DE STEM
Macht Duitse banken is onaantastbaar
KIJKDAGEN
Smiths maakte fout Jaarverslag kost zo n anderhalve ton
met scoorkaarten
Maleisiërs bezoeken
Fokker Woensdrecht
Lovers Rail rijdt weer naar het strand
KORT
Vertrek 10 45
ECONOMIE
ZATERDAG 29 maart
MAANDAG 31 maart
van 10 - 16 u.
Showroornte
603 TRKT^éaerweert
Pannenweg Uö
Grote sanering
bij Belgacom
kost 6500
arbeidsplaatsen
Triodosbank
en Delta Lloyd
m beleggingen
TUSfllba
DE VERANDA VOOR ALLE SEIZOENEN
Van onze verslaggever
Woensdrecht - Een delegatie van het Maleisische staats-
concern Kazanah heeft gisteren Fokker Services in Woens
drecht bezocht.
Een woordvoerder van Stork, van Fokker Aviation, dat Stork
moederbedrijf van Fokker in juni vorig jaar voor 300 mil-
Aviation, bevestigt het bezoek joen overnam uit de Fokker
maar kan er inhoudelijk niet op boedel. Het Woensdrechtse be-
in gaan. „Het past in de serie drijf (voorheen Fokker Aircraft
kennismakingsbezoeken die de Services) was een van de weini-
delegatie momenteel aan Ne- ge onderdelen van het oude
derland brengt." Fokker dat jaarlijks winst
Fokker Services speelt een be- maakte,
langrijke rol bij een eventuele Mocht het tot een herstart ko-
herstart van de failliete vlieg- men dat zal Fokker Services
tuigbouwer. Met name Bege- niet integreren met de vlieg-
mann-topman Deleye en het tuigbouwer. Er komt een hol-
Maleisische concern hebben ding waaronder twee bedrijven
bedongen dat een nieuw Fok- hangen, de vliegtuigbouw en
ker een volwaardige service- services. Gaat het onverhoopt
afdeling krijgt. mis, dan kan services weer te-
Fokker Services is onderdeel rug naar Stork.
Arbeiders Krupp-Hoesch werken weer
Dortmund - De werknemers van Krupp-Hoesch zijn gisteren
weer aan de slag gegaan nadat ze van Bernd Schimmeyer van
hun ondernemingsraad te horen kregen dat de voorgenomen
staalfusie met Thyssen niet tot gedwongen ontslagen zal leiden.
Daartoe hadden de arbeiders een keiharde garantie geëist.
Onzekerheid over hun baan was de aanleiding voor de staking
die de werknemers van Krupp-Hoesch in de afgelopen week
hielden.
De fusie tussen de staaldivisies van beide concerns, die dinsdag
zijn beslag moet krijgen, kost in de komende jaren 6600 arbeids
plaatsen op een totaal van 23.600 nu.
Franse werkloosheid naar record
Parijs - De werkloosheid in Frankrijk is in februari naar een re
cordhoogte van 12,8 procent gestegen. De stijging bedroeg een-
tiende procent vergeleken met januari. Ruim 3 miljoen Fransen
zitten zonder werk. Verwacht wordt dat de werkloosheid medio
dit jaar de 12,9 procent zal bereiken, maar daarna zal dalen.
Nieuwe CAO voor sigarenindustrie
Rijswijk - Werkgevers en vakbonden hebben overeenstemming
bereikt over een nieuwe CAO voor de 2400 werknemers in de si
garenindustrie. Op 1 april gaan de lonen met 2,75 procent om
hoog, in april 1998 nog eens met 3 procent.
CAO-akkoord in meubelbranche
Utrecht - De werknemers in de meubelindustrie en meubile-
FingSbedrijven kuffinep^hapaf 2001 met VèïVïöë'gd pèïïdioen. Dit
staat in' het akkoord dat werkgevers en bonden hebben bereikt
over de tweejarige CAO voor de bedrijfstak. De komende twee
'JhaVKfijgen de SÉWO'Wêfknemers in vier-stappen in totaal 6
procent meer loon. Het nieuwe pensioensysteem vervangt vanaf
1 juli de nu nog geldende Vut en maakt uittreding vanaf 60 jaar
mogelijk, met behoud van 70 procent salaris.
Frans Maas verwacht winststijging
Venlo - Distributeur en internationaal expediteur Frans Maas
verwacht in 1997 opnieuw goed te draaien. Vorig jaar zag Frans
Maas zijn winst al met 36 procent stijgen tot 24,4 miljoen gul
den. Die cijfers komen overeen met de voorlopige winstindicatie
van medio februari. De jaren 1993 en 1994 waren nog verliesge
vend.
Stijging boekingen zomervakanties
Hoofddorp - Er worden meer zomervakanties geboekt. In verge
lijking met vorig jaar zijn het er momenteel 15 procent meer.
Met name Griekenland en Spanje zijn populair. Het aantal boe
kingen naar verre bestemmingen ligt nog 4 procent onder het ni
veau van maart 1996. De branche-organisatie ANVR noemt de
stijging 'explosief'. Begin dit jaar lag het aantal boekingen al 1
procent boven het niveau van het jaar ervoor. De maand februa
ri lag 26 procent hoger dan in 1996.
Consumentenbond controleert soja
Den Haag - De Consumentenbond gaat controleren of fabrikan
ten op hun producten vermelden of er eiwitten van genetisch ge
manipuleerde soja in zitten. Per 1 april zijn producenten dat
verplicht.
Gisteren maakte de bond bekend bedrijven tot juni de tijd te ge
ven aan hun wettelijke plicht te voldoen. „Daarna gaan we spul
len inkopen waarvan wij weten dat er soja-eitwit inzit," aldus
een woordvoerder. „Als er geen etiket op staat moeten bedrijven
ons maar aantonen dat er daadwerkelijk geen genetisch gema
nipuleerd soja-eiwit inzit."
Tijdens het paasweekend zijn er weer...
Lovers Rail, de eerste en enige concurrent van NS Reizigers, heeft zijn dienstregeling hervat. Op het perron van Amsterdam CS stond gisteren de trein naar Amster-
dam-Beach-IJmuiden weer klaar. Omdat de verbetering van de spoorbaan naar IJmuiden vertraagd is, moeten de Lovers-medewerkers bij iedere spoorwegovergang
de bomen net als vorig jaar nog met de hand bedienen. foto anp
Economie
Door Frans Wijnands
Bonn - Wie kredietverstrekker,
(groot)aandeelhouder, gevolmach
tigd stemgerechtigde en commissa
ris tegelijk is, heeft logischerwijs
veel macht. De macht van de Duitse
banken is op grond van die vier fac
toren dan ook eenvoudig te verkla
ren, historisch bepaald en vrijwel
onaantastbaar. Van de bescheiden
pogingen van de wetgever hun
macht in te dammen, liggen de ban
kiers niet wakker.
Een ondernemer in Duitsland - groot of
klein - moet voor geld bij een bank te
recht. Kredietverlening via de beurs bij
voorbeeld is in de Bondsrepubliek on
derontwikkeld. Als geldschieter krijgt
de bank in vrijwel alle gevallen - direct
of indirect - inspraak in het geldlenende
bedrijf. Banken praten bijvoorbeeld
mee over nieuwe investeringen.
Een ongewenste situatie, vindt Dieter
Wolf, directeur van het Bundeskartell-
mt. Duitse banken staan immers be
kend om hun afkeer van grote risico's.
„En dus zullen ze vaak remmend optre
den als een ondernemer investeringen
wil doen waar risico's aan verbonden
zijn." Ook het liberale bondsdaglid Otto
graaf Lambsdorff vindt dat veel bedrij
ven hun investeringen te veel (moeten)
afstemmen op het belang van de ban
ken.
Overal
Bij de mislukte overval van staalgigant
Krupp op concurrent Thyssen - die ten
slotte op een vreedzame staalfusie is
uitgedraaid - speelde de Deutsche Bank
een opvallende rol. Want terwijl de
bank de financiering van de overval ga
randeerde zat een bestuurslid van die
zelfde bank in de raad van toezicht bij
Thyssen. Een schoolvoorbeeld van be
langenverstrengeling.
Het is verbluffend te zien hoezeer ook
de Deutsche Bank zich in het Duitse on
dernemerslandschap heeft ingegraven.
De bank bezit een kwart van Daimler-
Benz, en heeft daarnaast een méér dan
dikke vinger in de pap bij nog eens elf
grote ondernemingen zoals de Metallge-
sellschaft (16,6 procent), Klöckner-
Humboldt-Deutz (45 procent), Holz-
mann (25,8 procent), Hapag Lloyd (10
procent) en enkele verzekeringsmaat
schappijen.
Hilmar Kopper, president-directeur van
de Deutsche Bank is voorzitter van de
raden van commissarissen van Daimler-
Benz en Mannesmann, en 'gewoon' com
missaris bij oa RWE, Linde, Veba,
Bayer en Lufthansa. En hij is daarin
geen uitzondering. Alle grootbankiers
hebben minstens een half dozijn com
missariaten, zoals ook alle grote banken
aandelenpakketten bezitten van de
meest uiteenlopende ondernemingen.
De Deutsche Bank zou graag wat Duits
bezit willen afstoten om zich op de Eu
ropese of wereldmarkt te oriënteren.
Maar de Duitse belastingwetgeving
maakt dat niet aantrekkelijk. Bij aande-
lenverkoop strijkt de fiscus de helft van
de koerswinst op, en dat vinden ban
kiers 'zonde van het geld'.
Stemrecht
Nog een factor die de macht van de ban
ken bepaalt is het zogenaamde depot
stemrecht. Kleinaandeelhouders die
geen tijd of zin hebben aandeelhouders
vergaderingen af te lopen, machtigen de
bank bij wie zij hun aandelen in bewa
ring hebben gegeven namens hen op te
treden.
Maar 3 procent geeft de bank concrete
aanwijzingen of opdrachten. De rest
laat het graag aan de bank over. Met als
curieus verschijnsel dat sommige ban
ken beslissend meepraten op aandeel
houdersvergaderingen van bedrijven
waaraan ze zelf letterlijk part noch deel
hebben.
De minister van Economische Zaken,
Günter Rexrodt (FDP) heeft de banken
gemaand om zich zodanig op te stellen
dat er geen aanleiding tot verdenking
van machtsmisbruik ontstaat. Maar zijn
partijgenoot Lambsdorff vindt het tijd
worden dat het óók in Duitsland als
normaal wordt geaccepteerd dat ban
ken ook vijandige overnames van be
drijven financieren.
In dat verband publiceerde Der Ta-
gesspiegel deze week een toepasselijke
cartoon: uit de bovenste etage van de
Deutsche Bank-wolkenkrabber in
Frankfurt kijken een paar bankiers let
terlijk neer op de protesterende staalar-
beiders. 'x-duizend op straat? Dat is
precies ons concept!'.
Buitenlandse bankiers hebben het fu
sie-drama hoofdschuddend gevolgd.
Volgens Horst Frey van de ABN Amro
gniffelt de internationale bankwereld
over het gestuntel rond de staalfusie.
„Een zoveelste bewijs van het provin
cialisme van de Duitse kapitaalmarkt."
Er ligt in Bonn een wetsontwerp dat de
macht van de banken moet beperken.
Maar op de keper beschouwd gaat het
om maatregelen in de marge. Het aantal
commissariaten wordt bijvoorbeeld niet
begrensd. Banken moeten weliswaar
melden in welke bedrijven (met meer
dan 250 werknemers) ze aandelen heb
ben, maar daar blijft het bij. En in be
drijven waar ze meer dan 5 procent van
de aandelen hebben mogen ze niet meer
namens hun depot-klanten optreden.
De socialistische oppositie had een an
der voorstel: banken mogen in branche
vreemde bedrijven hooguit 5 procent
aandeel hebben, bankiers mogen maxi
maal vijf commissariaten hebben, en
kleinaandelhouders mogen niet door
hun bank worden vertegenwoordigd
maar door een professionele zaakwaar
nemer. Het voorstel haalde geen meer
derheid, en dus blijft de macht van de
banken vooralsnog onaangetast.
ZATERDAG 29 MAART 1997
JO I 1X1 -i An
0495-626665 I ZÖNNERANDA'
Amsterdam (anp) - Chipsfabrikant Smiths zat fout bij het af-
i blazen van de reclame-actie met zogenaamde scoorkaarten be
gin oktober vorig jaar. De fabrikant maakte zich schuldig aan
misleiding zoals verwoord in de Nederlandse Reclame Code.
bat stelt de Reclame Code Com
missie vast na een klacht van een
gedupeerde speler. Vorige zomer
startte Smiths een reclame-of
fensief met scoorkaarten. Die za
ten in sommige zakken chips. Op
Zeist (anp) - Triodos Bank en
verzekeraar Delta Lloyd begin
gen samen een beleggingsfonds
dat moet bijdragen aan een bete
re samenleving. Het heet Meer
waarde Beleggingsfonds en krijgt
mei een notering aan de Am
sterdamse effectenbeurs. Het
onds wil beleggen in onderne-
■dmgen die 'daadwerkelijk bij
dragen aan een duurzame samen-
evmg en (je verbetering van het
sociale en natuurlijke leefmilieu',
«et fonds lijkt op het ASN Aan-
e rrfonds en Het Andere Beleg
de kaarten was een balspelmo
ment weergegeven en aan de
deelnemer was het om te raden
waar de niet getekende bal zich
zou kunnen bevinden. Goede op
lossingen waren goed voor een
tientje. Smiths maakte op 2 okto
ber plotseling een eind aan de ac
tie omdat die goede oplossingen
uitgebreid op Internet te vinden
waren.
Smiths kondigde het eind van de
actie aan in advertenties in lan
delijke en regionale kranten.
Vanaf 2 oktober verklaarde het
bedrijf de scoorkaarten ongeldig
en nam het de kaarten niet meer
in behandeling. Klager René Als-
emgeest uit Utrecht stelde echter
vast dat Smiths ook eerder door
hem ingestuurde goede oplossin
gen niet honoreerde. Ook voor de
goede inzendingen die op 2 okto
ber op de bus waren gedaan, zou
de fabrikant naar de mening van
Alsemgeest over de brug hebben
moeten komen.
De Reclame Code Commissie
stelt de Utrechter op die beide
punten in het gelijk.
Door Paul Verlinden
Breda - Dagelijks ploffen de laatste we
ken de financiële jaarverslagen op het
bureau. Een greep uit het aanbod van
gisteren: Interpolis, BolsWessanen, Uni
lever en de Nationale Investeringsbank.
Stuk voor stuk fraaie boekwerken, met als
hoogtepunt Interpolis. De Tilburgse verze
keraar heeft het gebonden verslag in een
stijlvolle harde kaft verpakt. Ook de vorm
geving mag er wezen. Wat dacht U bijvoor
beeld van een blanco pagina met een 'brand
gat' waarachter een krantenartikel over een
brand te zien is. Juist, Interpolis verzekert
ook brandschade.
Wat kost dat nu? Die vraag bleef gisteren on
beantwoord omdat men in Tilburg dankzij
Goede Vrijdag al een dag eerder aan het
weekend begonnen was. Uit de cijfers in
jaarverslag - daar gaat het toch om - blijkt
dat de netto-winst van de verzekeraar is toe
genomen met bijna veertig procent tot 209
miljoen gulden. Een mooie winst, die een
mooi verslag rechtvaardigt.
Gemiddeld geven Nederlandse ondernemin
gen ongeveer 150.000 gulden aan een jaar
verslag uit, weet Pol Schevernels, directeur
van communicatiebureau BJS in Bloemend-
aal en auteur van het in juni te verschijnen
boek Het jaarverslag; van verslaglegging tot
visitekaartje.
„De kosten zijn natuurlijk afhankelijk van
de oplage waarin een jaarverslag verschijnt.
Dat varieert van enkele duizenden tot meer
dan vijftigduizend exemplaren bij grote be
drijven. Eén jaarverslag kost gemiddeld 35
gulden. Dat is exclusief de uren die de ac
countant en de raad van bestuur aan de tot
standkoming van het verslag wijdt," aldus
Schevernels.
De oplage van de jaarverslagen wordt met
het jaar groter. Steeds meer particulieren
beleggen op de beurs en steeds meer van hen
willen ook precies weten wat er met hun geld
gebeurt. Bij de meeste bedrijven kunnen ver
slagen kosteloos opgevraagd worden.
Jaarlijks verschijnen er meer dan tiendui
zend jaarverslagen in Nederland. Totale
kosten: 1,6 miljard gulden. Drukkers, co
pywriters en vormgevers varen er wel bij.
Het gaat daarbij lang niet altijd om financië
le jaarverslagen, want in meer dan de helft
van de gevallen betrefr het inmiddels sociale
en milieu-verslagen en rapportages van on
derwijs- en zorginstellingen, verenigingen
en stichtingen.
Een jaarverslag mag dus wat kosten. Maar
wordt dat geld ook goed besteed? Volgens
Schevernels leidt een jaarverslag nog altijd
een 'geïsoleerd bestaan' en wordt het te wei
nig geïntegreerd in de 'totale communicatie
mix' van een bedrijf. Hij wijst ook op de ge
brekkige distributie, waardoor een verslag
wel bij een relatie aankomt maar vaak niet
bij de juiste persoon. „Dan wordt er zoveel
geld in het begin van het traject gestoken en
aan het eind wordt er zo onzorgvuldig mee
omgesprongen."
Ondertussen worden jaarverslagen wel
steeds mooier. Interpolis is top. Maar ook
Unilever en BolsWessanen zorgen voor glos
sy uitgaven met foto's van hun producten.
De Nationale Investeringsbank heeft aqua
rellen van kunstenaar Kars Persoon in zijn
verslag opgenomen.
„Bedrijven zijn meer aandacht aan vormge-
■i
ving gaan besteden in hun verslagen. Ze pro
beren zich te onderscheiden, vroeger zag het
er allemaal veel grijzer uit," vertelt marke
tingmanager Christiaan Janssen van papier
handel Lutkie Smit uit Culemborg.
Lutkie Smit stelde begin jaren negentig
een prijs in voor het mooist vormgegeven
jaarverslag. Winnaars van de afgelopen ja
ren zijn onder meer Van Lanschot Bankiers,
BSO/Origin en Flexovit. Inmiddels let de ju
ry ook meer de inhoudelijke kant van het
verslag, omdat het 'niet alleen mooi moet
zijn, maar ook duidelijk'. „Van Lanschot
drukte bijvoorbeeld de kerncijfers af op de
cover. Dat is origineel en Van Lanschot
maakt daarmee gelijk duidelijk waar het fei
telijk om gaat in een jaarverslag van een
bankier."
Jaarverslagen komen doorgaans uit als de
resultaten van een bedrijf al lang en breed
bekend zijn. Neem Unilever. Gisteren ver
scheen het verslag terwijl de resultaten van
het concern al op 11 februari geprestenteerd
werden. Mosterd na de maaltijd? „In zekere
zin wel," zegt Schevernels. „De attentie-
waarde is veel minder omdat de geïnteres
seerden al lang op de hoogte zijn van de cij
fers. Het kan ook makkelijk eerder klaar
zijn. Maar een verslag moet goedgekeurd
worden door een externe accountant en dat
kost vaak tijd."
Schevernels is de afgelopen dertig jaar be
trokken geweest bij de realisatie van meer
dan honderd jaarverslagen. Het meest onder
de indruk is hij van Shell. De olie- en che-
miegigant beheerst het logistieke gedeelte
bij het maken van de jaarverslagen (versies
in meerdere talen) tot in de finesses. „Dat is
bijna een militaire operatie. Ongelooflijk."
(ADVERTENTIE)
V
Brussel (anp) - Vakorganisa
ties en directie van de Bel
gische telefoonmaatschappij
u Belgacom hebben gisteren
een akkoord bereikt om het
personeelsbestand met 6500
mensen te verminderen.
Belgacom heeft nu nog 26.000
werknemers.
De gedeeltelijk geprivatiseerde
onderneming zegt efficiënter te
moeten werken als de Europese
telecommarkt volgend jaar open
gaat voor concurrentie.
Het akkoord gaat uit van vrij
willig vertrek via vervroegde
pensioneriSg. Mie werknemers
van vijftig jaar of ouder, met mi
nimaal twintig dienstjaren, kun-
I nen het bedrijf verlaten op de-
I zelfde voorwaarden als gelden
voor de huidige pensioenrege
ling. De pensioenleeftijd bij
Belgacom is nu zestig jaar.
Jongere personeelsleden die het
bedrijf willen verlaten, krijgen
een premie van zes maanden sa
laris. Daarnaast wil de directie
op grote schaal werknemers in
tern overplaatsen. Ook is een
grootscheeps omscholingspro
gramma aangekondigd.
Bonden en directie bereikten
gisterochtend vroeg een over
eenkomst na lange onderhande
lingen. Zowel vakbondsleden als
Belgacom-aandeelhouders moe
ten het akkoord nog goedkeuren.
Belgacom is voor 50,01 procent
eigendom van de Belgische over
heid. Sinds 1995 zijn de reste
rende aandelen in handen van
telecombedrijven uit Denemar
ken, Singapore en de Verenigde
Staten. PTT Telecom viste bij de
gedeeltelijke privatisering ach
ter het net.
KenmioMasUaiKlIapies
Bcach Ekihüss
Amsterdam Bench
L
Haarlem
Satmiwwt Nnorrl WesietveW
Wmiiirt™
