De marechaussee
een bedrijf in beweging
W'j
ÏF
MM/V
WM3
W P'
(m/v)
3ETH ZIEKENHUIS
VAN HOOF
jg en selectie
DE STEM
ZEELAND
C4
mmm
Wisseling van van de wacht
X 74
r^r
8526168CS
|het Europese hoofd-
zijn bekend om hun
Lenseohte
lgen. Door haar voor-
fgsbeleid is Bose* in
ren en getalenteerde:
iLAND
lagers. De Sales
en zorgen voor een
3 Hiernaast zal de Sales
(verantwoordelijk is voor
5are resultaten (bij voor-
lovisuele systemen);
Ictioneren;
li;
en.
en prima secundaire
richten aan Bose B.V.,
1135 GE EDAM,
nemen met de heer
nmer: 0299-366 661.
3LA vaak een beroep
egeleidt u tijdens de
en. U verzorgt con-
voor de dragers die
gen op Zoom plaats
nen hiervoor in aan-
nde vrije tijd beschikt,
it om mensen toe te
t rayon Roosendaal/
kking heeft over een
met u.
h. Voor elke uitvaart-
e vergoeding,
kunt u op werkdagen
ct opnemen met mevr.
tel. (0165) 55 29 75.
jur).
et diploma A-verpleeg-
aantekening IC/CCU en
ig op een IC/CCU-afde-
ken en binnen gegeven
3n.
teld conform FG 50 en
53,- bruto per maand,
tprogramma wordt zorg
ver deze functie kunt u
heer B. van Hees, afde-
|3913 13, sein 105.
unt u voor 15 maart a.s.,
reth Ziekenhuis, t.a.v. de
Postbus 901515000 LC
ig van vacaturenummer
GIDS IN AUTOMATISERING
:eft u twee jaar werkervaring
Tniteit met kantoorautomati-
ketten. Ais adviseur bent u in
:ulturen binnen bedrijven en
rive om zelfstandig de relaties
team werken. U beschikt over
eden in de Nederlandse taal,
nlijke vaardigheden en
de zaak.
i i li i
ZATERDAG 1 MAART 1997
t
L1.,
C ',03
Marechaussees verlaten een schip na een controle.
De ene dag bedreigd in het bestaan, de volgende in
sterkte bijna verdubbeld. Tussen die twee uitersten
heeft het werk van de brigade van de Koninklijke
Marechaussee in Zeeuws-Vlaanderen zich de afge
lopen jaren bewogen.
De marechaussee is een flexibele, gemakkelijk in
zetbare politie-organisatie, zegt brigadecomman
dant kapitein K. van der Molen. Getuige het politie
ke gekrakeel dat rondom de marechaussee regelma
tig de kop opsteekt, is die soepelheid een meer dan
noodzakelijke eigenschap. Van der Molen en zijn
rechterhand, operationeel commandant luitenant h.
Bosma, aan het woord over het 'dynamische bedrijf
dat marechaussee heet'.
Door Harold de Puysseleijr
Terneuzen - Donkere wolken
pakten zich vier jaar geleden
samen boven de marechaus
seekazerne aan het Sweelin-
ckhof in Terneuzen, het
hoofdkwartier van de brigade
Zeeuws-Vlaanderen.
De brigade zou geen bestaans
recht hebben en moest verdwij
nen. Het (politieke) besluit de
marechaussee uiteindelijk toch in
Zeeuws-Vlaanderen te houden
was nog maar amper genomen, of
de sterkte werd uitgebreid van 34
naar zestig manschappen. Het
tan verkeren.
Die huidige sterkte is volgens
Van der Molen toereikend om de
'aken zoals ze er nu zijn in
Zeeuws-Vlaanderen te vervullen.
«Maar je moet steeds afwachten
hoe de politiek zich ontwikkelt.
Niet alleen op nationaal vlak,
maar ook de politiek elders in de
wereld."
Ruzie
Neem bijvoorbeeld de meest re
cente ruzie tussen Frankrijk en
Nederland over het drugsbeleid,
frankrijk vindt dat Nederland
een strenger beleid moet voeren,
onder meer vanwege de overlast
uoor het drugstoerisme.
De WD lanceert vervolgens het
idee de vijfhonderd marechaus
sees die zich bezighouden met het
vreemdelingentoezicht in te zet
ten tegen buitenlanders die hier
chugs komen kopen. Door deze
ejrtra inzet tegen het drugstoeris
me kan Nederland laten zien dat
het de overlast van het gedoogbe
leid voor de omringende landen
serieus neemt, is de achterliggen
de gedachte.
«Politiek ligt gevoelig. Ontwik-
helmgen kunnen zo van de ene op
de andere dag omswitchen. Zo is
nirac kennelijk ondertussen
weer tevreden gesteld. De plan
hen om de marechaussee in te
zetten voor bestrijding van het
vujstoerisme zijn in de doofpot
verdwenen. Althans dat vermoe
den wij." Bosma knikt instem
mend en voegt daar fijntjes la-
end aan toe, dat de discussie
verstomd lijkt met de kus tussen
e Franse minister van Justitie
°ubon en zijn Nederlandse col
lega Sorgdrager.
Nu is het plan van de WD niet
helemaal nieuw. Immers, de ma
rechausseebrigade in Zeeuws-
Vlaanderen werkt met politie,
bestuur en justitie al geruime tijd
mee in het drugsbestrijdingspro-
ject Houdgreep in Terneuzen.
„En dat project staat weer heel
nauw in verband met het drugs
toerisme," zegt Bosma.
Militaire status
De brigade speelt een zeer veel
zijdige rol in de streek, als je kijkt
naar de aken die de marechaus
see van oudsher vervult. De ma
rechaussee vindt haar oorsprong
begin negentiende eeuw. Op 26
oktober 1814 ondertekent koning
Willem I het besluit tot oprich
ting van het Korps Marechaus
see. Een hoogwaardig, bereden
politiekorps met militaire status.
In de loop der jaren heeft dat
korps zich ontwikkeld tot een he
dendaagse politie-organisatie
met verschillende taken. De ma
rechaussee is onderdeel van het
ministerie van Defensie, maar
werkt voor de ministeries van
Justitie en Binnenlandse Zaken
als het gaat om grensbewaking,
politietaken op de luchthavens en
bijstand aan de politie.
De centrale staf van de Konink
lijke Marechaussee is gevestigd
in Den Haag. Daarnaast zijn er
kleinere en grotere brigades ver
spreid over districten in heel Ne
derland. Een brigade is te verge
lijken met een (deel van) een poli
tiedistrict. Ook in het buitenland
is de marechaussee actief. Bij de
KMar, zoals het korps kortweg
ook wel wordt genoemd, werken
in totaal vierduizend mannen en
vrouwen.
De marechaussee is een bedrijf in
beweging. Die dynamiek vloeit
voor een deel voort uit de centra
le aansturing vanuit Den Haag.
Daar zitten zowel voor- als nade
len aan, schetsen Van der Molen
en Bosma,
Calamiteiten
Van de zestig man- (en
vrouwschappen zijn er 47 daad
werkelijk op straat inzetbaar.
„Maar in de praktijk loopt dat
aantal nooit rond. We moeten ook
mensen leveren aan het buiten
land. Dat is het nadeel van de
landelijke aansturing. Bij cala
miteiten ergens in Nederland
Het afnemen van vingerafdrukken bij een verdachte.
plukt de staf in Den Haag overal
mensen vandaan. Er kan bij wijze
van spreken zo meteen een tele
foontje komen, dat er veel men
sen op Schiphol ziek zijn. Dan
moeten er mischien twee vanuit
Zeeuws-Vlaanderen daarnaar-
toe. Die pakken hun boeltje en
gaan."
Die manier van werken heeft ook
zo zijn voordelen, zeggen de com
mandanten. „Je kijkt ook eens
een keer in een andere toko. Door
de dynamische organisatie blijft
er leven in de brouwerij. Je valt
hier niet in slaap. Ze komen uit
alle windstreken hier in Zeeuws-
Vlaanderen terecht. Ongeveer
een derde van het personeel is
Zeeuw."
De organisatie maakt het met
verzuim door cursussen en ziekte
dat de optimale inzetbaarheid
van 47 koppen in de praktijk
nooit wordt gehaald. „We hebben
gelukkig bijzonder weinig last
van ziekteverzuim, een enkel
griepje nu en dan uitgezonderd.
Maar momenteel zijn er bijvoor
beeld wel zes mensen minder.
Twee daarvan zitten in Bosnië.
Die ben je driekwart jaar kwijt.
Twee anderen volgen nu een op
leiding om naar Bosnië te gaan en
nog eens twee zijn daar onlangs
uit terug gekeerd en hebben nog
verlof."
Visitekaartje
Je kunt het vergelijken met een
bloedtransfusie, zegt Bosma.
„Als je een half litertje bloed af
staat, kun je nog normaal func
tioneren. Geef je een liter, dan
zijn er ook nog geen onoverkome
lijke problemen. Zolang ze je
aderen maar niet doorsnijden."
De marechaussee is ook belast
met de beveiliging van de ko
ninklijke paleizen in Den Haag,
Soestdijk en Apeldoorn, rege
ringsgebouwen en het Navo-
hoofdkwartier Afcent in Bruns-
sum. Als visitekaartje van de
staat is zij aanwezig bij de ont
vangst van vorsten, regeringslei
ders en andere hooggeplaatste
personen.
Daarnaast voert de marechaussee
politiediensten uit voor de Ko
ninklijke Landmacht, de Lucht
macht en de marine en voor bui
tenlandse militairen in Neder
land. Die taak is vergelijkbaar
met het werk van de politie bin
nen de burgermaatschappij. Het
werk loopt uiteen van de afhan
deling van verkeersongevallen en
het doen van allerlei recherche
werkzaamheden tot de begelei
ding van militaire colonnes of
buitenprofielvoertuigen, de zoge
noemde 'giganten'.
Eenheid
Met de Europese eenwording zijn
de binnengrenzen in de Europese
Unie weggevallen. Bosma betwij
felt sterk of dit Verenigd Europa
ooit zo'n sterke eenheid zal vor
men als de Verenigde Staten van
Amerika. „Als het ooit zover
komt, zal dat zeker nog een paar
generaties duren. Er is wel spra
ke van economische eenwording.
De culturele verschillen en ande
re denkwijzen zijn niet zo snel
De leiding van het Temeuzense marechausseekorps: de heren Bosma (links) en Van der Molen.
FOTO'S WIM KOOIJMAN
Van onze verslaggever
Terneuzen - Kapitein K. van der Molen stopt per 1 augus
tus als brigadecommandant van de Koninklijke Mare
chaussee in Terneuzen. De huidige 'tweede man', operatio
neel commandant luitenant H. Bosma, volgt hem op.
Wie zijn vervanger wordt, is nog niet bekend. De sollicitatiepro
cedure voor de functie van operationeel commandant is naar ver
wachting eind maart afgerond.
Van der Molen gaat na 37 jaar bij de Koninklijke Marechaussee
met functioneel leeftijdsontslag. Hij vervulde diverse functies bij
het korps, zowel in de landelijke staf als bij verschillende briga
des. De laatste zes jaar was hij werkzaam in Zeeuws-Vlaanderen,
waarvan drie jaar aan het roer van de brigade.
„In het begin van mijn komst naar Zeeuws-Vlaanderen zat ik er
wel even tegenaan te hikken. Maar ik heb hier een boeiende perio
de meegemaakt. Verschillende facetten van de dienst heb ik mee
gemaakt. Telkens opnieuw een andere uitdaging. Als je dan te
rugkijkt denk je, waar zijn al die jaren gebleven," aldus Van der
Molen.
Van der Molen is Groninger van oorsprong, Bosma is een Fries.
Volgens de laatste, die per 1 augustus het commando van de bri
gade overneemt, komt de volksaard van Zeeuws-Vlamingen aar
dig overeen met die van noorderlingen. „Beiden kijken eerst de
kat uit de boom en accepteren buitenstaanders niet een, twee,
drie. Maar als je eenmaal 'in het putje valt' kun je uitstekend met
elkaar door dezelfde deur."
weg te vlakken. Dat kan niet van
de ene op de andere dag."
Door de eenwording is het reizen
binnen de lidstaten in elk geval
plotseling wel veel versimpeld.
Maar omdat Nederland voor de
Unie tevens een buitengrens
vormt, is de grenscontrolerende
taak van de marechaussee nu be
langrijker dan ooit. Ze contro
leert jaarlijks miljoenen mensen
op de luchthavens, maar ook in
zeehavens op schepen.
Verder behoort niet alleen de op
vang van vreemdelingen en asiel
zoekers tot de taken van de mare
chaussee, maar ook de opsporing
van gezochte personen. Al is het
maar voor een nog onbetaalde
bekeuring. Daarbij maakt het
korps gebruik van geavanceerde
apparatuur, zoals de elektroni
sche vingerafdrukcontrole. Wie
als ongewenste vreemdeling te
rug moet naar het land van her
komst, wordt zo nodig op de te
rugreis begeleid.
Vreemdelingen
Sinds 1 mei 1994 wordt personeel
van de marechaussee ingezet
voor Mobiel Toezicht Vreemde
lingen in de Duitse en Belgische
grensstreek. Dit om de instroom
van (illegale) vreemdelingen in
Nederland zo goed mogelijk te
controleren.
Steekproefsgewijs voert de mare
chaussee gerichte controles uit op
basis van informatie die zij krijgt
vanuit observatieposten achter
de grens. Het mobiele toezicht
gebeurt op wegen aan de Neder
landse kant van de grens en door
het meereizen in internationale
treinen.
Op verzoek verleent de mare
chaussee bijstand aan de politie
bij evenementen, demonstraties
of als er ongeregeldheden drei
gen. Marechaussees die daarmee
te maken krijgen, worden voort
durend getraind in geweldsbe-
heersing om de zaak zo goed mo
gelijk in de hand te kunnen hou
den. Ook werkt de marechaussee
samen met de politie bij recher
che-onderzoeken en assisteert ze
de politie als het gaat om de be
strijding van de grensoverschrij
dende criminaliteit.
Na de invoering van het Mobiel
Toezicht Vreemdelingen in mei
1994 is de brigade in Zeeuws-
Vlaanderen op papier op de
sterkte van zestig gekomen. Maar
in verband met de opleiding van
nieuw personeel is die omvang
pas sinds vorig jaar bereikt.
„Toen kregen we er zo'n zeven
tien tot twintig mensen bij," ver
telt Bosma. „Rechtstreeks van de
opleiding, die een jaar duurt. Dat
is goed maar baart ook zorgen.
De nieuwelingen komen met een
kop vol kennis hier naartoe en
staan te popelen om die in prak
tijk te brengen. Dat vraagt echter
toch de nodige begeleiding. Boei
end werk, maar het vreet veel
energie. Gelukkig is dat allemaal
goed gegaan, mede dankzij de op
vang van die nieuwelingen door
de meer ervaren collega's."
De laatste ontwikkelingen in de
streek zijn ingeluid met de onder
tekening van een samenwer
kingsovereenkomst met de
Zeeuws-Vlaamse politie. Beide
politiediensten werken nauw sa
men, een werkwijze die niet zo
zeer uit luxe als wel uit noodzaak
is geboren, door de onderbezet
ting van de politie.
Het maakt het werken in deze re
gio er voor de marechaussees wel
zo aantrekkelijk op, leggen Van
der Molen en Bosma uit. „Je hoeft
hier niet te wachten op werk. Het
ligt letterlijk en figuurlijk op
straat. Als je bij wijze van spre
ken als marechaussee bij een
doorlaatpost op een vliegveld
staat, heb je alleen te maken met
de persoonscontrole. Maar in
Zeeuws-Vlaanderen kunnen ma
rechaussees optimaal gebruik
maken van hun opsporingsbe
voegdheden. Je hebt te maken
met een mix van taken op een en
dezelfde werkdag. Onze hoofdta
ken zijn weliswaar grensbewa
king en mobiel toezicht. Daar
naast participeren we ook in de
projectgroep Gericht Verkeers
Toezicht Zeeuws-Vlaanderen, die
werkt aan de verbetering van de
verkeersveiligheid. De mare
chaussee is bovendien volledig
opsporingsbevoegd. Er wordt dus
optreden van je verwacht als je
ergens tegenaan loopt. Dat komt
hier veelvuldig voor en dus neem
je dat mee. Er is geen sprake van
competitie of concurrentiestrijd
met de politie. We vullen elkaar
aan, staan schouder aan schou
der. Deze samenwerking is uniek
in Nederland."
Aan het vreemdelingentoezicht
hebben de marechaussees vol
gens de beide commandanten de
handen lang niet vol. „Dat scoort
hier niet hoog. Illegalen kiezen
meestal deze streek niet uit om de
grens over te komen. Dat komt
omdat er hier geen grote steden
binnen direct bereik liggen. Bre
da, Hoogerheide of Zuid-Lim
burg zijn veel gewildere door
gangsgebieden. Zeeuws-Vlaan
deren is een doodlopende streek.
Het water van de Westerschelde
is een natuurlijke barrière."
De komst van de tunnel onder de
ze vaarweg verandert daar vol
gens Van der Molen en Bosma
hoogstwaarschijnlijk niets aan.
Want hoewel illegalen niet per
definitie platzak zijn, kan straks
de tunneltol de belemmering vor
men om via België naar de Rand
stad te komen. „Illegalen hebben
het niet meer naar hun zin in het
eigen land. Velen zijn economi
sche vluchtelingen die het elders
beter willen krijgen. Daarnaast
heb je de mensen die uit politieke
motieven vluchten uit hun land.
Maar met die asielzoekers heb
ben we meestal geen problemen.
Die melden zich vrijwillig. De il
legale avonturiers die op de
bonnefooi een ander toevluchts
oord zoeken, vergaat het anders.
Die komen meestal in de slechte
re kringen terecht."
Valse namen
De brigade Zeeuws-Vlaanderen
'behandelde' vorig jaar bijna ze
venhonderd vreemdelingen. Ze
moeten mee naar de kazerne in
Terneuzen, waar foto's en vinger
afdrukken worden gemaakt. Die
gegevens worden vervolgens
doorgestuurd en naar de Centrale
Recherche Informatiedienst
(CRI) in Den Haag. Het is tien tot
twaalf keer voorgekomen dat de
betrokken vreemdelingen in Ne
derland nog onder verschillende
andere aliassen bekend stonden.
Zo bont als twee jaar geleden,
toen een illegaal in ons land on
der twintig valse namen bekend
stond, maakte het vorig jaar ech
ter geen enkele vreemdeling.
Sommige illegalen stonden nu tot
hoogstens onder drie andere
identiteiten in de registratie van
de CRI vermeld.
Naast al die taken kent de mare
chaussee een aantal specialis
men. De Centrale Recherche ver
leent steun aan brigades bij
grootschalige onderzoeken en
ernstige misdrijven. De dienst
opereert in binnen- en buiten
land en werkt nauw samen met
de Centrale Recherche Informa
tiedienst van het ministerie van
Justitie. De Brigade Speciale Be
veiligingsopdrachten is een spe
cialistenbrigade die is opgeleid
op moeilijke of gevaarlijke op
drachten uit te voeren, zoals de
beveiliging van hooggeplaatste
personen of optreden als arresta
tieteam.
Een zeer zware selectie en trai
ning gaat aan de toetreding tot
dit keurkorps vooraf.
