Een meisje is
niet altijd welkom
Mee
Vettenvreter na slagroompunt: een pil voor 'lijn-zondaars'
Emancipatieraad pleit voor deeltijdwerk en betaald verlof
Fantoompijn blijft
een raadsel
'Specialisten negeren
belang van goede seks'
Antro
Acupuncturisten zijn
verdeeld over hooikoorts
Onderzoek: oudere moeder
mogelijk oorzaak
onvruchtbaarheid mannen
DE STEM
LIJF LEVEN
Hogere kosten
Concurreren
Conservatief
Opvoedgeld
Makelaarsfunctie
De dilemma's van een abortusarts
Hypocriet
Euthanasie
DE STEM
Betuttelend
Plantages
Uitputtend
WOENSDAG 12 FEBRUARI 1997 E2
Door Hans Rube
Op het juiste gewicht, maar
dan die slagroompunt tijdens
een verjaardagsfeest of een co
pieus zakendiner? Hoe ideaal
zou het zijn om een pilletje op
zak te hebben dat de dreigende
extra kilo's de nek om draait.
Twee Nederlandse bedrijven
zeggen dat tablet binnenkort
te zullen leveren.
Allure heet het 'after dinner-ta-
bletje'. „Het helpt U een gezond
gewicht te houden en toch te ge
nieten," belooft de verpakking.
In te nemen na de maaltijd. Twee
of vier stuks zijn voldoende om
de nadelige effecten van die extra
portie vette gebakken aardappe
len of het ijsdesert met teveel
chocolade en slagroom af te bre
ken.
Het lijkt een slankheidswonder
tje. Veel eten, maar toch niet aan
komen. „Meer een steuntje in de
rug," zeggen de verantwoordelij
ken, L. van Moorsel van zuivel-
producent DMV en A. Janssen
van Kernpharm. „Ons tablet
helpt de vetstofwisseling te be
heersen en versnelt de vetver-
branding. Mensen die een dieet
volgen, zondigen wel eens. Ande
ren zitten op een goed gewicht,
maar zijn bang aan te komen. Be
rouw komt na de zonde. Deze pil
vermindert de zonde."
De zondepil is in Japan ontwik
keld door DMV en wordt binnen
kort in Nederland op de markt
gebracht door Kernpharm, beide
uit Veghel.
Voornaamste ingrediënt van de
pil is een substantie met de naam
VePlex, een mengsel van gehyd-
rolyseerde eiwitten, gewonnen
uit koemelk. Uit het melkeiwit is
een stukje 'geknipt' dat de vetop-
name regelt.
Vetblokkers zijn op zich niet
nieuw, maar aan het gebruik kle
ven nadelen. Vet is voor het
lichaam een essentieel voedings
bestanddeel, bijvoorbeeld omdat
het zorgt voor de opname van be
paalde vitamines.
„VePlex gaat vetophoping tegen,
ook zorgt het er voor dat koolhy
draten niet in lichaamsvet wor
den omgezet," zegt Van Moorsel.
„Maar niet alle vetten uit de voe
ding worden afgevangen. Ook
tast het de kritische vetmassa in
de organen niet aan." DMV heeft
op het product wereldwijd patent
aangevraagd. In Japan heeft het
de status van 'functional food'.
Kernpharm hoopt dat in Neder
land mensen de zakjes waarin de
tabletten verpakt zitten op zak
steken, als zij een zakendiner, een
receptie of een verjaardag bezoe
ken. „Dan kunnen ze, afhankelijk
van de grootte van de zonde, stil
letjes een tabletje slikken."
Allure is geen afslankmiddel,
maar het helpt mensen die lijden
aan het bekende jo-jo-effect als
ze op dieet staan. Positieve ne
venwerking is dat het vetgehalte
in het bloed afneemt. Nadere stu
die moet uitwijzen of ook het
cholesterolgehalte na gebruik af
neemt.
Kernpharm begint over twee we
ken met de distributie van de ta
bletten bij drogisterijen en apo
theken. Acht weken later moet
het middel overal verkrijgbaar
zijn.
Aan het slank blijven, kleeft wel
een prijskaartje: een doosje met
vijf zakjes (vier pillen elk) kost
19,95.
De moeilijke keuze
tussen baan en kinderen
Een baan, een partner en
kinderen zijn dé ingre
diënten van een waarde
vol bestaan. Om die idea
len te verwezenlijken
moeten er echter conces
sies gedaan worden. Een
drukke baan is immers
moeilijk te combineren
met de verzorging van
kinderen. Daarom stellen
veel partners hun kinder
wens uit tot na hun der
tigste, waarbij ze de mo
gelijkheden van een
zwangerschap overschat
ten.
Door Mignon van Dijk
„Een kind krijgen kan altijd nog,
is de algemeen heersende gedach
te. Maar dat hoeft niet altijd
waar te zijn," zegt Greetje den
Ouden (57), voorzitter van de
Emancipatieraad. Mensen zijn
volgens haar te optimistisch over
de mogelijkheid een zwanger
schap te plannen op het moment
dat deze in hun leven past. De
overheid zou mannen en vrouwen
bijtijds moeten informeren over
de consequenties, schrijft de
Emancipatieraad in het advies
Het late ouderschap: over uitstel
en afstel.
De raad acht het van belang dat
het idee ontkracht wordt dat
vrouwen tot de overgang onbe
perkt vruchtbaar zijn, zoals tot
voor kort werd aangenomen.
„Pas sinds een aantal jaren weten
we dat de vruchtbaarheid na hun
dertigste afneemt en de kans op
zwangerschapscomplicaties en
ongewenste kinderloosheid toe
neemt. Mensen zijn echter nau
welijks op de hoogte van de pro
blemen die kunnen ontstaan. Het
is heel droevig als ze op latere
leeftijd constateren dat het niet
meer lukt om zwanger te wor
den," vindt de in Wageningen
wonende voorzitter.
Daarom zouden er folders moe
ten komen waarin de risico's op
een rijtje gezet worden en waarin
telefoonnummers staan voor het
verkrijgen van nadere informa
tie. Ook scholen zouden aandacht
aan de problematiek kunnen be
steden, bijvoorbeeld in de lessen
maatschappijleer, verzorging of
biologie.
Meer informatie is noodzakelijk,
omdat steeds meer vrouwen hun
kinderwens verschuiven naar een
later moment in hun leven. In
vergelijking met andere Europe
anen stellen Nederlanders het
krijgen van kinderen zelfs het
Voorzitter Greetje den Ouden van de Emancipatieraad: 'Tegenwoordig willen steeds meer vrouwen economisch en financieel zelfstan
dig Zijn.' foto theo van zwam
vaakst uit. De gemiddelde leef
tijd van de moeder bij de geboor
te van het eerste kind is hier 28,6
jaar en een kwart van de vrouwen
begint pas aan kinderen als zij de
dertig gepasseerd is. Biologisch
gezien is dan het optimale mo
ment voor de eerste zwanger
schap voorbij.
De Emancipatieraad stelt dat de
regering het krijgen van kinderen
niet alleen moet zien als een indi
viduele keuze, maar ook als een
maatschappelijk belang. Kunst
matige voortplantingstechnie
ken, zoals reageerbuisbevruch
ting (IVF) worden steeds meer
toegepast en dat leidt tot hogere
medische kosten.
Bovendien zijn de psychische en
lichamelijke gevolgen nog gro
tendeels onbekend. „Kinderen
die door middel van voortplan
tingstechnieken zijn verwekt,
worden vaak te vroeg geboren.
Daarnaast neemt door de hor
moonbehandeling de kans op
meerlingen en aangeboren afwij
kingen toe. Wat de gevolgen op
langere termijn zijn, weten we
echter niet," constateert Den
Ouden.
Ze benadrukt dat mannen en
vrouwen het recht moeten blijven
behouden een gezin te stichten op
een moment dat het hun uitkomt.
„Dat moet iedereen zelf beslis
sen. Maar ze moeten die keuze
wel op goede gronden kunnen ne
men. Ze dienen zich bewust te
zijn van de verminderde vrucht
baarheid en de risico's op latere
leeftijd."
Een belangrijke oorzaak voor het
uitstelgedrag vormt volgens de
Emancipatieraad de moeizame
combinatie van ouderschap en
werk. „Vrouwen vragen zich af
hoe ze werk én een partner én
kinderen kunnen combineren.
Als ze besluiten eerst een gezin te
stichten en dan te gaan werken,
komen ze vaak moeilijk aan een
baan. Ze moeten concurreren met
mensen die al langer op de ar
beidsmarkt actief zijn."
Dus ambiëren vrouwen vaak
eerst een loopbaan. „De positie
van vrouwen is de afgelopen ja
ren sterk veranderd. Vroeger was
een meisje voorbestemd om moe
der te worden. Als je geen moeder
was, dan mankeerde er iets aan
je. Tegenwoordig willen steeds
meer vrouwen economisch en fi
nancieel zelfstandig zijn," vertelt
Den Ouden. „Mannen willen ook
liever een vrouw die maatschap
pelijk zelfstandig is. Daar ontle
nen zij zelf eveneens status aan."
Als het erop aan komt dat een
van beide partners minder moet
gaan werken om voor de kinde
ren te zorgen, is de vrouw meest
al de klos. „De zorg voor kinde
ren is altijd het domein van vrou
wen geweest en in de historie
heeft vrouwenarbeid door de
eeuwen heen een lagere status ge
had. Hoewel dat de laatste tijd
aan het veranderen is, zijn het
nog steeds de moeders die de
grootste verantwoordelijkheid
voor de kinderen en de huishou
ding dragen," aldus de voorzitter
van de Emancipatieraad.
Vrouwen hebben meestal het
laagste inkomen of werken al in
deeltijd, dus vinden veel mannen
het logisch dat zij hun fulltime-
baan behouden. Mannen die wel
uren willen inleveren om de zorg
voor de kinderen op zich te ne
men, worden vaak niet serieus
genomen. „Jonge mannen die nog
bezig zijn hun loopbaan op te
bouwen, zeggen weliswaar dat ze
parttime willen werken, maar die
keuze krijgen ze niet. Ze worden
door de bedrijfsleiding gedwon
gen volledig beschikbaar te zijn,
omdat ze anders promotiekansen
mislopen."
Den Ouden vindt dat er een om
slag nodig is in de cultuur bij be
drijven. „Ze realiseren zich niet
dat ze juist veel aan parttimers
hebben, omdat die goed moeten
kunnen organiseren: die zijn in
staat hun werk in een korte tijd
uit te voeren en een gezin
draaiende te houden. Maar dat is
nog niet helemaal bij de leiding
van bedrijven doorgedrongen.
Nederland is op dit punt zeer
conservatief."
Het bedrijfsleven zou een voor
beeld kunnen nemen aan Noor
wegen, waar betaald ouder
schapsverlof is ingesteld. „Daar
doet de regering er veel meer aan
om de combinatie van arbeid en
zorg te bevorderen. De Noorse re
gering heeft het verplicht gesteld
dat mannen ouderschapsverlof
opnemen. In Nederland zou dat
niet kunnen- ook niet als het be
taald zou worden -, omdat wij
niet zo van verplichtingen hou
den. Maar de mogelijkheden op
het gebied van deeltijdwerk voor
mannen en betaalde verlofrege
lingen zouden zeker uitgebreid
moeten worden."
Het invoeren van een overheids
bijdrage voor ouders die minder
gaan werken om hun kinderen op
te voeden, zoals het CDA vorige
maand opperde, biedt geen soe
laas, meent de voorzitter van de
Emancipatieraad. „Ik vind het
goed dat er binnen het CDA
wordt nagedacht over de combi
natie van arbeid en zorg, maar
opvoedgeld is niet de oplossing.
Het is meer een premie op het
thuisblijven, waardoor de band
van de ouder met de arbeids
markt zal verslappen. Bovendien
is 250 gulden per maand te wei
nig."
Den Ouden vindt dat de overheid
met andere maatregelen moet ko
men, zoals het creëren van vol
doende en betaalbare kinderop
vang, ook voor kinderen tot 16
jaar. De Emancipatieraad brengt
daar binnenkort een advies over
uit. Dit project behoort tot de
laatste activiteiten van de Eman
cipatieraad, want de raad wordt
per 1 mei opgeheven.
Greetje den Ouden, die sinds
1989 voorzitter van de Emanci
patieraad is, betreurt het ver
dwijnen van het adviesorgaan.
„De Emancipatieraad heeft ver
schillende onderzoeken laten
doen en naar aanleiding daarvan
adviezen uitgebracht. Als wij
verdwijnen, valt er een belangrij
ke denktank weg."
Ze betwijfelt het dat andere ad
viesorganen het werk van de
Emancipatieraad zullen overne
men, zoals de regering graag zou
willen. „Wij hebben deskundigen
op het gebied van man-vrouw
vraagstukken, sociale zekerheid,
volksgezondheid en onderwijsza
ken. Straks worden al die zaken
versnipperd over verschillende
adviesorganen. De Emancipatie
raad zorgde juist voor samen
hang. Die makelaarsfunctie gaat
straks verloren."
Door Jeroen den Blijker
en Tilly van Uffelen
Marijke Alblas is abortusarts. Ze
werkt in de Stimezo-klinieken in
Eindhoven en Maastricht. Twintig
jaar geleden demonstreerde ze voor
legalisering van abortus. Nu komt ze
in de dagelijkse praktijk haar eigen
grenzen tegen. Zo keurt ze het in be
ginsel af als iemand een abortus wil
omdat het een meisje is. Toch heeft ze
dat drie keer gedaan. „Want elk kind
moet gewenst zijn."
De Armeense vrouw uit Duitsland had
drie dochters. Bij de derde dochter werd
ze door haar familie en kennissen gecon
doleerd. Nu was ze voor de vierde keer in
verwachting: opnieuw een meisje. De
vrouw kwam naar Nederland voor een
abortus.
„Na het intake-gesprek kwam de ver
pleegkundige naar me toe," herinnert
Alblas (52) zich. „'Dit is verschrikkelijk,
dit doen we niet,' zei ze. In eerste instan
tie vond ik dat ook. Maar toen ik verder
praatte, kwam er een heel triest verhaal.
De Armeense wilde voorkomen dat het
leven van haar vierde dochter net zo
moeilijk zou worden als dat van haar
derde."
Alblas ging door de knieën: het was een
van de weinige keren dat ze, geplaagd
door een persoonlijk dilemma, aborteer
de. Maar het betrof in Alblas' ogen een
noodsituatie.
Volgens Alblas doelde minister Borst
(D66, Volksgezondheid) ook op dergelij-
ke noodsituaties toen de bewindsvrouw
vorige maand begrip toonde voor zwan
gerschapsonderbreking vanwege de
sexe. „Al is het voor een minister niet
verstandig om dat te zeggen. Je moet een
voorbeeld stellen naar landen als China
en India waar meisjes niet gewenst zijn
en dus weggehaald worden."
Wat haar steekt is de voortdurende sug
gestie dat in Nederland 'maar raak
wordt geaborteerd'. Alblas: „Dat is hy
pocriet. We hebben in Nederland verdo
rie het laagste abortuscijfer in de wereld.
Het beeld dat bijvoorbeeld de Evangeli
sche Omroep oproept, klopt absoluut
niet."
Ze komt slechts 'bij hoge uitzondering'
vrouwen tegen die makkelijk tot abortus
lijken over te gaan. „Deze vrouwen heb
ben kennelijk zo weinig verantwoorde
lijkheidsgevoel dat ze volgens mij de op
voeding van een kind ook niet aan zou
den kunnen." Alblas zal in zo'n geval de
abortus niet weigeren.
Ze benadrukt dat voordat de stap naar
de kliniek gezet is, in de regel een zwaar
emotioneel proces heeft
plaatsgehad.
Wel plaatst Alblas vraagte
kens bij de duidelijke veran
dering die zij signaleert in de
abortuspraktijk. „Met de
vrouwenbeweging heb ik er
voor gezorgd dat een vrouw
die ongewenst zwanger is le
gaal een abortus kan doen.
Nu zijn er mensen die ge
wenst zwanger zijn, maar
tóch een abortus willen om
dat het kind een meisje is of
een handicap heeft."
In haar eigen praktijk komt
ze dit soort medisch-ethische
gevallen nauwelijks tegen.
„Die abortussen vinden
meestal in het ziekenhuis
plaats als uit vruchtwateron-
derzoek blijkt dat de foetus
bijvoorbeeld gehandicapt is."
„De overheid moet voorko
men dat er een samenleving ontstaat
voor alleen gezonde mensen. De huidige
Abortusarts Marijke Alblas: We hebben in Ne
derland het laagste abortuscijfer in de wereld. Het
beeld dat bijvoorbeeld de Evangelische Omroep
oproept, klopt absoluut niet.' foto kees martens
abortus-discussie heeft duidelijke raak
vlakken met die over euthanasie. Laatst
Door dr. Jan Verhulst
Hoe de waarneming van pijn
precies in z'n werk gaat, is tot
op heden nog steeds een me
disch en psychologisch raadsel.
Zeker is eigenlijk alleen dat
ons bewustzijn hierbij een gro
te rol speelt.
Zo zijn er gevallen bekend van
soldaten die in de vuurlinie de
ergste verwondingen hadden
opgelopen, waar ze zich pas be
wust van werden toen ze een
maal in veiligheid waren; hevi
ge angst is dus in staat de pijn-
waarneming te blokkeren.
Een zo mogelijk nog groter
raadsel is het verschijnsel van
de zogenoemde fantoompijn.
Daarvan spreken we wanneer
iemand pijn waarneemt in een
lichaamsdeel dat hij helemaal
niet meer heeft. Zo kan fan
toompijn optreden na een am
putatie van een arm of een
been: de patiënt klaagt met
grote stelligheid dat hij pijn
heeft in zijn linkervoet of rech
terhand, terwijl die lichaams
delen er helemaal niet meer
zijn.
De psycholoog Ger Broers
heeft in het maandblad Psy
chologie enkele mogelijke ver
klaringen van dit verschijnsel
op een rij gezet. Zo gaan som
mige onderzoekers ervan uit
dat de zenuwen van het nog
resterende lichaamsdeel (bij
voorbeeld het bovenbeen) zon
der enige stimulatie van bui
tenaf signalen (van het ontbre
kende deel) naar onze hersenen
zenden. Die 'doen dan net' als
of de prikkels van het geampu
teerde deel afkomstig zijn,
waardoor het lijkt of het volle
dige lichaamsdeel nog aanwe
zig is.
Deze verklaring blijkt echter
onvolledig. Want als je de ze
nuwbanen tussen het nog res
terende lichaamsdeel en de
hersenen doorsnijdt, komen de
pijn en het gevoel (jeuk!) na en
kele maanden toch weer terug.
Een tweede verklaring biedt de
theorie, volgens welke zenuw
banen in het ruggenmerg
'spontaan' gaan vuren, waar
door allerlei sensaties ont
staan. Maar ook deze theorie
bleek niet echt bevredigend.
Volgens een derde theorie zijn
niet de zenuwbanen verant
woordelijk voor de fantoom
verschijnselen, maar de herse
nen zelf. De bron van de pijn
zou dan in de hersenen zelf ge.
lokaliseerd moeten worden.
Want hersenen kunnen zonder
prikkeling van buitenaf allerlei
activiteiten vertonen. Broers
haalt in dit verband de theorie
aan van de Amerikaanse neu-
roloog R. Melzack. Volgens de
ze wetenschapper bestaat er in
onze hersenen zoiets als een er
felijke 'neuromatrix' (een net
werk van zenuwcellen in onze
hersenen).
Aanwijzing voor de erfelijk
heid van deze matrix zijn de
gevallen waarbij personen pijn
voelden in lichaamsdelen die ze
vanaf hun geboorte al niet had
den. Deze neuromatrix is niet
alleen erfelijk bepaald, maar
wordt ook nog gevormd door
bepaalde (pijn)ervaringen.
Men is er tot op heden niet in
geslaagd een afdoend middel
tegen de fantoompijn te vin
den.
Acupunctuur, methadon, elek
trische stimulatie en de vernie
tiging van bepaalde zenuwcel
len in het ruggenmerg zijn alle
maal, met zeer wisselende re
sultaten, uitgeprobeerd. Zelfs
injecties met lidocaïne (een
verdovingsmiddel) diep in de
hersenen zijn toegepast.
Opvallend is dat de onderzoe
kers in verband met de fan
toompijn steeds op zoek zijn
naar anatomische en/of neuro
logische oplossingen. Mis
schien dat fantoompijn toch
meer te maken heeft met ook
psychische processen (verdrin
ging van de amputatie bijvoor
beeld) dan de onderzoekers tot
nu toe willen aannemen. Een
meersporenbeleid zou wel eens
betere resultaten kunnen ople
veren.
Londen (rtr) - Britse onderzoekers gaan na of de toenemende on
vruchtbaarheid onder mannen verband houdt met de steeds late
re leeftijd waarop vrouwen kinderen krijgen. Voorstudies tonen
aan dat mannen die geboren zijn toen hun moeders achter in de
dertig waren een grotere kans hebben op sperma van mindere
kwaliteit.
In de Britse krant Sunday Times beschrijft onderzoeker Justin St
John van het Sheffieldse Jessop Ziekenhuis voor Vrouwen dat het
sperma van mannen van moeders die bij hun geboorte ouder dan
40 waren aanzienlijk minder snel en recht beweegt dan het zaad
van zonen van moeders onder de 20 jaar.
Wetenschappers gaan er van uit dat naarmate de leeftijd van de
vrouw vordert meer genetische schade aan de structuur van de
eicellen wordt toegebracht.
Dat kan invloed hebben op de eisprong en, bij zonen, uiteindelijk
tot onvruchtbaarheid leiden, aldus St John. Hij zamelt nu gege
vens in bij vruchtbaarheidsklinieken waarmee hij zijn onderzoek
voortzet.
Eerder onderzoek wees chemische vervuiling, strak ondergoed en
geringe lichaamsbeweging aan als mogelijke oorzaken voor on
vruchtbaarheid bij mannen.
zei iemand, die ongeneeslijk ziek was,
dat hij een grote druk uit de omgeving
voelde om euthanasie te plegen. Dat is
niet goed. Je moet als mens het gevoel
hebben 'ik mag nog leven'. Zo moet je
ook het gevoel hebben 'ik mag een mon-
goloïde kind krijgen'."
Daar hebben familieleden, buren maar
ook verzekeraars niets over te zeggen,
vindt Alblas.
Ze wil daarom van de wettelijke ver
plichting af voor artsen om ouders het
geslacht te melden als dat uit medisch
onderzoek bekend is.
Volgens de Nederlandse wet moet een
vrouw zich vijf dagen bedenken alvorens
de abortus uitgevoerd wordt.
In de Zembla-uitzending van een paar
weken geleden gaven twee collega's aan
dat ze deze wettelijke termijn wel eens
negeren en ook niet altijd een intake-ge
sprek voeren.
Volgens haar is de situatie in Brabant en
Limburg anders.
„Ik bespeur een tendens in de klinieken
in de Randstad om dat intake-gesprek
niet te houden, om niet betuttelend te
zijn naar de vrouwen. Dat vind ik niet zo
goed. Je slaat dan een groep over die er
wél over wil praten. Misschien heb je in
de Randstad een andere populatie. In de
grote steden weten de jonge meiden de
klinieken heel goed te vinden. Maar hier
gebeurt het vaak dat mensen aankloppen
die er nog nergens over hebben kunnen
spreken. Voor hen is zo'n gesprek nood
zakelijk."
Rotterdam (anp) - Medisch specialisten onderschatten nog steeds de
problemen die patiënten hebben met hun seksleven. Wie ongelukkig is
in bed, heeft last van spanningen en dat kan tot ziektes leiden.
Bovendien kunnen veel ziektes ook weer seksuele problemen veroor
zaken. Dat verband is specialisten moeilijk aan het verstand te peute
ren, zo vindt seksuoloog W. Gianotten van het Academisch Ziekenhui
Dijkzigt in Rotterdam.
Urologen en gynaecologen zijn volgens Gianotten voldoende betroK-
ken bij seksuele problemen van hun patiënten. Maar cardiologen, in
ternisten en neurologen negeren op grote schaal de seksuele effecte
van bijvoorbeeld suikerziekte of een hartkwaal.
Bij multiple sclerose komt het volgens de seksuoloog vaak voor dat n
orgasme verdwijnt en dat de man geen erectie meer krijgt.
Belangrijk is volgens Gianotten dat specialisten de problemen onfl
kennen.
Volgens de zusterorganisatie
NAAV is de actie echter te kor
door de bocht. De NAAV wijs
op dat hooikoorts door zeer
eenlopende oorzaken kan
staan, zodat niet op voorban
valt te zeggen of acupunctuur
beste behandeling oplevert.
De artsen-acupuncturisten
den dat niet alle 200.000
koortspatiënten op een
kunnen worden geveegd, tei
moet een arts de juiste diag» j
stellen. Pas daarna is duidelijk»
een reguliere therapie 1of
punctuur de beste resultat
opleveren. Een actie die zi
een hele patiëntengroep®,
strekt, kan valse verwachting
wekken.
De Nederlandse acupuncturisten
zijn verdeeld over de vraag of
hooikoortspatiënten een gratis
behandeling moeten krijgen. De
Nederlandse Vereniging voor
Acupunctuur (NVA) heeft een
initiatief genomen om deze groep
mensen voor niets te behandelen.
De Nederlandse Artsen Acu
punctuur Vereniging (NAAV)
heeft daar afstand van genomen.
De NVA wil met haar actie meer
bekendheid geven aan de moge
lijkheden van de alternatieve ge
neeswijze. Door acupunctuur
zouden de klachten verminderen.
Bovendien zou de allergische
reactie op stuifmeel in veel geval
len het jaar erop volledig ver
dwijnen.
Af
Door Wim Wormser
2e worden wel de drie ape
dochters van de beroem
Britse antropoloog Louis Le
Itey genoemd. Jane Goodall
haar onderzoek naar chimpa
sees, Dian Fossey en haar g
riHa's en Biruté Galdikas d
haar leven wijdt aan orang-o
tans. Leakey zond zijn stude
ten uit voor onderzoek ond
deze drie primaten omdat
dacht dat daar de sleutel T
van het geheim van de me"
heid. Galdikas beschrijft
haar boek De spiegel van
paradijs twintig jaar ontberi
gen tussen de 'mensen van
woud'. Ter gelegenheid v
het verschijnen van het bo
was ze even in ons land.
Louis Leakey is al ruim twin
jaar dood, maar Biruté Galdik
leven speelt zich nog steeds vo
namelijk af tussen de orang-
tans op Kalimantan. Gorilla-
derzoekster Dian Fossey ech
werd enkele jaren geleden v
moord in Rwanda, want beha
dat het jungleleven ongeloof
zwaar is, maakt het onderzoe
werk (gepaard aan natuur
scherming) vaak ook vijanden.
Galdikas spoort bijvoorbe
orang-oetans in gevangensc'
op om ze weer vrij te laten in
der meer het reservaat van T
jung Puting in centraal Kalim
tan. Zo heet het Indonesis
deel van het gigantische eil
Borneo. Hoewel ze daarvoor
toestemming van de overh
heeft, wekt dat nog wel eens r
taties onder de hogere stan
Daar geldt het houden van z
intelligente rood/oranjekleu
aap dikwijls als status-symb
En voor een jonge orang-oe
wordt grof geld betaald.
„Toch vormt stropen niet de
langrijkste bedreiging voor
dieren," vertelt de Letse pro
sor in de antropologie, die in
nada opgroeide en studeerd
later de Indonesische nation
teit aannam. „Ook niet de h
kap, hoewel die niet voor n
een slechte naam heeft. De
stigste aantasting van het lee
bied van orang-oetans is de
plant van plantages. Met nam
teelt van oliepalmen neemt s
toe. Het gaat daarbij niet
meer alleen om westerse muit
tionals. De plantages zijn va*
dustrieën in China en Japan.'
Oran-oetans (uit het Ma
orang: mens, hutan: bos) leve
meeste tijd boven in de bo
van het Aziatische regenw
Ze zijn er niet op gebouwd
over de grond te lopen. „Ik
gezien hoe ze werden verplet
onder de bulldozers die de bo
omver duwden waarin ze zie'
bielden. Orang-oetans he"
geen verweer tegen de mens -
zich niet in het dichte blade
kunnen verschuilen. In de
menplantages hebben de m
pen niets te zoeken, omd
geen vruchten voorkomen
orang-oetans leven bijna uit
tend van vruchten," vertel
schrijfster.
Galdikas woont drie maa
'an het jaar in Canada. Z
ceert dan aan de universitei
Vancouver. Ze heeft een zoo
een jaar over zeventien en is
e tweede keer getrouwd. De
zeven Borneose jaren d
l'an onze verslaggever
e dassenstand in Nede
f,1-scherp dalen, als het
e like sluipverkeer op p
'andswegen blijft toem
°oral in het grensgebie
provincies Gelderland,
ant en Limburg vinden s
®eer dleren de dood op
aaamde 'verlaten' wege
stille uren.
Boom df d8 Vereniging D
WonHo voriS ïaar 437 do
dof u Vfirweesde dasse
Wa'h ede kreeS-11119
On aft aantaI n°g 423.
la»? Moment leven er in
van Hnaar sckatting weer
ren r?Ze marterachtige ro
maar elk jaar wordt
Ürilm?dere 'nl°rrnatie wil om
t&'nde2efaiila9e,kan
W6 53n,l°T6nbellennaa
5312344 of 076-5312272.
HetarieliikUeageren kan ook-
«adres daarvoor is:
POStbli?5T??aCt'e LeVeh
ÏÏ»H3229'4800 MB Breda
yndredactie: René van der Ve
