'Ik ben een liedjesmaker'
Executie van Johannes van Damme als opera
DE STEM
Dirigent Mintz mag
spelen op kostbare
viool van Paganini
Meer schatten uit
Hermitage in Bonn
Jan Rietman: een muzikale loopbaan tussen Doetinchem en Aalsmeer
A7
Gids
DESTEM
Door Tom Smeets
Hij maakt twee radioprogramma's voor Radio Noordzee
Nationaal; hij is de muzikale leider van elk programma
van André van Duin en Ron Brandsteder en hij is bezig
met de nieuwe, Nederlandstalige cd van Anita Meyer. O
ja, hij heeft ook nog tijd gehad een eigen solo-cd te ma
ken, The circle of love.
Een solo-cd, z'n tweede na Don't
shoot the pianoplayer, die in no
vember 1995 uitkwam, is nieuw
voor hem. „Ik heb eigenlijk nooit
echt soloplaten gemaakt", vertelt
hij. „Heel lang geleden in m'n
Long Tall Ernie-tijd, toen heb ik
als The Killer een rock 'n roll-lp
gemaakt. Steeds vaker zeiden
mensen om me heen: 'Waarom
maak je niet eens zelf een cd?' Ik
ben daar twee, drie jaar mee be
zig geweest, maar zoals het zo
vaak gaat: alles heeft voorrang,
behalve jezelf. Ik hoef ook niet zo
nodig."
In de rustige vakantieperiode
moest het er dan toch van komen.
Jan: „Natuurlijk ging het weer
allemaal mis en heb ik me in twee
weken helemaal in de rondte
moeten werken om het af te krij
gen." Het eindresultaat Don't
shoot the pianoplayer werd zo
waar een succes, zegt hij met op
rechte verbazing. „De single
kwam in de hitparade. Ik wist
niet wat er gebeurde. Plotseling
stond ik weer aan de andere kant
van de lijn."
Apetrots
Tot nu toe zijn er 30.000 exem
plaren van Don't shoot the pian
oplayer verkocht. „Dat is niet
slecht voor instrumentale mu
ziek", constateert hij. „Het won
derlijke van liedjes maken is dat
je het in absolute stilte wilt doen.
Maar zo gauw je het af hebt, wil
je dat zoveel mogelijk mensen het
horen. Je bent echt apetrots als je
ergens rondloopt en je hoort je
liedje.
Hij heeft het zich niet gemakke
lijk gemaakt, bijvoorbeeld door
te kiezen voor bewerkingen van
bekende popsongs. Jan: „Omdat
je zoveel nummers schrijft voor
anderen, dacht ik 'laat ik het dan
ook maar eens voor mezelf doen'.
Het is ontstaan toen de overleden
vriend van André van Duin me
vroeg hem te helpen met het ma
ken van een nummer. Zo kreeg ik
weer belangstelling voor instru
mentale muziek."
Dankzij het succes begon hij met
een met een tweede cd. „Ik heb
geprobeerd een stapje verder te
gaan. Je kunt schrijven om abso
luut te scoren, meestal mislukt
dat dan. Of je schrijft wat je
voelt. Op The circle of love staan
twee stukken waarbij ik gewoon
ben gaan zitten en heb gespeeld
wat ik voelde. Dat vind ik nog de
mooiste nummers van het hele al
bum. Ik hou gewoon van liedjes
maken. Ik ben, denk ik, een lied
jesmaker."
Muziek beheerst zijn leven. „Ab
soluut", zegt hij resoluut. „Ik
houd van mensen die liedjes ma
ken die me raken, Rod Stewart,
Clouseau, Marco Borsato, Bruce
Springsteen. Als ik een liedje
mooi vind, kan ik het wel tien
keer achter elkaar horen. Ik denk
dat muziek in ieders leven heel
belangrijk is. Een muziekje
waarop je iemand hebt leren ken
nen of een liedje waarbij je tegen
een boom bent gereden... Ieder
een heeft iets. Als ik in de file sta
en naar een mooi liedje luister,
dan is die file in een keer minder
erg. Dat is toch wel een leuke bij
komstigheid van muziek."
André van Duin kondigt hem in
elke show altijd aan als 'de schrik
van Doetinchem'. In die stad is
hij op 4 december 1952 geboren.
Toen hij zeven was ging hij naar
de muziekschool en ging hij in
bandjes spelen als pianist. Hij
weet nog precies dat Long Tall
Ernie uit Arnhem bij hem thuis
kwam om te vragen of hij in de
band kwam.
Jan: „Er kwam een zootje getei
sem binnen met lang haar. Dus
m'n moeder in vliegende paniek
met mij naar achteren: 'Daar ga
je nóóit bij spelen...' Ik mocht ab
soluut niet. Een jaar later kwa
men ze weer, met datzelfde lange
haar en toen mocht ik wel. Kun je
zien wat er in een jaar tijds alle
maal verandert."
Doetinchem bleef hij tot z'n
twintigste jaar trouw. Jan: „Ik
zal nooit het moment vergeten
dat ik aankondigde dat ik naar
het Westen ging verhuizen. In het
café zei iemand: 'Jij bent binnen
de kortste keren op hangende
pootjes terug'. Alsof ik de groot
ste verrader was... Waarom zegt
iemand dat nou? Ik ging er nog
door twijfelen ook."
Hij ging naar het Westen en bleef
daar. Als pianist in verschillende
bands, maar al gauw ook als pre
sentator van het nog altijd legen
darische NCRV-radioprogramma
Los vast. Daarin ontving hij we
kelijks tal van artiesten, met als
hoogtepunt drie keer een uitver
kochte Rotterdamse Kuip. René
Froger avant la lettre? Jan: „Ik
denk inderdaad dat wij de eerste
waren die in de Kuip stonden met
Nederlandse artiesten. Dat was
toen nog niet vertoond. Ik moet
zeggen dat het een hele dierbare
herinnering is."
Narigheid
Aan zijn NCRV-tijdperk kwam
plotseling een eind. Jan: „Ik denk
dat ik de eerste was die daar met
een heleboel herrie wegging. Echt
een hoop narigheid." Maar aan
die periode wil hij liever niet her
innerd worden. Wel aan het ver
volg. „Ik ben bij Joop van den
Ende terecht gekomen. M'n ont-
Jan Rietman: „Ik denk dat André van Duin en ik elkaar al 25 jaar kennen. Er is een hele hechte
vriendschap ontstaan. André is een heel belangrijk mens in m'n leven." foto dijkstra
moeting met hem is een van de
belangrijkste ontmoetingen in
m'n hele leven. Joop zie meteen:
'Nou moet je stoppen met al die
onzin. Je moet nog alleen maar de
dingen doen waar je goed in
bent'. Dat heb ik mij gelukkig ter
harte genomen."
Op dit moment is tachtig procent
van zijn werk voor Joop van den
Ende. Jan: „Daar heb ik het vre
selijk naar m'n zin, omdat daar
alleen maar mensen werken die
aan de top van hun vak staan.
Dat is heel lekker hoor om alleen
maar met professionals te wer
ken. Er moet heel hard worden
gewerkt, maar het is een echte
vriendenclub."
Van zijn laatste dagen bij de
NCRV kon hij dat niet zeggen,
geeft hij toe. Jan: „Ik heb na de
NCRV echt weer alles op moeten
bouwen. Dat was een heel leerza
me periode, al hoop ik het nooit
meer mee te maken. Als je tien
jaar bezig bent met een program
ma als Los Vast en in een keer
stopt dat omdat er een aantal
mensen komt te zitten dat het nut
er niet van inziet, dan is dat vrij
hard hoor. Ik heb dat als heel,
heel vervelend ervaren. Echt,
achter elke boom zag ik iemand.
Maar later besef je dat het ook
goed is voor je ontwikkeling. Het
kan niet alleen maar zo gaan."
Hij maakt een opwaartse bewe-
Beste komiek
„Alles wat ik bij Los Vast aan
pakte lukte. Daarom is het ook
wel eens goed om tegenslag te
krijgen en te leren daar tegen te
vechten en weer overeind te
krabbelen. Dan blijkt dat als je
bereid bent hard te werken, je
weer een stapje verder kunt gaan.
Wat ik nu doe vind ik vreselijk
leuk. Daarom word ik er ook niet
moe van. Alles wat je doet wat je
leuk vindt, dat kun je ongeloof
lijk lang volhouden."
Toen hij bij Joop van den Ende
begon, stopte hij met werken in
het land. „Dat vond ik heel pret
tig, want ik heb het reizen altijd
een ramp gevonden, vreselijk."
André van Duin bracht daar weer
verandering in. „Met hem heb ik
een paar seizoenen de revue ge
daan. Ik maakte de muziek voor
de revue. Daar zat een sketch in
met een pianist. Toen zei André:
'Joh, ga een paar keer mee'. Dat
ben ik toen gaan doen. Voor dat
ik het wist zat ik weer in Stads
kanaal en Venlo. We zijn 2'/z jaar
samen in een auto onderweg ge
weest." Dat was niet alleen maar
afzien, geeft hij toe. Jan, enthou
siast: „Die man is geniaal. Die is
zo goed! Ik denk een van de beste
komieken in de hele wereld." Hij
leerde André van Duin kennen
toen ze samen de Dik VoorMe-
Kaar Show maakten, ook een ra
dioprogramma van de NCRV.
Jan: „Ik denk dat wij elkaar al 25
jaar kennen. Er is een hele hechte
vriendschap ontstaan. André is
een heel belangrijk mens in m'n
leven. Ik heb heel veel van hem
geleerd. André heeft de gave om
alles een beetje rustig te bekij
ken. Hij laat zich niet gek maken.
Als je jong in dit vak komt, dan
wil je honderdduizend dingen te
gelijk. André heeft mij geleerd
het rustig aan te doen en de din
gen een voor een aan te pakken.
Ik denk dat ieder mens een aantal
mensen in zijn leven tegenkomt
waar hij wat aan heeft. Waar je
bagage van mee krijgt. Dat is
voor mij bij André zeker het ge
val."
Hetzelfde soort sketch als in de
revue is nu te zien in de shows die
André van Duin voor RTL 4
maakt. Jan Rietman vindt dat
leuk om te doen. „Ja, al moet je
wel wennen aan dat werk. Als ik
terugkijk op alles wat ik heb ge
daan, eerst Long Tall Ernie and
The Shakers, een rock 'n roll-
bandje; toen radiowerk bij de
MAANDAG 3 MAART 1997
I I
NCRV, voor mij een hele bepa
lende tijd in m'n leven; daarna
met honderdduizend mensen pla
ten maken en uiteindelijk werken
in Aalsmeer, groei je heel lang
zaam maar zeker steeds naar an
dere fases toe. Je vindt nu dingen
leuk die je vroeger niet leuk vond,
maar dat zal ieder mens hebben.
Hij heeft geleerd alles met een vi
sie te doen, doceert hij. „Je moet
weten waar je uiteindelijk te
recht wilt komen. Dat is waar ik
me heel erg aan probeer vast te
houden. Ik doe alleen dingen die
ik leuk vind. Het is vaak moeilijk
om op alle facetten greep te krij
gen, juist ook omdat ik zoveel
verschillende dingen doe. Maar al
die facetten bij elkaar maken het
heel leuk om dit vak te doen."
Hij produceert ook de cd's van
André van Duin, waarbij ze sa
men bepalen hoever ze gaan. Jan:
„Wij gaan zitten en we bedenken
wat. Daar kun je hele mooie con
structies voor verzinnen, maar zo
gaat het bij André niet. We gaan
samen in de studio zitten en er
ontstaat iets. Het is wel eens
voorgekomen dat we helemaal
niets hadden en een uur later was
het Pizzalied een feit. Het is
moeilijk uit te leggen hoe het
gaat. Het gaat over en weer. Zou
dit leuk zijn? Nee, laten we het zo
doen. Als we hier nou dit doen...
Door alle jaren heen is een half
woord genoeg en weet de een pre
cies wat de ander bedoelt."
Overtrokken
Er wordt vaak heel ingewikkeld
gedaan over het vak, zegt hij lich
telijk geërgerd. „Op dit moment
ben ik bezig voor Anita Meyer. Ik
ga voor haar een Nederlandstali
ge cd maken. Dan moet ik wel
gaan zitten en schrijven. Gistera
vond was ik aan het schrijven en
toen ging het in een keer heel
snel. Soms gaat het helemaal
niet. Al is het ook weer niet zo dat
ik me drie maanden moet opslui
ten en niemand me mag storen,
zoals ik van anderen wel eens
hoor. Daar moet ik altijd smake
lijk om lachen. Het wordt vaak zo
overtrokken hoe we met dit vak
bezig moeten zijn."
Hij produceert ook zichzelf en
dan is hij niet makkelijk, inte
gendeel. Jan: „Je hebt de neiging
om nog kritischer te worden te
gen jezelf. Je vindt het niet gauw
goed. Toen ik bezig was heb ik
heel vaak gedacht: 'Zouden men
sen dit nou echt leuk vinden?' Ik
heb dan een klankbord nodig, an
ders zou ik het heel gauw in een
kast leggen. Ik ben niet gauw te
vreden. Ik hoor nog steeds dingen
waarvan ik denk: 'Dat had ik
toch anders moeten doen'."
Terugkijkend op al zijn activitei
ten, zegt hij: „Ik heb van heel
weinig dingen spijt. Alles is toch
wel ergens goed voor geweest.
Mensen van mijn generatie, ik
ben nu 44, hebben de nodige ba
gage. Maar het belangrijkste is
dat je alles in je leven doet met
passie, emotie en liefde."
Door Wim Doesborgh
Al jaren bezit Shlomo Mintz, dirigent van het Limburgs
Symphonie Orkest, een fraaie Guarneri del Gesü-viool, ge
noemd naar de befaamde achttiende-eeuwse Italiaanse vio-
lenbouwer Bartolomeo Giuseppe Guarneri del Gesü. Het
instrument is gebouwd in 1719 en is zo kostbaar en gevoe
lig dat Mintz er per dag hooguit drie uur op mag spelen.
Voor de Israëlische top-violist
moet het dan ook een sensatie
zijn als hij op 6 september in
Maastricht een eenmalig con
cert mag geven op een nog veel
beroemder en kostbaarder zus
je van zijn eigen viool. Dat is
het Guarneri-exemplaar uit
1742 dat zich in het gemeente
huis van Genua bevindt en ooit
persoonlijk eigendom is ge
weest van de beroemde viool
virtuoos Nicolo Paganini.
Toen Paganini in 1840 stierf,
verhuisde de viool naar het Pa
lazzo Tursi, het huidige Ge-
nuaanse stadhuis. Sindsdien is
het instrument vrijwel nooit
meer gebruikt. Slechts twee
keer heeft de viool het stadhuis
mogen verlaten: een keertje
voor een concert en een ten
toonstelling in New York en
een keer, vorig jaar nog, voor
een concert in het Zweedse Up-
sala. De organisatie in Zweden
moest bij die gelegenheid en
passant wel even een verzeke-
rinkje afsluiten van zestig mil
joen gulden, maar de werkelij
ke waarde wordt door kenners
veel hoger en eigenlijk onschat
baar geacht.
Of de TROS, die het initiatief
voor het Maastrichtse concert
op 6 september heeft genomen,
ook zo'n gigantische verzeke
ring moet afsluiten, is niet dui
delijk. Wel staat vast dat TROS
zich gesteund weet door een
sponsor, telefoonmaatschappij
Libertel.
De TROS zendt het concert
waarin Schlomo Mintz wordt
begeleid door het Limburgs
Symphonie Orkest, uit op
"téevNlë, 1 ttiaar verzorgt vóór
die tijd ook een uitvoerige re
portage over het transport van
de viool van Genua naar
Maastricht. Daar komt wat be-
treft veiligheidsmaatregelen
zoveel bij kijken, dat het
prompt een documentaire van
een uur gaat opleveren.
Schlomo Mintz zal tijdens het I
concert in het Maastrichtse
Theater aan het Vrijthof het
eerste vioolconcert van Pagani-
ni spelen. Dat lijkt heel logisch,
gezien het feit dat Paganini zelf 1
deze Guarneri hanteerde. Maar
in feite maakte de violenbou-
wer uit Cremona zijn instru
menten voor de muziek van de I
eerste helft van de achttiende
eeuw. In die tijd was de viool
muziek van componisten als I
Vivaldi, Albinoni, Tartini en
anderen in zwang. Toen Guar
neri het instrument waar Mintz
op gaat spelen, in 1742 bouwde,
kende hij natuurlijk de vele ex- I
pressieve vioolconcerten van
bijvoorbeeld Vivaldi. Hij gaf
het instrument daarom een ex
tra krachtige klank mee, waar
door de viool al snel de bijnaam
II Canonne (het kanon) kreeg.
Dat was generaties later na- I
tuurlijk een kolfje naar de hand
van duivelskunstenaar Pagani
ni die in zijn muziek het instru
ment soms teisterde met super- I
virtuoze technieken, vergele-1
ken bij de Italiaanse barok-
meesters echter pure circusa-
crobatiek. Misschien dat Mintz
met een telefoontje naar Liber
tel ervoor kan zorgen dat tij-1
dens het unieke Maastricht
concert behalve het half uur
durende Paganini-concert ook
nog een mooie Locatelli of Vi-
valdi kan klinken. Of kost dat
tien miljoen extra?
Door Frans Wijnands
Bonn - Wie na Amsterdam Catharinade keizerin en de kun-1
sten en Peter de Grote en Holland), èn Apeldoorn Tsaren tm-\
nen op Het Loo) nog meer wil zien uit de Hermitage in Sint Pe-j
tersburg kan tot begin mei nog in Bonn terecht. Daar toont hetj
beroemde Russische museum 'twee gezichten'.
Het ene - Van Caravaggio tot
Poussin - oogt vertrouwd, en be
kend. Het betreft een selectie van
meer dan 60 schilderijen en bijna
evenveel tekeningen uit de Itali
aanse, Spaanse en Franse barok.
Van Caravaggio's prachtige Luit
speler tot de geschilderde rust
pauze van de Heilige Familie bij
de vlucht naar Egypte.
Anders, nieuw en vooral schitte
rend is het andere gezicht dat in
Bonn te zien is: Het goud van
Skythen. 'Barbaren', ruiter-no-'
maden die in de eeuwen voor
Christus vooral ten noorden vai|
de Zwarte Zee.
Vooral de Krim is voor archeolo
gen letterlijk een skythische]
goudmijn gebleken. Het land
deze nomaden werd gekenmerkl|
door hun 'kurganen', hun j
heuvels. Sommigen waren meer|
dan twintig meter hoog.
Door Wim Doesborgh
Op 22 september 1994 werd de Ne
derlandse zakenman Johannes van
Damme in de Changi-gevangenis
van Singapore opgehangen wegens
heroïnesmokkel. We waren het al
bijna vergeten, totdat de Chinees
Cong Su aankondigde er een opera
over te willen schrijven. Woensdag
vindt de première in het Duitse Mö-
nchengladbach-Rheydt plaats.
Daar wordt Van Damme temidden
van elektronica, videobeelden en
andere moderne mediatechnieken
opnieuw opgehangen.
Van Dammes terechtstelling gaf des
tijds internationaal veel ellende. Hij
was de eerste blanke Westeuropeaan die
in Azië voor smokkel van heroïne daad
werkelijk werd geëxecuteerd en dat gaf
een schok door de Westerse wereld. Di
plomatieke onderhandelingen, pressie
en gratieverzoeken van de Nederlandse
regering, de Europese gemeenschap en
andere westerse mogendheden waren
het gevolg, maar ze maakten niet de
minste indruk op president Ong Teng
Cheong: Van Damme moest gewoon
dood.
De zaak is alweer twee en een half jaar
geleden gebeurd en zou bijna uit ons
collectieve geheugen gemeenschap zijn
gewist, als de Chinese componist Cong
Su het niet in zijn hoofd had gehaald
Van Dammes executie als onderwerp te
nemen voor een heuse opera.
Woensdag is het zover. Dan gaat het
stuk over Van Damme in première in
het Theater Monchengladbach in
Rheydt en daarmee is de beer rond de al
dan niet terecht ter dood veroordeelde
Nederlander natuurlijk opnieuw los.
Werd hij terecht opgehangen? Hadden
Nigeriaanse criminelen hem met zijn
koffer op weg naar Singapore werkelijk
erin geluisd? Botsten westerse en oos
terse opvattingenn over moraal, recht
en ethiek hier niet op een schrijnende
manier?
Moeilijke vragen. Onbrevedigende ant
woorden waren het gevolg. Schrale
troost voor de nabestaanden van de za
kenman is dat zijn noodlottig einde niet
door de eerste de beste is vereeuwigd.
Componist Cong Su is de man die in
1988 een Oscar kreeg voor de muziek bij
de film De laatste keizer van Bertolucci.
Met zijn muziek grossierde Su ook ver
der in internationale prijzen, waaron
der een Grammy en een Golden Globe.
Behalve voor Bertolucci schreef Su ook
voor films van Hans Neuenfels, Wim
Wenders en Masapiro Shinoda en pro
duceerde hij succesvolle concert- en
balletstukken. Su woont al vijftien jaar
in Duitsland, waar hij Professor für
Musik aan de Filmakademie Ludwigs-
burg is.
Cong Su (geboren 1957 in Tianjin, ten
oosten van Peking) heeft zijn Van Dam-
me-opera Wenn die Sonne aufgeht... ge
noemd, naar het tijdstip waarop Van
Damme uit zijn dodencel werd gehaald
om vervolgens de strop te krijgen. Echt
stelling wenst de Chinees-Duitse Su
niet te nemen. „Het stuk is geen veront
waardiging over het toepassen van de
doodstraf, maar wil veelmeer de cultu
rele botsing tussen Aziatische, Afri
kaanse en Europese culturen aangeven.
Het wereldwijde drugsprobleem wordt
daarbij op een dramatische manier aan
gedragen", laat Su weten.
Cong Su maakt gebruik van vijf zan
gers, het ensemble voor hedendaagse
muziek MusikFabrik en de nodige elek
tronische hulpmiddelen. Geluids- en vi
deobeelden van de drugsoorlog, het ko
loniale verleden van mogendheden als
Nederland en Engeland, internationale
politieke spanningen en flarden uit het
Van Damme-proces spelen een belang
rijke rol in de uitvoering van Wenn die
Sonne aufgeht... Het libretto van Ulfert
Becker schakelt telkens tussen Duits,
Nederlands, Chinees en Nigeriaans.
Heeft Su geprobeerd een soort 'wereld
muziek' te schrijven met gebruikma
king van vele talen, stijlbegrippen,
technieken en muzikale tradities?
„Nee," zegt hij, „dat was niet mijn be
doeling. De opera heeft een modern idi
oom. Natuurlijk zijn er realties met eth-
nische eigenaardigheden van de ver
schillende naties (China, Nigeria, Ne
derland) wat zelfs in het gebruik van
bepaalde instrumenten tot uitdrukking
komt, maar die facetten zijn geen uit
gangspunt, maar ingelaste elementen in
het geheel van het stuk."
Waarom heeft Cong Su uitgerekend Van
Dammes laatste uren uitgekozen als
stof voor zijn opera?
Su: „Mij interesseert de spanning die
optreedt tussen verschillende bescha
vingen. Wanneer een Hollander, in Afri
ka opgezadeld met drugs in Singapore
betrapt wordt, dan botsen continenten
met elkaar, met hun eigen cultuur, hun
eigen rechtsgevoel, hun eigen tradities.
Die confrontatie heb ik laten zien. De
opera is geen simpele navertelling van
het proces en de executie. De zaak-Van
Damme is slechts aangegrepen om een
complex van botsende ethische en cul
turele opvattingen in beeld te brengen.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit de centrale
scène van de Britse journalist die een
Chinse agent op straat intervewt. De
onkreukbaarheid van de agent die uit
sluitend het gezag wil vertegenwoori-
gen, met al zijn verschrikkelijke conse
quenties komt hier in hetr westen
vreemd over. Andersom begrijpen Azia
ten vaak niets van het westerse rechts-
denken en de daarmee bernonden tradi
ties."
Johannes van Damme zelf is in de opera
trouwens slechts als stem op de achter
grond, in zijn cel, aanwezig, niet als
handelende persoon. Men hoort hem
klagen achter de muren die aan het ge
vangenismuseum grenzen. Klagen, jam
meren, in afwachting van de naderende
executie. Als zodanig concurreert Con
Su hevig met de beste bloed- en tranen-
opera's uit de geschiedenis.
Voorlopig speelt de opera een aantal ke
ren in Mönchengladbach-Rheydt, in het
najaar volgt een reeks in Krefeld. Daar
na is de organisatie van plan alle Bun-
deslander aan te doen. Komt het stuk
ook naar Nederland? En rakelt men dan
geen emoties die de zaak-Van Damme
in 1994 niet alleen bij familieleden heb
ben losgemaakt?
„Ik denk van niet," zegt dr. Wolfram
Schottler, operadirecteur van het thea
ter in Monchengladbach. „Het thema
Van Damme is heel kies behandeld door
Su. Beslist geen plattes Realismus. Het
is vooral de problematiek van de inter
nationale drugshandel en de verschil
lende culturen die hier allemaal anders
op reageren, die in de opera sterk naar
voren komt. Mocht de productie zo suc
cesvol zijn dat we ook naar Nederland
komen - graag zelfs - dan verwacht ik
geen nare reacties. Daarvoor is het trou
wens een veel te goed stuk geworden."
I Cong Su: 'Wenn die Sonne aufgeht...'. Musiktbeater
für Kammerensemble und Medien. Mikhail Lanskoi
als Johannes van Damme. Orchester des Landesen-
sembles NRW MusikFabrik o.l.v. Kenneth Duryea.
Studio in Theater Monchengladbach, op 5,6,21,23
en 27 maart, 6,28 en 29 april. Het theater is geves
tigd Odenkirchenerstr. 78, Rheydt.
NEDERLAND 1
07.00 Journaal
07.05 Roseanne
07.29 Ontbijt tv met 7.30, 8.00 en 8.30
journaal: 7.43 en 8.15 (NOS) Sportjournaal
09.00 Journaal
09.06 Get the Picture (h)
09.35 Ook dat nog (h)
10.21 Vesuvius (h)
11.05 De late ochtend (tot 11.51)
15.07 Kookgek (h)
15.20 Passie voor tuinen (h)
15.35 'n Goeiedag met Jos Brink
16.29 The Cosby Show
16.57 Alles kits met Bamboo Bears;
17.22 Kinderen van de wereld; 17.36 Jij en
ik; 17.49 Alles kits kwis
17.58 Roseanne, comedy
18.26 Get the Picture, quiz
18.55 Ja, natuurlijk. Het dierenleven in
twee rivieren, de Rio Negro en de Amazo
ne, die elkaar in het noorden van Brazilië
ontmoeten (1)
19.24 Waku Waku, spelletje
20.00 Journaal
20.23 Netwerk, actualiteiten
21.03 De uitdaging, amusement
21.56 De beesten, de baas, reportage
22.26 Dokument: T.B.S.-Voordeei van
de twijfel, 4-delige documentaire. Deel 3
23.16 Cheers, comedy
23.41 Miniatuur: Frits van Oostrom,
hoogleraar Middelnederlandse Letterkun
de en winnaar van de AKO-literatuurprijs
1996 (tot 23.46)
NEDERLAND 2
10.30 Boeke boppe (h, tot 10.50)
12.30 Como dice (Spaans voor begin
ners)
13.00 Studio Sport (h, tot 14.10)
15.00 Spreekuur. Thema: Politiek
15.55 PP: Groen Links (h)
16.00 Journaal
16.10 ABN/AMRO Tennistoernooi sa
menvatting vandaag gespeelde partijen
17.29 2Vandaag, actualiteiten met
17.30 en 18.00 Journaal, 18.43 Sportjour
naal en 18.51 Hoofdpunten uit het nieuws
18.59 Meer tuinplezier
19.29 Radar, consumentenrubriek
20.03 America's Funniest Home Vi
deo's (h)
20.29 Verrassend buitenland
21.16 Door weer en wind, documen
taire
21.43 Rembrandtkade 10, documen-
I taire
22.14 Het elfde uur, praatprogramma
23.15 Studio NOS, sportmagazine
24.00 ABN/AMRO Tennistoernooi, sa
menvatting (tot 00.45)
NEDERLAND 3
12.00 Journaaf
12.07 MiddagEditie met om 12.30
(NOS) Sportjournaal
13.00 Journaal
13.07 Urbania, een stadstriptiek (h)
BELGIË FRANS 1
11.45 Vacaturebank 12.05 Autant savoir
(h) 12.30 Gourmandises 12.50 Nieuws
13.15 Du bout des ailes, magazine 13.40
Highway to Heaven, serie 14.35 Grand
document: Les cinq filles du Dr. Dafoe
15.25 Courants d'art (h) 16.00 Jardins
I toisirs (b) 16.20 Documentaire 16.35 Se-
I cret diplomatique, serie 17.30 The Fall
Guy, misdaadserie 18,30 Régions soir
18.50 Cartes sur table, magazine 19.10 Le
I quotidien des sports 19.30 Nieuws 20.10
I L'écran témoin-Goodbye My Love, tv-film
1 22.00 Débat, discussie n.a.v. de hier
voor uitgezonden film. Thema: Eutha
nasie en keuzevrijheid 23.20 Nieuws
23.45 javas (h) 23.55 La pensée et les
hommes, filosofisch magazine (tot
00.05)
BELGIË FRANS 2
16.15 lei Bla bla (h) 17.10 Les routes du
paradis, serie 18.00 lei Bla bla 19.00 Du
bout des ailes, magazine 19.30 Nieuws sl
20.10 L'écran témoin: Goodbye My Love,
Wilm 22.00 Nieuws 22.20 Javas (h)h
22.30 Les Schubertiades: Landler 9-12 D
'9" 22-35 Cartes sur table 22.50 L'hebdo,
weekmagazine 23.15 Reflets du libéralis-
me, politieke uitzending 23.45 PME Créa- s|
'eurs, zakenmagazine (tot 00.15)
DUITSLAND 1
no n? Motgenmagazin 09.00 Tagesschau
»-03 ML Mona Lisa, magazine 09.45
I wippen für die Gesundheit 10.00 Ta-
igesschau 10.03 Weltspiegel 10.45 Recht
I n Deutschland: Fall auf Fall-Jedem sein
echt! 11.00 Tagesschau 11.04 Deutsche
Lrï estspiele 1997 (h) 12.55 Presse-
I tnau 13.00 Tagesschau 13.05 Mittags-
1 a9Jzm 13-45 Plusminus-News, econo
misch magazine 14.00 Tagesschau 14.03
vli er,der Erde: Hochifen und K/ein-
»mSe«a 14,45 Tagesbuch einer Gan-
Lw, 15,00 Tagesschau 15.03 Wun-
llsnoXÉ,annusement 16,00 Tagesschau
In le9e» talkshow 17.00 Tagesschau
L„. 1 17-15 Brisant, magazine 17.43
regionale informatie 17.55 Verbotene
IGor,6' jne 18,25 Marienhof. Serie 18.55
-gen den Wind, serie 20.00 Tagesschau
2 A,b,enteuer z°° 21.00 Report, ma-
22Tnr °h Gott' Herr Pfarrer 9>)
00« M9?hemen 23,00 Tatort, serie (h)
tpeelfilmnSL"la9azin 01,05 (ZW> Crisis'
r ilm 02.40 Nachtmagazin (tot 03.00)
DUITSLAND 2
o Johannes van Damme in Singapore in 1993
Vlertlh'e Du'tsland 1 13,45 Gesundheit!
ma3azine 14.10 Enid Bly-
'4.32 ThelTt3Uf Schrnu9g|erjagd (2)
fendrin eburtstagsecke 14.35 Mit-
Isnn?' leumagazine voor de jeugd
Kwak rM91V,eU9diournaal 15,10 Alfred J.
J^ute is nc i>flD-Da'1'' sPef'etje 16.00
1610 v l eRita, mediamagazine
I 0 /orsicht, fane, (h) 17.00 yHeute
laarilo? 1 °azin 17,45 Der Alte, mis-
t manav 6n Aben018,45 Teute Heu-
3ciaai9 19,00 Heute 19.25 WISO,
-economisch magazine 20.15 Si-
m
N
Sb
Sb
so
Bt
Pu
rie
er
jei
