'Ik kan vreselijk tekeer gaan'
Serie 6Kind aan huis'
mist nog de juiste toon
DE STEM
Drieluik van David
heel even compleet
Staatsopera Rousse
slaagt maar ten dele
Wim Zomer wil na zeven jaar Daniël in 4Goede Tijden' wel eens wat rust
ovincie Zeeland
Nieuwe comedy op RTL 4 met Jules Hamel en Edda Barends
ntoren voornoemd en zullen te-
de in het bestek genoemde ge-
tijdig opgeleverd 'een werk op
ingen met een aannemingssom
tijdig de nodige maatregelen
de de inschrijvingsstaat in be-
Door Dick Versteeg
Sinds het omzetten van bui
tenlandse comedy's tot Neder
landstalige versies in zwang is
geraakt, wemelt het ervan op
de buis. Het bewerken van een
script blijkt een vak apart,
waarvoor in ons land weini
gen in de wieg zijn gelegd. Zo
als ook het aantal regisseurs
dat tot behoorlijke acteer
prestaties kan aanzetten dun
is gezaaid. Zo wordt de juiste
toon vaak net niet gehaald.
Ook de kersverse comedy Kind
"an huis lijkt daaraan mank te
gaan. De door Alex van Galen
vertaalde en bewerkte scripts, die
ten grondslag lagen aan de Britse
comedy No Place Like Home beo
gen een lollig beeld te geven van
een gezin waarin de kinderen het
ouderlijk huis niet zijn uit te
branden.
Dat uitgangspunt werkte in de
jaren tachtig uitstekend in Enge
land, waar de BBC er vier seizoe
nen achtereen tamelijk veel sier
mee maakte. Dat succes werd
vooral toegeschreven aan het om
draaien van de perikelen die de
generatiekloof in die dagen in
menig gezin opwierp.
„Dat was lachen destijds", licht
dramaturg Bart Geraerdts toe.
„Maar hoe reageren we daar in
deze tijd op? Het grappige is dat
de Britse serie z'n tijd ver vooruit
was. De generatiekloof van toen
bestaat niet meer. Het zijn juist
de ouders die het oude vuur uit
hun eigen jeugd nog bezitten en
actie van hun kinderen verwach
ten. Daardoor is deze bewerkte
comedy nog zo helder als glas.
Dat wordt opnieuw lachen."
Dat valt nog te bezien. Met name
de voorspelbaarheid van de tek
sten, die vaak elke vorm van sub
tiliteit ontberen, en de soms rond
uit gebrekkige acteerprestaties,
maken in ieder geval van de eer
ste aflevering allerminst een reus
achtige dijenkletser. Regisseur
Mannin de Wildt is er niet in ge
slaagd om zelfs doorgewinterde
acteurs als Jules Hamel en Edda
Barends in hun vader- en moe
derrol overtuigend neer te zetten.
Bovendien is het tempo waarin
de situaties elkaar opvolgen der
mate hoog opgevoerd dat ook de
gebeurtenissen in het gezin
slechts zelden naturel overko
men. Als bijvoorbeeld pa en ma
denken het rijk eindelijk hele
maal alleen te hebben, keren alle
kinderen vrijwel tegelijkertijd te
rug op hun schreden en bevolken
plotsklaps weer alle hoeken en
gaten van het ouderlijke pand.
I Serie 'Kind aan huis', maandag, RTL 4,
21.30 uur
Jules Hamel (links). Edda Ba
rends en Ellen Röhrman in
'Kind aan huis'.
S3SS
morgen...
ATIE
:t kantoor van de directie
r worden aanbesteed:
Ie provinciale wegen gedu-
'Filmfestival KIDS reist
door de geschiedenis van
de tienerfilm'
ZIE RAGAZZI OP ACHTERPAGINA - D5
Gids
Zeven jaar alweer is hij de be
gripvolle Daniël uit 'Goede
Tijden Slechte Tijden'. Goed
voor zo'n twee miljoen kijkers
per dag. Acteur Wim Zomer
(52) vindt Daniël de grootste
beloning uit zijn lange carriè
re. Een gesprek over z'n twee
grote passies: het theater en
het circus. Maar ook over zijn
Spaanse avontuur, straatarme
jeugd en Groningse koppig
heid. „Als iets mij niet aan
staat kan ik vreselijk tekeer
gaan." Daniël privé.
Door Anja van den Akker
Wim Zomer is exact op tijd. „Als ik een
afspraak maak, verwacht ik dat beiden
die 100 procent nakomen, het liefst 120
procent." Het laatste hapje late lunch
wordt naar binnen gepropt. „Ik ben kop
pig, ja. Te veel schipperen ligt mij niet."
Wim Zomer, nèt 52 geworden, zit op zijn
praatstoel. Een aimabele man vol herin
neringen. Aan zijn jeugd in een commu
nistisch dorp, z'n eigen theatergroep en
die ondefinieerbare liefde voor het circus.
Iedere winter geeft hij twintig voorstel
lingen in zijn woonplaats Apeldoorn. „De
enige keer dat ik uit de band spring. Ver
der ben ik altijd thuis."
Wim Zomer, alweer zeven jaar de sympa
thieke Daniël in Goede Tijden Slechte
Tijden, komt oorspronkelijk uit Finster-
wolde. Een Gronings dorp waar de com
munisten destijds de overhand hadden.
„In Finsterwolde stonden de communis
ten voor het recht. Maar de top-commu-
nisten waren de enigen die een auto of een
motor hadden. Ik heb nooit begrepen
waarom het volk op die mensen moest
stemmen. De gewone man had niks.
Hoogstens een fiets. Naar de kerk gingen
we nooit. De kerk staat geheel buiten
mijn leven. Hoogstens ging je op zondag
naar de zondagsschool omdat je je ver
veelde. In de grote hervormde kerk moch
ten alleen de boeren naar binnen. Die
hadden hun eigen plaatsen gekocht. Wij
hoorden daar niet bij. Dus probeerde de
gereformeerde kerk onze zieltjes te win
nen."
„Mijn vader werkte op het gemeentehuis.
Mijn moeder kwam uit een midden
standsgezin. We hadden het arm. Ieder
een had weinig in die tijd."
„Ik heb drie broers. Eentje is veel ouder.
Die ging het huis al uit toen ik nog klein
was. We waren allemaal heel verschil
lend. Ik vond het bijvoorbeeld de nor
maalste zaak van de wereld om met kran
ten en tijdschriften te lopen. Het geld dat
ik daarmee verdiende ging in de huis-
houdpot. Mijn jongere broer weigerde
dat. Die wilde ook niet naar school, heeft
geen enkele opleiding afgemaakt. Toch is
hij heel goed terechtgekomen. In de jour
nalistiek."
Trommeltje
„Later, toen ik dertien, veertien jaar was,
hoefde ik van thuis niet meer met die kran
ten te lopen. We hadden inmiddels een sto
merij. Maar ik dacht: die kranten ga ik
voortaan zelf doen. Het geld mocht ik hou
den. Alle dubbeltjes gingen in een trom
meltje. Sparen heb ik altijd heel belangrijk
gevonden. Nu hecht ik meer aan léven."
„Vroeger dacht ik altijd: leven is met va
kantie gaan. Lekker op het strand liggen.
Nu ben ik naast GTST het liefst bezig met
mijn circus. Dat zit zo. Ik doe de boek
houding voor circus Aladdin. In de winter
organiseer ik mijn eigen circus, met mate
riaal van Aladdin, 's Zomers reis ik door
Europa en zoek de artiesten uit. Voor het
Wim Zomer: „Ik bemoei me hier overal mee. Dat heb ik als voorwaarde gesteld."
Wim Zomer-circus in de winter." Hij
lacht.
„Leven is voor mij dingen ondernemen
die ik altijd al heb willen doen. Ik heb
lang genoeg op stranden gelegen. Ik ben
overal geweest. Eigenlijk is het een ramp:
dat vliegen en wachten. Op elkaar gepakt
liggen in de zon. In de rij staan voor een
restaurant. Trekken door de Himalaya of
iets dergelijks? Daar heb ik geen zin in. Ik
ben absoluut niet avontuurlijk aangelegd.
Ik ben rijk zat in mijn geest.
Kruiwagen
Vanuit een soort eigenwijsheid begon
Wim Zomer na de toneelschool in 1968
met zijn eigen theatergroep. Twintig jaar
lang hield hij dat vol, zonder een cent
subsidie. „We vlogen met onze eigen
vliegtuigjes. Ikzelf als piloot. We rolden
van de ene productie in de andere, daar
hoefde ik niks voor te doen."
Ook geen kruiwagen? „Zonder kruiwagen
lukt het vaak niet. Ik heb er ook één ge
had. Nee, ik zeg niet welke. Een kruiwa
gen bouw je op. Je zet hem als het ware
zelf in elkaar. Je komt iemand tegen, die
iets voor je doet. Maar je moet dan wel
waarmaken wat hij van jou verwacht. Je
moet daarnaast een harde kant hebben.
Anders red je het niet. Als iets mij niet
aanstaat, kan ik vreselijk tekeer gaan. Te
gen jonge acteurs die zeuren zeg ik vaak:
'Er lopen duizenden mensen rond die
jouw kans niet krijgen'. Ik geloof niet dat
het tegenwoordig makkelijker is om car
rière te maken. Ik kom vaak mensen tegen
die goed zijn, maar de kans niet krijgen."
„De liefde voor het theater heb ik waar
schijnlijk bij mijn geboorte meegekregen.
Mijn vader was heel muzikaal. Mijn echte
vader bedoel ik. Die overleed voordat ik
geboren was. Mijn moeder trouwde met
de broer van mijn vader, dus het bleef in
de familie. Ik ben nooit op zoek gegaan
naar gegevens over mijn echte vader, dat
vond ik een beetje lullig ten opzichte van
de man die altijd zo goed voor me is ge
weest. Als ik met de kranten rondging,
zeiden ze in het dorp altijd: je bent precies
je vader. Maar dan bedoelden ze mijn
échte vader. Mijn moeder heeft me nooit
veel van hem verteld.
„Ik durfde ook niet veel te vragen. Nu
komt dat gevoel meer te willen weten
langzamerhand boven. Maar mijn ouders
zijn al heel lang dood en de enige die iets
weet is mijn oudste broer die ik zelden
zie. De behoefte is niet zo groot om naar
hem toe te gaan. Misschien wil je naarma
te je ouder wordt dingen uit je leven af
maken. Om die reden heb ik ook een boek
geschreven dat nooit zal worden uitgege
ven. Ik ben ermee begonnen om bepaalde
dingen van me af te schrijven. Ik zat met
zoveel. De armoede, mijn vader die heel
vaak ziek was en uiteindelijk 85 is gewor
den. Gek, mijn moeder had nooit wat en
stierf toen ze 62 was. Toen mijn vader
doodging was ik erbij. Ik heb zijn hand
vastgehouden. Op zijn verjaardag sliep
hij in. Helemaal tevreden. Een mooiere
dood is er niet."
Spanje
Wim Zomer heeft een tijdlang in Spanje
gewoond. Vlak bij het tweede huis van
Joop van den Ende. „Nee, daar ken ik
hem niet van. Joop was er nooit. Hoog
stens zes weken per jaar, waarin hij zes
keer op en neer naar Nederland reed voor
zaken. Met de auto, want hij vloog des
tijds nog niet. Je zag Joop hoogstens een
keer bij de bakker of de kruidenier."
„In Nederland had ik zoveel werk, dat ik
dacht: ze vragen me heus wel als ik in het
buitenland woon. Dat was niet zo. Boven
dien kwamen mijn theaterplannen daar
niet van de grond en gaf mijn eigen radio
station te veel rompslomp."
Waarom Spanje? „Het klimaat is heerlijk,
de mensen zijn hartstikke leuk en de na
tuur is prachtig. Nee, geen Italië. Ik ben
nog nooit in Italië geweest, maar sinds de
douane me daar een keer helemaal heeft
uitgekleed, moet ik er niets meer van heb
ben. Frans spreek ik niet, ondanks die zes
jaar op de middelbare school. Ik kom al
tijd weer op Spanje terecht. Het is alsof ik
daar ook ooit geboren ben." Eenmaal te
rug in Nederland kwam al snel een aan
bieding.
Circus
„Acteren is alles voor me, meer dan het
circus geloof ik'. Het circus kost me te veel
energie. Dat is geen luiheid, ik houd dat
lichamelijk gewoon niet vol. Circus is af
schuwelijke armoe. Van de winter hadden
we temperaturen van min twintig graden.
Alle slangen waren bevroren, niemand
had water. Dat wil ik veertien dagen
doen, maar niet langer. Gelukkig ben ik
niet in een circusfamilie geboren. Ik kom
vaak mensen tegen die zeggen: Ik haat het
circus, maar ik kan er niet uit. Er is bijna
geen vernieuwing in het circus. Heel veel
artiesten doen al honderd jaar hetzelfde.
De acts gaan over van vader op zoon.
En dat is iets waar Wim Zomer met zijn
circus verandering in wil brengen. Niet de
acts zijn anders, wel de manier waarop hij
ze 'verpakt'.
ZATERDAG 1 MAART 1997
'Lucia di Lammermoor' in Breda
Breda - Chassé Theater. Opera
'Lucia di Lammermoor' van
Gaetano Donizetti, door
Staatsopera Rousse. Gehoord
en gezien op donderdagavond
27 februari 1997.
Door Jan de Breet
De Italianen maakten in het
Chassé Thater de dienst uit. In
de middenzaal zorgde Marco
Borsato voor groot publiek
vermaak en in de grote zaal
blies dé Bulgaarse Staatsope
ra Rousse het verhaal van Lu
cia di Lammermoor nieuw le
ven in.
Donizetti's verklanking van dit
verhaal vond voor het eerst
plaats in 1837 en was destijds, in
de hoogtijdagen van de veris-
tische opera direct een door
slaand succes. In de loop der tij
den is dat succes nogal afgezwakt
en tegenwoordig wordt het werk
ook niet al te vaak meer gepro
grammeerd.
Met in mijn oren nog een gran
dioos pleidooi voor deze opera,
enkele jaren terug door een bege
nadigde operagroep in de Opera
in Praag, was mijn nieuwsgierig
heid naar de zetting door de
Staatsopera Rousse danig ge
wekt. Maar het moet gezegd: de
indruk die deze Oosteuropeanen
maakten kwam, niet uit op het
zelfde hoge niveau als dat wat
nog in de herinnering achterge
bleven was.
Een eenvoudige opgave is het ook
niet om met dit libretto een ver
tolking te maken, waarin de so
listen alle aan de aan hen gestel
de eisen voldoen en om met dit
gegeven een statisch toneelbeeld
te voorkomen. Dat lukte dus ook
niet helemaal. Van onvoldoende
prestatie was zeker geen sprake.
Met name in het solisten-team
werden vele wensen vervuld. Op
vallend sonoor en -eerbiedwaar
dig zette Diman Panchev de rol
van de priester op de planken.
Roumen Doikov kreeg in de slot
scène uitgebreid de kans om tot
grote bezieling te komen Hij
maakte met zijn stem grote in
druk.
Levendig, zeer betrokken en
glanzend van klank speelde Stoy-
an Ivanov de rol van Enrico de
broer van Lucia. De inbreng van
Elena Stoyanova (Lucia) gaf bin
nen de technische realisatie zeer
weinig problemen en in haar
waanzin-aria aan het slot wist zij
ook acterend zeer te overtuigen.
De zwijgende rol van het haar
omringende koor gaf aan dit mo
ment extra spanning. Toch was
het jammer dat bij alle stemacro
batiek die coloratuurzingen nu
eenmaal met zich meebrengt, de
intonatie bij deze soliste nogal
eens te wewnsen overliet.
Het orkest begeleidde accuraat
en produceerde een mooi timbre.
Kleine ongelukjes her en der de
den weinig afbreuk aan het ge
heel. Dirigent Metodi Matakiew
koos bij dit alles eerder voor in-
gehoudenheid dan voor lekker
uitpakken. Ook het koor bleef
mooi binnen de perken en liet ho
ren over grote muzikaliteit te be
schikken. Hun opstelling bleef
inderdaad statisch, maar hun
aankleding was zeer verzorgd.
Belichting en decors pasten pri
ma in de sfeer. Slechts een half
gevulde zaal was getuige van het
schouwspel, waarbij best nog
eens opgemerkt mag worden dat
Donizetti onder dit verhaal mu
ziek schreef, die soms dan wel
wat schools is maar aan de ande
re kant nu eens zeer charmant,
dan weer indringend, maar in ie
der geval vaak verrassend is.
„Ik ben theaterregisseur in het circus. Ik
maakt het lichtontwerp, zoek de num
mers bij elkaar, bedenk andere muziek,
voeg nieuwe dingen toe. Mijn nummers
moeten een emotie uitstralen. Het moet
nooit zo spannend zijn dat je denkt: str
aks valt er iemand dood. De mensen moe
ten op het puntje van hun stoel zitten van
de spanning, van het lachen of van de ont
roering. Zo hadden we een Russisch tra
pezenummer op muziek van Richard
Strauss. Dan schiet ik vol." Wim Zomer
geniet van dat jaarlijkse tussendoortje.
„Eigenlijk ben ik een ongedurig mens."
Voorwaarde
Waarom zit hij dan al zo lang bij GTST?
„Die vraag stel ik mezelf ook vaak. Ik
roep altijd: ik weet niet of ik nog wel
doorga. Mijn contract loopt steeds vier
maanden, dat geldt voor iedereen. Toch
zeg ik steeds weer ja. Ik kan niet zonder
toneelspelen. Bovendien is dit een vrij
luxueus leventje. Het leuke is ook dat in je
verhaallijn de meest onmogelijke dingen
voorkomen. Dat ligt ook aan mezelf. Ik
bemoei me overal mee. Dat heb ik als
voorwaarde gesteld. Ik wil mijn mening
kunnen geven over alles en iedereen hier.
Ook als iemand niet voldoet."
Daniël (met dezelfde achternaam) treft
het in de dagelijkse soap niet bepaald
met zijn vrouwen. „Gelukkig heb ik pri
vé al achttien jaar dezelfde partner. Ik
heb het goed. Daniël vind ik de grootste
beloning uit mijn carrière. Toch wil ik
het weieens wat rustiger aan doen. We
moeten daar maar eens over praten. Voor
'Goede Tijden Slechte Tijden' zou een
periode zonder Daniël helemaal niet zo
erg zijn."
Den Haag (anp) - Het drieluik met de geboorte van Christus dat
in de vijftiende eeuw werd geschilderd door Gerard David, is in
het Haagse Mauritshuis slechts even compleet. Na de tentoon
stelling ervan tot 22 juni, zullen de drie voorpanelen als van
ouds worden gescheiden van de twee achterpanelen.
De voorpanelen gaat terug naar
de eigenaar, The Metropolitan
Museum of Art in New York, de
achterpanelen blijven in het
Mauritshuis, dat ze als sinds ja
ren in bruikleen heeft van het
Rijksmuseum. Noch in New
York, noch in Den Haag voelt
men er iets voor om het drieluik
voorgoed in de oorspronkelijke,
complete staat te brengen. Het
Mauritshuis wil de twee met bos
gezichten beschilderde achterpa
nelen niet missen en de Metropo
litan ziet het Mauritshuis al aan
komen met het verzoek om de
drie voorpanelen dan maar in
Den Haag te laten.
Wel zit de kans erin dat het drie
luik opnieuw tijdelijk verenigd
zal worden, over een tijdje in de
Metropolitan. Het beroemde mu
seum in hartje New York bereidt
een grote tentoonstelling van zijn
Vlaamse meesters voor en de Ge
rard David zou daar prima in
passen.
De geboorte van Christus van
Gerard David (1460-1523) is het
pronkstuk van de tentoonstelling
Kunst op vleugelsdie vanaf van
daag in het Mauritshuis te zien
is. Er zijn in totaal tien twee-,
drie- en meerluiken uit de vijf
tiende en zestiende eeuw te zien.
In vroeger tijden moeten de ker
ken vol hebben gehangen met dit
soort werken. Door de Beelden
storm en door de Reformatie is
een groot deel ten onder gegaan.
Geschat wordt dat er maar een
paar procent van alle luiken over
is.
Het drieluik van David werd
overigens pas in de jaren dertig
van deze eeuw uit elkaar ge
haald. Omdat de bostaferelen
waren overgeschilderd met een
Efteling-achtig kasteel, dacht
men dat de achterkanten niets
met David te maken hadden.
Men zaagde ze eraf. De stukken
kwamen via een omweg in het
Rijksmuseum terecht, waar rest
auratoren ze zoveel mogelijk in
oorspronkelijke staat herstelden.
r voornoemd (kamer D107) en,
:l. btw).
de en ondertekende girobetaal-
Middelburg. Enveloppe adres-
jovenhoek "Aanvraag bestek";
