Geiten en pony's in dienst van het bos
pE STEM
REGIO
Diverse
vogelsoorten
hebben er
hun thuis
gevonden
Bergen op Zoom
k'k'looii (01 (v|) 23
Breda
Administratief
iioschstraiU 18-20
Ick'loon (07(i) 520 13 00
Techniek
k'lefoon (070) 5223070
Van (.oolhpit'in;}
lelc too n (070) 5205777
Roosendaal
leleldon (0105) 50 55 55
let betref 1 voornamelijk staand
ierd in ploegendienst. |)c.
gemotiveerde dames in do
jaar. I let is een groot voordeel
/an eigen vervoer. I leb je
oï baan die mogelijk voor
an contact met ons op. |nf0:
n, Carlinda Meulblok of Sylvia
medewerker m/v
igerheide. je takenpakket
rk/aamheden, factureringen
T is een must. Ben je in de
ïnteresseerd? Neem dan snel
t werk is voor langere tijd.
loom, Sylvia Sweegers, Parade 4.
dewerkster m/v
'tl op Zoom. Je beschikt over
kniveau en goede
Jighedcn. Bankervaringen
iseerde geldhandeling-
functie vereist. Wil je meer
voor 20 tot 25 uur per week?
loom, Sylvia Sweegers, Parade 4.
uctieleider m/v
'ingeving van Bergen op Zoom.
tiemedewerkers, houdt de
uctieplanning bij en assisteert
beschikt over leidinggevende
niveau. Is dit jouw nieuwe
nel contact met ons op. Deze
omstmogelijkheden. Info:
Sylvia Sweegers, Parade 4.
assistente m/v
jk voor een optimale
stratieve ondersteuning van de
nderhoud je telefonische
relaties en verzorg je onder
en correspondentie. Je hebt
ling, aangevuld met een
gementassistente-opleiding.
beheers je zowel mondeling als
Duitseen I ranse taal
ente werkervaring als
gementassistente. Je kunt
je bent representatief en
klieid wordt getypeerd door
needenken. Is jouw
Laat het ons snel weten. I let is
ur (in overleg) met uitzicht op
fo: Adecco Dongen, Diana
1 Rossumstraat 76.
medewerker m/v
1 van telefonisch contact met
ig vervaardigen van kleine
1 liet vervangen van de groep
taal een mavo-opleidingen
Ie handvaardigheid. Leeftijd:
ïtigin Dongen of omgeving. We
ksl'eer en een fulltime baan met
mi vaste aanstelling. Info:
Brakkee, Kardinaal van
ewerker m/v
ze. Je taak beslaat uit machinaal
tor moet je tekeningen kunnen
tut is een grote pré. I leb je
dan snel contact met eins op.
mgere tijd en een vaste
esloien.lnfo: Adecco Dongen,
aal van Rossumstraat 76.
iresse/commercieel
ledrijfin l.tten-l.eur. I11 deze
tact met het buitenlanden
;c a lil el in gen zorg vt tr een
afhandeling. Je hebt een
■au en/of een (direclie)-
g met enkele jaren bewezen
iingvandc I ranse en Lngelse
l ift en ervaring met MS Word
lóst. Ben je geïnteresseerd in
met goede arbeidsvoor-
perspectieven? Neem dan met
op. Info: Adecco Etten-Leur,
Bisschopsmolenstraat 123.
ckers m/v
se projecten hebben we jonge
n je tussen de 15 en 20 jaar en
Kom dan zo snel mogelijk
ifo: Adecco Etten-Leur, Nathalie
iolenstraaf 123.
ïoudt Adecco Etten-Leur een
overdag geen tijd en ben je op
baan? Kom dan woensdag-
00 en 20.30 uur. Je mag ons
llen. We hebben regelmatig
ui wie weet hebben we dé baan
ecco Etten-Leur, Anselma Prins,
23,
:hnisch medewerker m/v
•uws-Vlaanderen. Dewerk-
lit het bezorgen van artikelen,
de artikelen ook inelkaar. Ben jij
heaanpakker, die in bezit is van
ook bereid is om in het
veem dan snel contact met ons
izen, Petra, Noordstraat 93.
magazijnmedewerker m/v
snde kantoormeubelfabrikani
in jij goed organiseren, heb je
n je flexibel en beschik je over
heden? Heb je bovendien
ig? Dan is deze spilfunctie dé
tricia Kaaij, Van Coothplein 3.
ewerkers m/v
erkingsbedrijf in Zundert. Ben
an voor langere tijd en vind je
jegendienst geen probleem-
■nkort werk voor je. Informeer
ïeden. Voor vervoer naar het
zorgd. Info: Adecco Breda,
Coothplein 3.
ZATERDAG 29 MAART 1997
il je graag wat bijverdienen i
je beschikbaar voor dagjesuerk.
g magazijn werk, productiever
telemarketingwerk. Kom daiiz"
'isschien hebben wij een leuk1'
..ie kan combineren. Info: Into,
of Astrid, Van Coothplein 3.
technisch adviseur m/v
in metaalproducten. Je houd J
erkopen van diverse productei
miische persoonlijkheid tusse
en afgerond mbo-opleiding
lts-wtb) en heb je enige jaren
ig? Beschik je bovendien over
eel inzicht en heb je kennis v*-1
an snel. Info: Adecco Breda,
oschstraat 18-20.
verkers m/v
ifoodketen in Roosendaal. Ki
■t leuk om met mensen'
•p oproepbasis beschik-
de vakanties aan de slag-
Adecco Roosendaal, Mi'°
1.
ïm/v s
nbouwen van airco's in auto
autotechniek, enige ervarmg.
je airco's inbouwt? Dan M!lu
informatie contact niet ons
•re tijd'Info: Adecco
Dr. van Dregtstraat
cl je
dien
ens
nfo:
straat
De IJslandse pony's herkennen Frans van Gils en komen direct naar hem toe.
Mieke vooraanis de enige niet-stamboek geit, te herkennen aan de twee witte strepen bij haar ogen. De kudde Hollandse landgeiten
foto's de stem/ben steffen zorgt ervoor dat het gebied niet helemaal dichtgroeit.
DE LIJSTER probeert
bij een waterig winter
zonnetje weer een deun
tje uit. In de verte is het
verkeer dat over de Put-
seweg raast, hoorbaar.
Verder heerst er absolute
stilte. Het natuurgebied,
honderd hectare groot
tussen Huijbergen en
Hoogerheide, is eigenlijk
alleen bij de plaatselijke
bevolking bekend.
Door Monique Bakker
De interesse van de toevallige
voorbijganger wordt gewekt
door een kudde grazende Hol
landse landgeiten en de IJsland
se pony's in het bos. De dieren
'werken' voor Staatsbosbeheer.
De geiten en pony's grazen de lo
ten van berkenbomen weg en
eten het schors van jonge bomen.
Die bomen gaan dan dood en zo
komt er meer ruimte in het bos.
Een berk groeit ongeveer tachtig
centimeter tot een meter per
jaar.
..Als we dat laten gaan, zou alles
binnen een paar jaar helemaal
dichtgegroeid zijn," zegt Frans
van Gils. Hij is al 22 jaar opzich
ter van Staatsbosbeheer in
West-Brabant en heeft ook dit
i gebiedje dat ligt ingeklemd tus
sen de Putseweg (met een cam
ping als buurman), Abdij weg en
de Huijbergseweg/Groene Papa
gaai, onder zijn hoede.
Voordat Staatsbosbeheer eige
naar werd van het terrein, is ge
probeerd er een boomgaard van
I te maken. De meidoornhaag op
het terrein herinnert daar nog
aan. „Tussen '47 en '49 zijn ap
pel- en perenbomen neergezet.
Maar in '48 was het te nat en in
1950 te droog en alles ging ka
pot. Vervolgens hebben de men
sen geprobeerd er zwarte bessen
te telen. Maar die hele oogst
werd vernield door een enorme
hagelbui. Begin 1970 waren er
plannen om er een bungalow
park van te maken, maar daarte
gen kwamen veel bezwaren.
Staatsbosbeheer kon toen een
deel kopen en de bungalows wa
ren van de baan. Later hebben
we het hele terrein gekocht."
In een paar jaar tijd overwoeker
den de berken alles. Om een
beetje openheid te krijgen, is er
vijftien jaar geleden voor geko
zen om er IJslandse pony's te la
ten grazen. Maar omdat de po
ny's voornamelijk gras eten,
hadden de berken nog steeds
voldoende kans. Daarom zijn er
zes jaar geleden Hollandse land
geiten bij gezet. Een geitenras
dat vroeger een heel gewoon
huisdier was in Nederland, maar
ongeveer tien jaar geleden bijna
was uitgestorven.
Winterhard
De pony's staan deze ochtend
vooraan het terrein bij het begin
van de wandeling aan de Huij-
bergseweg. „Deze pony's zijn
winterhard. Ze zijn van de
Stichting IJslandse pony's. Het
zijn jonge hengsten die hier hun
jeugd doorbrengen. Als ze een
jaar of vier zijn, zijn ze volgroeid
en gaan ze weg om bereden te
kunnen worden."
De pony's herkennen Van Gils.
Zodra we over het schrikdraad
stappen -op verschillende plaat-
Mieke. Dat is de enige niet-
stamboek landgeit. Dat zie je
aan de witte strepen langs de
ogen, die een landgeit niet mag
hebben. Ze mag blijven omdat ze
zo tam is en daarin de rest van
de kudde meeneemt. En daar
staat Nico, een gecastreerde bok.
Hij is de enige bok in het gezel
schap, maar ik vind dat er bij
een kudde een bok hoort."
Het hele gebied laat duidelijk
sporen van geiten en pony's zien.
Voetstappen, uitwerpselen en
De meeste bomen houden er niet van om met de voeten in het water te staan. Het gevolg is een bomenkerkhof.
sen zijn overstapjes gemaakt
voor bezoekers die de rode of de
gele wandelroute kunnen vol
gen- komen de pony's naar ons
toe. „Ze weten dat ik ze in de
winter af en toe wat hooi breng,"
zegt Van Gils, terwijl hij de die
ren over hun fluwelen neus aait
en er een pony aan zijn jas knab
belt om aandacht te trekken.
Waar echt te veel grote berken
bomen stonden en de geiten en
pony's geen schade meer konden
aanrichten, heeft Staatsbosbe
heer bomen gekapt. Het gevolg is
een een enorm open veld met wat
buntgras en hier en daar een
boom. De bedoeling is dat moe
der natuur daar zelf een heide
veld van maakt. Na vijf minuten
wandelen ziet het natuurgebied
er weer heel anders uit. Alsof je
van de ene kamer in de andere
stapt. Na het open veld en een
zandverstuiving, kijkt de wan
delaar uit over een ven. De 45
landgeiten staan binnen de om
heining bij het ven. Ze knabbe
len met z'n allen aan een net om
gevallen boom. Van Gils roept
zijn meiden en in een drafje lo
pen ze naar hem toe. „Kijk dit is
bomen zonder schors. „Geiten
hebben geen boventanden en
schrapen met hun ondergebit de
bast van een boom. Dan zie je
dus strepen van onder naar bo
ven. Paarden happen met hun
hoofd schuin aan het schors."
Het zijn gemakkelijke dieren. Ze
kunnen tegen de winter en heb
ben amper extra voer en drinken
nodig.
Bezoek
Hoewel het terrein rondom is af
gezet met schrikdraad, is pu
bliek er welkom. Dat schrik
draad staat er alleen maar om
ervoor te zorgen dat de dieren
niet de weg oplopen. Er komen
niet veel mensen, weet Van Gils.
Dat er toch bezoek is geweest, is
te zien aan een matras dat vlak
bij het ven ligt en een stuk van
een keukenstoel even verderop.
„Ze nemen wel de moeite om het
hier naartoe te sjouwen, maar
mee terug is net te veel moeite."
Omdat het gebied open wordt
gemaakt, krijgenweel meer planj-
tensoorten de kans te gedijen. Zö
is er zeldzame zonnedauw terugj-
gekomen en heeft ook de been-
breek zich flink vermeerderd.
Ook de buizerd, de groene, bonte
en zwarte specht hebben er hun
thuis.
Door de lage grondwaterstand is
de verdroging in sommige na
tuurgebieden een enorm pro
bleem. Om dat tegen te gaan is
een aantal greppels dichtge
gooid. Het water stroomt zo niet
uit het gebied en het gevolg
daarvan is aan het eind van de
gele wandelroute te zien. De bo
men staan met hun voeten in het
water en vinden dat duidelijk
niet prettig. Het stuk bos is een
bomenkerkhof.
Landelijk beleid van Staatsbos
beheer is om dood hout, zeker als
dat niet aan de rand van een
wandelroute ligt, gewoon te la
ten liggen. Het dient als voedsel
en schuilplaats voor allerlei
beestjes en plantjes. „Misschien
moet ik hier toch maar eens wat
aan doen," zegt Van Gils, als hij
een laan met aan weerszijden
dode stammen bekijkt. „Deze
laatste storm hebben ze over
leefd. Maar of ze ook een volgen
de halen, betwijfel ik. Het voor
deel van zoveel dode bomen is
dat hier wel zestig verschillende
soorten paddestoelen voorko
men."
'"--Vf"
V '<J:. T_r
Door greppels dicht te gooien blijft h«t water in het natuurgebied staan. Volgens opzichter Van Gils staat in dit vennetje zelfs (hartje
zomer een meter water
