4ik zie het geld
niet aan de
hangen'
muur
Minnares veilt brieven van Godfried Bomans
DE STEM
Restauratie drieli
Van Heemskerck af
Da Vinei-expositie
roept discussie op
Gouden Uil voor Van
der Heijden, Etty
en Van Leeuwen
Weduwe Car el Willink staat werk af
nitsland 1
nitsland 2
Drie hoog, vóór. Met uit
zicht op onder meer het
Rijksmuseum. Zo zat de
schilder Carel Willink
vijftig jaar loge in Am
sterdam. Een etage ho
ger, onder het dak, be
vond zich zijn atelier.
Met een raam op het
noorden. Daarboven de
den de wolken auditie.
In dit huis een gesprek
met zijn weduwe. Aan
de muur ontbreken de
schilderijen. Sylvia Wil-
link-Quièl heeft ze uit
geleend aan het museum
voor Moderne Kunst in
Arnhem.
Door KoosTuitjer
Het is een etage om onmid
dellijk voor te vallen. De
blik naar buiten roept on
verhoeds het verlangen op
om weer in Amsterdam te
willen wonen. De weldadi
ge sfeer in de royale zitka
mer, is daar zonder twijfel
ook debet aan. Hier zal het
woord cultuur altijd met
een hoofdletter C geschre
ven blijven.
Je komt ogen tekort aan wat ver
zameld werd. De schilder is aan
wezig dankzij twee door Sylvia
Willink gemaakte portetten. Een
werd er geschilderd, het ander in
brons gegoten. Daarin dienen
twee beschilderde labradoriet-
steentjes tot ogen.
Begin deze maand zou Carel Wil
link 97 jaar geworden zijn. Tot
twee keer toe herinnert Sylvia
Willink aan deze datum. Boven -
in het atelier - opent zij later de
deur naar de voormalige donkere
kamer onder de hanenbalken.
Daar ontwikkelde hij zijn foto's,
veelal van onstuimige wolken
partijen. In die beslotenheid be
vindt zich nóg een tastbare herin
nering: het dodenmasker. Dat
maakte de jonge weduwe daags
na het overlijden (op 16 oktober
1983). Zij móest dat masker ma
ken en deed dat in het bijzijn van
een bevriend medicus.
Met alles wat de weduwe die
middag vertelt en laat zien, lijdt
het geen twijfel: hier woont nog
steeds Carel Willink. Sylvia Wil
link is nu 52 jaar. Onbevangen en
eerlijk gaat zij in op haar man en
haarzelf. Eén keer wordt ze boos.
Die reactie blijft uit wanneer je
vraagt waarom ze als jonge
vrouw voor een oudere man koos.
Sylvia Willink: „Toen ik Carel in
1975 ontmoette, was zijn leeftijd,
75 jaar, voor mij niet iets opzien
barends. Vóór hem had ik al een
langdurige relatie met een jonge
oudere heer gehad. Een prachtige
en spirituele man. Frieder Weiss-
mann, dirigent van de Berliner
Staatsoper.
„Ik had een vadercomplex. Carel
op zijn beurt, heeft zich daar mee
uit kunnen leven. Hij zei altijd
kind tegen me. Want ik ben niet
alleen Carels weduwe, maar ook
zijn dochter.
Weduwe
„Kijk, als je op je 75e nog de
moeite neemt om te gaan schei
den, zegt dat iets over die nieuwe
verhouding. Wie op die leeftijd
trouwt, kiest ook voor zijn toe
komstige weduwe. Zij is dan de
gene, aan wie je je nalatenschap
toevertrouwd. En trouwens, wat
dan nog? Jonge mensen sterven
ook. Kanker is een rot ziekte."
De scheiding die Sylvia Willink
aanroert, is die van Mathilde.
Ook als model niet minder ge
kend dan Sylvia. Beide vrouwen
schilderde hij menigmaal. De
laatste echtgenote: „Haar noem
de hij de grootste vergissing van
zijn leven. Telkens als hij de kans
kreeg, liet hij zich dat ook ontval
len."
Een tragische vergissing?, vraag
ik. Sylvia Willink: „Nee hoor,
want hij kreeg een jonge vrouw
die hem begreep. Hij had, ik be
doel, wij hadden nog een heel ge
lukkig leven. Ik ben niet zo'n
doorsnee type dat een jong gezin
netje wil. We hadden het heel fijn
samen, Carel en ik."
„Mijn eigen vader? Ik was drie
maanden, toen hij stierf. Hij was
een groot wit vlak in mijn leven.
En dan, met gevoel voor under
statement zegt ze: „Mijn voordeel
was dat ik nu mijn eigen vader
heb kunnen uitkiezen."
Potentaat
En de relatie met Weissmann
Sylvia Willink: „Hij was nogal
een potentaat. Dat liet ik me als
een klein meisje aanleunen. Toen
kwam ik Carel tegen, die liet mij
in mijn waarde. Alsof ik hem al
jaren kende. Weissmann was an
ders. Die maakte uit wat er ge
beuren moest."
Dat liet je je aanleunen?
Sylvia Willink: „Je wist niet be
ter. Ik kon me daar niet tegen
verzetten."
Is het niet vervelend om dat alle
maal zo te vertellen?
Zij: „Het ligt er alleen aan, hoe er
mee omgesprongen wordt. Ik
vind het wel belangrijk dat men-
Gids
sen daar naar vragen. Mijn keuze
is beslist niet uit de lucht komen
vallen. Ik heb nooit iets om jonge
mannen gegeven. Dat zit niet in
mijn karma. Een lichte afwijking
misschien? Maar daar doe je toch
niemand mee kwaad? Nee toch?"
Sylvia Quièl ontmoette Willink
als collega. Hoe verliep haar
loopbaan na die ontmoeting?
Sylvia Willink: „Ik begreep zijn
drang om te schilderen. Met mijn
eigen schilderen heb ik drie stap
pen terug gedaan. Ik vond het be
langrijk dat hij kon schilderen.
Want statistisch gesproken stond
hij, 75 jaar oud, met de rug tegen
de muur."
„Carel heeft me drie keer geschil
derd. Dat was enig om dat mee te
maken. Je zit of je ligt dan dagen
elkaar onbeweeglijk te zijn. Aan
spierpijn ontkom je niet. Zolang
hij bezig is, zie je hem niet. En
dan opeens, komt-ie met zijn
hoofd achter die ezel vandaan en
neemt je vol aandacht op. En
hups, dan verdwijnt het hoofd
weer."
Veranderd
„Hij nam de tijd. Deed drie dagen
over het haar. Zo ging dat met elk
deel van je lichaam. Alles werd
voortdurend nagemeten met een
grote passer. Van een van mijn
portretten heeft hij later het ge
zicht nog eens compleet veran
derd. Beiden waren we er niet
echt tevreden over. De jukbeen
deren waren te hoog aangezet.
Alles wat gezicht was, werd toen
weggeschuurd en overnieuw ge
schilderd."
„Ik heb hem één keer geschil
derd. Daarna ben ik verder in
klei gegaan. Ik kon zo niet schil
deren. Daar moet je namelijk de
hele dag mee bezig kunnen zijn.
Maar ik vond het belangrijker om
me aan hem te wijden."
In het atelier staat een ezel bij het
raam. En daarop zijn onvoltooid,
laatste doek. Twee figuren doe
men op in een verder geheel on-
geschilderd schilderij. Binnen
handbereik een tafeltje met een
ladenkastje van karton.
Sylvia Willink trekt een van de
laatjes open. Honderden penseel
tjes rusten er. Mij bekruipt het
tintelende gevoel een schat ont
dekt te hebben. De vondst ont
roert tegelijkertijd. Het zijn tot
en met gebruikte penseeltjes. Hij
kon ze nooit weggooien.
Bijpunten
Tot twee maanden voor zijn
dood, was Carel Willink hier aan
het werk. Beneden was er even
een pijnlijk moment geweest. Ik
vertelde haar over een oudere
schilder, die zijn schilderijen
soms laat bijpunten, voordat zijn
werk naar een tentoonstelling
gaat. Een ingreep, die niet'theer
om het lijf heeft dan het strakker
inkleuren van een vlakje of zo. Of
zij Willink geassisteerd had?
Een blos van verontwaardiging
trok toen over haar wangen. En
schamper klonk het: „Belache
lijk." Dan een korte, mokkende
stilte. En vervolgens: „Daar wil
ik niet eens over praten. Een man
als Willink heeft dat toch niet no
dig? De veronderstelling alleen
al, dat ik zou kunnen schilderen
als Willink. Niemand kan schil
deren als Willink."
De hoge prijzen die de Willinks
tegenwoordig doen, beroeren
haar stukken minder. Dat ande
ren nu flink aan Willink verdie
nen? Ze maakt zich er absoluut
niet druk over. „Het enige wat
vervelend is, is dat met die stij
gingen ook de premies voor de
verzekering van het werk op
lopen. Maar verder zie ik het geld
niet aan de muur hangen."
Goedkoper
„Alles was ooit goedkoper. In
1934 heeft Carel De Jobstijding
voor ƒ400 verkocht. Nu telt dat
schilderij als een van zijn belang
rijkste werken. Maar waar het
om gaat, is dat hij zich met dat
geld een verblijf in Parijs kon
veroorloven. Voor hem was dat
van wezenlijk belang. Die vier
honderd gulden waren voor zijn
gevoel goud waard."
„Wat mij aan dat geld verdienen
door anderen stoort, is de brallen
righeid waarmee dat gebeurt."
Ik laat de naam van Loek Brons
vallen, die het werk van Willink
de laatste tien jaar tot en met
promootte. Sylvia Willink, reso
luut: „Ik weiger om ook maar één
woord over hem en anderen los te
laten."
Ging hij met verkeerde mensen
om?
Sylvia Willink: „Carel wilde we
ten waar zijn schilderijen bleven.
Hij had daarom contact met de
bezitters. Toch was hij niet altijd
even blij met de mensen die zijn
werk kochten. Maar wat kun je er
aan doen?" Meer wil ze er niet
over kwijt. Zo loopt ook het ge-
hengel naar een reactie op het
nieuwe museum dat onlangs met
veertig werken van Willink in
Noord Holland geopend is, vast
in zoveel vastbeslotenheid.
„Geen woord daarover."
Archiefdoos
Liever opent ze een archiefdoos.
Daarin liggen enkele bijzondere
uitgaven. Doos en boekjes wer
den later door haar opnieuw gek
aft. Zo omkleedde ze Willinks
schatten met grote zorg. De doos
in kwestie bevatten boekjes, in
een zeer beperkte oplage door Du
I I
MAANDAG 17 MAART 1997 /\"J
Den Haag (anp) - De Nederlandse schrijvers A.F.Th, van der
Heijden, Elsbeth Etty en Joke van Leeuwen hebben in hun CI
tegorie De Gouden Uil 1997 gewonnen. De jury van deze Né
derlands/Vlaamse boekenprijs heeft dat zaterdag bekend®"
maakt.
wraak van de marmerwerker)
Harrie Geelen (Jan en het gras)
Bart Moeyaert (Mansoor) en Kar
lijn Stoffels (Mosje en Reizele)
Aan de Gouden Uil is een bed.
van 40.000 gulden verbonden. Hi
is de derde keer dat de prijzen zijn
toegekend. De Gouden Uil is een
initiatief van de Standaard Uitge
verij, het Vlaamse blad Humo
de BRTN.
Van der Heijden was zaterdag we
gens ziekte niet bij de bekend
king van de winnaar. Hij liet
teren in een verklaring weten "dl
hij het prijzengeld zal invested
in een nieuw boek over misdrijvt
tegen kinderen. Dat doet hij in h(
licht van (onder andere) de
re-Dutroux.
„In Nederland heeft men er na re
cente gevallen van kinderdodin
voor gekozen de pers zoveel moge
lijk buiten de deur te houden; ij
België beweert men nu al dat de
waarheid omtrent de kindertragr
dies nooit integraal aan het lid
zal komen omdat allerlei hoi
waardigheidsbekleders elkaar
hand boven het beboterde hooi
houden. Werk aan de winkel di
voor de romanschrijver die er zij
methoden van onthullen op ij
houdt," aldus Van der Heijden.
Van der Heijden krijgt de trofee in
de categorie fictie voor De tande
loze tijd, deel 3: het Hof van
Barmhartigheid en Onder het pla
veisel het moeras. De andere vier
genomineerden in deze groep wa
ren de Vlaming Hugo Claus (De
Geruchten), Renate Dorrestein
(Verborgen gebreken), J.J. Voskuil
(Het Bureau I - meneer Berta - en
Het Bureau II - vuile handen) en
de dichter Benno Berhard voor
zijn bundel De Schipbreukeling.
In totaal kwamen 220 inzendin
gen binnen.
Elsbeth Etty viel in de prijzen met
haar biografie Liefde is heel het
leven niet. Henriëtte Roland Holst
1896-1952. Andere genomineer
den in deze categorie waren Hans
Goedkoop (Geluk. Het leven van
Herman Heijermans), Barbara
Smit (Heineken. Leven in de
brouwerij), Reinout van der Heij
den (De vloek van Oesovo) en Ge
rard Mulder en Paul Koedijk
(Lees die krant! Geschiedenis van
het naoorlogse Parool).
In de categorie Kinder- en Jeugd
boeken won Joke van Leeuwen
met Iep. Zij kreeg daarvoor on
langs al de Woutertje Pieterse
Prijs. Andere genomineerden wa
ren Willy Van Dorselaer (De
ngSTEM
NEDERLAND 1
J700 J°urnaal
,05 (ZW) Mr Ed
,]2j ontbijt-TV
5)0 Journaal
,05 Get the Picture (herh)
J33 ook dat nog (herh)
Jij Vesuvius (herh)
Ij oe late ochtend (tot 11.49!
«08 Kookgek (herh)
0 Passie voor tuinen,
(herh)
-jo 'n Goeiedag met Jos Brink
dagmagazine
IjjO Cosby Show, comedy
Ijj7 Alles kits, kindermagazini
0m 16.57 Bamboo Bears;
Kinderen van de wereld; 17
en ik; 17.44 Video kits; 17.47
kits kwis
U 5, Roseanne, comedy
Hg Get the Picture, spelletje
1854 Ja, natuurlijk, film over de c
kat in Spanje
1)23 Waku waku, spelletje
20.00 Journaal
3023 Netwerk, actualiteitenrubrii
2)57 U/eeroverzicht
2103 Opsporing verzocht
2157 De beesten, de baas, repo
serie
2)26 Dokument: Weg van huis,
mentaire
23,11 Cheers, comedy
23 3 6 Miniatuur (tot 23.41)
Twee maal Sylvia Willink: „Ik ben niet alleen Carels weduwe, maar ook zijn dochter.
FOTO RIANNE DENBALVERT
Perron gemaakt. „Hele stoute
boekjes soms," weet ze.
„Eddy Du Perron was zijn grote
vriend," zegt ze. „Ik heb me toen
ik hier kwam wonen verdiept in
alles wat hij bewaard had. Hij
was er wel eens verbaasd over,
dat het me allemaal zo interes
seerde. Maar ik deed dat om me
alles van hem eigen te maken."
Na een telefoontje moét ze weg.
Iemand wacht inmiddels al twin
tig minuten op haar komst. Langs
steile trappen gaan we omlaag.
Hoe ging dat met hem, dat trap
pen lopen?, roep ik de diepte in.
„Tot twee maanden voor zijn
dood ging hij nog gewoon naar
boven." zegt ze. En inmiddels een
halve trap verder: „Hij was slank
en soepel, niet stram."
Buiten lopen we samen op. „Ik
moet hard hollen," zegt ze. We
hollen nu samen door het spits-
uurverkeer. Zij naar haar af
spraak, ik naar de tram. Op de
brug voor het Rijksmuseum kijk
ik even naar opzij. Naast me rent
een vrouw met wapperende blon
de haren. Gekleed, dat wel. Maar
zó zou ze ook geschilderd kunnen
zijn in een perfect geschilderd
verlaten Amsterdams straat
beeld. Van Willink.
Carel Willink 1900-1983, collectie Sylvia
Quièl. Museum voor Moderne Kunst,
Utrechtseweg 87, Arnhem, di. t/m za. 10-
17, zo. 11-17 uur, toten met 13 april.
Haarlem (anp) - Het schilderij Püatus toont Christus aan he
volk van Maarten van Heemskerck (1498-1574) is na een
tauratie die anderhalf jaar heeft geduurd, binnenkort weerl
zien in het Frans Halsmuseum in Haarlem. Het museum is te
vreden met het resultaat van de opknapbeurt van het kolossa
drieluik dat als één van de topstukken van de collectie wor
gezien.
Een clubje deskundigen uit binnen- en buitenland heeft het doet oil
der andere grondig gereinigd. Verder zijn oude vernislagen en oveif
schilderingen verwijderd. Volgens het museum was vóór de restaur!
tie nog maar weinig van het oorspronkelijke werk te zien. In de loo
der eeuwen was het kunstwerk uitgebreid overgeschilderd. Deze in]
grepen zijn zoveel mogelijk ongedaan gemaakt.
NEDERLAND 2
09,30 Zig-zag: Biotopen (tot 09.50)
1)00 Huisje, boompje, beestje
10.20)
1Ü0 Fryslan Dwerstroch (tot 10.:
Wat en waar is wiskunde
11.20)
11.30 Mijlpalen in de natuurwi
schap: Biologie (tot 11.45)
12.30 Como dice (Spaans voor
ners)
13.00 Studio Sport (herh)
15,00 Spreekuur. Thema: Politiek
15.55 PP: Uitzending WD
16.00 Journaal
16.07 Nationaal kennisdebat disc
1729 2Vandaag, actualiteiten me
17.30 en 18.00 Journaal;
Sportjournaal en vanaf
Hoofdpunten uit het nieuw
volgd door het weer
18.59 Meer tuinplezier, magazine
[19.29 Radar, consumentenrubriek
03 Het IJmeer, documentaire
|20.33 Verrassend buitenland:
Zeeland
121.16 Door weer en wind, documi
re-serie over weerssituaties
ter wereld
[21.44 Rembrandtkade 10, documi
re-serie
122.16 Het elfde uur, praatprogrami
Ni
3.15 Studio NOS (tot 23.55)
NEDERLAND 3
12.07
Journaal
MiddagEditie,
actueel mie
Boston (rtr/anp) - De Da Vinei-expositie die ruim een jaar gele
den in Rotterdam te zien was, heeft in de Verenigde Staten toj
een debat over de authenticiteit van sommige tentoongesteld!
werken geleid. De expositie over de Italiaanse schilder, weten
schapper en uitvinder Leonardo da Vinei (1452-1619) issini'
deze maand te bekijken in het Museum of Science in Boston.Dl
expositie in de Rotterdamse Kunsthal, van november 1995 toj
maart 1996, trok ruim 116.000 bezoekers.
Kort na de opening besteedde de
krant The Boston Globe op zijn
voorpagina uitvoerig aandacht
aan de twijfels van sommige des
kundigen over de echtheid van
sommige tekeningen en beelden.
James Ackerman, emeritus hoog
leraar kunstgeschiedenis aan de
gerenommeerde universiteit van
Harvard, stapte op als adviseur
Door Jan Koesen
Godfried Bomans' liefdesleven
wordt woensdag geveild. Hij hield
22 jaar van een ander, maar bleef bij
zijn vrouw, kind en huis. Het magi
sche woord kwam nooit uit pen of
strot. Al eerder lekten zijn verboden
relaties uit. „Honderden meisjes
zouden verliefd op mij kunnen wor
den als ik het zou willen." En: „Ik
kan het niet helpen dat ik van je
houd en dat is mijn enige slecht
heid."
Godfried Bomans overleed in 1971 plot
seling aan een hartaanval en het hele
land weende. De populaire schrijver en
spreker veroverde ook stormenderhand
radio en tv. Ondertussen bleef echte li
teraire erkenning uit, waaronder Bo
mans zeer gebukt ging. De uiterlijk
schuchtere, jongensachtige, verlegen en
onhandige auteur was in de liefde alles
behalve terughoudend.
Zijn brieven aan zijn minnares Maria
Gude, die tekenares was onder de
schuilnaam Pluvier, worden woensdag
geveild. De 250 brieven plus originele
envelop aan zijn minnares Maria Gude,
moeten veel geld opbrengen. Enkele
brieven van Bomans zijn ondertussen al
Godfried Bomans
verkocht. Op dun papier, dikwijls niet
meer dan een velletje met fijn, steil
handschrift in vergeelde inkt. Voor 300
tot 500 gulden.
Veilinghuis Van Gendt Book Auctions
bv in Amsterdam heeft bij monde van
directeur H.Tijenk veel fiducie in de
handel. De koper van het onuitgegeven
en voor intieme consumptie bedoelde
proza moet wel bedenken dat er juridi
sche maren zijn die te maken hebben
met het auteursrecht en dat enige kies
heid wel gewenst is. Die kiesheid kan
Maria Gude niet meer opbrengen.
Twintig jaar geleden zag ze in dat het
toch nooit echt iets met Godfried zou
worden. Ze huwde een ander en kwam
onlangs op de economische gedachte
hun correspondentie in de verkoop te
gooien. Een middenklasauto kan ze roy
aal aan de veiling overhouden.
Godfried Bomans kreeg veel brieven
van fans. Die accepteerde hij als zijn
van God gegeven recht. Maar een brief
je trof hem, dat van Maria Gude uit de
Belgischestraat 63 te Zaandam. En hij
schreef zijn eerste brief, nog keurig ge
richt aan Mejuffrouw met de aanspre
king U. Dat werd later anders. („Dat ik
in je zachte armen lag, dicht tegen je
mooie vrouwenborsten"). Hij schreef
haar vanuit de hele wereld. Over zijn
werk, zijn gebrek aan erkenning, zijn
onzekerheid, het geloof, maar ook over
praktische kwesties. Zo wilde hij Maria
helpen met haar beroep als tekenares.
Bomans' huwelijk met Gertrud Maria
Verscheure (Pietsie) die hij tijdens zijn
studie in Nijmegen (wijsbegeerte en
psychologie; hij woonde in de Pater
Brugmanstraat) had leren kermen,
wordt als 'bevroren, kattig en lelijk' om
schreven. En Maria sist jaren later in de
NRC: „Pietsie? Ik haat haar. Ik kan 'r
wel verscheuren. De arrogantie! Ik heb
haar nooit ontmoet. Toevallig heb ik
haar ooit eens kunnen observeren. Zij
hield van hem en ik ook toevallig. Als
hij een hekel aan haar had gehad, dan
was het anders verlopen. Dan was ik in
staat geweest een bom op haar huis te
gooien. Dat wil je dan. Maar ik deed
niets, eigenlijk was ik de schuldige."
Passie dus royaal aanwezig. Maar God
fried beperkte zich als geboren versier
der nooit tot éen minnares. Maria weer:
„De helft van die vrouwen lag klau
wend in het gras voor zijn deur." Daar
stond tegenover dat Bomans onveran
derd charmant kon zijn en attent. En
natuurlijk was hij Bomans: onnavolg
baar. Als hij zijn keel schraapte, lag het
volk al in een deuk. Een intellectueel die
humor produceerde voor grote en kleine
hersenen.
In een brief aan Maria rept hij van een
Dickens-lezing. Een vrouw uit zijn ge
hoor komt op hem af en vraagt hoe het
tegenwoordig met meneer Dickens gaat.
Hij beklaagt zich over de roomse cen
suur van de toen zeer katholieke Volks
krant waar hij wel tegen de rooien te
keer mag gaan, maar niet tegen kardi
naal Alfrink. En hij kan geen uitnodi
ging afslaan, hij laat zich, door ijdelheid
gedreven, overal voor strikken. Dan
treurt hij in een brief over zijn schrij-
Maria Gude
versblokkade. De enige literaire lof die
hem deelachtig is geworden geldt zijn
jeugdwerken Erik en Pieter Bas. Gerard
Reve sabelt hem neer. „Geslachtloze
schrijfsels... van de hoofdletter aan het
begin tot en met de punt aan het einde
gelogen. Bij zoveel activiteit ook nog die
kop roosvrij houden, dat lijkt mij een
opgave."
Bomans wil en eist aandacht. En hij
zwabbert als de ware overspelige tussen
plicht en gevoelens. In een brief aan
Maria zegt hij dat hij ontzettend veel
van haar houdt, maar kennelijk niet
voldoende. „Anders zou ik vrouw, huis
en vrienden voor jou verlaten hebben."
En dan: „Ik weet eigenlijk niet goed wat
eerlijkheid is. De voorbeelden die ik zie,
vind ik nogal saai."
Hij schreef haar omdat ze in Zaandam
woonde, 'zowat de enige plaats in Ne
derland waar ik nooit een lezing heb ge
houden.' Als hun liefde begint is hij 34
en zij 22. „Ik dacht - zegt Maria - dat hij
een oude man was, maar hij was bloed-
jong." En Godfried voelt zijn dood na
deren. „Ik wou dat je kon doodgaan
zonder te sterven." Als Maria telefoon
krijgt, houdt de correspondentie op,
maar niet de brievenstroom.
Voor wie de tocht woensdag naar Am
sterdam wil maken, dit is er te koop:
Handgeschreven brieven aan Maria,
dikwijls met de originele enveloppen,
alle gesigneerd, opdrachtexemplaren en
curiosa van de auteur. Correspondentie
over de liefde, het werken voor Elsevier
en De Volkskrant, Pa Pinkelman, zijn
verblijf als journalist in Italië, zijn op
treden als Sinterklaas in Rome, zijn ve
le reizen over de gehele wereld, ansicht
kaarten, nevenactiviteiten, de hokjes
geest in Nederland alsmede illustraties
en foto's. De nummers worden eerst
apart, en vervolgens tezamen geveild.
uit ongenoegen met het b
van de museumdirectie om
mige werken ten toon te st
„Ik zag dat er veel kunstwerk!
bij waren die in de literatuur on
Leonardo nooit zijn genoemd
verdienden het niet hier te wordf
getoond", zegt Ackerman.
Een omstreden tekening is
Lieve Vrouw van de Rotsen,
uit een particuliere collectie a.j
komstig is. Het origineel hangt'
het Parijse Louvre en een tof
in de National Galiery in L
Volgens Ackerman is het
onwaarschijnlijk dat Da Vinei
ze tekening driemaal heeft
maakt en moet het tentoongf
de werk een kopie zijn.
serman, emeritus hoogi
kunstgeschiedenis in Philad'
hia, zet vragen bij de tweebeek
in de expositie. Hoewel Leor"
enkele beelden maakte, is er®
van overgebleven", zegt hij
Het museum erkent overige®
aan de authenticiteit wordt
twijfeld. Op een tekstbord er
de beelden meldt het datnie®
er zeker van kan zijn dat de
den werkelijk door Da Vinei
gemaakt, maar het meent da'1'
erop wijst dat dat wel het ge'
Directeur David Ellis van hetc^
seum in Boston zegt dat he'
bedoeling was de ideeën va®
Vinei te presenteren en
echtheid van zijn werken '®1
cussie te stellen. „Wij rijn!
kunstmuseum. Wij pn0^'*
ideeën en de breedte en
het denken weer te geven va®1
man die echt buitengewoon®1
aldus Ellis.
De tentoonstelling is beha®';
Nederland ook in
Zweden en Oostenrijk te s*
weest. Na Boston
Singapore.
BELGIË FRANS 1
j12.50 Nieuws 13.15 Du bout des
jmagazine 13.40 Highway to Heaven,
14.30 Grand document: Images ir
Pies-La guerre du Vietnam. Deel
15.25 La chanson du siècle (h) 16.35 L
Wstère, serie 17.35 The Fall Guy,
laadserie 18.30 Régions soir 18.50 C
V table, magazine 19.10 Le quoti
Jbes sports 19.30 Nieuws 20.10 L'écra
f°in: Mélanie, Franse tv-film van En
fuel Finkiel 21.45 L'écran témoin: Le
gat, discussie n.a.v. de hiervoor uitge
pen film 23.05 Nieuws 23.30 Javas,
jaanstips (tot 23.45)
BELGIË FRANS 2
Kl5 lei Bla bla 17.10 Highway to
ft serie 18.00 ici Bla bla 19.00 Du
ps ailes, magazine 19.30 Nieuws 2
Jetran témoin: Mélanie, Franse tv
|in Emmanuel Finkiel 21.40 Onbel
J55 Nieuws 22.20 Javas, uitgaan
r'J Ees Schubertiades. Werken
T rt: Mélodie hongroise, uitgevi
P Alan Weiss, piano 22.35 Carte:
[able 22.45 L'hebdo (h) 23.15 La pe
Maliste (tot 23.45)
MO Morgenmagazin 09.00 Tagessi
ML Mona Lisa 09.45 Osteopoi
[ymnastik 10.00 Tagesschau 10.03 V\
Rgel 10.45 Recht in Deutschland 1f
Pgesschau 11.04 Verstehen Sie Spass
Press«ichau 13.00 Tagessi
L M'Ltagsmagazin 13.45 Plusmi
s' economisch magazine 14.00
L u. '4.03 Wunder der Erde:
„®e Bar.in Eisund Schnee (h) 14.45
l5nn t ner Gansemutter, vertellin
Tagesschau 15.03 Wunsch
«-DO Tagesschau 16.03
-.talkshow 17.00 Tagesschau 17.15
-ja9a2ine 17-55 Verbotene Li
L ,!8,25 Marienhof, serie 18.55 Ge
pn Wind
serie 70.00 Tagesschau 2(
l jrder Erde 21.00 Report 21.4C
ten ,!rJpfarrer. serie 22.30 Tages
larhtn, Tatort, politieserie O1
L' ^amn 00.45 Richard Brooks/
L Wl1 "ons-cyclus: Sweet Bird
fth. speelfilm
1 13-45 Gesundl
iFahrtlByton-FünfFreundeaufc
'•35 it/iL j'32 Tdeos Geburtstagsi
V" r ieunH mifeumagazine
Dur^i,H 15.00 Logo, jeugdjoun
SelJKn:aMh)h15-35°alli
'diama Heute 16.05 Telel
OoS2?, 16'10 Vorsicht' F
far Alte mej Abendmagazin 1Ï
is.00 h»,T ,aadserie 1845 Leute Hc
BS? 19,25 WIS°, sociaal-ecc
F rnagazine 20.15 Alte Liebe,
