Twee zusters in ban van
gestoorde gebedsgenezer
rden en
woord
Hevige hartstochten in 'Ogenzwart' van Kester Freriks
Een Robin Hood ter zee
KINDERBOEKEN
Neo-nazi's
in
Zuid-Afrika
D7
r
Liefdesweek
Dieptepunten
Geweld
Verdwijntruc
Verdoold
Behendig
3RUARI 1997 D6
itsvertoon - powerdressinq -
12 mrt)-'DuitsSteengoed'.
16e en 17e eeuw (t/m 9 mrt)
-Alma-Tadema (1836-1912)
deStem
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1997
de
- kunsten - kunstvoorwer-
de Hermitage - ma t/m zo
-plaatsen het gebouw -
1-18.00 uur (tot 16 mrt)
..~n LFeldman en André Ja-
dagelijks behalve ma 10.00-
De
4.00
ohen
wee tronen-schatten uit Pe-
li t/m zo 10.00-17.00 uur (t/m
1U
1 Langenberg: mixed media -
materiekunst-do t/m zo 13-
)M
/verpsestraat 27 - Bewegend
tijd en ruimte - tijdens kan-
!/m 9 mrt)
nbergsestraat 8 - Rob Möhl-
werk-di t/m zo 14.00-17.00
^overzicht diverse werken en
t) - 'Lightning 1- i.k.v. kleine
William Speakman met Spi-
t/m vr 10.00-17.00 uur-zaen
:alaties' - werken van Machiel
:n Wineke Gartz - do t/m zo
lonne Hendriksen/Gemenqde
17 feb)
'rinsenlaan 8 - Dicky van den
i - za 16.30-18.00 uur (t/m 27
isette van Donkelaar/schilde-
o 10.00-21.00 - za 10.00-17.00
in van Lokhorst/schilderijen -
(t/m 28 feb)
lerstraat 16 - 'Recontres' - met
i, A. van Campenhout en Lex
mrt)
uze uit de collectie' - Marijke
Suchan Kinoshita/voorstelling
ng - Design en identiteit - as-
gen in de Europese keramiek
feb tot 26 mei)
ers/olieverfschilderijen - Cees
ng/sieraden - di t/m zo 14.00-
ieumpark 18-20 - 'Lof der zee-
st uit de 17e eeuw (t/m 23 feb)
pionier van Deense Art Nou-
-17.00 üur (t/rfi'4 mei)
(otterdam 1997 - 28 genomi-
:straat 96 - 'Ruik de tijd, hoor
uren van de kunstenaar Nico
unst naar de natuur' - Hennie
I Zuring/beeldhouwer - do t/m
23 feb)
50 - 'Engelen, monniken en
nd - i.s.m. het Staats Historisch
00-za en zo 11.00-17.00 uur
Braaksma
foto erik hesmerg
lint door het woordenla-
m Roget.
in de grote zaal expo-
Friese kunstenaar Mach-
ksma zijn merkwaardige
-beelden, mobiele beei-
adoe is een woord dat me
maar dat zich in de be-
'an Braaksma een beteke-
verwerven in de visuele
icatie met de kijker- Da
is de opzet. De mobihtei
i met name een figuurlij-
enis: het ontwikkelen van
s is een beweging op zien
irbij toont hij op een tv-
ien 8 mm-animatiefilmpje
deine, onbestemde vorm-
kriskras over de vloer
Dat is een mobiel gele-
sbeeld ter bevordering
begrip Cacadoe. Dat za
feld het geval zijn, maar
minteressant is het all -
l.
01, Kloosterlaan 138, Breda^
sentatie duurt tot 16 maa
tan donderdag t/m zondag
ïkelijk van 1 tot 5 uur.
Even de wolken aanraken
jjor johan Diepstraten
jet verschijnen van De grach-
gordel betekende het einde
de vriendschap tussen
herten Meijsing en Kester
feeriks. In deze sleutelroman
dt Freriks beschreven als
zuiplap die vrouwen las-
ejvalt, uit taxi's wordt uitge
lid, letterlijk in de goot ligt
zwelgt in zijn ontreddering,
et merkwaardige aan de
jeuwe roman Ogenzwart van
(ester Freriks is dat de karak-
ierisering van de hoofdper-
haarfijn aansluit op het
jjeld dat Meijsing van zijn
joegere vriend schetste.
[ris van alles mis met de veerti-
jtr Alfred Hertog in Ogenzwart.
lijn vrouw Marijke Zaluwe heeft
jij verlaten en hij mag één keer in
jtweek zijn zevenjarige dochter-
je Flora zien. Hij woont in een
ïalige garage van de Heli's
s met lekkende kranen, een
kapotte gevelkachel en een hape-
iende vlotter. In de walm van olie
s benzine en meestal met de
aas van de drank voor ogen,
nerdenkt hij zijn leven.
Je hoofdpersoon en de auteur
»jn nooit dezelfde, maar in dit
pal is de autobiografie overdui-
lelijk. Hertog is geboren in Indo-
nsië als zoon van een KLM-tele-
jalist en repatrieert in de jaren
rijftig naar Nederland. Wat Her
tog overkomt in zijn huwelijk is
mor een deel identiek aan het
jersoonlijke leven van Freriks.
is natuurlijk niet voor niets
ie passages waarin Hertog op
stap gaat met Flora van een groot
ilevingsvermogen getuigen.
sche, mooi geschreven frag-
nenten zijn het, over het onver-
n van Hertog om een echte
vader te zijn.
Bat komt omdat hij zich onvoor
waardelijk stort in een liefdes
avontuur met de twaalf jaar
oudere Nina van Renesse, een
vrouw met twee volwassen kin-
i en inmiddels een zilveren
hwelijksfeest achter de rug.
ig is zo geobsedeerd door
laar, dat hij alle andere levens
verwoest. Begeerte en extase, dat
t enige wat telt. 'De passie
moest aldoor hoger opgezweept,
lat geweten steeds meer gesust.
In een vernietigend egoïsme a
ka richtten ze in beide gezin-
onherstelbare schade aan.'
faperiode van de roman is de
Band april 1993 waarin Nina
Muit te breken met Hertog om
dat ze toch kiest' voor de gebor
genheid van haar gezin. 'Alfred
luister,' zo luidt het voorstel,
'eerst gaan we een goddeloos lan
ge en heerlijke liefdesweek er
gens heen, naar het buitenland,
en daarna breek ik met je. Voor
goed. Ik wil zonder jou zijn. Niet
door onze passie gesloopt wor
den.' Acht lange hoofdstukken
van de roman zijn gecentreerd
rond deze aankondiging van het
einde, geschreven vanuit Villa
Heli's Angels. Op de laatste pagi
na verschijnt Nina in het krot van
Hertog als een engel uit de hemel.
Maar dat zou wel eens een geest
verschijning kunnen zijn.
De ingrediënten van het onstui
mige liefdesverhaal heeft Freriks
al na zo'n vijftig pagina's wegge
geven en de lezer heeft dan nog
ruim tweehonderd pagina's te
gaan. Het basisgegeven van de
roman is niet de sterkste uitge
werkte verhaallijn. De hartstoch
ten zijn hevig en dat gelooft de le
zer op den duur wel.
'Rozen moet je met een scherp
mes flink afsnijden en in heet wa
ter zetten, dan gaan ze gillen en
bloeien ze meteen open,' had Ni-
na als welkomstgroet in zijn
nieuwe woning gezegd. 'Je moet
ze straffen, pijnigen. Ze moeten
bloeden.' Dat Nina hem als een
bos rozen behandelt en dat Alf
red niet aan zijn lot ontkomt, ligt
in de lijn der verwachting. Kester
Freriks wéét dat een roman niet
gedragen kan worden door dit
bekende thema alleen.
Geen wonder dat hij de roman
naar een hoger plan wil trekken.
'Er waren twee rijken, dat van
God en dat van de wereld, en die
twee verdroegen elkaar niet in
het hart van de mens'. Op dit
motto van Julien Green varieert
Kester Franks in de overige acht
hoofdstukken waarin hij vooral
de dieptepunten uit het leven
Alfred Hertog laat passeren. De
romanticus Alfred tegenover de
realist Kester Freriks. Het bij
zondere van juist deze passages is
dat Freriks en passant een mooi
tijdsbeeld geeft van de zeventig
en tachtig.
In de verte doen twee lange
hoofdstukken in Ogenzwart den
ken aan de Sneeuwnacht in sep
tember van A.F.Th, van der Heij
den. Het gaat weliswaar niet om
een kroegentocht waarin Van der
Heijden afdaalt naar de duistere
spelonken van de menselijke ziel,
maar bij Kester Freriks is het ef
fect hetzelfde. Twee autotochten
beschrijft hij, één van Amster-
Kester Freriks
dam naar Antwerpen die strandt
in Abcoude en één van Minnea-
foto klaas koppe
polis naar New York op zoek
naar een verloren liefde, waarin
Alfred vergezeld wordt door lou
che dronkelappen, door vrienden
Hoor Marjan Mes
In haar vorige roman Schemerwe-
'ili wist de jonge Engelse schrijf-
fa Julie Myerson hypnotiserend
ongelooflijk spannend de
spookbeelden op te roepen die het
van een jonge, hoogzwange-
f vrouw vertralden. Een wreed
drong zich als een
irpoel op aan de
■'-jarige Susan. Geestelijk ontre-
W begint ze, ondanks zwanger-
™ap en huwelijk, een opwinden-
*e verhouding met een Ameri-
®nse kunstenaar, die door de
mteur buitengewoon erotisch
geschreven.
»e'grote verbeeldingskracht wist
"e schrijfster Susans slechte
■®gdervaringen, hallucinaties en
'OKenspinsels op te roepen. Ook
Jjoaar nieuwe roman De Aanra-
duikt Myerson in het verle-
van haar personages en ook
aa® is genoeg te vinden om hun
Wukkingen als volwassene te
®men verklaren.
itmaal gaat het om twee zusters,
®na en Gayle, die door een
^ambitieuze moeder in een
"ek zijn gedrukt. Of daaraan de
n ''ge rugziekte van de mooie
°nna te wijten is, wordt niet he-
Haal duidelijk, wel wordt ge-
ggereerd dat het misschien een
gebeelde ziekte is. Donna be
st!? za°k voort met een wandel-
ma "i1331 ^aar man Will is des-
1 dol op haar, ook in bed.
Kin, y'e 'lee®: een dochtertje,
ma v 3ar ze zdelsveel van houdt,
ar het kind is niet bepaald uit
e geboren. Gayles vriend was
,sa®st het kind werd ver-
j. tijdens een bondage die uit
til0!? een ëescheurd condoom,
star ,00t Gayle, een verpleeg-
5 Ho? krijgen. Ook
nog broer Simon, een
nietsnut.
is bezeten van de gedachte
WorHt vn®er *e w°rden, maar het
naar door de dokter ernstig
vanwege haar slechte li-
Julie Myerson
chamelijk conditie: haar bekken is
ontwricht. Als ze toch zwanger is
geraakt, tegen Wills wens in, maar
even later een miskraam krijgt,
raakt ze geestelijk zo van de wijs
dat ze geweld tegen zichzelf ge
bruikt en ook haar huisraad ver
nielt.
De vijfde figuur in dit web van ge
schonden relaties is de gods
dienstwaanzinnige gebedsgenezer
Frank Chapman. Hij wordt in het
begin van het boek door de twee
zusters gewond aangetroffen op
straat, neergeslagen door onbe
kenden. De twee zusters ontfer
men zich over hem, terwijl Gayle
hem in het ziekenhuis waar ze
werkt steeds opzoekt. Hoewel
geen van beiden, noch Will, gelo
ven in zijn Blijde Boodschap-ver-
kondigingen en halleluja-geroep,
komen zij toch onder zijn invloed.
Frank Chapman heeft de gehandi
capte Donna blijkbaar voor zijn
ongeval op straat al een keer ge
zien. Hij wil haar genezen, omdat
zij hem sterk herinnert aan zijn
jong aan leukemie overleden zoon
Tom. Frank is geobsedeerd door
de herinnering aan zijn weinig ge
lukkige huwelijk met een katho
lieke, Hongaarse vrouw, die even
eens al dood is en die hij voortdu
rend wilde bekeren tot zijn eigen
sekte. Het schuldgevoel over Toms
die alle illusies in het leven zijn
ontnomen. Alfred citeert voor het
drankorgel naast hem de slotre
gels van Kerouacs On the road,
zijn lievelingsboek en kijkt naar
het zwarte asfalt. 'Het licht van
de koplampen was een nietige
vlek in de leegte, waarvan zij
geen van tweeën wisten waar die
zou eindigen.'
De lezer weet dat allang. In bijna
alle boeken van Kester Freriks is
de tragiek van het leven dat de
euforie zo onverbiddelijk kort
duurt. 'Even de wolken aanra
ken, en weer terug de diepte in.'
Er is maar één mogelijkheid om
aan het lot te ontkomen. Alfred
komt op een idee door de legende
van de beruchte bankrover Jesse
James die na een overval vluchtte
op een paard dat was beslagen
met ijzers die achterstevoren on
der de hoeven zaten.
'De verdwijntruc van Jesse James
bracht hem op de gedachte dat je,
ondanks het voortschrijden van
de tijd, kon teruggaan in de jaren
die voorbij waren alsof het verle
den niet definitief achter je ligt.
Een troostrijk beeld, dat van
heimwee een kracht maakte. De
kracht om zonder vals sentiment
het verleden weer binnen te tre
den.'
Het probleem voor Alfred is dat
zijn verleden verdeeld is over
meer huizen en steden 'dan hij
kon verdragen'. Hij voelt zich
nergens thuis, hij is een verdool
de, ontworteld. En als hij een
thuis vindt, in zijn huwelijk bij
voorbeeld, kan hij in die entoura
ge geen adem halen. Het paradijs
wordt de tapkast, tussen de drin
kers en lapzwansen, verdoolden
en zoekers naar onverwacht ge
luk, zoals Alfred hen noemt.
Hier vertelt hij zijn verhalen, te
gen zichzelf. 'Herinneringen.
Verre en dichtbije, het maakt niet
uit. Terugdenken over het verle
den is als vissen met een net in
zee, dat je over de bodem haalt.
De gebeurtenissen en feiten
dwarrelen omhoog, vermengen
zich met elkaar. In het sleepnet
komen ze allemaal samen.'
Dat is de roman Ogenzwart ge
worden. Het is een boek dat ge
schreven is met een tomeloze in
zet en al vergaloppeert Kester
Freriks zich af en toe, het is wel
een vlijmscherp portret van ie
mand die in de versukkeling is
geraakt.
Kester Freriks: 'Ogenzwart'. Uitg.
Meulenhoff, prijs 39,90.
Door Johan Diepstraten
De ideale thriller bevat een
spannende intrige, heeft geloof
waardige hoofdpersonen, be
hoort op zijn minst goed ge
schreven te zijn en heeft iets
extra's waarin het boek zich on
derscheidt van andere misdaad
romans. De debuutthriller van
Conny Braam, Zwavel, komt
dicht in de buurt van het beste in
dit genre.
Door haar jarenlange ervaring
als voorzitster van de Anti
Apartsheids Beweging Neder
land is Conny Braam een kenner
van Zuid-Afrika. Het ligt voor
de hand dat de thriller vooral
een geëngageerde politieke
meerwaarde heeft gekregen. De
rechercheur moordzaken Tess
Minnaert belandt na de gruwe
lijke moord op de Zuidafrikaan-
se Mirjam Tsabala in het land
dat Conny Braam zo goed kent.
Als geen ander beschrijft zij de
geuren en kleuren van Zuid-
Afrika en vanzelfsprekend wordt
er door de romanpersonages aar
dig wat gediscussieerd over de
toekomst van het land, net nadat
Mandela president is geworden.
Uit eerste hand krijgt Tess Mi-
naaert de politieke dilemma's te
horen waarmee de zwarte bevol
king heeft te maken. 'Fuck you.
Stom blank wijf, wat denk jij
van ons te begrijpen. Arrogante
trut. Denk maar niet dat je be
grijpt wat het is om in een
township op te groeien. Hoe het
voelt om vanaf je geboorte een
uitzichtloze toekomst vol verne
deringen in het smoel te staren.
Hoe het is om je nooit veilig te
voelen. Hoe het is om te leven
met de wetenschap dat je van die
zwarte huid, dat haar, die neus
nooit afkomt.'
Zuid-Afrika staat op het breuk
vlak van de geschiedenis en het
mag waar zijn dat het Westen
hoopvol de ontwikkelingen
volgt, de problemen zijn onge
kend.
In navolging van Adriaan van
Dis en Henk van Woerden
schetst Conny Braam een ont
hutsend beeld van de volgens
haar werkelijke situatie in Zuid-
Afrika. Dat geeft de thriller een
extra dimensie, hoe terloops die
informatie ook in de verhaallij
nen is verwerkt. Want in eerste
instantie is Zwavel toch een
spannende thriller waarin een
mooie link wordt gelegd tussen
de tweede wereldoorlog en de re
cente uitwassen in Namibië.
Tess Minnaert is opgegroeid in
een Limburgs dorp waar in sep-
Conny Braam foto do visser
tember 1944 iets is voorgevallen
wat vergelijkbaar is met het be
kende drama van de Vloeiweide
bij Breda. Een verzetsgroep is
verraden en tot op de dag van
vandaag zijn er alleen geruchten
en speculaties over de dader. Een
oude Duitse oorlogsvriend van
de oma van Tess woont in Johan
nesburg en omdat Tess toch in
Zuid-Afrika moet zijn vanwege
de moord op het meisje, besluit
ze een zoektocht te ondernemen
naar het verleden en naar het ge
heim dat oma meegenomen heeft
in haar graf.
Via een journalist van een links
weekblad belandt ze uiteindelijk
in Drakensbergen waar de oor
logsvriend zou moeten wonen.
Zonder dat ze het beseft, verzeilt
ze in kringen van de Weervolven,
een ondergrondse extreem
rechtse organisatie die na de
oorlog SS'ers hielp ontsnappen.
De thriller is zo opgebouwd dat
de lezer lang in onzekerheid
blijft over de vraag wie wel en
wie niet te vertrouwen zijn. Deze
spanningsboog houdt Conny
Braam tot het einde in stand.
Zwavel is een thriller met een
hoog actualiteitsgegeven, ge
schreven vanuit een grote be
trokkenheid met Zuid-Afrika.
Het is de ideale combinatie.
Conny Braam: 'Zwavel'. Uitg.
Meulenhoff, prijs 39,90.
vroege dood, een jongen die hij
niet wilde of kon begrijpen,
knaagt ook aan hem.
Hoewel iedereen aarzelt, omdat
Franks geëxalteerde geloofsver
kondiging alleen maar irriteert,
besluit de ongelukkige Donna
toch gebruik te maken van diens
bovennatuurlijke gaven. Het
wordt een wonderbaarlijke verrij
zenis, want kort na haar bezoek
aan Frank Chapman is Donna he
lemaal genezen.
Ze dartelt rond als een jong veu
len, maar echtgenoot Will weet
niet hoe hij daar mee om moet
gaan. Hij houdt niet meer van de
gezonde Donna en begint een ver
houding met Gayle, hoewel kort
daarna blijkt dat Donna een kind
verwacht. Dat Frank Chapman
krankzinnig is, zal de verwarde
Will aan den lijve ondervinden.
Hoewel de titel De Aanraking en
de foto op de omslag van de Ne
derlandse vertaling vooral een
erotische inhoud doen vermoeden,
is niets minder waar. Evenmin
slaagt Julie Myerson er dit keer in
om het kwaad van het verleden tot
een overtuigende voedingsbodem
te maken voor de mislukkende re
laties van haar hoofdfiguren. Be
hendig monteerde zij heden en
verleden van haar personages
door elkaar, maar erg overtuigen
doen haar karakters niet, noch
hun gedrag.
De gestoorde Frank Chapman is
met zijn religieuze geblaat een
volstrekt oninteressante figuur
waar weinig demonisch vanuit
gaat, noch enige andere overtui
gingskracht. Zijn invloed op de
zusters blijft daarom ook een
zwak bedenksel. Abortus, zelfver
minking, moord en doodslag; het
komt allemaal ter sprake, maar
Myersons proza mist ditmaal de
hypnotiserende verbeeldings
kracht die Schemerwereld zo fas
cinerend maakte.
Julie Myerson: 'De Aanraking'.
Uitg. Anthos, prijs 34.90.
Door Muriel Boll
Het eerste boek van Simone van
der Vlugt, Amulet, ging over hek
sen en heksenjachten in 16630. In
Bloedgeld, haar tweede boek, laat
de schrijfster weer zien dat de
Gouden Eeuw niet voor iedereen
een hoogtepunt in cultuur en be
schaving was. Er was veel armoe
de, en daar maakten de Heren Ze
ventien van de Verenigde Oostin-
dische Compagnie handig gebruik
van om rijkdommen voor zichzelf
binnen te halen.
Aan boord van de VOC-schepen
heerste een streng regime, dus er
kwamen nooit genoeg zeelieden
uit vrije wil aanmonsteren. Er
moest in kroegen geronseld wor
den en men ging de wees en rasp
huizen af op zoek naar jongens die
hun ellendig bestaan hoopten te
ontvluchten door het ruime sop te
kiezen. Als Reinout het aanbod
krijgt met de Batavia naar Java te
zeilen, denkt hij dat dat altijd be
ter is dan in het rasphuis vijftig
pond hout per dag te moeten ras
pen. (Van het geraspte hout werd
verf gemaakt.)
Het is 1653. Het leven op zee valt
niet mee; je moet hard werken, al
tijd beducht zijn op vechtjassen,
en als ook maar het geringste ver
moeden bestaat van muiterij
wordt er zwaar gestraft. Maar het
ergste is dat er na een paar maan
den scheurbuik uitbreekt. Een
groot deel van de bemanning
sterft doordat de schipper het ver
tikt om de Kaapverdische Eilan
den aan te doen om vers water en
groenten in te nemen. Hoe sneller
hij op Java is, hoe meer geld hij
opstrijkt. Dat er voor de scheeps
lui niet meer in het vat zit dan
groen schuimend water, bedorven
vlees en scheepsbeschuit waar je
de maden eerst uit moet kloppen,
doet hem niets.
Je wilt steeds meer weten over het
leven op de Batavia, want Van der
Vlugt beschrijft het allemaal le
vendig, met tempo en zonder de
clichés die je vaak in historische
boeken vindt. Natuurlijk hoort er
wel een ziedende storm in zo'n
verhaal. De schipper verdrinkt.
Geholpen door de ontevredenheid
van zijn maten lukt het Reinout
om het gezag over te nemen. Hij
Tekening van een VOC-schip in
ontwikkelt zich tot een gentle-
man-piraat, een Robin Hood ter
zee, die schepen entert en lading,
andere rijkdommen en geld,
bloedgeld, in beslag neemt. De
buit wordt gelijkelijk onder hem
en zijn bemanning verdeeld.
Moorden is er niet bij en het ge
kaapte schip en zijn bemanning
krijgen na de plundering vrije af
tocht.
Na een jaar of vijf wordt Michiel
de Ruyter erop uitgestuurd om die
hinderlijke piraat met wie de VOC
nog een appeltje te schillen heeft,
uit te schakelen. Lange tijd is
Reinout hem te slim af, maar uit
eindelijk wordt hij gevangen ge
nomen en in Amsterdam door de
Schepenen tot de galg veroor
deeld. Behalve De Ruyter komen
de cartograaf Johan Blaeu en de
grondlegger van het Nederlands
strafrecht Dirck Volkertszoon
Coomhert in de marge van deze
geschiedenis voor.
Naast dit verhaal loopt een ver
haal over Lutske, die in de buurt
van de Amsterdamse Schreiersto
ren woont. Met verstellen verdien
je maar een paar centen en er is
nergens werk te vinden, dus voor
Lutske zit er niet anders op dan te
gaan bedelen en stelen, ze krijgt
zelfs een opleiding in beurzensnij-
den. Op het laatst werkt ze in een
'Bloedgeld'
bordeel. Van der Vlugt beschrijft
het straatleven in de oudste buurt
van Amsterdam heel sjeuïg. De
kraampjes met vis en gebraden
vlees, beurzensnijders, op de Dam
staat iemand aan de kaak gesteld
wegens tippelen waar het niet
mag. Er zijn geen straten en stoe
pen, zoals langs de deftige grach
ten; hier en daar is een opstap-
steen, verder moet je waden door
modder, afval en uitwerpselen. De
inhoud van een kakdoos wordt ge
woon op straat gegooid.
Onder het lezen vraag je je heel
lang af wat de verhalen van Rein
out en Lutske met elkaar te ma
ken hebben. Pas op drievijfde van
het boek wordt de link gelegd.
Daar zeg ik verder niets over, dat
moet een verrassing blijven. Het
verhaal zou sterker zijn geweest,
denk ik, als Van der Vlugt op de
een of andere manier een verbin
dend element had toegevoegd, al
was het maar een vingerwijzing.
De emoties van Reinout en Lutske
gaan niet door diepe dalen of
langs hoge hoog; ten, hun karak
ters blijven wat vlak, maar zé ko
men wel naar voren als sympa-
thiejke jongeren die heel goed in
onze tijd hadden kunnen leven.
Simone van der Vlugt: 'Bloedgeld'.
Uitg. Lemniscaat, prijs 27,50.
Vanaf 11 jaar.
