,door kniëen gaan, maar die
chzelf het liefst verschuilt achter haar
voorovergeschudde haardos. Optreden
"Worgt de verlegen Van Dijk, die in de
uziek begon als geluidstechnicus, nog
s een ongemakkelijk gevoel.
„Achter de mengtafel, in het donker, daar
zat ik lekker. Nu voel ik me na een goed
optreden binnenstebuiten gekeerd. Tij
dens een tour overweeg je wel eens ermee
te kappen, maar ik ben geen wegloper."
Tijdens de Amerikaanse clubtour in 1993
had de groep nog geen contract voor een
tweede plaat. De introverte podiumpre
sentatie stond belangstelling van Ameri
kaanse platenmaatschappijen niet in de
weg. Zij wilden de Nederlanders wel in
lijven als de Europese zielsverwanten van
gitaargroepen als Pavement en Buffalo
Tom.
Lamprey werd vervolgens zowel in Enge
land als Amerika uitgebracht, maar ver
kocht uiteindelijk niet half zoveel als Pa-
lomine. „Lamprey klonk stuurloos en
zwaarwichtig", meent bassist Herman
Bunskoeke.
„Na het eerste succes hadden we de arro
gantie, dat we het allemaal wel wisten",
zegt gitarist Peter Visser. „We probeerden
zo blanko mogelijk te blijven. Maar we
moeten juist veel meer communiceren
met mensen om ons heen. Zo kwamen we
er achter, dat we in wezen geen imago
hadden. Dat is een nadeel, want je moet
wel je platen verkopen."
In de toekomst zullen de clips iets frivoler
worden. „En er moet ook wat aan de po
dium-presentatie gebeuren", zegt mana
ger Dorethy Krielen, „er was voorheen te
weinig interactie met het publiek. De jon
gens zullen ook vaker het woord moeten
doen."
De veranderingen drukken allerminst een
negatief stempel op de nieuwe plaat. De
dertien nummers op Dust Bunnies klin
ken opvallend levendig in de produktie
van Pavement-producer Bryce Goggin,
die zich liet inspireren door de live-con
certen.
Bettie Serveert ontstond uit De Artsen, de
band die begin jaren tachtig werd opge
richt in Arnhem. Dat geeft een vriend
schapsband, die soms tot gezonde wrij
ving kan leiden. Juist het combineren van
contrasten blijkt de beste nummers op te
leveren. Alleen de teksten worden niet
collectief bepaald.
Visser: „Carol schrijft heel erg over haar
eigen belevingswereldje, volgens mij gaan
veel nummers over haar jeugd."
Van Dijk kijkt betrapt en zegt gekrenkt
lachend: „Eh ja. Maar het gaat niet altijd
over mij, je verzamelt...."
Visser, kortaf: „Nee Carol, dat smoesje
werkt niet meer. Waar het over gaat, dat
was de vraag."
Bettie Serveert
Van Dijk: „Het nummer Dust Bunnies
gaat over mijn jeugd, toen ik als kind on
der mijn bed kroop als ik me onveilig
voelde. Over de dust bunnies, de stofwol
ken, die daar ook lagen. Vanaf die plek
foto clemens rikken
ANTWERPEN
Chippendales - Nobody does it better - Elisabethzaal - 20.30 uur (t/m
5 apr)
ROTTERDAM
Rotterdams Philharmonisch Orkest - De Doelen - za en woe 20.15
uur zo 14.15 uur (4, 5 en 9 apr)
DONDERDAG
BERGEN OP ZOOM
Benny Neijman - Stadsschouwburg de Maagd - 20.15 uur
BREDA
Ramses Shaffy - Tour de chant - Chassé Theater - 20.30 uur
Techno House - pop - PARA - 23.00 uur
VRIJDAG
AMSTERDAM
Ruth Jacott - Amsterdam RAI
BERGEN OP ZOOM
Flashback - Dj's blikken terug - Poppodium de Botte Hommel - 21.00
uur
The Grand Piano Boogie Train - Stadsschouwburg de Maagd - 20.15
uur
BREDA
Jan Vayne Berdien Stenberg - Chassé Theater - 20.00 uur
Mathilde Santing The Whole Band - Chassé Theater - 20.30 uur
Rap Attack Hip Hop - Poppodium PARA - 22.30 uur
EINDHOVEN
Laura Fygi - Stadsschouwburg - 20.15 uur
Ramses Shaffy - Stadsschouwburg - 20.30 uur
Het Brabants Orkest - MC Frits Philips -19.30 uur
TILBURG
Polo de Haas - Confusion - Concertzaal - 20.30 uur
ZATERDAG
ANTWERPEN
Tannhauser - door de Vlaamse Opera en solisten o.l.v. Stefan Soltesz
- Vlaamse Opera -19.00 uur
BERGEN OP ZOOM
Scram C Baby Support - Poppodium de Botte Hommel - 21.30 uur
BREDA
Swingnight - pop - PARA - 22.00 uur
Willeke Alberti - Chassé Theater - 20.00 uur
EINDHOVEN
Wofa - percussie uit West-Afrika - MC Frits Philips - 20.15 uur
ETTEN LEUR
Grant Forsyth - De Nobelaer - 20.15 uur
ROOSENDAAL
20e Lazy River Jazznight - Schouwburg De Kring - 20.15 uur
TILBURG
Laura Fygi - Concertzaal - 20.30 uur
ZONDAG
BERGEN OP ZOOM
Der Graf von Luxemburg - operette - Stadsschouwburg de Maagd -
14.30 uur
BREDA
Bettie Serveert - voorprogramma Julia P. - Poppodium PARA - 20.00
uur
WOFA - Percussie, zang en dans uit West-Afrika - Chassé Theater -
14.30 uur
BRUSSEL
Blackstreet - special guests Intrigue en Good Fellaz - Vorst Nationaal
- 20.00 uur
EINHOVEN
Greetje Kauffeld Trio - MC Frits Philips - 20.15 uur
TILBURG
Marijn Simons (viool) - en Jet Janssen (piano) - Concertzaal -12.30
uur
DINSDAG
ANTWERPEN
André Rieu - Weense melodieën - Elisabethzaal - 20.30 uur
EINDHOVEN
l'Europe Galant - MC Frits Philips - 20.15 uur
ROOSENDAAL
Musica Animalis - door Zenga - De Kring - 20.15 uur
TILBURG
Het Brabants Orkest Kathryn Stott - Concertzaal - 20.20 uur
WOENSDAG
DEN BOSCH
Sinatra, come fly with me - door diverse artiesten - Theater aan de
Parade
EINDHOVEN
Nieuw Sinfonietta Amsterdam - MC Frits Philips - 20.15 uur
keek ik naar de wereld en ontdekte, dat
die niet zwart of wit was, maar grauw.
Ergens tussen goed en kwaad in."
Bettie Serveert, zondag 6 april in Para in Breda. Voor
programma: Julia P. Aanvang 20.00 uur.
Van onze kunstredactie
Tibet Impressions Live Tour
1997 heet het programma waarin
het fluitspel van de Nederlander
Chris Hinze samengaat met me
ditatieve kloosterzang van tan-
trische Gyuto-monniken en een
optreden van dansers van het Ti
betan Institute of Performing
Arts.
Dit sacrale totaaltheater komt
deze maand o.a. naar de schouw
burgen van Tilburg, Roosendaal,
Middelburg en Breda. Drs. Maai
ke Riemersma, theaterweten
schapper gespecialiseerd in niet-
westerse theatervormen, houdt
voorafgaande aan het program
ma, een inleiding waarbij zij de
verschillende onderdelen plaatst
in een bredere Tibetaanse con
text.
De Gyuto monniken, ook te ho
ren op de cd van Chris Hinze Ti
bet Impressions, traden eerder op
de in de Verenigde Staten met
o.a. Philippe Glass en Kitaro. De
dansers zijn afkomstig van het
enige professionele en authen
tieke Tibetaanse theaterinstituut
en opera/dansgezelschap. De
Dalai Lama, spiritueel en poli
tiek leider van de Tibetaanse be
volking, is hun beschermheer. Zij
traden al met veel succes op in
Europa, Japan, Amerika, Au
stralië en Nederland.
In deel 1 presenteren de dansers
een selectie van Tibetaanse
volks- en sacrale dansen en een
fragment uit de Lhamo, de Tibe
taanse opera, een indrukwek
kend samenspel van beweging,
kleurrijke kostuums, bergzang
en Tibetaanse muziekinstrumen
ten. Chris Hinze vertolkt in de
muzikale fragmenten Body
Energy en Mount Kailash zijn
bijzondere band met de Tibet
aanse cultuur, die ook tot uit
drukking kwam in een ontmoe
ting met de Dalai Lama.
In deel 2 brengen de Gyuto-mon-
niken hun bijzondere boventoon
zang ten gehore, eerst met zuive
re meditatie, daarna zullen de
klanken vervloeien met de vrije
improvisaties van fluitist Chris
Hinze; een muzikale dialoog tus
sen Oost en West waarbij intuïtie
het uitgangspunt is.
Het programma van Tibetaanse muziek en
dans mmv Chris Hinze is op 9 april in de
Schouwburg in Tilburg, op 17 april in De
Kring in Roosendaal, op 18 april in de
Schouwburg in Middelburg en 20 april in
het Chassé Theater in Breda
