Weekend
Nicolaas III houdt 'hof' naast redactie Gouden Gids
Het nieuwe Palermo van Leoluca Orlando
Nieuws
E2
E3
Het is een armoedige residentie waar
tsaar Nicolaas III zijn gasten ontvangt.
Een paar achteraf kamertjes in een have
loos 19e eeuws gebouw in Moskou: meer
heeft het 'hof niet tot haar beschikking.
Een papiertje met in krullende zwarte
letters de tekst 'Russisch Keizerrijk' is op
de deur geplakt. In de aanpalende
kamers houden een fysiotherapeut en de
redactie van de lokale 'Gouden Gids'
kantoor.
V
22 FEBRUARI 1997
pESTEM
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1997
tegen de manier waarop in Neder-
de dood wordt omgegaan. Verdriet
eggestopt, pijn mag je niet uiten. Als
r of aids in het nieuws is, is het altijd
dat moeten wij overwinnen. Alsof
n niet mag. Dat taboe wilde Ton te
1 is een groot goed, dood is je kame-
~rd maar eens flink ziek, met pijn in
narigheid, dan wil je wel. Heerlijk
heid, er komt een einde aan."
k heeft heel veel reacties opgeleverd,
omdat de hoofdstukken zijn voorge-
rd in Panorama. Honderden brieven
bezorgd, soms wel zestig op een dag.
n mensen in dezelfde situatie. We
hier ook onbekende mensen op be
ad om over de dood te praten. Ik her
een man wiens vader aan longkan-
overleden. Ze hadden daar nooit sa-
er kunnen praten. De zoon wilde
ten hoe het is om longkanker te heb-
t er met je lichaam gebeurt, om het
lsnog te kunnen verwerken."
as
en ook negatieve reacties hoor. Men-
vonden dat we ons verdriet te gelde
:Boter braaien' uit je eigen ellende,
de niet. Dat was vuile was, die hield
n. Het is ook gebeurd dat mensen
toe kwamen en zeiden: 'daar moet je
stoppen hoor'. Ze begrepen het niet,
dat wij er rijk mee wilden worden."
ns zijn de twee laatste levensjaren
de meest fantastische van ons leven
Je leeft in een verhevigd bewustzijn,
si snel de onzin van de zin te scheiden,
orme antennes voor wat belangrijk is.
s zo'n overweldigende ervaring. We
het vaak tegen elkaar gezegd: 'wat
dat je daar eerst kanker voor moet
ad zijn leven kunnen verlengen met
ihemokuren, maar dat wilde hij niet.
liteit van het leven vond hij belangnj-
oud-collega van Ton kreeg in die tijd
gkanker, hij heeft zich wel laten be-
in. Operatie hier, operatie daar. Stuk-
weggehaald, luchtpijp laten vervan-
n half jaar eerder dan Ton is hij over-
naar zijn laatste maanden zijn een lij-
g geweest. Dat wilden wij niet. Geen
arij."
heid
zieke mensen iets mag adviseren, dan
ipenheid. Veel patiënten kennen hun
ituatie niet, ze durven geen gerichte
te stellen aan hun arts, durven niet
vuist op tafel te slaan. Vraag waar je
bent, een arts is dat verplicht te zeg-
ïders gaat het ten koste van heel veel
Teugde."
ok belangrijk is geweest is de zeker"
in euthanasie. Die afspraak had Ton
n arts. Ton is ook vrijwel meteen naar
iris geweest om te regelen dat ik zijn
du zijn, mocht hij het zelf niet meer
jk kunnen maken. Dat stond allemaa
er en dat is zijn allergrootste medicijn
t."
Omzet vereist lawaai. Groenteboer, melkslijter
en scharensliep wisten dat. Aan het begin van de
straat kondigden ze hun komst aan. Schreeu
wend, bellend, ratelend en sommigen zelfs zin
gend. Onbestemd gegil, onverstaanbare kreten,
maar herkenbaar, leder had een onmiskenbaar
eigen geluid, waarmee huisvrouwen met de knip
in de hand de deur uitgelokt werden. Aandacht
trekken moeten dat beseffen marskramers, vod-
denboeren en de eigentijdse variant, de chemo
kar. Wie niet opvalt, maakt geen omzet,
De tijd van de ambulante handelsman is voorbij.
Roepen werkt niet meer. Behalve in armoedige
buitenlanden of op de markt. Daar heeft de vo
cale koopman nog een kans met groot geluid
zijn laatste waar te slijten. Elders heeft reclame
de functie overgenomen.
Aanvankelijk was een advertentie niet meer dan
een kreet die de aandacht moest vestigen op
laatste aanbiedingen, hoge kortingen of een
nieuw assortiment. Reclame heeft nu vaak een
ander doel: de naam vestigen en behouden van
een bedrijf of product. Firma's van bepaalde snit
waren niet langer alleen geïnteresseerd in koop
jesjagers. Het ging om een directe associatie van
naam en behoefte. Bij een klant die een lampje
nodig had, moest meteen een lampje Philips
gaan branden, lichte honger om half vier diende
te leiden tot de Pavlov-reactie 'Mars'.
Reclame werd daardoor een vak. Kon vroeger el
ke winkelier zelf het tekstje schrijven voor zijn
wekelijks ingezonden mededelinkje, hij wist zelf
immers het beste welke prijzen hij eenmalig ver
laagd had, nu werd het een specialisme. Ges
jeesde dichters met een hang naar drank en psy
chologie bedachten in lange processen van gro
te creativiteit imago verbeterende slagzinnen.
'Melk moet', 'Melk de Witte Motor' en 'Joris
Driepinter'. Niet dat de melkboer de dag na eer
ste publicatie meteen een dubbele hoeveelheid
af te leveren had, maar op de lange termijn zou
het toch werken. Melk is een gezonde energie
bron, werd in de hoofden van de consument ge
dreund. Het kon niet anders dat dit tot behoud
of zelfs uitbreiding van het marktsegment moest
leiden.
Nog een stap verder ging het niet eens meer om
reclame die iets concreets beweert over product
of dienst. Als de naam maar zo gepresenteerd
werd dat de potentiële afnemer een seconde
extra aan de commerciële uiting besteedt. Het
kon grappig of vooral choquerend, Benetton
met de united colours-campagne is het klassieke
voorbeeld van dit soort reclame.
Of het werkt weet niemand. Een reclameprofes
sor vreest van niet. Waarschijnlijk heeft hij gelijk.
Waar Benetton voor staat, behalve voor iets
schokkends met racisme, aids en formule I, weet
alleen de modebewuste. Maar de redamoloog
gaat nog een stap verder. Naamsbekendheid ai-
leen is vrijwel geen argument bij koopgedrag.
Adverteren met iets anders dan concrete aanbie
dingen, prijsverlagingen en uitverkopen is daar
om nauwelijks zinvol.
Presentatie van nieuwe producten, modellen of
typen per advertentie heeft eveneens weinig zin.
Dat moet gebeuren in de onverdachte sfeer van
nieuws. Vandaar dat voor elke beurs van enige
omvang een nieuwtje gereserveerd wordt. Een
Auto-Rai bijvoorbeeld heeft geen enkele functie
voor de directe verkoop. Er worden natuurlijk
nog we! wat auto's verkocht, maar het aantal
dat daar omgezet wordt, gaat af van de totale
jaarlijkse verkoop.
Autosalons zijn niet voor de directe verkoopbe
vordering of voor de onderlinge concurrentie
tussen merken, ze zijn bedoeld om de auto posi
tief in de krant en op het scherm te krijgen. Met
een paar goed gedoseerde nieuwtjes en een
concentratie van aandacht van alle producenten
en importeurs kan de pers niet om de auto heen.
Dat levert pagina's krant, aparte bijlagen en mi
nuten zendtijd. De auto die normaal kritisch ge
volgd wordt vanwege gevaar, milieu-effecten en
lange files staat opeens overal en tegelijkertijd
vriendelijk in het nieuws. Dat helpt. Voor de han
del, maar vooral in Den Haag. Daar kunnen geen
maanden durende en miljoenen verslindende
campagnes tegenop.
Renault bijvoorbeeld reserveert voor een stand
op de RAI aanzienlijk meer dan een miljoen. Per
verkochte auto van dat merk een investering van
een paar duizend gulden. Maar die loont. Niet
alleen voor de Fransen, maar voor alle producen
ten. En omdat ze allemaal meedoen, heeft ook
iedereen naar rato profijt.
Roepen, schreeuwen, overschreeuwen, het
heeft allemaal geen zin. Adverteren ook steeds
minder. Waar het om draait is serieuze aandacht
en bij voorkeur vriendelijk getoonzette. Dat is de
industrie en handel heel wat waard. Vandaar dat
ze ook nauwelijks gillen, zachtjes fluisteren
werkt beter. Dan denkt de journalist dat hij een
9eheim te pakken heeft en schrijft hij twee keer
zoveel. Het is de oude truc van de slimme markt
koopman die niet galmt dat hij nog twee laatste
onverwoestbare dunschillers heeft, maar die
achter zijn hand tegen een mogelijke klant sist
dat hli Vfinr Kom iofc hii7Anrlöfc hooft
J w\JI l let II Icio UlJAUIlUClj 1ICC1L,
De markt is niet veranderd, wei de brenger van
net commerciële nieuws.
Kleinzoon van tsaar of
'pertinente leugenaar'
Door onze correspondent Wierd Duk
Nicolaas UI Dalski-Romanov (54) oogt heel
adellijk. Hij heeft, in tegenstelling tot veel
Russische mannen, een verzorgd voorkomen
en hij praat op rustige toon.
Nicolaas is, zegt hij, de kleinzoon van de laatste Russische
tsaar. Zijn grootvader, Nicolaas II, werd in juli 1918 in het
verre Jekaterinenburg door de bolsjewieken vermoord, sa
men met tsarina Aleksandra en hun kinderen. Van de mees
te slachtoffers werden de beenderen in 1991 teruggevon
den. DNA-tests hebben uitgewezen dat het inderdaad om
de Romanovs gaat.
Maar, beweren Dalski en degenen die deel uitmaken van
zijn 'hofhouding', van de vijf kinderen wist het zoontje, de
14-jarige tsarevitsj Aleksej, op miraculeuze wijze te ontko
men. Aleksej's plaats onder de geëxecuteerden zou zijn in
genomen door een neefje van de keizerlijke kok.
Uiteindelijk zou Aleksej zijn gevonden en opgenomen door
een orthodoxe familie van spoorwegarbeiders in de stad
Saratov, aan de Wolga. Hier genoot hij ook zijn opleiding.
Aleksej nam de naam Dalski aan, werd landbouwexpert,
vocht in de Grote Vaderlandse Oorlog en bracht het zelfs
tot Berlijn. Hij trouwde en kreeg kinderen, onder wie een
zoon, Nikolaj, de huidige troonpretendent Nicolaas III. In
1965 stierf Aleksej.
Toen hij vijftig werd maakte Nikolaj, die een carrière als
marine-officier achter de rug heeft, zijn werkelijke identi
teit bekend. Zo had zijn vader het hem opgedragen. En
Rusland zou Rusland niet zijn als niet een groot aantal
mensen hem geloofde.
Nicolaas III is lang niet de enige troonpretendent. De
moord op de tsarenfamilie was decennialang gehuld in ne
velen doordat de Sovjet-autoriteiten opzettelijk tegenstrij
dige versies van de executie naar buiten brachten. Hierdoor
ontstond legendevorming. In de loop der tijden zijn er do
zijnen mannen en vrouwen geweest die beweren dochter of
zoon van de laatste tsaar te zijn.
Een enkeling was aantoonbaar geestelijk gestoord, een an
der was op geld en roem uit, maar nog weer anderen wisten
verbijsterend veel details te vertellen over het leven aan het
keizerlijk hof. Een vrouw, Anna Anderson, die claimde
Aleksej's jongste zuster Anastasia te zijn en evenals haar
broertje zou zijn ontsnapt, sprong eruit. Zij maakte zo veel
indruk dat een van de verwanten van de tsarenfamilie uit
riep: „Of zij is werkelijk Anastasia, of zij is een wonder".
Zjirinovski
Nikolaj Dalski ondersteunt zijn claim op de niet bestaande
Russische troon met 'een koffer vol documenten'. Een van
die papieren is zijn geboorte-akte uit 1942 en een kopie van
een doopbewijs waarop Nikolaj wordt omschreven als
'kroonprins'. Gerespecteerde Russische tijdschriften als
Ogonjok en Moskou Nieuws wijdden hilarische reportages
aan tsaar Nicolaas in en diens echtgenote, tsarina Natalja
Jevgenjevna. Maar in andere kringen worden de Dalski's
serieuzer genomen. Leiders van Vladimir Zjirinovski's ul-
ta-nationalistische LDPR gaan graag met Nicolaas III op
de foto. En bij de officiële kroning van de nieuwe tsaar in
Noginsk, op 19 december, waren duizend gasten aanwezig,
onder wie enkele regeringsfunctionarissen. Belangrijke
Russisch orthodoxe prelaten leidden de plechtigheid en
Moskous machtige burgemeester, Joeri Loezjkov, zond
naar verluidt als presentje een kalender.
Nicolaas III Dalski-Romanav oogt heel adellijk. Zelf beweert hij nageslacht te zijn van de laatste tsaar, anderen zien in hem een oplichter.
-te» no"
DIF.1V a£>i:>n3ï
serf -rwftbn.i 1:j.ii. bweiv'tslrribs
law f (ocr<~
"rarwm 9U .ftp i
i
Tsaar Nicolaas Hl beschikt over een eigen veiligheids
dienst, geleid door een jonge, voormaTigé^GÖ-medewer-
ker. En een vriendelijke 'vorst' op leeftijd werkt voor hem
als perssecretaris. Op persconferenties in het Moskouse
Huis van de Journalisten wordt Dalski door Russische
journalisten aangesproken als 'Uwe Hoogheid' - je kunt
immers nooit weten. Wie een persoonlijk onderhoud met de
tsaar wil, wordt er door diens veiligheidschef fijntjes op ge
wezen dat daar wel een cadeautje tegenover moet staan.
„Een Mercedes hoeft nu ook weer niet, maar goede Hol
landse kaas is altijd welkom." In de toekomst moet er voor
interviews zelfs in dollars worden betaald, zo klinkt het.
Oplichters
Voor vorst Oleg Lopoechin, vice-voorzitter van de Russi
sche Vereniging van Edellieden, zijn troonpretendenten als
Nikolaj Dalski 'pertinente leugenaars'. De goedlachse Lo
poechin, gynaecoloog en chefarts in een Moskous zieken
huis, heeft ze wel vaker aangehoord. „Sommige van die op
lichters zijn gewoon gek, maar Dalski weet heel goed wat
hij doet. Hij is op geld uit. Kijk maar hoeveel aandacht en
geld hij nu al krijgt".
Op dinsdag- en donderdagavond is Lopoechin meestal te
vinden in het gebouw van de Adelsclub, vlak achter het
Poesjkinmuseum. Aan de wanden van zijn kantoor hangen
foto's van de laatste tsarenfamilie naast iconen. Op Lopoe-
chins bureau ligt het fraai vormgegeven programma van
het afgelopen Kerstbal van de vereniging.
Bejaarde Russen staan in de gang te wachten op een onder
houd. Hun ouderwetse Sovjet-kleding verraadt dat ze wei
nig geld hebben. Regelmatig kloppen afstammelingen van
de verarmde Russische adel bij Lopoechin aan voor hulp.
Oleg Lopoechin geeft de laatste tijd veel interviews.
Romanovs
In januari meldden sommige kranten dat het Kremlin, nu
het tijdperk van Boris Jeltsin afloopt, zou spelen met de ge
dachte om een constitutionele monarchie in te voeren. Af
stammelingen van de Romanovsf, die in, Madrid wonen,
"zouden haar Rusland moeten terugkeren e!h groothertog
Georgi Romanov, die in maart' 16 jaar wordt,' zou als sym
bolisch staatshoofd een nieuwe 'Russische Nationale Idee'
moeten vertegenwoordigen. Het decreet hierover zou al
klaar liggen op het bureau van Boris Jeltsin.
Volgens Lopoechin heeft de pers er maar weinig van begre
pen. De hele discussie gaat slechts over de status van de Ro
manovs. Een paar jaar geleden hebben zij al te kennen ge
geven dat zij naar Rusland willen terugkeren. Sinds 1992 is
de familie hier al 36 keer geweest. Ze hebben het hele land
bereisd en zijn overal enthousiast ontvangen. Als zij hier
komen wonen dan hebben ze echter onderdak nodig, trans
port en bewakers. Daar gaan de gesprekken met het Krem
lin over.
Vergeven
In de zomer van 1993 zakten groothertogin Maria Vladimi-
rovna, haar zoon Georgi en hun gevolg een maand lang de
Wolga af. In de dertig steden die zij aandeden, werd het
adellijke gezelschap door honderden nieuwsgierigen be
groet. Sommigen stelden vragen als 'Wanneer komt U te
rug?' en 'Kunt U ons vergeven?'.
Lopoechin grijpt dergelijke gebeurtenissen aan als argu
ment voor zijn stelling dat het inderdaad niet zo'n gek idee
zou zijn als in Rusland een moderne tsaar een verbindende
en verzoenende rol zou spelen. „Net als bij u in Nederland
of in Engeland. Presidenten en premiers komen en gaan en
moeten telkens campagnes voeren om te worden gekozen.
Maar een monarch heeft per definitie autoriteit. Hij hoeft
zich niet te verkopen en kan de drager worden van een sta
biel Rusland. Kijk hoe het in Spanje na Franco is gegaan.
Daar heeft de koning garant gestaan voor de overgang naar
de democratie."
Hoewel in Rusland de tsaristische symbolen, zoals de twee
koppige adelaar en de driekleur van Peter de Grote, zijn te
ruggekeerd en in nationalistische kringen grote nostalgie
bestaat naar het tsaristische tijdperk, blijkt uit opiniepei
lingen dat het volk niet op ëen nieuwe monarch Zit te wach
ten. Mahr liefst 91 procent van de ondervraagden sprak
zich onlangs uit tegen een herstel van de monarchie.
Slechts acht procent was voor.
Binnen de familie Romanov bestaat overigens ook weinig
overeenstemming over de toekomst van het keizerlijk huis.
De aspiraties van Maria Vladimirova en haar zoontje Geor
gi worden door andere familieleden betwist. Prins Nikolaj
Romanov (75) uit het Zwitserse Gstaad, door velen be
schouwd als het werkelijke hoofd van de dynastie in de ja
ren '90, noemde zichzelf in een interview een 'republikein'.
Volgens hem weten degenen die spreken over het invoeren
van een constitutionele monarchie in Rusland niet waar ze
het over hebben. „Rusland heeft immers helemaal geen
constitutionele traditie. Die wordt nu pas geboren: er zijn
verkiezingen, er is een parlement dat min of meer werkt en
soms worden zelfs de foute mensen gekozen. Maar dat
hoort er allemaal bij. Ik vind persoonlijk dat de man aan de
top weggestuurd moet kunnen worden".
Amerikanen
Maar wat Oleg Lopoechin betreft is het huidige presiden
tiële systeem vreemd aan de geschiedenis en het karakter
van Rusland. „Het is ons opgedrongen door de Amerika
nen, die vinden dat iedereen zo moet leven als zij. Maar in
duizend jaar hebben wij misschien drie jaar een echt func
tionerend presidentieel systeem gekend. Onder Jeltsin is
het al snel verworden tot een vorm van autoritarisme. Jelt
sin gedraagt zich toch net zo als een tsaar? En wat te den
ken van de communistische leiders? Het Russische volk is
het zo gewend, het weet niet beter."
In dat geval, vindt Lopoechin, kun je maar beter de echte
tsaar terughalen. Die is in elk geval een stuk beschaafder en
geletterder dan de brute ex-communisten die het nu in
Rusland voor het zeggen hebben. „Iemand zei eens: een
president, een premier of een koning, wat maakt het uit?
Als de macht maar mooi is. Dat vond ik een wijze uit
spraak."
Door onze correspondent Aart Fleering
„Ik wil van de hoofdstad van de maffia een
normale en vrolijke stad maken," zegt Leolu-
ca Orlando in zijn werkkamer in het gemeen
tehuis van Palermo, het barokke Palazzo del-
Ie Aquile (Adelaarspaleis). De uit een rijke
adellijke familie stammende 49-jarige jurist
werd ruim drie jaar geleden met 75 procent
van de stemmen gekozen, als leider van een
eigen partij, La Rete (Het Net) en met een
programma waarin de strijd tegen maffia en
corruptie centraal stonden. Sindsdien wordt
hij permanent bewaakt door een zestien man
sterk escorte en verplaatst hij zich in een
bombestendige, twee ton zware Fiat Croma
met vijf centimeter dikke beglazing. Maar in
de tussentijd is ook zijn droom een stuk min
der abstract geworden.
„De maffia is in de afgelopen jaren een zwa
re slag toegebracht, dankzij de overheid en
de burgers zelf, die steeds minder bereid zijn
om haar als een onvermijdelijk en onuitroei
baar kwaad te zien. „Als een Palermitaan nu
getuige is van een misdaad, doet hij aangifte
en kijkt hij niet, zoals voorheen, de andere
kant op," betoogt de burgemeester, die na
mens de gemeente in verscheidene maffia
processen de rol van eiser op zich heeft geno
men. Daarbij slaagde hij er in niet alleen de
maffiosi te laten veroordelen. Maar onder het
motto 'Tref ze waar het het meeste pijn doet:
in hun portemonnee' wist hij ook beslag te
leggen op hun bezit als smartengeld voor de
schade die zij de stad hebben aangedaan. De
gemeente is zo onder meer in het bezit geko
men van de landerijen van Michele Greco,
bijgenaamd il papa (de paus), de voorheen
onaantastbare maffiaboss van de wijk Cia-
culli. Hier zal nu een stadsboerderij en een
milieukundig studiecentrum worden geves
tigd.
In Palermo is inderdaad veel veranderd sinds
een jaar of vier geleden, toen de stad nog ge
tekend was door de brute moorden op de
maffiarechters Giovanni Falcone en Paolo
Borsellino. Sinds het plebiciet voor Orlando,
in november 1993, is een schoonmaak gehou
den onder de corrupte ambtenaren. Openba
re aanbestedingen werden voor het eerst
werkelijk openbaar. De gemeentelijke admi
nistratie werd geautomatiseerd, „zodat het
krijgen van een document niet langer meer
als een gunst werd beschouwd en dus de bo
dem onder de ambtelijke corruptie werd
weggeslagen."
Nieuwe scholen maakten een einde aan de
'dubbele bezetting', waarbij de ene helft van
de leerlingen 's morgens les had en de andere
's middags: een uit gebrek aan lokalen gebo
ren systeem, dat voorheen leidde tot massale
ontduiking van de leerplicht.
Jarenlang gesloten theaters zijn weer open
gesteld, tot vuilnisbelt verworden monumen
ten gereinigd en gerestaureerd en 's zomers is
de stad het toneel van grootse feesten en cul
turele manifestaties. Het oude centrum, dat
nooit is hersteld van de bombardementen uit
de Tweede Wereldoorlog, wordt eindelijk op
geknapt en van het voormalige regiment
minderjarige tasjesdieven op brommers is
geen spoor meer te bekennen, 's Avonds
heerst in de stad een ongekende drukte en de
vroeger heersende spanning is verdwenen,
ook omdat in Palermo al drie jaar lang geen
maffiamoord meer is gepleegd. Maar Orlan
do beaamt dat dat niet hoeft te betekenen,
dat Cosa Nostra ook is uitgeschakeld.
„De maffia heeft zich tijdelijk teruggetrok
ken in de provincie, sinds haar meest bloed
dorstige component, de clan der Corleone-
zen, is verslagen. Anders dan de Siciliaans-
Amerikaans maffia van de jaren '60 en '70
schrokken de Corleonezen, die daarna de
macht overnamen, niet terug voor gruwelijke
aanslagen op magistraten, politiefunctiona
rissen en vrouwen en kinderen. En juist daar
door hebben zij een reactie van overheid en
bevolking over zich afgeroepen, die hun on
dergang inluidde. Maar de arrestatie van Rii-
na en zijn mannen kan heel goed leiden tot
een terugkeer van de maffia oude stijl; die ze
ker niet minder crimineel is, maar wel min
der gewelddadig en daarom moeilijker te be
strijden."
Hoe moet die andere, minder grofbesnaarde
en technisch uitstekend toegeruste maffia
van internationale drugs- en wapenhandel
aren dan wel worden bestreden? „Georgani
seerde misdaad bestaat overal en zal vermoe
delijk ook nooit uit te roeien zijn. Maar de
maffia is daarnaast ook verankerd in de
maatschappij, de politiek, de banken en de
kerk. Die banden kunnen wij stukhakken en
dat is ook gebeurd. De maffia zal zeker op
zoek gaan naar andere politieke beschermhe
ren als Giulio Andreotti, maar niet alleen in
Palermo of Rome, ook in Amsterdam, Frank
furt en Londen. En anders dan vroeger zal
het geld van de maffia niet langer in Palermo
of Corleone worden geïnvesteerd, maar juist
ver buiten Sicilië, omdat daar minder op ze
wordt gelet. Er is echter een manier om die
geldstromen zichtbaar en dus onmogelijk te
maken: de opheffing van het bankgeheim in
de landen waar dat nu nog van kracht is. Zo
dra dat gebeurt, is het met de maffia ge
daan!"
Orlando is een workaholic, die per dag dertig
tot veertig afspraken met een of meer burgers
afwerkt. (Behalve op dinsdag wanneer hij in
één dag op en neer gaat naar Brussel, als eu
roparlementariër in de groene fractie.) Voor
stellen voor de renovatie van woningen,
klachten over stoplichten en zebrapaden, een
plan voor een film over Palermo, een aanvra
ge tot financiële steun aan een nonnenkloos
ter, alles wordt aan de burgemeester zelf
voorgelegd, die naar goed feodaal gebruik
ook persoonlijk instructies geeft aan ambte
naren en wethouders (die hij op grond van
een nieuwe kieswet zelf heeft kunnen uitkie
zen). Voor de dagelijkse gang van zaken in
raad en gemeentehuis blijft zo nauwelijks
tijd over, maar dat is volgens Orlando ook
niet nodig: „Ik heb een goed werkende ma
chine geschapen en kan me daarom recht
streeks met mijn burgers bemoeien."
In politiek opzicht gaat het Orlando de laat
ste tijd minder goed. De door hem gestichte
partij La Rete is uiteengevallen en de linkse
democraten, zijn voornaamste bondgenoten,
hebben hem hun steun onlangs opgezegd.
Net als de rechtse oppositie beschuldigen zij
de burgemeester van eigengereidheid en ver
onachtzaming van de twee grootste proble
men van de stad. De circa 25 procent werklo
zen hebben volgens hen weinig baat bij Or
lando's culturele projecten, terwijl het vraag
stuk van de nimmer eindigende, luidruchtige
en stinkende verkeerschaos onopgelost blijft
door een nimmer eindigend debat tussen de
voorstanders van een nieuwe tramlijn of een
metro. Maar het zijn tenminste gewone pro
blemen, waar elke stad mee te maken heeft.
In dat opzicht is de droom van Orlando, die
bij gebrek aan serieuze tegenkandidaten aan
het einde van dit jaar wel zal worden herko
zen, al uitgekomen.
