'Je hoorde ze
roepen, maar je
kon er niet bij'
Phil
nog
uitg
Fokke
193 mensen kwamen
om bij ramp Herald
Beperkt treinverkeer
Afvalver
hoeft me
Redders Herald of Free Enterprise blikken tien jaar na de ramp terug
DE STEM
BUITENLAND
A6 DE STEM
m
4Het gingna een
chaotische start,
zo slecht nog niet
'Als we er nu
maar één hadden
kunnen redden.
K
Schiphol - Amsterdam CS - Weesp - Amersfoort/Lelystad
's-Hertogenbosch - Tilburg
's-Hertogenbosch - Eindhoven
Alkmaar - Den Helder
Vice-presic
Philips vindt
Eindhoven
lokaal' voor
vergadering
i i i ii
DONDERDAG 6 MAART 1997
t
Hulpschepen bij de Herald of Free Enterprise, nadat die net buiten de pieren van Zeebrugge is gekapseisd.
VRIJDAGAVOND 6 maart
1987. Tegen acht uur zet
Harry de Lobel, schipper
van de reddingsboot
Javazee in Breskens, zich
voor de tv in afwachting
van het Journaal. Izaak
Breen, schipper van
reddingboot Koningin
Beatrix in Burgh-Sluis, is
op weg naar de wekelijkse
repetitie-avond van zijn
zangkoor. André de Nijs,
schipper van reddingboot
De Tuimelaar in Cadzand,
maakt plannen voor het
weekeinde.
Op dat moment is kapitein
Piet Oppeneer met zijn
sleepboot Fighter al ruim
een kwartier vanaf 'station'
Vlissingen op weg naar
Zeebrugge. Daar was om
half acht, net buiten de
haven, de afgeladen veer
boot Herald of Free
Enterprise gekapseisd.
Dankzij een zandbank ligt
een zijkant boven water. In
het schip worstelen
honderden passagiers tegen
de verdrinkingsdood. In de
loop van de avond en nacht
zouden de vier Zeeuwse
zeelieden met hun
bemanningen alles op alles
zetten om te redden wat
nog te redden viel. Precies
tien jaar na de ramp blikt
het viertal terug.
Door Rein van der Helm
OPROEPEN via de pieper van
een inspecteur van de Konink
lijke Nederlandse Redding
maatschappij (KNRM) maken
een eind aan wat een rustig be
gin van het weekeinde leek.
„Onder het lopen naar de haven
kreeg ik via de draagbare tele
foon de eerste informatie over de
scheepsramp bij Zeebrugge. De
bemanning was snel paraat en
binnen een kwartier waren we op
weg naar Zeebrugge, een uurtje
varen," zegt Harry de Lobel.
„Onderweg werden we van aller
lei informatie voorzien en we wa
ren daardoor al gespannen voor
wij aan die klus konden begin
nen."
De situatie die De Lobel aantrof
bij aankomst in Zeebrugge be
schrijft hij, evenals zijn college
Izaak Breen die even later arri
veerde, als 'een gigantische puin
hoop'. „Een kris-kras gebeuren
zonder enige coördinatie. Alles
voer door elkaar: vissersschepen,
sleepboten en ook wij," zegt
Breen.
Drenkelingen
Piet Oppeneer met zijn Fighter
was al geruime tijd bezig met het
redden van drenkelingen. Hij had
r
bij het uitluisteren van radio-ka
nalen al vrij kort nadat het dra
ma zich in Zeebrugge voltrok er
van gehoord en had onmiddellijk
de steven richting Zeebrugge ge
wend. „Daar namen wij de posi
tie over van een schip van de
Unie van Redding en Sleepdien
sten, dat Zeebrugge als thuisha
ven had. Omdat wij er vrij snel
bij waren konden wij nog dren
kelingen redden, zo'n 90 in to
taal. Daarnaast hebben wij 34
stoffelijke overschotten gebor
gen," zegt Oppeneer tien jaar la
ter.
Veel van die slachtoffers werden
uit het wrak geborgen door be
manningsleden van de Neder
landse reddingboten. „Een ver
schrikkelijke ervaring," zegt De
Lobel. „Je bent erop getraind om
mensen te redden en wij hebben
alleen maar lijken geborgen.
Daar hou je een dubbel gevoel
aan over, ook nu nog," zegt hij.
Breen beschrijft de situatie op
het wrak als een nachtmerrie.
„Er zijn daar verschrikkelijke
dingen gebeurd. Je hoorde ergens
vanuit het schip mensen roepen
en schreeuwen, maar je kon er
niet bij. Wisten heg noch steg aan
boord. Maar je dacht er niet bij
na, mocht er ook niet over den
ken, anders kun je je werk niet
doen."
Wrakstukken
Omdat een deel van de bakboord
zijde van The Herald boven water
lag konden de redders lopen in de
gangen. Niet over de vloer, maar
over de wanden. In de gang een
tafereel dat Breen nooit meer
vergeet. In het draaihekje van een
boordwinkel hing een jonge
vrouw. Ogenschijnlijk niet ge
wond. Behoedzaam transporteer
den zij de vrouw naar het dek van
hun schip. „Wij hadden net een
cursus reanimatie met goed ge
volg afgelegd en brachten het ge
leerde in praktijk. De vrouw zag
eruit of zij elk moment haar ogen
kon openen en weglopen. Helaas
bleek de praktijk erger dan de
cursus. De vrouw was overle
den."
Inmiddels was de kleine Tuimel
aar uit Cadzand ook bij The He
rald gearriveerd. „Wij kregen op
dracht tot ver in zee naar wrak
stukken en overlevenden te zoe
ken," zegt De Nijs. „Het was af
gaand tij en er stond een behoor
lijke stroom. Wij hebben niets ge
vonden. Zijn via de geopend
boegdeur (de oorzaak van de
scheepsramp) de garage van het
schip ingevaren. Hebben daar
nog een stoffelijk overschot ge
borgen," zegt De Nijs.
De zoektocht naar slachtoffers
duurde de hele nacht van vrijdag
op zaterdag. Rond vier uur 's
morgens troffen Been en zijn col
lega's nog drie vrachtwagen
chauffeurs die de ramp in het
voordek in hun cabines hadden
overleefd. „Een van de mannen
was ernstig gewond aan zijn voet.
Aan boord van de Herald was een
dokter, zo uit het ziekenhuis ge
dropt op het schip. In wit jasje
met korte mouwen. De man stierf
bijna van de kou en had boven
dien geen spullen bij zich. Toe
vallig had hij een rekverband in
zijn zak. Dat heb ik toen om de
enkel van de gewonde chauffeur
gedaan, terwijl boven ons drie
helikopters hingen. Een strop on
der zijn armen en binnen de kort
ste tijd werd hij een heli ingehe-
sen."
Tien jaar later zegt De Lobel van
zijn leven nog nooit zo veel lijken
te hebben gezien. Zijn beman
ning trof alleen maar stoffelijke
overschotten aan. „Op zich is dat
voor nabestaanden toch een vorm
van geruststelling. De overlede
nen kregen een rustplaats. Niets
is erger dan een vermiste in je fa
milie te hebben. Maar toch... Als
we er maar één hadden kunnen
redden, dan was het gevoel dat
wij aan die ramp overhielden an
ders geweest. Hoewel we best
nuttig werk hebben gedaan."
De medaille waarvoor de mensen
Van onze verslaggever
Terneuzen - 1987 was een
rampjaar. Natuur-, vliegtuig
en scheepsrampen eisten over
de hele wereld meer dan 15.000
mensenlevens. Van de 41
scheepsrampen in dat jaar
vond er één plaats in Europa.
Op vrijdagavond 6 maart 1987,
vandaag precies tien jaar gele
den, verging voor de haven van
Zeebrugge de Britse veerboot
Herald of Free Enterprise.
De in 1980 van stapel gelopen
veerboot verliet met een nog
geopende boegdeur de haven
van Zeebrugge, schepte water
en kapseisde in een mum van
tijd. Doordat het schip 'kantel
de' op een zandbank verdween
het niet helemaal onder water.
Voor veel van de ruim 600 op
varenden betekende dat hun
redding. Toch eiste de ramp in
totaal 193 slachtoffers.
Het wrak van The Herald werd
op 7 april 1987 gelicht. Daarna
vinden duikers nog enkele stof
felijke overschotten. Via Vlis
singen verdwijnt het ongeluks
schip naar een sloper in het
Verre Oosten.
Nog jaren na de ramp was The
Herald onderwerp van gesprek
en onderzoek. Voor veel Engel
sen was het een schok zich te
realiseren dat de overtocht
naar het vasteland niet altijd zo
veilig was als het leek.
De naam van rederij Townsend
Thoresen - vlak voor de ramp
overgenomen door P O -
werd ijlings geschrapt. De door
P O overgenomen rode sche
pen werden snel in de huiskleur
blauw overgeschilderd.
Justitieel onderzoek in Enge
land resulteerde uiteindelijk in
1990 in een proces tegen zeven
verantwoordelijken, waaron
der directieleden van Town
send Thoresen en de kapitein.
Met voor veel overlevenden en
nabestaanden een teleurstel
lend resultaat. Er volgde name
lijk geen veroordeling omdat
nalatigheid volgens de rechter
niet werd bewezen.
van de reddingdienst in aanmer
king kwam werd unaniem afge
wezen. „Wij vonden dat niets om
die trots op onze trui te spelden.
Wij hebben later een herinne
ringsplaquette gekregen. Die ligt
nu in de kast en soms kijk je er
nog weieens naar."
Schoenendozen
Piet Oppeneer en zijn Fighter-be-
manning werden voor hun aan
deel in de redding later ontvan
gen door wijlen koning Boude-
wijn. Zij kregen een medaille. En
ook die ligt in de kast.
In de loop der tijd zijn de herin
neringen aan het drama van Zee
brugge wat gesleten. In het begin
sliep De Lobel nog weieens
slecht. Nu, door de publiciteit
rond 'tien jaar Herald', gaat dat
deurtje weer open. André de Nijs
denkt er nog weieens aan als hij
een zusterschip van de Herald
ziet varen. En werd er weer mee
geconfronteerd toen in de Oost
zee de Estonia - eveneens wegens
een niet-gesloten boegdeur - met
man en muis verging. „Dit soort
schepen zijn net schoenendozen.
Als daar water binnenkomt zijn
ze binnen een minuut gezonken.
Het geluk bij de Herald was dat
hij op een zandbank terecht
kwam, daardoor konden toch
honderden mensen het vege lijf
redden."
„Ik hoop het nooit meer mee te
maken," verzucht Izaak Breen.
Het kort na de ramp regelmatig
met de bemanning en collega's
bespreken van de ervaringen
werkte volgens hem wel bevrij
dend. „Ik heb er geen emotionele
problemen aan overgehouden.
Gelukkig maar. Wij zeggen bij
het reddingswerk altijd: je moet
niet gaan nadenken over wat is
gebeurd of kan gebeuren. Dan
kun je je werk niet meer doen."
Piet Oppeneer is met The Fighter
nog lang bij de berging van de
Herald betrokken geweest. Het
wrak werd op 3 mei 1988 naar
Vlissingen gesleept. „Ons gewone
werk ging intussen ook door en
dan slijt de herinnering op den
duur." Toch ervoer Oppeneer
vooral de kranslegging vanaf The
Fighter, kort na de ramp, als zeer
emotioneel.
Stikdonker
Emoties die bij hem ook weer bo
venkwamen bij de laatste her
denking, vorige week in Zeebrug
ge. „Ik kwam toen een man tegen
die bij de ramp een vriend ver
loor. Hijzelf, zijn vriendin en de
vriendin van de verdronken man
overleefden de ramp. Voor ons
gaat het leven verder, maar deze
man had het er nog steeds erg
moeilijk mee. En dan komt er bij
jezelf toch ook weer emotie bo
ven."
Izaak Breen ergert zich nog
steeds aan deskundigen, die later
de reddingswerkzaamheden eva
lueerden en bekritiseerden.
„Deskundigen die zo goed wisten
wat er allemaal is fout gegaan.
Zo'n meneer, die met een dikke
sigaar achter zijn bureau de ramp
bespreekt. Maar die vergeet dat
het toen stikdonker was en wij
alleen maar konden doen wat
voorhanden kwam. En dan zeg
ik: dat ging uiteindelijk, na een
chaotische start, helemaal zo
slecht niet."
Een overlevende wordt aan land gebracht.
FOTO WIM KOOYMMl
(ADVERTENTIE)
Zondag 9 maart vanaf 07.30 uur
Tussen Weesp en Amsterdam wordt het aantal sporen verdubbeld, een project dat medio
1997 gereed zal zijn. Voor het verleggen van wissels in Weesp moet op zondag 9 maart na
07.30 uur het treinverkeer beperkt worden. De extra reistijd kan oplopen tot 30 minuten.
Reist u per Intercity Amsterdam CS Schiphol - Amersfoort - Groningen Leeuwarden
Enschede?
De Intercity's tussen Amsterdam CS en Amersfoort blijven rijden volgens het spoorboekje.
De Intercity's Schiphol - A'dam Zuid-WTC - Amersfoort v.v. rijden niet. Tussen Schiphol en
Amersfoort reist u via Amsterdam CS. Van A'dam Zuid-WTC naar Amersfoort of omgekeerd
reist u via Duivendrecht en Utrecht CS.
De internationale treinen naar/van Hannover - Berlijn rijden met enige vertraging.
Reist u per sneltrein of stoptrein op de trajecten Amsterdam CS - Weesp, A'dam Zuid-
WTC - Weesp, Weesp - Lelystad of Weesp - Amersfoort?
Dan moet u rekening houden met het volgende:
- bus in plaats van trein tussen Diemen Zuid en Weesp;
- minder treinen per uur, extra overstappen en/of gewijzigde vertrektijden op de trajecten
Amsterdam CS - Weesp, Weesp - Lelystad en Weesp - Amersfoort.
Een folder met de volledige dienstregeling van bussen en treinen is verkrijgbaar aan de
loketten langs de genoemde lijnen.
Zondag 9 maart
Ten zuiden van 's-Hertogenbosch wordt het aantal sporen uitgebreid. Daarom is er tot
11.15 uur geen treinverkeer mogelijk van 's-Hertogenbosch naar Tilburg en naar Boxtel -
Eindhoven. NS zet bussen in. Extra reistijd: 30 minuten.
Na 11.15 uur gaan de treinen tussen 's-Hertogenbosch en Tilburg weer rijden.
Tussen 's-Hertogenbosch en Eindhoven rijden na 11.15 uur alleen de Intercity's weer volgens
het spoorboekje. De stoptreinen rijden niet tussen 's-Hertogenbosch en Boxtel. NS zet bus
sen in. Extra reistijd voor stoptreinreizigers: 30 minuten.
Zondag 9 maart tot 16.30 uur
Tussen Schagen en Anna Paulowna worden twee overwegen vernieuwd. Daarom rijden tussen
deze stations tot 16.30 uur bussen in plaats van treinen. Uw reis duurt 30 minuten langer.
Meer informatie?
Wilt u meer informatie over deze en andere werkzaamheden tijdens dit weekend? Kijk op
Teletekst pagina 754, bel OV Reisinformatie 0900-9292 (50ct/m) of haal de gele folder op het
station. Natuurlijk staan onze lokettisten en conducteurs u ook graag te woord.
Van onze verslaggever
Amsterdam - En toen
Prins op een Wit Paa:
poort. De Saudische
Waleed bin Talal wi
derlandse vliegtui
Fokker uit de diepe
leven wekken. Als de
van Fokker daar t
om vragen.
Het verhaal van de c
van Fokker heeft al
achtig karakter gekreg
nu wordt er nog een 1
van de Sprookjes uit 10
aan toegevoegd. Terwij
Door Chris Paulussen
Eindhoven - Het gistel
sident Jan Tollenaar
tweespalt in de top vai
de top zouden moeite 1
de nieuwe president
gen.
C(
Drie weken geleden bij
sentatie van de jaarcijff
1996 ontkende Boonstra
het rommelt in het hoogst
gement. Hij sprak - net a
dent-commissaris Floris
- tegen dat na het vertrek
president Jan Timmer a
missaris en vice-presiden
Carrubba ook de vice-pi
ten Henk Bodt en Jan T<
zouden overwegen om op
pen.
Veteranen
„Dood spoor," zo reageer
op 13 februari op de ger
Gisteren werd hij - in el
ten dele - door de feiten
haald. Philips liet weten
lenaar 'de wens te kenne
Eindhoven (anp) - Vooi
eerst in zijn 106-jarige
schiedenis houdt Philip
jaarvergadering van
deelhouders niet in Ein
ven. Het elektronicacon
heeft voor het financiële
trum Amsterdam gekt
omdat de jaarlijkse bij
komsten in Eindhoven
erg lokaal getint' waren.
«Tot nu toe vormden me
uit Eindhoven en omsta
het merendeel van de be
kers, maar we willen gi
een gespreid bezoeker
stand aantrekken," aldus
woordvoerder gisteren.
sterdam is ook beter bei
haar voor aandeelhou
uit het buitenland.
Philips roept zijn aand
houders nu bijeen in de
°P 21 maart. Volgens
concern staat de beslis,
helemaal los van gerucl
nat Philips overweegt
hoofdkantoor van Einc
ven naar Amsterdam te
plaatsen. Zo'n verplaat:
!s niet aan de orde'.
pan °n2e rechtbankcorresponden
reda - Het afvalverwerl
neterrein Moerdijk
ae bankgarantie ter
terug te betalen aan
?.at is het vonnis in
mg dat vorige we
«chtbank diende. De
1 niet vooruitlopen
hemprocedure die dc
ngespannen en ging
inh°udelijk
f M heeft de ba-'
Hetehbf-?rigjaa
sTa ,!dn:|f stelde
nj ,e? e van haar
aar, Ar/lagekomen-1
voor geleverde
iatj een grondzui
tóbe zou niet naar
dat g4elanctioneerd.
btaik' ^ifd00r 'onelgemi]K
|r zelf verantwoordelij
hoe
groo
hetl
het koi
;ek voc
recht
op de
or FI
om d:
op de ei
-j-
door
"*j" vic ei
bankgarant
r vorig jaar ingetrol
ijf stelde dat FL£
verplichti
Het door
scicverde koelsys
grondzuiveringsin
niet naar behoren
FLS bev
'oneigenlijk
