Hard pond spekt Elsevier Meevaller redt Grolsch van daling winst Bouwgigant Volker lonkt naar Duitsland Punt achter superlage rente is vooral een technische ingreep Geen fabriek Franklin Zevenbergschen Hoek KLM voert vluchten op Forse verhoging van dividend Steeds minder ja-knikkers in Drents landschap Fusie FNV-bonden uitgesteld ECONOMIE KORT Meer aardgas gewonnen in 1996 Sabena boekt verbes van half miljard Brabant Pers misbruikte machtspositie Motorenfabriek Phikps gaat door Recordwinst voor Bayer en Hoechst Nederland eet meer vis KPN tijdelijk volledig eigenaar Caseina DE STEM ECONOMIE A7 iDe laatste controle van gevulde beugelflessen bij Grolsch. 00 ANP Van onze redactie economie Amsterdam - Grolsch heeft een beroerd jaar achter de rug en een weinig florissant jaar voor de boeg. Slechts dankzij een meevaller van 6 miljoen gulden heeft de brouwer vorig jaar nog net een minieme winststijging weten te boe ken. Zonder die eenmalige bate had het Enschedese bedrijf een daling van de winst moeten incasseren. Dit jaar zal de winst lager uitval len dan de 59,9 miljoen waarmee 1996 werd afgesloten. De teleurstellende jaarcijfers en weinig opbeurende vooruitzich ten waarmee Grolsch-bestuurs- voorzitter drs. P. Snoep gisteren in Amsterdam op de proppen kwam, hebben de koers van het beursfonds zware averij bezorgd. Snoep stelde dat de omzet tegen viel, terwijl allerlei kosten ge woon bleven doorlopen. Hij be loofde te gaan werken aan herstel van de balans. Verdere volumegroei enerzijds en meer efficiency anderzijds zullen echter pas in 1998 zoden aan de dijk zetten. Als oorzaken voor de mindere gang van zaken wees hij aan de verzadiging van de biermarkten en het zeer matige zomerweer van 1996. Grolsch liep in het tweede half jaar klappen op. In de eerste zes maanden liep de winst nog met 11 procent op. Over het gehele jaar rolde echter een toename van slechts 1,8 procent uit de bus, na een winststijging met ruim 12 procent (tot 58,8 miljoen gulden) een jaar eerder. Het winstcijfer over 1996 werd nog overeind gehouden door een eenmalige bate. Een niet nader aangeduide partner heeft veel geld neergeteld voor het recht Grolsch te distribueren. Daaraan hield Grolsch na belastingaf dracht 6 miljoen gulden over. Zonder die meevaller was de winst met ruim 8 procent gedaald tot bijna 54 miljoen gulden. Vol gens Snoep zal de winst dit jaar wel hoger zijn dan dat bedrag. De omzet steeg vorig jaar 7,3 pro cent tot 677 miljoen gulden. Die toename was het resultaat van 43 miljoen gulden autonome omzet groei, uitbreiding van het belang in twee Poolse brouwerijen, de aankoop van twee drankenhan dels in Nederland en het uit de boeken schrappen van de eigen Amerikaanse importorganisatie. Grolsch zag vorig jaar de marges krapper worden op de Noord- West-Europese biermarkten. Die worden al enkele jaren geplaagd door verzadiging, wat weer leidt tot verdringing tussen de brou wers en krappere marges. Daar bovenop kwam vorig jaar een ze ker in verhouding tot de tropi sche temperaturen van 1995 slechte zomer. De brouwer deed het volgens Snoep echter zo slecht nog niet. In eigen land kromp de afzet minder dan het marktgemiddelde van 2,1 procent en werd een klein beetje marktaandeel ge wonnen. De hoeveelheid bier die de grens over ging - grofweg de helft van het totaal - groeide sterk, maar in guldens was het effect beperkt. De exportgroei ging namelijk ge paard met aanmerkelijk hogere kosten. Snoep voorzag dat 1997 waar schijnlijk ook geen makkelijk jaar zal worden. Daarbij hield hij de slag om de arm dat zich bij zondere omstandigheden kunnen voordoen en dat het klimaat in Noord-Europa kan meewerken. „Een leuke zomer zou mooi uit komen." Van onze redactie economie Amsterdam - Nederlandse aandeelhouders van het Brits/Ne derlandse uitgeversconcern Reed Elsevier profiteren volop van de waardestijging van het pond sterling: het in guldens uitge keerde dividend over 1996 neemt met 29 procent toe tot 76 cent per aandeel. Britse aandeelhouders krijgen 27,2 pence, een toe name met 11 procent. Hoewel de directie van Reed Elsevier niet uitbundig is over de vooruitzichten voor dit jaar, zul len de Nederlandse uitgevers ook in de eerste helft van 1997 nog de winst opstrijken van het harde pond. Op de Amsterdamse effecten beurs was de reactie niettemin lauw. Ook de aankondiging van een splitsing van het aandeel kon de stemnjjpg niet verbeteren. De koers van Elsevier zakte aanvan kelijk eeijj gulden n$ar 31,50 gul- den. De resultaten van Reed Elsevier werden vorig jaar van ponden naar guldens omgerekend tegen een gemiddelde koers van 2,63 gulden, een dubbeltje meer dan het jaar daarvoor. Momenteel no teert het pond rond 3,07 gulden. Verkoop dagbladen In ponden nam de nettowinst vo rig jaar toe met negen procent tot 603 miljoen (1,586 miljard gul den). De omzet van bestaande ac tiviteiten nam met vijf procent toe tot 3.381 miljoen pond (8,9 miljard gulden). De verkoop van de Dagbladunie (NHC Handelsblad, Algemeen Dagblad, Brabants Nieuwsblad) zorgde per saldo echter voor een daling met 7 procent ten opzichte van 1995. De marge (brutowinst ton opzichte van de omzet) steeg met 2,6 punt tot 25,3 procent. De Reed Elsevier-directie hield gisteren voor wat betreft de re sultaten in 1997 een slag om de arm, omdat veel geld gestoken wordt in de verdere ontwikkeling van nieuwe elektronische en an dere uitgaven. Voor de korte ter mijn remt die inspanning de winstgroei. Bijna eenvijfde deel van de omzet 0Ervan Reed Elsevier kijipt nu uit elektronische uitgavep, zoals de t Amerikaanse databanken Lexis/Nexis en een gtöot aantal specialistische uitgeverijen. Op overnamepad Hoewel de komende jaren het grootste deel van de informatie nog op papier zal worden ver spreid, wint de elektronica voort durend terrein. Reed Elsevier heeft de organisatie daarop al in gesteld en heeft met het oog daar op ook geïnvesteerd in systemen en specialistisch personeel. In 1996, licht de directie toe, was de aandacht van het management vooral bij het waarborgen van de groei van bestaande activiteiten en het bekwamen van de organi satie in het elektronisch uitgeven. Niettemin gaf het concern 316 miloen pond uit aan overnames. In de eerste twee maanden van het nieuwe jaar is op dit front al weer 150 miljoen pond besteed. In Schoonebeek verdwijnen steeds meer ja-knikkers uit het landschap. De oliewinning op deze wijze is stopgezet en daardoor liggen veel ja-kmkkersiweg te roesten, iiaii/u..-. Oi.vR triton .jü.iuqmoj IOJ no)i I1BV ,199.1 foto anp www a oo mwAw»- j -a j;; i M|r"B rv *•- 'j i Utrecht (anp) - De fusie van de vier FNV-bonden tot één grote markt- oond wordt twee maanden uitgesteld, tot 1 maart 1998. Met het uitstel "open de besturen van de vier bonden de onrust onder het personeel weg te nemen. Er komt meer tijd om de definitieve fusievoorstellen te beoordelen en waar nodig aan te passen. Tijdens de voorbereidingen ™jgt het personeel meer inspraak. Do ondernemingsraad van de Vervoersbond heeft een procedure bij de ondernemingskamer, die vandaag zou dienen, opgeschort. De OR wil- daarmee meer tijd afdwingen. De definitieve intrekking volgt als concessie van werkgeverskant zwart op wit staat. De OR van de Vervoersbond vindt de tijd nog steeds krap en vindt dat werkgroepen die de fusie voorbereiden te eenzijdig zijn samenge teld. Ook wil de OR dat er al een sociaal plan ligt voordat werkgroe- Pffl van start gaan. Bussum (anp) - Volker Stevin kijkt samen met zijn fusie partner Kondor Wessels voor al naar Duitsland. Dat land biedt ondanks de hoge werk loosheid volop kansen. Volker Stevin, de grootste van het tweetal, hoopt te profiteren van de kennis bij Kondor Wessels over de Duitse markt. Kondor denkt op zijn beurt te kunnen groeien door de sterke schouder van Volker Stevin. Volker-bestuursvoorzitter A. van Baardewijk kijkt samen met Wessels gretig naar de Bondsre publiek. Van Baardewijk kan profiteren van de kennis en de markt die het veel kleinere Kon dor Wessels al in Duitsland heeft opgebouwd. Kondor bouwt per jaar vijf- tot zeshonderd woningen, vooral rond Berlijn. „Het is zoals de zangeres Hildegard Knef zingt: ik heb een koffer in Berlijn staan," aldus Kondor-bestuursvoorzitter H. Hazewinkel. Hij heeft geen last van de slechte gang van zaken in de Duitse bouwwereld. De woningen tot een prijsklasse van 3,5 ton verko pen goed en de vraag naar grote projecten blijft bestaan. Het samengaan met Volker Ste vin zorgt ervoor dat Kondor meer aanzien heeft en dus op termijn Voorzitter A. van Baardewijk (rechts) van de raad van bestuur van Volker Stevin geeft een toelichting op de voorgenomen samen werking met Kondor Wessels. Links grootaandeelhouder H. J. Ha zewinkel van Kondor Wessels. foto anp ook meer orders kan binnenha len. „In Duitsland speelt de macht van het getal. Als we als Kondor Wessels in Duitsland aan tafel zitten, waren we slechts een middelgroot bedrijf," zegt Haze winkel. De twee firma's, samen goed voor een omzet van bijna 4 miljard gulden, gaven gisteren een persconferentie, nadat het fusienieuws één dag eerder was uitgelekt. „Dit is een perfecte fit," vindt Van Baardewijk. Hij is ervan overtuigd dat de twee, die in de toekomst verder gaan onder de naam Volker Wessels Stevin, fu seren. „Voor 90 procent of meer is het zeker dat we samengaan. We zitten hier te glimmen," zegt hij. De werknemers hoeven niet bang te zijn voor synergie-effecten. Arbeidsplaatsen gaan niet verlo ren, verzekert Van Baardewijk. Kondor Wessels, officieel een beursgenoteerd bedrijf, maar op de achtergrond gecontroleerd door grootaandeelhouder D. Wessels, zocht Volker Stevin be gin dit jaar op. Kondor Wessels moest een keuze maken om door te gaan in de toekomst. Ondanks het feit dat Kondor vol gens Hazewinkel aan 'intern on dernemerschap' deed, beter ren deerde dan de branche en 'voor het peleton uitfietste', was steun nodig. Begin dit jaar kwamen Volker en Kondor voor het eerst bijeen. Volgens Van Hazewinkel beston den er eerst aarzelingen over Vol ker, die toch ruim twee keer zo groot was als zijn in Rijssen ge vestigde firma. „Zorgt een fusie niet tot verlies van kracht en identiteit?" aldus Hazewinkel. Volker Stevin bleek toch een perfecte partner te zijn: „Er bestaat zoveel begrip voor onze positie. Sommigen zouden dit zien als een overname, maar de macht van het getal telt niet bij Volker. Dit is een echte fusie waar de wederzijdse input geho noreerd wordt," concludeert hij dan ook. Als de gigant ontstaat, bezit het in elk geval een nieuwe grootaan deelhouder. D. Wessels, die Kon dor grootmaakte, krijgt na het ruilen van zijn Kondor-stukken in die van Volker Wessels Stevin een belang van ongeveer 15 pro cent. Die kan hij elk moment ver kopen, want afspraken om de aandelen een bepaalde tijd vast te houden, zijn niet gemaakt. Door Louis van de Geijn DAT WAS even geleden: de offi- oèle rente in Nederland gaat omhoog. De grafiek die de ontwikkeling vanaf 1991 weergeeft, vertoont "en lange afdaling. Vanaf een "oogtepunt' van 9,25 procent aafl het eind van 1991 is de voor- fohotrente met stapjes van een Kwart en een half procent in het oorjaar van 1996 op een histo- sch laagterecord van twee pro- uitgekomen. Begin deze eok maakte dan een verhoging dj y ka^ Pun* een einde aan De Nederlandsche Bank heeft s hoedster van de gulden een S £elijk overzichtelijke Wa m°et °Pk°men voor de <WT Van ^den verhou- andere muntsoorten en NoFI dat de koopkracht van de euerlandse munt intact blijft. De verhoging van de voorschot rente, het bodemtarief van de geldmarkt, heeft in dit geval vooral te maken met de 'externe' waarde van de gulden, en in het bijzonder met de verhouding tussen de gulden en de Duitse mark. Het Nederlandse monetai re beleid is al sinds jaar en dag afgestemd op dat van de Bun desbank. Meestal betekende dat dat de Nederlandse rente een fractie boven de Duitse zat. In 1996 werd dat anders: de Duitse economie kreeg het moei lijk, de Nederlandse draaide on verstoorbaar door. Daardoor kon de centrale bank zich ver oorloven het bodemtarief van de geldmarkt een tikje onder het Duitse disconto te houden. Aan die luxe is nu dus een eind gekomen. De valutahandel heeft de laatste tijd weer meer ver trouwen in de mark, omdat er te kenen zijn van economisch her stel. Van de weeromstuit raakte de gulden daardoor wat in de verdrukking. De koers van de Nederlandse munt kwam vlak voor en na het weekeinde ge vaarlijk dicht bij de zogenaamde spilkoers, de middelste waarde verhouding in het Europese geldsysteem. De Nederlandsche Bank heeft zich voorgenomen de gulden on der die spilkoers te houden om geen enkele twijfel te laten be staan bij valutahandelaren over de bedoelingen van het Neder landse monetaire beleid. Want vertrouwen scheelt in de rente die de Nederlandse Staat bij voorbeeld moet betalen voor nieuwe leningen. Bijna twee we ken geleden werd daarom al de beleningsrente, een tarief dat de banken voor het opnemen van extra kredieten bij De Neder landsche Bank in rekening wordt gebracht, met enkele tien den van een procent verhoogd. Maandag werd dit tarief vervol gens naar 2,9 procent opgetrok ken, nog eentiende punt verwij derd van het vergelijkbare Duit se tarief, de reporente. Belangrijker is de voorschotren te, waarmee de centrale bank de prijsvorming op de geldmarkt stuurt. Dat tarief is nu weer te rug in het spoor van de Bun desbank, zoals dat in de normale verhoudingen ook 'hoort'. De koers van de gulden was gisteren dan ook alweer op een enigszins veilige afstand van de spilkoers. De ingreep op de geldmarkt had dus vooral een technische ach tergrond, waarvan de gevolgen normaal gesproken ook binnen de valutahandel zouden moeten blijven. Sommige financiële analisten willen er echter ook een signaal in zien dat De Neder landsche Bank zich wat zorgen maakt over de opkruipende in flatie en dus ook aan de 'interne waarde' van de gulden heeft ge dacht. De bank zelf laat zich daar niet over uit. Misschien is in de financiële markt ook alleen maar de wens de vader van die gedachte. Want juist daar, en met name op de aandelenmarkt, zijn de prijzen inmiddels wel ge vaarlijk hoog opgedreven. Een beheerste correctie, al is het maar op basis van een veronder stelde opvatting van De Neder landsche Bank, zou geen kwaad kunnen. Dat geldt in zekere zin ook voor de huizenmarkt. De geldmarkt (waar 'kort' geld omgaat) heeft op zichzelf weinig te maken met de kapitaalmarkt, waar onder meer de hypotheekrente wordt bepaald. Maar de rente-trend breuk zou toch een teken kunnen zijn dat ook de 'lange' rente de neiging heeft te stijgen. Of de economie van vlees en bloed zich werkelijk iets aan trekt van het rentestapje is ech ter zeer de vraag. Het geld wordt alleen maar een pietsje minder goedkoop, maar de ondernemers hebben er intussen nog steeds zin in en de consumenten niet veel minder. Als er al de nood zaak zou zijn om de bedrijvig heid af te remmen met het oog op ontluikende inflatie, dan moet De Nederlandsche Bank wel uit een ander vaatje tappen om die stemming te beïnvloeden. Daar stuit de bank echter weer op de beperkingen van het Ne derlandse monetaire beleid, in de schaduw van de Bundesbank. En die heeft voorlopig wel ande re zorgen dan afremming van de economie. Den Haag - Nederland heeft vorig jaar 14,4 procent meer aardgas gewonnen dan in 1995. De aardolieproductie daalde in dezelfde periode met 17,5 procent, blijkt uit cijfers van het Staatstoezicht op de Mijnen. De aardgasproductie in Nederland bedroeg in 1996 89,6 miljard kubieke meter. Dat is 11,43 miljard kubieke meter meer dan het jaar ervoor. Vooral uit de gasbellen onder het vaste land werd meer gas gepompt. Brussel - De Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena heeft vo rig jaar een verlies geboekt van 487 miljoen gulden. Een jaar eer der bedroeg het verlies 88 miljoen gulden. Swissair, dat sinds 1995 bijna de helft van de maatschappij in handen heeft, zegt ernstig teleurgesteld te zijn door het slechte resultaat. De samenwerking gaat echter door, aldus de Zwitsers. Sabena vervoerde vorig jaar minder passagiers dan verwacht. Den Haag - Brabant Pers, dat in Oost- en Midden-Brabant dag en nieuwsbladen uitgeeft en evenals De Stem eigendom is van VNU, heeft misbruik gemaakt van zijn economische machtsposi tie door advertenties te weigeren van Frematel. Dat staat in een brief van de directeur marktwerking van het ministerie van Eco nomische Zaken aan de uitgever. Frematel bood tweedehands auto's aan via Internet en was voor het adverteren in de regio Eindhoven aangewezen op Brabant Pers, dat in de adverteerder kennelijk een concurrent zag op de advertentiemarkt. Frematel is inmiddels ter ziele. Dordrecht - Philips doet zijn motorenfabriek in Dordrecht over aan de leiding van de vestiging. Philips Components heeft met het management van het Dordtse bedrijfsonderdeel een principe overeenkomst gesloten over verzelfstandiging. De 143 medewerkers kunnen volgens Philips in de nieuwe onder neming aan de slag. Het is de bedoeling dat hun arbeidsvoor waarden zoveel mogelijk gelijk blijven. Daarover is nog overleg gaande met bonden en ondernemingsraad. Frankfurt/Leverkussen - De Duitse chemie- en farmaconcerns Hoechst en Bayer hebben vorig jaar een recordwinst geboekt. Hoechst, met een grote vestiging in Vlissingen, heeft in 1996 een winst voor belasting van bijna 5,3 miljard mark geboekt, een ver betering van 29 procent ten opzichte van 1995. Wel was bijna de helft van de winst, 2,5 miljard mark, te danken aan het afstoten van bedrijfsonderdelen en belangen. Het nettoresultaat klom met 24 procent tot 2,8 miljard mark. De omzet ging met 2 procent om hoog naar 50,9 miljard mark. Bayer, met een grote vestiging in Antwerpen, maakte eveneens een recordwinst bekend. Het Duitse chemie- en farmaconcern haalde over 1996 een winst voor belastingen van 4,5 miljard mark. Dat is 6,7 procent meer dan in 1995. Rijswijk - De visconsumptie zit in de lift. Nederlanders verorber den vorig jaar 5 procent meer vis dan in 1995. Het aantal huis houdens dat geregeld vis eet, bleef onveranderd hoog (90 pro cent). Verse mosselen, garnalen en zalm zijn belangrijke 'groei ers', aldus het Nederlands Visbureau. De gunstige ontwikkeling voor de vissector kwam vooral ten goe de aan de supermarkten, die hun omzet in visproducten met een derde zagen groeien. Viswinkels en -kramen deden minder goede zaken. Consumenten kwamen er minder vaak over de vloer en bo vendien kochten ze kleinere hoeveelheden. - Koninklijke PTT Nederland (KPN) is volledig naap geworden yan kabelexploitant Casqflp&„,Yjg jjoghtermaat.- schappij Vision Networks heeft KPN het resterende belang van 22,56 procent van de zenderorganisatie Nozema en 0,75 procent van de omroeporganisaties Avro, KRO en NCRV overgenomen. Casema is met 1,25 miljoen aansluitingen de grootste maatschap pij in Nederland. Van lange duur zal het 100-procentsbelang in Casema niet zijn, omdat KPN heeft aangekondigd zijn kabelactiviteiten volledig te willen verkopen. Aanleiding hiervoor is het besluit van minister Jorritsma van Verkeer en Waterstaat. Die bepaalde eind vorig jaar dat KPN zijn meerderheidsbelang van bijna 77 procent moet terugbrengen tot 20 procent. Van onze verslaggever Raamsdonskveer - De Franklin Holding uit Raamsdonksveer gaat definitief niet over tot aankoop van de voormalige Campi- na-fabriek in Zevenbergschen Hoek. Franklin, producent van dierge neesmiddelen en toevoegingen voor veevoeders, was in januari vorig jaar met DMV/Campina tot overeenstemming gekomen over de overname van de fabriek en het terrein. Daarbij werd het voorbehoud gemaakt dat de (mi- lieu)vergunningen rond zouden komen. Dat laatste is na vele po gingen niet gelukt. Franklin wilde in Zevenberg schen Hoek de activiteiten onder brengen die nu nog verspreid zijn over drie plekken: Raamsdonks veer, Weert en het Ierse Trim. Er zouden circa honderd mensen ko men te werken. Het bedrijf ging vooruitlopend op de verhuizing begin vorig jaar al snel van start met het aanpassen van de fabriek. „We zijn te hard van stapel gelopen. We gingen er te makkelijk vanuit dat de ver gunningen wel rond zouden ko men," zegt een woordvoerder. In totaal investeerde Franklink circa een miljoen gulden in de fa briek. Dat bedrag gaat niet hele maal veloren, omdat de appara tuur overgebracht wordt naar andere vestigingen van Franklin, maar de woordvoerder schat dat er 'toch enkele tonnen' verloren zijn gegaan door het afketsen van de deal. Franklin blijft voorlopig over meerdere locaties verspreid zitten. Binnen enkele maanden hoopt het bedrijf een vierde ves tiging op te starten in Waspik, waar onder andere veevoer-addi- tieven gemaakt zullen worden. Op de lange termijn hoopt het be drijf wel een geschikte locatie te vinden om alle activiteiten te concentreren. Amstelveen (anp) - KLM gaat het aantal vluchten de komende zomer met 8 procent uitbreiden, vergeleken met het zomerprogramma van vorig jaar. Het aantal nieuwe vluchten is in feite nog meer dan 8 pro cent, want de luchtvaartmaatschappij stopt met het vliegen op een aantal minder rendabele routes. Nieuw in het programma is de bestemming Abidjan in Ivoorkust. De ze vlucht vindt tweemaal per week plaats. Al eerder maakte KLM be kend dat ook Newark bij New York als nieuwe bestemming wordt op genomen. Deze route exploiteert KLM samen met Northwest Airlines. Voor betere aansluitingen in Zuid-Afrika gaat KLM samenwerken met de Zuid-Afrikaanse luchtvaartmaatschappij Sun Air. KLM stopt komende zomer met vluchten op Colombo (Sri Lanka), Co nakry (Guinee) en Khartum (Sudan). Binnen Europa stopt KLM met vliegen tussen Schiphol en Birmingham. Voortaan verzorgt KLM's partner Air UK de vluchten op deze route. De uitbreiding van het aantal KLM-vluchten betreft vooral het op voeren van de frequentie op bestaande routes. Bestemmingen waar KLM vaker naar toe gaat zijn: Atlanta, Los Angeles, Detroit, Toronto, Vancouver, Johannesburg, Mexico, Manilla en Kuala Lumpur. De grote belangstelling voor het bezoeken van de Nederlandse Antillen en Aruba leidt ertoe dat het aantal vluchten in juli en augustus stijgt naar 27 per week. DONDERDAG 13 MAART

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 7