Eer Mooie versie van Tsjechovs 'Kersentuin' Freek de Jonge weergaloos in 'jubileumshow 1 Jeroen van den Berg regisseert 'De Thuiskomst' U Geboorte gaat voor bij Hans Liberg DE STEM PE STEM Hoer Clichématig Contrast Uniform Intrigerend Oranjehotel h 111 I h Realistisc Geïnspi: DONDERDAG 20 FEBRUARI 1997 D2 'Er is helemaal geen diepgang bij Pinter' Door Ido Broersma 'Ik had genoeg problemen met het schrijven van het stuk. Ik heb geen tijd over de zin ervan na te denken', heeft de Engelse toneel schrijver Harold Pinter (66) eens over zijn De Thuiskomst gezegd. Sindsdien hield menig criticus en wetenschapper zich met het nut en de bedoeling van Pinters twee de, grote internationale succes - na The Caretaker - bezig. De jonge regisseur Jeroen van den Berg durfde het bij het Thea ter van het Oosten in Arnhem aan om zijn visie op het speciaal door Maaike Bleeker vertaalde toneel stuk The Homecoming op de planken te zetten. Het gaat zater dagavond in het Arnhemse Thea ter aan de Rijn in première en daarna volgt een tournee door het land, die tot begin april duurt. De titel slaat op de terugkeer van Teddy, docent filosofie in Ameri ka, met zijn vrouw Ruth naar zijn ouderlijk huis, ergens in het noorden van Londen. Die terug keer is volgens Jeroen van den Berg een soort testcase om te kij ken of hij na zes jaar Amerika zijn ouderlijk milieu is ontgroeid. Vooraf heeft hij haar gerustge steld: „Niet zenuwachtig zijn. Het is mijn familie. Het zijn geen kannibalen". Het blijkt veel meer de thuis komst van Ruth te zijn. Zij wordt als schoondochter gretig geac cepteerd in de ruige mannenhuis- houding van Teddy's vader en ex- slager Max, zijn broer Sam, de taxichauffeur, en de zonen Joey, de prijsbokser, en Lenny, een pooierstype. Ze wordt enthou siast als (mede-)kostwinster inge haald, want er zijn monden te vullen. Zij mag de mannen sek sueel behagen en in de stad de hoer spelen. Teddy protesteert niet en laat zijn vrouw in het mi lieu achter. Hij gaat niet eens merkbaar ontgoocheld terug naar Amerika. Een wonderlijk en nogal plat ge geven, waar Pinter zelf niets aan toe te voegen had. Uit de dialo gen, die soms uit flarden taal be staan, is een gespannen sfeer van concurrentie, dreiging en agressie te destilleren. Het lijkt moeilijk als regisseur en acteur aan het stuk inhoud te geven, omdat de karakters van de personages nau welijks worden beschreven. Jeroen van den Berg probeert dan ook zoveel mogelijk open te laten, Loes Wouterson en Richard Gonlag in 'De Thuiskomst' omdat de interpretaties van het stuk, dat in 1965 voor het eerst werd opgevoerd en later vooral in de Verenigde Staten een groot succes werd, sterk uiteenlopen. Harold Pinter heeft er ook vragen over schijn en werkelijkheid, over zijn en niet-zijri en niet-zien in gestopt. In het stuk komen ver schillende stijlen voor, en soms lijkt het realistisch, doelloos en tegenstrijdig. The Homecoming steekt toch ook als één geheel in elkaar. Jeroen van den Berg vindt de tekst heel direct, maar niet plat. „Peppi en Kokki, dat is plat. 't Gaat wel over allerlei clichémati ge verhoudingen, maar best wel op een intelligente manier. Ik vind dat Pinter vaak verkeerd wordt gespeeld. Hij suggereert diepgang, terwijl er helemaal geen diepgang is." Pinter geeft veel stiltes aan. „Wij springen niet zo netjes met de stiltes om", bekent Van den Berg. De acteurs spelen de tekst zo naturel moge lijk, want vet spel heeft Dé Thuis komst niet nodig. Hij heeft het stuk zelf nooit echt gezien. Wel zag de regisseur een Engelse tv-versie op video, maar die vond hij te oubollig. „Die was zo realistisch en traag, zoals Pin ter altijd gespeeld wordt. Ik was er niet echt van onder de indruk." De regisseur heeft zich ook wei nig aangetrokken van de door Pinter aangegeven inrichting van de huiskamer, waar het zich alle maal afspeelt. Slechts twee oude, versleten en steunende leren cra- pauds geven het milieu aan. „Het is niet Klarendal of zo, of de Lon- dense wijk waar Pinter woonde, of een arbeiderswijk. Wij hebben er geen arbeidersmilieu van ge maakt. Het is niet de Familie Doorsnee", geeft Van den Berg aan. Verder zijn er alleen de speelvloer en een groot projectiedoek aan de achterkant. Als contrast tegen over de inhoud van het stuk wor den er beelden uit de natuur op geprojecteerd. Catharina Schol ten, die voor het toneelbeeld te kent, heeft er zonsondergangen en maansopkomsten aan het Zandvoortse strand voor vastge legd. Bart Klever speelt vader Max, ex- FOTO BAS MARIÉN slager. „Hij wil graag de pa triarch zijn, maar is het niet. Hij speelt de pater familias, maar hij is meer de moeder, die de bood schappen regelt", duidt Jeroen van den Berg het personage van de vader. Sam, zijn broer van 63, een rol van Frans de Wit, is de ij- dele taxichauffeur. „Eerst wilden we hem in uniform steken, maar daar hebben we van afgezien. Dat lag er een beetje te dik bovenop, vonden we", stelt Van den Berg. Richard Gonlag vertolkt de rol van Teddy, de filosoof, die als het ware verliest. Lenny is het perso nage dat in de gemeenschap stookt en opjut en op het juiste moment speldenprikjes uitdeelt. Zijn rol neemt Olaf Malmberg voor zijn rekening. Joey, een rol van Leo Janssens, werkt in een autosloperij. Hij is een simpele amateurbokser, maar toch een goede jongen, en één met een gou den hart. „Als je vaak genoeg lens geslagen wordt dan word je er wel zo eentje", zegt Loes Wouter son, op haar voorhoofd wijzend. Zij vertolkt de rol van Ruth. De Arnhemse actrice - inmiddels weer op de tv te zien als de frêle studente Henriëtte in een herha ling van de succesvolle serie Bij nader inzien - dicht Ruth een in- trigrerend karakter toe. „Pinter heeft iets onuitgesprokens en dat geldt zeker voor deze vrouw. Het hangt van de toeschouwer af wat die van het karakter vindt. Het hangt er ook van af wat voor soort mens je bent en met wie je het meest in het stuk sympathi seert. De tekst laat nog veel te wensen over. Wat dat betreft is de voorstelling een leuke avond om jezelf tegen te komen, denk ik." Anders dan Teddy lijkt Ruth het milieu waar ze in terecht komt aan te kunnen. Volgens Loes Wouterson is het niet eenvoudig antwoord te geven op de vraag waarom het haar wel lukt. „Naar mijn idee is zij degene die de con sequenties durft te trekken van wat ze tegen komt. Wat zij tegen komt kan zij overleven, absoluut. Overleven is een vorm van aan passen, op een manier dat je er zelf niet aan onderdoor gaat. Maar dat vertelt het verhaal niet", aldus Loes Wouterson. De begin-dertiger Jeroen van den Berg geldt nog steeds als een aan stormend theatertalent. Met het eigen toneelgezelschapje Het Oranjehotel, dat hij met Ivar van Hurk en Maaike Bleeker heeft, brengt hij producties uit en voert gastregies. De Raad voor Cultuur vindt Het Oranjehotel een belofte voor de toekomst, maar wilde het niet blijvend subsdiëren. Eerst moet de eigen stijl meer worden uitgekristalliseerd. Het Oranjehotel, nu nog onderge bracht in een pand van de Am sterdamse Theaterschool, verlaat de hoofdstad. Aan het eind van het jaar wordt het theaterhuis en thousiast in Groningen inge haald, waar meer faciliteiten voorhanden zijn. 'De thuiskomst' is op 21 februari in het Chassé Theater in Breda, op 18 maart in Theater aan de Para de in Den Bosch em op 1 april in de Stadsschouwburg in Eindho ven. Van onze kunstredactie Het Vlaamse Theater Antigone, bekend om zijn schitterende, heldere en eigentijdse vertolking van klassiekers, speelt deze maanden een mooie, lichtvoetige versie van De Kersentuin van Anton Tsjechov. Het drama uit 1904, dat door de auteur zelf als een blijspel werd gezien, gaat over de overgang van de oude naar de nieuwe tijd en afscheid nemen. Ljoebov Andrejevna (Chris Lomme), die haar geld er in Parijs heeft door gejaagd, moet haar landgoed in clusief haar geliefde kersentuin verkopen aan de jonge zaken man Lopachin (Michel Pas). Een 'nieuwe rijke' wiens vader en grootvader nog als lijfeigenen bij de grootgrondbezitster heb ben gewerkt. Bijna alle andere figuren in de omgeving van de oudere, licht zinnige grootgrondbezitster Ljoebov willen net als zij hun ogen sluiten voor de nieuwe tijd, Lieve twijfelaars zijn het vol weemoed naar een verleden dat hen evenmin gelukkig heeft ge maakt. Maar dromen blijven ze over die weelderige wereld die voorgoed voorbij is. Duizendmaal is het stuk al opge voerd, maar iedere keer is het ei genlijk weer nieuw, omdat Tsje chov zijn weemoedige dromers laat praten zoals mensen echt praten. Ze maken hun zinnen niet af, maar men kan hun ge dachten raden. Ze treffen elkaar tijdens toevallige ontmoetingen en spreken hun gevoelens nooit echt helemaal uit. Moderner kan het niet. Bovendien zijn de angst voor een nieuw tijdperk en het conflict tussen de generaties een immer actueel gegeven, dat door regis seur Ignace Cornelissen van de Kortrijkse toneelgroep Antigone in een terloopse, soms vrolijke spelstijl wordt opgeroepen. Er wordt een eigentijds tempo aangehouden terwijl de Russi sche melancholie op een moder ne manier terugkeert zonder Tsjechovs sfeer en bedoelingen geweld aan te doen. De uitstra ling van de figuren is vooral ook heel fysiek, terwijl het stuk ge speeld als een blijspel, een des te schrijnender effect heeft. 'De Kersentuin' van Anton Tsje chov is op donderdag 27 februa ri in De Maagd in Bergen op Zoom, 13 maart in De Kring in Roosendaal, 19 maart in het Chassé Theater in Breda, 25 maart in De Bussel in Ooster hout. Scène uit Tsjechovs 'Kersen tuin' door Theater Antigone. V.l.n.r. Michel Pas, Chris Lom- me en Bram van der Vlugt. FOTO KARI DECOCK Freek de Jonge met 'Gemeen Goed'. Gezien: try out op 14 fe bruari in De Nieuwe Doelen in Gorinchem. Te zien in onder meer Stadsschouwburg Middel burg (vanavond), Zuidlandthea- ter Terneuzen (vrijdag 21 fe bruari), Stadsschouwburg Eind hoven (zaterdag 22 februari), Luxor Theater Rotterdam (17 en 18 maart), Chassé Theater Breda (20 tot en met 25 maart) en Carré Amsterdam (7 april tot en met 17 mei). Door René van der Velden „Op een dag bleek dat je de geest had. Op een dag is die magie voorbij, voorbij, voorbij, voor goed ,orbij." Freek de Jonge zingt het in zijn nieuwste programma Gemeen Goed in een lied over zijn helden, onder wie John Lennon. Mensen die de afgelopen jaren Neerlands topcabaretier hebben ingeruild voor een van zijn navolgers, van wie Youp van 't Hek uitgegroeid is tot zijn 'grootste concurrent', zullen hier een autobiografische uitleg aan geven. Ik niet. Gemeen Goed is meer dan gemeen goed. De inmiddels de 50 gepasseerd zijnde Freek de Jonge levert hier mee het zoveelste bewijs heer en meester te zijn in zijn vakgebied, waarin hij zich zelfs na dertig jaar nog weet te vernieuwen. De verwachtingen waren deze keer minder hoog gespannen dan anders. Dat heeft alles te maken met de voorgeschiedenis van dit programma. Zaansch Veem - The Musical zou het worden, naar zijn gelijknami ge boek, met optimaal gebruik van moderne multimedia. Daar kwam meer bij kijken dan was voorzien waardoor dat plan in de ijskast verdween. In plaats daar van zou het Langzame Liedjes worden, een slechts drie keer ge speeld gelegenheidsprogramma met Robert Jan Stips van The Nits. Het resulteerde uiteindelijk in Gemeen Goed, een programma waarin Freek zijn veelzijdigheid optimaal etaleert. Met twee op vallende pluspunten: Freek zingt meer dan hij de afgelopen jaren gedaan heeft en er valt weer on bedaarlijk te lachen. Gemeen Goed heeft veel weg van een jubileumprogramma. „Het is precies ongeveer op de kop af dertig jaar dat ik in dit malle vak zit," zegt Freek de Jonge. Het po dium is versierd met gekleurde lampjes, vlaggetjes, bloemen en cadeaus. Er hangen zelfs van die bordjes met '30' en 'Hulde aan de Jubilaris'. En alsof de duvel er mee speelt: de breedlachende bassist Martin Bakker lijkt spre kend op Bram Vermeulen. Maar wellicht is hier de wens de vader van de nostalgische gedachte. „Ik ga de hele avond liedjes zin gen. Blijf nog even zitten," opent Freek, die even later de Neder landse liedkunst verrijkt met een ontroerend hoogtepunt. Een lied over een zoon die weet dat hij meer aandacht zou moeten schenken aan zijn oude moeder maar er simpelweg niet toe komt. Nu het nog kan, met echtgenote Hella op viool, onthoud die titel! Bijgestaan door Robert Jan Stips (piano, keyboards), Roy Bakker (drums) en de genoemde bassist Martin Bakker - het speelplezier spat er van af - zingt Freek prachtige liedjes. Ingetogen en serieus, maar ook kolderiek. Hij schuwt zelfs de smartlapachtige deuntjes niet. Om te besluiten met een hartverscheurend Je veux l'amour, vrij naar Raymond van 't Groenewoud: 'Ik wil niet dat een vrouw om me lacht, maar dat ze huilt, heel de nacht.' De samenwerking - vooral de sa menzang - met Stips verliep tij dens deze try out bepaald nog niet gladjes, maar Freek heeft zijn vak meer dan eens uitgelegd als 'teksten stomweg uit het hoofd leren en die opzeggen' dus dat komt wel goed. Om misverstanden te voorkomen: Gemeen Goed is veel meer dan een liedjesprogramma. De virtu oze taalkunstenaar Freek de Jon ge lult als vanouds, haalt herin neringen op en doet zelfs weer eens een heuse onzinconference a la zijn grote voorbeeld Toon Her mans. Hoewel het programma meer dan vroeger een aaneenschakeling is van losse nummers, lijkt deze voorstelling in wording toch weer wel toe te groeien naar een rode draad. Gebaseerd op twee the ma's. Met onder meer een lied over zwakbegaafden kiest Freek de kant van mensen die uit de maat, uit de pas lopen. Kern van de voorstelling is de jaarlijks rond 5 mei gesproken woorden 'Dit Nooit Meer'. „Ik ga niet voor niets zo tekeer. Daar heb je Het Weer." Q Z 111 111 AMSTERDAM Een Sneeuw - door Het Toneel - Stadsschouwburg Amsterdam -20 is uur - zo matinee 14.00 uur - première do 27 feb (wo 26 feb t/m 2 irirt ANTWERPEN Roberto Zucco - van Koltès - door KNS - Bourlaschouwbura - ?nnn uur (zo 15.00 uur)(t/m zo 23 feb, 26 t/m 28 feb)) De Drang - van Franz Xaver Kroetz - door Toneelgroep Amsterdam Rode zaal Singel - 20.00 uur (za en zo) BREDA Bert Visscher - 'Voor ons hoeft het niet' - cabaret - Chassétheater 20.30 uur (do t/m za) DEN BOSCH Brigitte Kaandorp - en Vliegwerk - Theater aan de Parade - Parart 23 - 20.00 uur (do en vr) GENT De Rand van het Verstand - van Sam Shepard - door KNS - NTG St Baafsplein - 20.00 uur - zo 15.00 uur - wo t/m zo (t/m 7 mrt) De Drie Musketiers - choreografie - door Kon. Ballet van Vlaanderei - Vlaamse Opera - 20.00 uur (vr t/m zo) ROOSENDAAL Waardenberg 81 de Jong - met 'Bandkaai' - Schouwburg de Kring 20.15 uur (vr en za) TILBURG Carlie - musical - met o.a. Joke de Kruijf en Joep Onderdelinden Schouwburg Tilburg - 20.15 uur (vr en za) Chickentales - door De Dulle Roeckers - cabaret - Schouwburg Tiiburo - 20.30 uur (vr en za) DONDERDAG ANTWERPEN 3 Danssolo's - drie choreografieën van Jan Fabre - op muziek van Knapik - door ballerina's en de Beethoven Academie - Rode zaal Sinqel - 20.00 uur BREDA Viktoria und ihr Husar - door Hoofdstad Operette - Chassétheater - 20.00 uur Tijlozen - door Kollektief D A - i.k.v. Serie Nieuwe Theatermakers - Chassétheater - 20.45 uur DEN BOSCH Phaedra - door Theater van het Oosten - Theater aan de Parade Pa rade 23 - 20.30 uur EINDHOVEN Trojaanse Vrouwen - door het Zuidelijk Toneel - Stadsschouwburg Eindhoven-20.15 uur ETTEN LEUR The Sleeping Beauty - Staatsopera Tatarstan - De Nobelaer-20,15 uur MIDDELBURG Freek de Jonge - Stadsschouwburg - 20.15 uur OOSTERHOUT De Dulle Roeckers - met 'Chickentales' - cabaret - De Bussel -20.15 uur ROOSENDAAL Flirt - het Zuidelijk Toneel - Schouwburg de Kring - 20.15 uur TILBURG Pas-de-trois - door Nederlands Dans Theater I - Schouwburg Tilburg- 20.15 uur VRIJDAG BERGEN OP ZOOM Fiesta Gitana - flamenco - Stadsschouwburg de Maagd - Grote Markt 32-20.15 uur BREDA Sleeping Beauty - door het Nationaal Ballet Orkest van Letland Chassétheater - 20.00 uur Thuiskomst - door Theater van het Oosten - Chassétheater - 20.45 uur ETTEN LEUR Theater Comico Yllana - 4 nationale karikaturen in de voorstelling 'MUU!' - De Nobelaer - 21.00 uur TERNEUZEN Freek de Jonge - try-out van show 'Gemeen Goed' - Zuidlandtheater - 20.00 uur ZATERDAG BREDA Delta - 'En voor het kind richten wij een visioen in' - toneel Chas sétheater - 20.45 uur ETTEN LEUR Theater Artemis - met 'Soms verdwaal ik in een draak' - kinderthea ter (4+) - De Nobelaer -15.00 uur OOSTERHOUT Theater De Korre - met 'Wolven Huilen' - CC De Bussel - 20.15 uur ROOSENDAAL Uit liefde voor Marie Salat - toneel - Schouwburg De Kring -21,00 uur ZONDAG BREDA Jungle Book - jeugd/familietheater (8+) - door Opus One Chas sétheater -14.30 uur DINSDAG AMSTERDAM Der Fliegende Holander - door de Nationale Reisopera - Stads schouwburg Amsterdam - 20.15 uur BREDA Herenleed - met 'Een wesp van hout' - Chassé Theater - 20.45 uur BRUGGE Scherven - one man show/cabaret - met Youp van 't Hek Stads schouwburg - 20.00 uur TERNEUZEN Fiesta Gitana - Spaanse flamenco - Zuidlandtheater - 20.00 uur WOENSDAG BREDA Bal Trap - franstalig toneel - Chassé Theater - 20.30 uur ETTEN-LEUR Earthfall - met 'Forever and ever' - muziektheater - De Nobelaer -| 20.15 uur ROOSENDAAL De Korre: Wolven Huilen - Vlaamse familiekroniek - Schouwburg Kring - Kerkstraat 1 - 20.15 uur TiLBURG A Beatrijs - literair toneel - door Tine Ruysschaert - Schouwburg Tilburg - 20.30 uur De voorstelling die Hans Liberg op 25 februari in De Bussel in Ooster hout zou geven, gaat niet door. De reden is bijzonder: precies op dag moet zijn vrouw bevallen. Dat is medisch geregeld en ook is al 1 ker dat Liberg vader van een meisje wordt. De show De vierjaarm den is nu op 14 april in Oosterhout te zien. Eerder staat Hans Libe in Breda: op 13,14 en 15 maart. Door Camiel Hamans Hans en Grietje ho kinderkamer, niet oj ken van de grote sc Sen. Dat was ook de lelijke bedoeling v, bert Humperdinck, componist en niet charmezanger van cennia her. Zijn zust sprookje van de Grimm bewerkt voor schuifdeuren. Een zachte versie voor h; Broerflief, assistent vi in Bayreuth, leek het idee er wat muziek bi] Het groeide uit tot e opera. Sedert 1893 vri nu op het repertoire 1 langrijk theater in Engeland en zelfs Fr Italië. Alleen in Ned betrekkelijk onbek< Opera Zuid presenteei aanstaande zaterdag richt in een enscenerir trekkend artistiek lei Lang en onder de mu ding van Ed Spanjaari Hans en Grietje, of be und Gretel zoals naam luidt, is een sp dat betekent in de visi niet uitsluitend zoel magische effecten, m; een morele les. Sprooi nen in de realiteit, gaa werkelijk probleem via de kinderlijke fa oplossing. In Hun Kansel und Gretel is de uitzichtsloze ai ouders zijn niet in sta zin behoorlijk te vo hard iedereen, zelfs jongentje en meisje, oc Vader, in tegenstellir heksachtige vrouw eer me goedzak, weet abs wat te doen. Zijn conclusie aan het eir goed aflopende opera dat godsvertrouwen biedt: 'Wenn die Not ste steigt, Gott der Hei uns reicht'. Zijn kin minder afwachtend ei in feite veel volwas vechten terug en lokk in haar eigen val. De van dit klassieke oude troon is ontroerend, m al komisch. nsv t?e)'-«r1 5 Charles van Tassel, kaans-Nederlandse b< de rol van de vader sps uitvoering, voelt zich 5 plaats in de interpreta dan Lang. „Onze Hans is nauwelijks sproo bijna een realistisch wreedheid van de ou niet voort uit een di borst, maar uit om moeder is gek geword druk van de armoe er enkele uitweg meer. V halve nietsnut, een leu ge vent die als hij een op zak heeft en met v Door Rob Musters De Noord-Hollandse vond het vorig jaar n om eens een cd'tje ui gebeurt er iets, wat ni< dromen. De melodieu jes slaan meteen in al: wordt de band door gebombardeerd tot de belofte van de popm voor de grote popfes Lowlands werden g week maakte het label dat de cd nationwidt komt. Wordt 1997 het «We vermoeden wel plaat zou worden," reactie van zanger-g schrijver Jacco de Gi consternatie die het :ijn groep Johan heef s zeker voor Neder iok een ongelooflijk lens uit Hoorn besluit dternatieve gitaarban trekken een jaar uit schrijven en opnames al te hoge verwachtin uitgebracht in noveml celsior label. De melodieuze doch geïnspireerd op jaren The Beatles, maar bev grunge-invloeden. I blijkt te werken, want kranten en muziekbl „Grootse en meeslej schreef muziekkrant composities," meldde het Amerikaanse tijc vergeleek het Hoornsi Foo Fighters. De Greeuw: „Al die f V

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 14