Vakantie reizen
Junta zet Birma open voor massatoerisme
Z
\jr\
Hiswa verwacht
100.000 man
DE STEM
E4
LLi_
Hermetisch afgesloten van de
buitenwereld was Birma
decennialang het best
bewaarde geheim van Azië.
In een zelfgekozen isolement
propageerden generaals de
socialistische weg naar het
nirvana. Toen die niet tot
verlichting maar tot het
bankroet leidde, zette de jun
ta het land in november open
voor het massatoerisme met
de lancering van het 'Bezoek
Birma Jaar'. Vandaag deel 1
van een reisreportage in Bir
ma: Met vakantie in een open
gevangenis.
Paspoortnummers
Spionnen
Geboorte
Stoomtram
Vakbond
IMAX-film
X 51
L i m b u r
izen en Recreatie
n centraal. Dé kans
Dpvallend onder de
Met 25% korting
e zaterdag voor of
nformatie en
(073) 612 52 25
15 72 83.
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1997
N 3.4 dgn.v/a 159
..hotel centr.l/o, exc!
rs mog. wek, vrii/za
Tours 040-28174??
GE HOLIDAYS VaiT
en in G.B. en Ierland
delige overtochten
55100 (SGR).
GIDS
UMBRIË
35 - 6027475
s onze specialiteit,
ereizen: Toscane 10
tet Pisa, Florence
Elba etc.v.a. 749,-!
nriviëra 10 dgn met
v.a. 775,-. Rimini
met exc. Venetië en
v.a. 765,-. Grote
alië 12 dgn met
e, Rome, Napels,
v.a. 898,-. Vraag
eisgids '97 bij MCT
iNVR) 043-3258484
lige BUS-excursie-
Winnemuller reizen
468655 (SGR/ANVR)
AL PROMOTIONS
ladsman voor uw
k. T.h.(sta)car's en
3I. in N- Italië, Garda-
oscane, Rome, Lago
ire, Adriatische kust.
50638/4950745.
_JOEN VAKANTIE-
ERS wachten op uw
i. Adverteren in de
"Reizen en Recrea-
t zoden aan de dijk.
iterdag in deze krant!
I.: 073-6125225 Fax:
57283.
Vakantietips
idt u in de rubriek
!EN EN RECREATIE"
hterdag in deze krant!
np. a.d. Wörthersee
aal v.kind. Kort. 55+
335-5825533
burgerland!
p 1000 meter hoogte,
nabij Zeil am See en
et douche/wc/balkon
ontbijtbuffet en goede
naar Gasthof Schwab
3.5424
elige BUS-excursie-
Winnemuller reizen
468655 (SGR/ANVR)
en natuur voor gun-
prijs in Tirol! Skiën,
ufen, rodelen, schaat-
meer, totaal winter-
Gezellig, familiaire
met do/wc, tel, bal
ontbijtbuffet, menu
sauna, solarium,
terras, 2 grote appar-
ten. Prijzen v.a.
390,- volpension p.p./
Pension ELVIRA
J5 Thiersee, tel. 0043-
5312, fax 5967. Heer-
andelgebied voor uw
lar-, zomer- en herfst-
tie.
VAKANTIERUBRIEK
en en Recreatie" staat
tevol aanbiedingen.
:aterdag in deze krant!
RD PORTUGAL
oon omg. Algarve
jizen, div.vluchten o.a.
ioven-Faro. Portupraia
-631650 Lid SGR.
IRVE vanaf Amster-
of Eindhoven. Vlucht
i./ 465,-. Vlucht, trans
it!/ app. in sfeervolle
laats Monte G°rc'0„»
595,-. PRIMAVERA
EN (ANVR/SGR) 079-
350.
VAKANTIERUBRIEK
en en Recreatie" staar
tevol aanbiedingen-
zaterdag in deze krant.
pp. of vlucht PRA^g,
-ondreis Tsjechie
;mia: 076-5201928
it. geselecteerde
/villa's met garantie.
0 0111-672700SGR.
AG is onze specialiteit-
5/6/7/10 dgn. excursie-
n naar Praag vertrw
e woensd.en zat.al v.a-
),-incl.reis,hotel en öi
Voor groepen organ
wij op maat. vraaa
reisgids bij M
■ANVR) 043-3258484.
AG!
6 dg per bus/g°*|
nu v.a. 44».
2,30/3, 20/4, 4,18/4-
-stadsgidsen. Winne
;r reizen, 0488-46865S
1/ANVR)
2
Vakantie in open gevangenis
Door Peter Pijls
rft 1 op weg van het Mingaladon-
vliegveld naar de hoofdstad Ran-
^^Lgoon wordt de Birmese paradox
duidelijk. Naast een vriendelijk welkomst-
tod van het 'Bezoek Birma Jaar' prijkt een
nog groter bord met de tekst: 'De wil van het
'olk: alle interne en externe destructieve ele
menten moeten worden vernietigd'. De mas
cotte van het toerismejaar is een metershoge
aeisjespop. Ze begroet niet alleen arriveren
de toeristen, maar zwaait ook naar twee tanks
die op een hellingbaan klaar staan om de orde
te herstellen.
-Tatmandaw," het leger, wijst de taxichauf
feur met een vies gezicht naar een kazerne.
®j schiet met een denkbeeldig pistool in de
toht. „Pang pang." Maar even later lacht hij.
rijden over de Aung San boulevard,"
hij trots. Boguoke Aung San, dat is de
'ader van de Birmese onafhankelijkheid. De
chauffeur wijst naar een sportstadion. „Aung
San-stadion. Aung San is onze held," verdui
delijkt hij.
Samenzweerderig buigt hij voorover. „Hij is
vader van The Lady. Kent u haar?" Dan
'egt hij zichzelf quasi verschrikt het zwijgen
"P door een vinger voor zijn lippen te houden,
«et The Lady bedoelt hij oppositieleidster en
Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi, die
de afgelopen jaren vooral in huisarrest door
tocht. Over haar mogen Birmezen niet pra
len met buitenlanders. Zoals Birmezen geen
enkel politiek onderwerp mogen bespreken
®et toeristen. 'Ik ben niet geïnteresseerd in
Politiek,' luidt de vierde zin van de cursus En-
fels die het regime verstrekt om de communi
catie met buitenlanders te vergemakkelijken.
fapavertuin
Ooit was Rangoon een fraaie uitgestrekte stad
lol goudkleurige pagodes en dromerige kolo-
tole gebouwen. In de buitenwijken dringt de
fngle vanzelfsprekend binnen. Torenhoge
Hotels ontsieren het centrum. Talloze bouw
putten voor nog meer betonnen kolossen be
oven weinig goeds. Dat de meeste hotels met
«tonische leegstand kampen, deert niet. Er
'in sterke aanwijzingen dat iedere economi
se activiteit van enige betekenis in Birma te
aken heeft met het witwassen van drugs-
Sela. Want Birma is behalve het gouden land
j He onbetwiste nummer één van de Gou-
Driehoek. Het grensgebied van Birma,
ter w y6n ^a0S 'S §rootste papavertuin
Wijl de generaals bezweren dat het drugs-
™leem op een haar na gevild is, werken ze
enter de schermen samen met Khun Sa, de
jC™gste drugsbaron ter wereld. Vorig jaar
L zic'1 met zÜn privéleger van tiendui-
od man zogenaamd over aan het regime.
1 opluchting van vooral de Verenigde Sta-
tod ver8ee*s h°°pten dat er eindelijk een
üe zou komen aan de jaarlijkse recordoog-
n ai de Birmese papavervelden. Inmiddels
Sinds 1988 zijn een tot anderhalf miljoen Birmezen naar satellietsteden verplaatst.
woont de 'prins van de dood' comfortabel in
een buitenwijk van Rangoon, vlakbij opposi
tieleidster Aung San Suu Kyi. Hij wordt 'U'
(meneer) genoemd, investeert in poenige ho
tels en drijft een binnenlandse luchtvaart
maatschappij, die de Birmezen gniffelend Air
Opium noemen. En de opiumoogst van vorig
jaar brak opnieuw alle records.
„U bent alleen op vakantie? Waarom reist u
niet in een gezelschap?" De eigenares van het
Gouden Land-hotel lijkt ontstemd. Toeristen
die alleen reizen, dat vindt het regime onwen
selijk. De Staatsraad voor Herstel van Orde
en Gezag (SLORC) heeft het liefst te maken
met gezelschappen die per bus of vliegtuig de
route Rangoon-Mandalay-Pagan afwerken.
De MIS, de alomtegenwoordige geheime
dienst, informeert in hotels regelmatig naar
het gedrag van buitenlanders. Boven de balie
van verschillende hotels staan op een school
bord alle namen en paspoortnummers van de
gasten.
„U wilt met de trein naar Mandaiay?" De ba
zin fronst nu het voorhoofd. „Doet u dat niet.
Het is oncomfortabel en het spoor is slecht.
Wij kunnen u een auto met chauffeur bezor
gen." Maar het onvergetelijke verslag dat
reisschrijver Paul Theroux ooit deed van de
treinreis naar Mandaiay, lonkt sterker dan
het vooruitzicht van een gids en pottenkijker.
Zuchtend geeft de hotelbazin het op.
Bij het onafhankelijkheidsmonument ter ere
van Boguoke Aung San, tegenover het door
vier tanks bewaakte stadhuis van Rangoon,
informeert de tengere San naar de eerste in
drukken van Myanmar. „U noemt het Birma,
maar Birma bestaat officieel niet meer," zegt
hij. De naam Birma echode te veel de Britse
koloniale tijd, vond de SLORC, die het land in
1989 omdoopte tot Unie van Myanmar, met
Yangon als hoofdstad.
San vraagt zich af waarom toeristen alleen
door Rangoon gaan wandelen. „U heeft de
Shwedagon-pagode nog niet gezien? Wat doet
u dan in Yangon? U bent leraar? Heeft uw
school nu vakantie?" Het soort vragen dat een
MIS-informant zou stellen. Maar alsof hij ge
dachten kan lezen haalt San een perskaart te
voorschijn van de krant Mirror News. San
vertelt dat hij schrijft over landbouwzaken en
de eerste levensbehoeften van de mens. „Dat
is de belangrijkste informatie die je de men
sen kimt geven."
Mag hij schrijven wat hij wil? Hij zwijgt even.
„Zolang ik me beperk tot deze onderwerpen
wel."
San geeft een rondleiding om het onafhanke
lijkheidsmonument. „Aung San was een goe
de soldaat," zegt hij plechtig. Sans vader, een
leraar Engels van 82, heeft generaal Aung
Pas nog was er verzet. In januari hielden on
tevreden studenten in Rangoon de grootste
demonstratie sinds de bloedig neergeslagen
opstand van 1988. Toen vielen meer doden
dan een jaar later op het Plein van de Hemel
se Vrede in Peking. Maar omdat er geen tele
visiecamera's waren, bleef de wereld lang on
wetend van het bloedbad en de aard van het
regime, dat Birma volgens Amnesty Interna
tional transformeerde tot een 'detentie-oord
zonder muren'.
Inmiddels is de rust teruggekeerd op de uni
versiteit. En op honderden meters afstand
maakt een man met een donkere zonnebril
duidelijk dat buitenlanders er niets te zoeken
hebben. „Waarom wilt u naar de universi
teit?" wil hij weten. „Vindt u het een mooi ge
bouw? Waarom gaat u niet naar de Shweda
gon-pagode, net als de andere toeristen."
De veiligheidsman handelt indachtig de
woorden van luitenant-generaal Kyaw Ba, de
minister van toerisme en hotels. „De bedoe
ling van het Bezoek Birma Jaar is de wereld
onze politieke stabiliteit te demonstreren en
buitenlandse bezoekers de unieke cultuur en
schoonheid van ons land te laten zien," zei hij
vorig jaar. Morrende studenten verstoren dat
beeld. En ook andere zaken die het Birmese
imago van het gouden land verstoren, worden
zorgvuldig weggepoetst.
Generaal Kyaw Ba, berucht om zijn betrok
kenheid bij de jade- en opiumhandel, bedacht
onder het motto 'waar bloemen horen, zullen
bloemen zijn' verfraaiingsprogramma's. In
verschillende plaatsen langs toeristische rou
tes moesten bewoners hun houten huizen om
muren met een stenen fagade van twee ver
diepingen. Wie dat niet kon betalen, moest
verhuizen naar gebieden die buiten het ge
zichtsveld van toeristen liggen. Sinds 1988
zijn een tot anderhalf miljoen Birmezen naar
satellietsteden verplaatst.
De verantwoordelijken hiervoor, generaal
Kyaw Ba en zijn collega-generalissimo's van
de SLORC, zijn 's avonds te zien op de staats
televisie. Die zendt de ellenlange zittingen
van de staatsraad integraal uit. Belangrijke
gebeurtenissen als de uitreiking van een ex
portprijs worden herhaald, als betrof het een
spectaculair moment uit een voetbalwed
strijd. Het programma biedt daarna nationa
listische liederen, marsmuziek en het opbou
wende programma Een sterk en gezond Bir
ma, dat met sociaal-realistische cameravoe
ring de oplevering toont van grootse irrigatie
projecten en ziekenhuizen met goedgevulde
FOTO'S ANP
Met de gezondheidszorg in Birma gaat het so
wieso voortreffelijk, meldt die dag het Engel-
stSligë staatsblad Het Nïeuwë Licht van Bir
ma. De minister van gezondheid heeft juist
het plan 'Gezondheid voor Iedereen' gelan
ceerd. In het jaar 2000 zullen er in Birma geen
zieke mensen meer zijn, juicht de krant. De
minister zelf vertelt hoe het plan gerealiseerd
zal worden. „Informatie is vitaal. Correcte in
formatie leidt tot juiste beoordelingen en
juiste beslissingen. Het verzamelen van gege
vens is het kernpunt van dit plan."
Een westerse diplomaat in Rangoon lacht
schamper om de retoriek van de minister. „Ie
dereen gezond? Dit land wordt geteisterd
door tbc, aids en chronische ondervoeding.
De SLORC verzwijgt de feiten. Ze willen niet
weten dat er aids bestaat. In sommige gebie
den is een kwart van de mannen aan heroine
verslaafd. In de ergst getroffen regio's is 95
procent van de junks seropositief. Een we
reldrecord dat waarschijnlijk nooit gebroken
zal worden."
Het probleem is, verzucht de diplomaat, dat
de slachtoffers zelf niet weten dat ze hiv-be-
smet zijn. „Ze hebben namelijk nog nooit van
aids gehoord." In de shooting-galeries, waar
ze voor een schijntje hun heroïne kopen, stop
pen ze hun arm door een loket en krijgen hun
shot toegediend met een en dezelfde spuit. De
gevolgen laten zich raden.
Het Birmese gezondheidssysteem, legt de di
plomaat uit, is opgezet naar het socialistische
voorbeeld van Cambodja en Laos. „Ze zetten
ergens een gebouw neer en noemen dat ver
volgens een ziekenhuis." De apparatuur moet
betaald worden uit donaties. Patiënten moe
ten hun eigen spuiten meenemen. Dokters
verdienen nog geen tien dollar per maand en
krijgen brieven waarin staat dat ze moeten
doneren voor de gezondheidszorg. „Het hele
systeem is een grote leugen."
De paar westerse hulporganisaties in Birma
kunnen maar weinig uitrichten. De hulppro
gramma's zijn kleinschalig. Aanvragen voor
uitbreiding of nieuwe projecten blijven jaren
lang onbeantwoord, zegt een westerse arts in
Rangoon. „Ze beschouwen hulporganisaties
als buitenlandse spionnen. Dat er grote ge
zondheidsproblemen zijn, wuiven ze weg. Met
de middelen die ze hebben, zouden ze veel
meer kunnen doen. Maar bijna alles gaat naar
de Tatmandaw, het leger. Minder dan twee
procent van hun budget gaat naar de gezond
heidszorg."
De arts beklaagt zich over de methodes van
het regime. „Ze willen af van de sloppenwij
ken en deporteren de mensen vervolgens naar
satelliesteden. Maar aan voorzieningen den
ken ze niet, omdat het ze kennelijk niet inte
resseert.
Onder geen voorwaarde wil de dokter zijn
naam vermeld zien. Zijn organisatie is geïn
filtreerd door de geheime dienst. En zijn tele
foon wordt permanent afgeluisterd, zegt hij
laconiek. Eerdere publicaties in een Europese
krant over de gezondheidszorg in Birma kwa
men hem op een reprimande te staan. „Ze zei
den: we dachten dat jij hier was voor de ge
zondheid van onze mensen, but you talk shit
about us."
Volgende week deel 2: Dwangarbeid als
'nobele handeling van liefdadigheid'.
h
3
UJ
iu
Met de lente in aantocht is in het Pop
penmuseum Tilburg vanaf deze week de
tentoonstelling 'Geboorte' te zien. Op de
expositie zijn onder andere rammelaars,
beschuitbussen, doopjurken, wiege-
kruisjes, flessen, kaartjes en 3000 pop
pen te zien. Duurt tot 25 mei. Openings
tijden op woensdag en zondag van 14.00
tot 16.00 uur aan de Telefoonstraat.
De stoomtram Hoorn-Medemblik rijdt
vanaf 28 maart weer tussen deze twee
IJsselmeerstadjes. In het paasweekeinde
is er een extra attractie voor kinderen.
Om 11.00 uur vertrekt de tram dan uit
Hoorn met speciale paasei-rijtuigen
waarin eieren geschilderd kunnen wor
den.
Honderd jaar medezeggenschap via vak
bonden en vakcentrales wordt gevierd in
de gelijknamige tentoonstelling in het
Nationaal Vakbondsmuseum in de
Burcht van Berlage te Amsterdam. Tot
31 augustus is de expositie over meepra
ten en meebeslissen te bezichtingen.
Vanaf deze week start er een nieuwe film
in het Rotterdamse IMAX-theater, ge
naamd Ring of Fire. De film op mega
groot scherm gaat langs aardbevingen,
vulkanen en in de buurt wonende volke
ren. De film draait tot eind juli op dins
dag tot en met zondag om 14.00 en 16.00
uur. De entree is 15,00 voor volwasse
nen en 12,50 voor kinderen tot 12 jaar.
Anderhalf miljoen Nederlanders zijn op
de een of andere manier bezig met wa
tersport. Ze zullen niet allemaal van 1
tot en met 9 maart naar de Hiswa in de
Amsterdamse Rai komen, maar de orga
nisatie van deze grootste Nederlandse
watersportbeurs rekent wel op 100.000
bezoekers. Er zijn ruim vijfhonderd ex
posanten en de Rai heeft aan diverse
geïnteresseerde bedrijven nee moeten
verkopen. Deze Hiswa wordt een van
de grootste uit de historie en staatsse
cretaris Erica Terpstra zal de beurs
hoogstpersoonlijk komen openen.
Wie wat dan ook van watersport wil
weten, is dus welkom in Amsterdam.
De diverse hallen liggen vol jachten
en kruisers, maar ook het visbootje, de
rubberboot en de surfplank krijgen
een plekje. Met of zonder zeilen of
motoren. Veel aandacht is er voor na
vigatie, want op grote wateropper
vlakken is het wel handig als de
stuurman ongeveer weet waar 'hij"
heen moet. Deze systemen worden
steeds preciezer en veelzijdiger.
Alle soorten accessoires zijn te bekij
ken. Ook de duiksport krijgt ruimte
op de Hiswa. De interesse hiervoor
stijgt sterk. De laatste vier dagen kun
nen bezoekers in een tank zelf ervaren
hoe het is om met zuurstoffles en
duikbril de diepte in te gaan.
Het Traditioneel Paviljoen is vanouds
een publiekstrekker. Deze keer zijn er
enkele klassieke zeilschepen zoals een
stalen Lemsteraak en een Sta verse Jol.
Plus een houten punter uit Giethoorn
(nog steeds van het al honderden jaren
oude model) en een klassieke Friese Tjot
ter. De organisatie rekent op veel be
langstelling voor een uit 1926 stammen
de houten Zweedse motorkruiser waar
aan nog niets is vernieuwd. Het parade
paardje van het paviljoen wordt het cas
co van de Nederlandse Whitbread 60, het
zeilschip waarmee een race om de wereld
gevaren gaat worden.
Enkele andere attracties: zeillessen op
het droge, de resultaten van een wed
strijd voor watersportfotografen, red
dingsdemonstraties. Wie wil ervaren wat
windkracht zes op het water betekent,
kan terecht bij het Havenfestival waar
acht windturbines actie en sensatie ga
randeren. En hoe kan het anders in 1997:
we kunnen ook al wedstrijdzeilen per
computer.
Hiswa 1997: van 1 tot en met 9 maart in
de Rai, dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur.
De laatste vier dagen kunnen Hiswa-
bezoekers tevens de FietsRai en het
Duikpaviljoen bezoeken. De entree is
20 per persoon met kortingen voor hou
ders van OP, Pas 65, kinderen en gezin
nen.
Het vaarseizoen breekt weer aan, dus
is het ook weer tijd voor de Hiswa.
FOTO MARC BOLSIUS
