KLEDING
'Jerry Maguire' mooie
en amusante film
Moderne filmkunst staat dicht bij religie
YAMAHA
TRACTIE!
CORSA
DE STEM
tart a.s.
15 maart
POND
collectie
Illusies
D4
Het goede
Heelal
Tom Cruise vindt schuilplaats voor de storm
kt«n
in
ur*n
sens
sn
snde
2238 F: (0115)563033
MOTOBEN
(Zeeuws-Vlaanderen)
SCOOTERS
(Zeeuws-Vlaanderen)
indag t/m zaterdag van
jpavond tot 21.30 uur)
AX Terneuzen
7779
spoort)
uurlijk De Stem.
wdorp tot New York.
iderland elkaar
Geloven
Door Marjan Mes
Magie en illusie horen bij de
cinema. Daar is het bij uitstek
het medium voor. Wat in het
echte leven niet kan, kan op
film immers wel. Mensen die
in monsters veranderen, we
reldsteden die ogen als een fu
turistische hel, stadjes met de
zachte glans van het verloren
paradijs, UFO's die op aarde
neerdalen; het filmbeeld staat
voor niets. Maar religieuze
openbaringen en mystieke
wonderen... daar hield de cine
ma zich tot voor kort slechts
sporadisch mee bezig.
Nu cineasten de afgelopen jaren
alle denkbare slechtheid van de
van God los geslagen mensheid in
beeld hebben gebracht, waarbij
een massamoordenaar als Henry
a serial killer het voorlopige diep
tepunt was, voelen sommige film
makers weer de behoefte om niet
alleen het kwade maar ook het
goede in de mens aan de orde te
stellen.
De films van deze regisseurs heb
ben steeds vaker een onmisken
baar religieuze en mystieke in
houd, waarbij verlossing van het
kwaad bovennatuurlijke propor
ties krijgt. Is God terug in de cine
ma? Een ingewikkelde vraag,
want is God eigenlijk wel terug in
onze samenleving?
Een inslechte, door en door cor
rupte politieman die een visioen
van Christus krijgt en zodoende
gelouterd wordt in Bad Lieute
nant. Een jonge gelovige vrouw
die haar lichaam aan weerzin
wekkende mannen opoffert ten
1 behoeve van haar invalide echt
genoot, die wonderbaarlijk ge
neest in Breaking the Waves', twee
religieus geladen wonderen zijn
het, die ondanks het element van
gruwel en religieuze kitsch de kij
ker enorm aangrijpen.
De betrokken regisseurs, Abel
Ferrara en Lars von Trier, zijn al
lebei katholiek. De Italiaanse
Amerikaan Ferrara is weliswaar
niet meer praktiserend, maar de
Deense jood Lars von Trier, be
faamd om zijn eveneens mystieke
films Europa en The Kingdom,
heeft zich vrij recent, als volwas
sene dus, room-katholiek laten
dopen, omdat hij van de symbo
liek en het ritueel houdt. Voor de
ze Deen is de filmkunst een reli
gieus medium omdat filmen voor
hem een vorm van magie is, het
doen geloven in het onmogelijke.
De psycholoog Jacques Janssen
constateert in het blad Psycholo
gie een herwaardering van de re
ligie in de gedaante van een 'heil
zame illusie'. En waar kan deze
'heilzame illusie' beter tot zijn
recht komen dan in de cinema, de
belangrijkste vormgever van illu
sies in onze cultuur.
Theologe en filmdeskundige Mar-
jeet Verbeek volgt de nieuwe ci
nema op de voet: „Het verminder
de geloof in het vooruitgangsden
ken heeft onder meer tot gevolg
dat het geloof in de menselijke
macht om het goede te realiseren
is afgenomen. In de filmkunst zie
je de laatste jaren een pessimisti
sche wedergeboorte van het
kwaad, in niet zelden duivelse
verschijningsvormen.
«Tegelijkertijd zien we ook
films," aldus Verbeek, „die een
religieus verlossingsperspectief
bieden op het kwaad: het kwaad
ls er, zal nooit helemaal verdwij
nen, tnaar er bestaat ook nog zo
iets als (goddelijke) genade, die
een mens de vrijheid biedt om
weer op het spoor van het
mysterie
DONDERDAG 13 MAART 1997
Scène uit de in 1988 fel omstreden speelfilm 'The Last Temptation of Christ' van Martin Scorsese, met Willem Dafoe als Christus en Barbara Hershey (rechts) als Maria
Magdalena, zijn gedroomde bruid.
te komen."
Als voorbeeld noemt ze films als
Pulp Fiction, Bad Lieutenant,
Cape Fear en Trainspotting. Alle
maal uiterst gewelddadige films,
waarin de misdadigers of gestoor
de en verslaafde hoofdfiguren in
min of meerdere mate genade en
verlossing ten deel vallen, waarin
boete wordt gedaan of het kwaad
vergolden wordt.
Harvey Keitel is als verslaafde,
corrupte, ex-katholieke politie
man in Bad Lieutenant nog een
grotere zondaar dan de meedo
genloze criminelen die hij ver
volgt. Hij krijgt een les in verge
ving van een op het altaar wreed
verkrachte non, die weigert de
namen van haar verkrachters te
noemen en wordt gelouterd door
een visioen van Christus die van
zijn kruis stapt en hem vergeving
schenkt voor zijn misdaden.
Marjeet Verbeek heeft het over
'de renaissance van het goede in
de speelfilm'. „Steeds vaker
wordt juist ook het goede naar
voren geschoven in films. Niet als
een goed dat de samenleving pro
duceert, maar een goed dat men
tegen de stroom van de samenle
ving in weet te realiseren, onge
acht de tegenstand die men on
dervindt."
„Soms zit aan deze films," con
stateert zij, „een religieus aspect,
zoals in Breaking the Waves
waarin het wonder van de op
standing door Lars von Trier on
bevangen wordt verbeeld." Kri
tiek heeft de theologe echter ook
op deze succesfilm. De zich bo
venmenselijk voor haar man
opofferende Bess doet haar teveel
denken 'aan een vrouwbeeld dat
weliswaar veel recensenten lijkt
aan te spreken, maar dat mij te
veel herinnert aan zich totaal
voor mannen opofferende vrou
wen uit een toch wel duister reli
gieus verleden."
De theologe, die o.a. filmcursus
sen geeft aan maatschappelijke
hulpverleners en religieuzen,
spreekt graag van 'de goddelijke
bios'. „Kijken naar een goede film
in een duistere bioscoopzaal biedt
wat de kerk mensen vroeger mis
schien bood. Als in een magisch
ritueel met geest, lichaam en ziel
deel hebben aan machtige verha
len die getuigen van de diepste
spirituele mogelijkheden waar
over de mens beschikt."
Lang geleden lijkt het dat de ci
nema zich nog bezig hield met de
worsteling met het geloof. De
Zweed Ingmar Bergman schiep
zijn grote meesterwerken eind ja
ren vijftig, begin zestig toen de
mens in een crisis belandde door
zijn twijfel aan het bestaan van
God. Bergman maakte een film
trilogie over het afnemend Gods
vertrouwen, waarvan het slot
deel, De Grote Stilte uit 1965, nog
altijd een van de mooiste zwart-
witfilms is aller tijden. Twee
vrouwen en een kind in een geïso
leerd hotel in een stad waar blijk
baar net een oorlog is uitgebro
ken, wreed overgeleverd aan een
zaamheid, vergeefs verlangen
naar liefde en angst voor de dood.
Hoeveel minder interessant wa
ren dan al die zoetelijke, wezenlo
ze speelfilms over het leven van
Christus, zoals die gedurende de
hele filmgeschiedenis incidenteel
werden gemaakt. Zelfs The Last
Temptation of Christ van nie
mand minder dan Martin Scorse
se wist in 1988 hoofdzakelijk aan
dacht te trekken door het (ver
meend) aanstootgevende karak
ter. Scorsese is de Amerikaanse
regisseur (en ex-priester) die met
zijn schuld-en-boete-thema's in
gewelddadige films als Mean
Streets, Taxidriver en Raging
Buil filmgeschiedenis heeft ge
schreven.
Op het laatste half uur na was De
laatste verzoeking van Christus
een saaie, op de voet gevolgde
evangelie-verfilming, vol met
wonderdoeningen uit de 'speciale
effecten'-trucendoos van Hol
lywood. Alleen het visioen van de
gekruisigde Christus over een ge
zinsleven met Maria Magdalena
aan zijn zijde (en in zijn bed) gaf
de film nog iets aandoenlijks.
Het was dit seksuele aspect,
waartegen fundamentalistische
christenen in Amerika maar ook
in Nederland fel protesteerden,
hoewel Scorsese zijn Jezus, nadat
deze de verlokking van het
'kwaad' had kunnen weerstaan,
gewoon aan het kruis liet sterven.
Nee, dan Het Evangelie van Mat-
theus van Pasolini uit 1964, naar
mijn smaak de enige ontroerende
speelfilm over het leven van
Christus. Pasolini liet een tra
gisch mens zien, die leed onder
zijn onmenselijk grote opdracht.
Het was een uiterst sober en op
recht filmikoon in zwart-wit, met
amateurspelers van het Italiaanse
platteland en aangrijpend muzi
kaal begeleid door fragmenten uit
Bachs Matthaüs Passion.
De tijd van de realistische Jezus-
film lijkt (voorlopig?) voorbij. Wel
was er onlangs nog die door het
publiek zeer gewaardeerde Britse
film Priest, een bijna ouderwets
pathetisch drama, waarin een En
gelse priester worstelde met zijn
homoseksualiteit, het kerkelijk
gezag en het biechtgeheim.
In de huidige cinema worstelt
men over het algemeen al lang
niet meer met het geloof en be
treurt men evenmin zijn ongeloof,
maar wil men graag geloven in
mysterieuze, bovenzinnelijke
krachten. In zijn bizarre zieken-
huis-'soap' The Kingdom laat
Lars von Trier een oude vrouw na
haar dood communiceren met een
vriendin, alsof het de doodge
woonste zaak van de wereld is.
Het is even onzinnig, magisch als
vertroostend.
Een van de weinige grote cineas
ten van deze tijd die zich echt se
rieus bezig hield met de worste
ling van moderne mensen met
hun geweten was de inmiddels
overleden Pool Krzystof Kies-
lowski. In zijn briljante tiendelige
filmserie Dekalog wist hij de be
tekenis van De Tien Geboden
voor het handelen van mensen
van nu herkenbaar en intiem over
te brengen. Kieslowski geloofde
dat mensen hun lot in eigen han
den kunnen nemen, voorwaar
geen sinecure. Mystiek schuwde
hij evenmin omdat hij tevens ge
loofde in het toeval dat een men
senleven kan sturen, zoals in de
trilogie Trots Couleurs: Blue,
Blanc, Rouge en La double vie de
Véronique.
Science fictionfilms en horror
films hebben altijd al een binding
gehad met religieuze thema's. In
talloze sf-films komen uit het
heelal het buitenaardse kwaad of
FOTO ARCHIEF DE STEM
goede om de mensheid een les te
lezen, zoals in Close encounters of
the third kind en ET. Recent nog
in Independence Day, waarin ko
lossale, buitenaardse ruimtesche
pen de verloederde Amerikaanse
steden dreigden te vernietigen.
Buitenaards en bovenzinnelijk,
zonde en straf, schuld en boete; in
de fantastische film hebben ze
vanouds veel met elkaar te ma
ken.
In veel hedendaagse films zie je
christelijke symbolen terug, die
hun eigenlijke betekenis al heb
ben verloren. Zoals in de nieuwe,
videoclipachtige Romeo Julia-
interpretatie van Baz Luhrmann.
De hartbrekende liefde tussen
twee eigentijdse tieners en de
harde actie van hun rivaliserende
maffiafamilies in een fictieve
Zuidamerikaanse badplaats is ge
drenkt in sacrale beelden.
Een kathedraal vol brandende
kaarsjes, oplichtende neon-krui-
sen, bidprentachtige kitsch-tafe-
relen en vuurwapens die de beel
tenis dragen van Maria, de Heili
ge Moeder, suggereren in deze
modieuze actiefilm met de taal
van Shakespeare veel 'katho
lieks'. Maar of dat nu een teken is
van de terugkeer van God in de
moderne filmkunst? Ik geloof er
niets van.
Dat een aantal moderne, westerse
cineasten op overrompelende wij
ze teruggrijpt naar christelijke
thema's kan echter niet worden
ontkend. (Film)kunst en religie
staan in onze tijd misschien wel
dichterbij elkaar dan religie en
dagelijks leven. Mystiek in de
(film)kunst; het is misschien een
troost in een door en door materi
alistisch tijdperk.
P°or Jos Kessels
'belter from the storm'. Met dit mooie
I ,^;an Bob Dylan over een louteren-
e ïefde aan het eind van de donkere
ronnel eindigt regisseur Cameron Crowe
If toePasselijk zijn bijzonder goede en
"risante film Jerry Maguire.
mui! over bee^ veel dingen; over de
g ahonger en het egoïsme, over de
oordende concurrentie op de werk-
de vercommercialisering van
i het Hl' ?ver vergaande ego-tripperij en
net hielen likken van de zakelijke omge-
g, over getrouwd zijn met het werk én
i wlfT nog veel meer> met als terug-
daaraan loyaliteit en het gebrek
b,egült met een memo van Jerry
toom/6 m Cruise)> een van de jonge
F* bedriif>
schriift a »yu be§eleidt. Daarin
®ewnJf'r-, bedrijf de Wanten
omdi»kiZOU m°eten bijstaan en
i uitdunt u 8 Chentèle 00k zou m°eten
lp -Hij oogst applaus onder col
lega's, maar een groot stilzwijgen volgt
als hij prompt wordt ontslagen.
Vol bravoure verkondigt Jerry dat hij
zelf een bedrijf gaat beginnen en pro
beert vergeefs collega's over te halen
hem te volgen. Alleen de secretaresse
Dorothy (Renee Zellweger) gaat met
hem mee, uit idealisme. Al snel merkt
Jerry dat beloften niet tegen de macht
van de dollar bestand zijn. Hij wordt
openlijk belazerd door mensen waarvan
hij dacht dat het vrienden waren.
Behalve Dorothy blijft slechts één spor
ter Jerry trouw, de zwarte football-spe-
ler Rod Tidwell (Cuba Gooding Jr.).
Aanvankelijk tegen wil en dank, omdat
Jerry de enige is die hem gouden bergen
beloofd heeft. 'Show me the money'
roept Tidwell maar steeds. Als Jerry een
verhouding begint met Dorothy lijkt het
tij te keren, maar dat is voorlopig slechts
schijn.
Jerry Maguire was in Amerika een groot
succes en dat dankt de film echt niet al
leen aan de aanwezigheid van Tom Crui
se. De film valt op komische en intelli
gente wijze de Amerikaanse Droom aan,
maar bevestigt die tegelijk. Dat gebeurt
op diverse niveau's. Jerry is een all-
American boy, die denkt alles te kunnen
bereiken, maar niet gerekend heeft op de
hardheid van het zakenleven. Collega's
laten hem genadeloos vallen, sporters
vinden geld belangrijker dan vriend
schap en zijn vriendin uit de gloriejaren
ziet' hem niet meer staan.
Jerry Maguire ontving maar liefst vijf
Oscar-nominaties, onder andere voor de
beste film, het beste scenario, de beste
acteur (Tom Cruise) en de beste manne
lijke bijrol (Cuba Gooding Jr.). Op deze
nominaties valt weinig af te dingen,
hoogstens op die van Tom Cruise, omdat
hij in alle scènes met Cuba Gooding Jr.
weggespeeld wordt door de zwarte ac
teur.
I 'Jerry Maguire' van Cameron Crowe draait in Casino
3 in Breda, City in Roosendaal, Cinemactueel in Ber
gen op Zoom, De Koning van Engeland in Hulst,
Heuvelpoort 2 in Tilburg.
Tom Cruise en Renee Zellweger in 'Jerry Maguire'.
Maborosi is een mooie Japanse film over een jonge vrouw die
achtervolgd wordt door gevoelens van verdriet, eenzaamheid
en onheil na de zelfmoord van haar man. Ook als ze is her
trouwd en verhuisd. Ze vindt de kracht om verder te leven door
de schoonheid van de natuur en de zee in deze om zijn bijzon
dere fotografie in Venetië bekroonde speelfilm van Hirokazu
Kore-Eda. (Chassé Cinema in Breda)
Portrait of a lady van Jane Campion is het beeldschoon ogen
de, maar dramatisch weinig invoelbare portret van een jonge,
19e eeuwse Amerikaanse (Nicole Kidman) in Engeland die onaf
hankelijk wil zijn en haar ondergang tegemoet gaat in een hu
welijk met een egoïstische Amerikaanse kunstenaar in Rome
(John Malkovich). (Chassé Cinema Breda)
Filmtheater Oosterhout vertoont zaterdagavond Beautiful
Thing van Hettie Macdonald, een even realistische als vrolijk
idyllische film over een jeugdige homoliefde in een roddelzieke
Londense arbeidersbuurt.
De maandagavond-klassieker in Chassé Cinema Breda is op 17
maart Blind Chance, waarin de Poolse regisseur Krzysztof Kies
lowski drie mogelijke versies van het leven van een jongeman
liet zien. Het toeval bepaalt in deze complexe film voor een be
langrijk deel de levensloop van deze Witek.
Het tiener-filmfestival Kids begint vandaag in Chassé Cinema
Breda met Angels with dirty faces van Michael Curtiz ('Casa
blanca') uit 1938, waarin een groep jongens slachtoffer wordt
van het criminele voorbeeld van een door hen bewonderde
gangster. Verder volgen: de mooie Duitse film Die Brücke van
Bernard Wicki uit 1959, het omstreden Kids van Larry Clark uit
1995, Rebel without a cause van Nicholas Ray uit 1958 met
het idool James Dean en If van Lindsay Anderson uit 1968 over
kostschoolellende (Engels gesproken, niet ondertiteld). Het fes
tival biedt een historisch overzicht van hoe pubers en hun speci
fieke problemen en leefwereld door de cinema werden beke
ken.
Filmclub Cinema Paradiso vertoont Le Huitième Jour, de
mooie, aandoenlijke en geestige film van de Belg Jaco van Dor-
mael over de vriendschap tussen een overwerkte zakenman en
een mongool. Maandag en dinsdag in Cinemactueel in Bergen
op Zoom, woensdag in City in Roosendaal.
BERGEN OP ZOOM
Cinemactueel 1-2-3 -Jerry Maguire - Space Jam - Ransom -101 Dalma
tians - Metro
Cinema Paradiso - Le huitième Jour
Roxy 1 - The Relic -101 Dalmatiers
Roxy 2 - Space Jam
BREDA
Grand- Metro (16 j)
Mignon - Space Jam (a.l)
Cinesol 1 - Mars Attacks (12 j)
Cinesol 2 - Romeo Juliet (16 j)
Cinesol 3 - Fierce Creatures (a.l)
Casino 1 -101 Dalmatiers (ned) - English patient
Casino 2 - First wives club - Evita
Casino 3 - Jerry Maguire
Casino 4-101 Dalmatians (eng) - De klokkenluider van Notre Dame
Chassé Cinema - Angels with dirty faces - Breaking the Waves - Secrets
and Lies - Maborosi - Die Brücke - Kids - Pippi zet de boel op stelten (4+)
- When night is falling - The portrait of a lady - Blind Chance - Rebel wit
hout a cause - If... -
GEERTRUIDENBERG
Centraal 1 2 -101 Dalmatiers - Space Jam
GOES
Grand Theater -101 Dalmatiers - Jerry Maguire -101 Dalmatians
Podium't Beest - Naar de Klote - Pulp Fiction
HULST
Koning van Engeland - Jerry Maguire - Metro -101 Dalmatiers - Space
Jam - Ransom - The English Patient - Romeo and Juliet - De klokkenlui
der van Notre Dame -101 Dalmatians - Fierce Creatures
MIDDELBURG
Cinema Middelburg - Romeo and Juliet - Vive l'Amour
Bibliotheek - hist, films: Westerschelde - Van Gewest tot Gewest Ar
chief
Schuttershof - Drop Dead Fred - Een vlucht regenwulpen - De Ruslui -
Brandende Liefde - Westerschelde - Van Gewest tot Gewest
OOSTBURG
Ledeltheater - Westerschelde - Brandende Liefde - Het is een schone
dag geweest - Solo, de wet van de favela - Drop Dead Fred
OOSTERHOUT
Filmtheater - Beautiful thing
OUDENBOSCH
Fidei et Arti - Boyz'n the Hood
ROOSENDAAL
City 1-2-3 - Jerry Maguire - Metro - Space Jam -101 Dalmatiers
Cinema Paradiso - Le huitième Jour
Filmhuis - Beautiful thing
TERNEUZEN
Zuidlandtheater - El Patrullero
TILBURG
Heuvelpoort 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - Fierce Creatures (a.l) - Jerry Maguire (a.l)
- Ransom (16 j) - De klokkenluider van Notre Dame (a.l) - Space Jam (a.l)
- The English Patient (12 j) - Evita (a.l) - Mars Attacks (a.l)
Cinecitta 1 - Romeo and Juliet - Als twee druppels water - Sneak pre
view
Cinecitta 2 - The evening star - The people vs Harry Flint
Cinecitta 3 - Secrets and lie - Shine
Midi -101 Dalmatiers - Metro
Filmtheater Louis - Mon homme - Rebel without a cause - Papa is op
zakenreis - Stop making sense - Jan zonder vrees - Die Brücke
VLISSINGEN
Alhambra Theater - Metro - Space Jam -101 Dalmatiers (ned en orig) -
English Patient - Fierce Creatures - Mars Attacks
ANTWERPEN
Metropolis
Zaal 1 -14.30 en 17.00 uur Pinokkio
20.00 uur Portrait of a lady
22.30 uur The relic
Zaal 2 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Extreme measures
Zaai 3 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Mars Attacks
Zaal 4 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur One fine day
Zaal 5 -14.30 en 20.00 uur The English Patient
22.45 uur Fierce Creatures
Zaal 6 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur The people vs Harry Flint
Zaal 7 -14.30 en 17.00 Ransom
20.00 en 22.30 uur Last man standing
Zaal 8 -14.30 en 17.00 uur Space Jam
20.00 en 22.30 uur Jerry Maguire
Zaal 9 -14.30 en 17.00 uur Jerry Maguire
20.00 en 22.30 uur Ransom
Zaal 10 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Star trek
Zaal 11 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Everyone says I love you
Zaal 12 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Evita
Zaal 13-14.30 uur Matilda
20.00 uur The English Patient
20.00 en 22.30 uur Space Jam
Zaal 14-14.30 en 17.00 uur The crucible
20.00 en 22.30 uur Lost Highway
Zaal 15 -14.30 en 17.00 uur De Klokkenluider van de Notre Dame
20.00 uur Shine
22.30 uur Trigger effect
Zaal 16 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Daylight
Zaal 17 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur The mirror has two faces
Zaal 18 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Sleepers
Zaal 19 -14.30 en 17.00 uur Last man standing
20.00 en 22.30 uur The crucible
Zaal 20 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur The ghost and the darkness
Zaal 21 - 14.30,17.00 en 20.00 uur Fierce Creatures
22.00 uur The English Patient
Zaal 22 -14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The first wives club
Zaal 23 -14.30, 17.00,20.00 en 22.30 uur Flirting with disaster
Zaal 24 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Maximum Risk
Voor aanvangstijden van films in de bioscopen in de regio verwijzen wij u naar de
dagklapper in het regiokatern.
