Meer kilometers op de teller
Voorbeeldige roman over schilder op de rand van waanzin
Kinderen kunnen ellende
van hun ouders oplossen
Een hoop
gedoe bij
Lisa
Scottoline
flSTEM
BOEKEN
D7
Romanticus
Liederlijk
Inrichting
Engelse auteur Graham Swift bewijst zich met 'Laatste Ronde'
Margate
Meer druk
KINDERBOEKEN Mi
Te snel
1UARI 1997 D6
Khtsvertoon' - powerdrpt
ll (t/m 2 mrt) -'Duits Steen
pmiek uit 16e en 17e eeuw
7 - Alma-Tadema (1836
'0 uur
liilderijen ma t/m z0 iq.
fi de kunsten'-tentoonstel-
tatharina de Grote i.s.m de
•113 april)
lik ten voeten uit' - Nature-
Um zo- 10.00-17.00 uur (tot
teeld' - Belgische fotografen
5.45 uur (tot 16 feb)
twee tronen' - schatten uit
'-di t/m zo 10.00-17.00 uur
chtseweg 87 - 'Carel Willink
it/mza 10.00-17.00 uur-z0
Jverpsestraat 27 - 'Bewegend
Icht, tijd en ruimte - tijdens
(juur (t/m 9 mrt)
f nbergsestraat 8 - Rob Mehl-
der werk - di t/m zo 14.00-
is-overzicht-di t/m vrij 10-17
■3 maart) - Lightning 1: Willi-
8 - Leonne Hendriksen/Ge-
D uur (t/m 27 feb)
us Prinsenlaan 8 - Dicky van
Iderijen - za 16.30-18.00 uur
ruisette van Donkelaar/schil-
70-do 10.00-21.00-za 10.00-
an van Lokhorst/schilderijen -
lir (t/m 28 feb)
Lenger/schilderijen en objec-
.00-21.00 uur (t/m 16 feb)
i in Brabant (t/m 9 mrt) - Pre-
It/m 23 mrt)
- Een internationale verken-
dendaagse kunst - diverse in-
>17.00 uur (t/m 9 feb)
- Jacobus van Looy - één van
j-ma t/m za 11.00-17.00 uur-
- Jan Vosters/oIieverfschiIde-
hrt)
IM
Museumpark 18-20 - 'Lof der
perkunst uit de 17e eeuw (t/m
'vergeten pionier van Deen-
|uur-zo 11.00-17.00 uur (t/m4
Rotterdam 1997 - 28 genomi-
oirkestraat 96 - 'Ruik de tijd,
luidsculpturen van de kunste-
|UT
'Kunst naar de natuur' - Hen-
- Ewoud Zuring/beeldhouwer -
1.00 uur (t/m 23 feb)
hgel 50 - 'Engelen, monniken en
Rusland - i.s.m. het Staats Histo-
.00-17.00 -za en zo 11.00-17.00
DONDERDAG 6 FEBRUARI 1997
Voor Jacques Hoste is
één intrige te weinig
mrt
„johan Diepstraten
van het Franse
jat Médusa, dat op 2 juli
Ij te pletter sloeg, was niet
,ffirste ramp op zee. De Hol-
;ders, de Portugezen, de
i en de Spanjaarden wa-
lang gewend aan dit
gebeurtenissen. Maar
inkrijk was geen zeevaren
die heerste op de we-
ldzeeën. En met het schip de
tdusa was iets tragisch aan
voor de kust van
est-Afrika op het moment dat
btmanning uitgebreid feestte,
evenaar was net gepasseerd
te vieren kwamen vol-
isgoed gebruik de flessen rum
I tafel. Bovendien was de kapi-
ineen uiterst onbekwaam man.
had alleen door vriendjespo-
jek een hoge post op de Franse
|et meest sensationele was het
taal van een paar overleven-
de scheepsingenieur Oor
den de scheepsarts Savigny.
Jnraren te weinig reddingsbo-
a voor de vierhonderd opvaren-
ta.De kapitein en de officieren
lerdrongen zich in de sloepen.
|oor 149 opvarenden werd snel
i vlot gebouwd. De touwen
aken spoedig en het vlot dreef
li. Twaalf dagen moesten zij de
ftischrikkingen van een storm-
e zee trotseren. Er stierven
|iensen van kou en honger. An-
leren werden krankzinnig en
[moordden hun metgezellen.
t meer dan vijftien personen
[verleefden de ramp.
let publiek verslond hun verha-
lainde pers. De mensen konden
h er veel bij voorstellen, maar
jewilden het natuurlijk ook zien.
schilder Théodore Géricault
aan het werk. Niet om bij
jorbaat veel geld te verdienen,
Daar omdat het hart van de ro-
banticus oversloeg. Met dit on-
lerwerp kon hij de emotie van de
fortselijke ziel overbrengen.
Jacques Hoste
Hij bezocht inrichtingen voor
krankzinnigen en lijkenkamers
in Parijs. Het vlot bouwde hij na
en hij toog naar de kust bij Le
Havre. Daar zag hij hoe de golven
erop kapotsloegen en hij bestu
deerde de lichtval. Met overle
venden praatte hij uitvoerig om
toch maar ieder detail te weten.
De Franse regering wilde aan
vankelijk dit doek, Le Radeau de
la Médusa, niet aankopen. Het
vertrouwen in haar eigen vloot
zou door dit schilderij worden
ondermijnd. Géricault had ken
nelijk een té gevoelige snaar ge
raakt. Daarom besloot de schil
der het doek in Engeland ten toon
te stellen. Het trok veel publiek.
Pas vijf jaar later, in 1829, was
het schilderij van 35 vierkante
meter in Parijs te bewonderen.
De schilder zou de triomf in
Frankrijk niet meer meemaken.
In 1824 stierf hij op 32-jarige
leeftijd aan een fatale ziekte. Wa
ren het. de abcessen die zijn rug
gengraat vertèer den? In de roman
De kleptomaan gaat Jacques
Hoste ervan uit dat niet de val
van een paard, maar het liederlij
ke gedrag van Géricault in Enge
land de oorzaak van zijn sterven
is.
FOTO DAVIDSFONDS
In een werkelijk voorbeeldige ro
man laat Hoste de schilder terug
kijken op zijn leven. Op zijn
sterfbed schrijft Géricault brie
ven naar zijn Engelse vriend en
kunstbroeder John Constable.
Uiteraard maakt Hoste gebruik
van de bekende feiten, maar het
knappe van de roman is dat hij
zich heeft proberen in te leven in
de gedachtenwereld van de geni
ale kunstenaar.
Bevlogen brieven zijn het gewor
den. Ze handelen over zijn jeugd
in Normandië, de verstoorde ver
houding met zijn vader, de mati
ge ontvangst van zijn schilderijen
en de gedrevenheid om de onder
gang van de Médusa op het doek
te krijgen. Wie de voorstudies in
een aparte zaal van het Louvre
heeft bezocht, weet hoe Géricault
heeft geworsteld met de vorm en
de voorstelling. Acht maanden
lang was hij bezeten van dat
menselijke drama.
Aan het einde van zijn leven be
landde Géricault in de inrichting
La Salpetriere. „Zo zag de hel er
dus uit. Zo klonk ze. Ik had me
niet vergist en geen gratuite ver
telsels op doek gegooid. In de
karren des doods die uit het
verijsde Rusland kwamen, had ik
tien jaar geleden al de juiste toon
gevonden. Nu ondervond ik het
vreselijke van mijn gelijk: ik her
kende de schachten waar de dood
zich verschanst nu ik er voor
stond."
Met deze brieven had Jacques
Hoste kunnen volstaan, maar dat
was hem kennelijk te beperkt.
Parallel aan het levensverhaal
van Géricault vertelt Hoste het
verhaal over Theo Depoorter, een
verpleger in een verzorgingste
huis voor bejaarden. Hij wordt
dagelijks geconfronteerd met de
schrijnende levensavond van de
mente bejaarden, met mensen die
nog maar een trieste schaduw
zijn van wat ze ooit zijn geweest.
Dit verhaal spiegelt zich aan wat
Géricault ruim anderhalve eeuw
eerder om zich heen zag en waar
door hij geobsedeerd raakte.
Om de belevenissen van Géri
cault naar deze tijd te halen heeft
Hoste nog een kunstgreep toege
past. In het verzorgingstehuis
Heideroosje wordt een tentoon-
stellig gehouden met schilderijen
en etsen van psychiatrische pa
tiënten. Pronkstuk is De Klepto
maan dat Géricault maakte in La
Salpetriere, in bruikleen gekre
gen van het Museum van Schone
Kunsten in Gent.
En nog vond Hoste de intrige te
beperkt. Daarom bedacht hij het
wat thrillerachtige gegeven over
de mislukte, maar vermogende
kunstenaar Zubaloff die de uit
gerangeerde Theo Depoorter op
Door Gerrit van den Hoven
jHet is zo ongeveer de achtste in
terviewer die deze dag voor hem
14 maar de Engelse schrijver
[Graham Swift blijft geduldig en
jamaibel. „Hij vindt zo'n hele dag
Jpraten met journalisten zelfs
1™ fluistert de publiciteits
plan van zijn Nederlandse uitge-
|*erij verbaasd.
s hij in november de gere
nommeerde Engelse Booker Pri-
I® won, is praten met Graham
li*® (1949) een gewilde bezig-
■teid voor journalisten. Zijn
Prijswinnend boek Last orders
Ifaat minimaal in twintig talen
Pitkomen, Ondanks het feit dat
Lust orders een 'regionaal' boek
Pi verankerd in de wijken van
S'M-Londen, met het typische
I 'ockney dat daar wordt gebezigd
I® dus moeilijk vertaalbaar.
I' aar Swift gelooft dat het weg-
ir j van kel tyPerende accent
I '1 de vertalingen niet het wezen
van zijn boek zal aantasten. Hoe-
- dat geeft hij onmiddellijk
I ntV 1 moedijk kan controleren
I 'dat ook werkelijk zo is.
|-k spreek alleen een beetje
I ®s- H°e het in het Fins zit bij-
|u rbeeld zal ik nooit te weten
I ™en- Hc moet op de uitgever
Volgens de auteur
Ihoofdthema van het boek
I.J® Hjdloos. „Het is een boek
H °d> afscheid. Dat is een
1 dat voor iedereen, waar
I iWi herkenbaar is. En ik
I w ,ls het lokale karak-
I prhu,anj 130615 de indruk van
I kenalleen maar zal verster-
Praat langzaam en duidelijk,
VMipj1® afgeronde zinnen. In
di» v' 1 no§ de onderwijzer
'j eens was. „Ik wil schrij-
voor alle mensen", zegt hij.
«C rom schrijf ik over wat
en gemeen hebben. Over
Z ,e 1,ke em°ties en ervarin-
j dat mensen herken-
I deria u'teindelijk niet ver-
zijn HiZlln' ,maar Hat er dingen
déren W£ n en aHemaal on-
«aan. Dat tonen is niet alleen
Graham Swift
een literaire ambitie. Het is een
taak voor een schrijver om dat te
laten zien."
In Laatste ronde gaan vier man
nen vanuit Zuid-Londen op weg
om de as van hun overleden
vriend Jack Dodds op de pier van
Margate uit te strooien over de
zee. Swift beschrijft de reis die
start in het stamcafé van de man
nen in Zuid-Londen en via om
wegen naar Margate voert. Ook
beschrijft hij de herinneringen
die de zij aan Dodds hebben.
Laatste ronde is een uitermate
fraai boek waarin Swift in een
prachtige, afgewogen stijl over
dood en afscheid, verleden en he
den schrijft. Het boek is ontroe-
FOTO BEZIGE BIJ
rend en komisch en het beeld van
de vrienden in de geleende Mer
cedes levensecht en natuurlijk.
Graham Swift heeft de reis niet
zelf gemaakt. „Ik heb wel delen
gedaan. Maar dat was meer ach
teraf, om te kijken of het klopte.
Ik ben in Chatham geweest waar
het oorlogsmonument staat dat
de mannen bezoeken. Daardoor
is de scène in het in het boek wel
ingrijpend veranderd. Aanvan
kelijk waren het maar een paar
regels. Toen ik eenmaal gezien
had hoe imposant het monument
op de top van de heuvel is en hoe
moeilijk de tocht er naar toe, is
dat gedeelte in het boek veel be
langrijker geworden."
In een ingezonden brief in een
Nederlands dagblad wees een le
zer onlangs op de overeenkom
sten van Last orders met William
Faulkners As I lay dying. In een
interview ruim tien jaar geleden
liet Swift zich eens ontvallen dat
boek ook enorm te bewonderen.
Maar, zo stelt hij nu met nadruk,
Faulkner was geen uitgangspunt
voor de start van het boek. „Ze
ker, ik bewonder Faulkner en ik
ben me ervan bewust dat As I lay
dying als een geest boven het
boek hangt. Maar er zweven
meer geesten boven. Chaucers
Canterbury tales bijvoorbeeld,
met de reis van Londen naar
Kent. Mijn karakters gaan een
route die er dicht naast ligt. Hoe
de levenden omgaan met de dood
van iemand is sowieso een thema
dat gemeengoed is in de litera
tuur. Ik ben er gelukkig mee dat
ik het nu ook heb gedaan. Ik ben
geen schrijver die gelooft in ori
ginaliteit."
In zijn boek geeft Swift al zijn
personages een eigen stem. Ie
dereen vertelt het verhaal. „In
Out of this world heb ik dat al
eens eerder gedaan, maar niet zo
uitgebreid als nu. Ik voel me
thuis in de eerste persoon en of je
dat met zes personages doet of
met één, maakt niet uit. Voor mij
is de eerste persoon op een of an
dere manier natuurlijker. Maar
ik wil me niet vastleggen op dat
vertelperspectief. Op een be
paald moment zal het voor mij
interessanter zijn om in de derde
persoon te schrijven. Soms moet
je andere dingen doen."
Last orders is Swifts zesde ro
man. Met zijn derde roman, Wo-
terland werd hij in 1983 al eens
genomineerd voor de Booker Pri
ze. Toen ging die prijs naar J.M.
Coetzee. Na het hooggeprezen
Waterland duurde het vijf jaar
voordat zijn volgende roman Out
of this world uitkwam. Dat grote
gat tussen beide boeken heeft
volgens Swift niets te maken met
een grotere druk die na Water
land op hem kwam te liggen.
een bepaald moment chanteert.
Als de lezer eenmaal weet dat
Zubaloff een tweede Van Meege
ren is, kan hij gemakkelijk de
plot voorspellen.
Dit is het enige verhaallijntje
waarin Hoste zijn hand over
speelt. Voor het overige is De
kleptomaan een prachtige roman
over de rand van de waanzin
waarop Géricault balanceerde.
Als apotheose heeft Hoste nog
iets bijzonders bedacht. De ro
man besluit met een brief van de
vader van Géricault aan John
Constable waarin hij het overlij
den van zijn zoon meldt.
De vader-zoon verhouding wordt
in een enkele alinea duidelijk:
„Het spijt me, maar de offers en
toewijding die mijn zoon koppig
verspilde aan zoiets onnuttigs als
de kunst lijken me schandalig.
Neem de kunst niet al te ernstig.
Denk aan mijn zoon, wijlen
Théodore Géricault, als afschrik
wekkend voorbeeld van iemand
die er te zwaar aan tilde. Hij, de
overmoedige, heeft nooit begre
pen dat het ook iets minder
mocht zijn. Het absolute is het
terrein van de goden. Wij zijn al
tevreden met afkooksels, veel
verder reikt onze vertroebelde
blik toch al niet."
De kleptomaan gaat natuurlijk
over de gedrevenheid van Géri
cault. Maar Jacques Hoste heeft
dat aspect gebruikt om ook alge
menere thema's aan de orde te
stellen: de ouderdom, de waanzin
en de dood. Het is een bevlogen,
voorbeeldige roman geworden.
Jacques Hoste: 'De kleptomaan'.
Uitg. Davidsfonds/Clauwaert,
prijs 42,50.
Door Johan Diepstraten
De marketingafdeling van uitge
verij Meulenhoff is met het lumi
neuze idee gekomen om in korte
tijd vier thrillers van de hier onbe
kende Lisa Scottoline in de boek
winkels af te zetten. Meer uitgeve
rijen weten dat de voorzichtige
methode - één titel op de markt
brengen en afwachten of die aan
slaat - voor misdaadliteratuur
niet werkt.
Nu staat binnen zes maanden zo'n
auteur in de thrillerwereld of kan
van de fondslijst afgevoerd wor
den. Het is nog maar de vraag of
Lisa Scottoline een blijvertje is.
Haar thrillers zijn opgebouwd
volgens het principe waarmee Pa
tricia Cornwell en Sue Grafton
een lezerspubliek hebben ge
creëerd. Zij hebben gekozen voor
een vaste vrouwelijke hoofdper
soon - een pathaloog-anatoom als
Kay Scarpetta of een private eye
als Kinsey Millhone - die zelf op
onderzoek uitgaan om de werke
lijke moordenaar op te sporen. Zij
raken altijd weer verzeild in de
gebruikelijke benarde situaties en
redden zich er manmoedig uit.
Wie één Cornwell of Grafton heeft
gelezen, kent ze allemaal.
Met Lisa Scottoline vergaat het de
lezer niet anders. De namen van
de hoofdpersonen mogen dan in
ieder thriller wisselen, de rolver
deling is identiek. In Op de loop
voor de wet en Gezocht wegens
moord gaat het om een advocate -
niet een gewone, maar een briljan
te - die met inzet van haar eigen
leven voor de gerechtigheid gaat
zorgen.
Volgens dit geijkte procédé zijn er
talloze intriges te construeren.
Echt bijzonder is het niet wat Lisa
Scottoline heeft bedacht. In de ene
thriller, Op de loop voor de wet,
handelt het om een rechter, de
edelachtbare Fiske Hamilton, die
er een tweede leven op nahoudt
met zijn secretaresse Patricia Sul
livan. Deze vrouw wordt ver
moord en dan blijkt dat ze ook al
een verhouding had met de zoon
Lisa Scottoline
FOTO MEULENHOFF
van de rechter. Die is weer ver
loofd met de advocate die de rech
ter verdedigt. Een hoop gedoe al
lemaal.
Gezocht wegens moord is iets
minder GTST-achtig. Een advo
cate wordt uit de maatschap ge
werkt door haar maat die even la
ter vermoord wordt aangetroffen.
Hij heeft in zijn testament wel
twintig miljoen voor haar nagela
ten. Uiteraard is iedereen op zoek
naar de advocate die is onderge
doken en vanuit haar schuilplaats
de zoektocht naar de ware ge
beurtenissen onderneemt. Aardig
in dit verband is de manier waar
op ze zich telkens vermomt, maar
echt spannend wordt ook deze
thriller geen moment.
De thrillers van Lisa Scottoline
zijn whodunits met niets extra's.
Er gaan mensen dood, maar de le
zer kent ze amper. De mogelijke
verdachten komen op en verdwij
nen weer even snel. Heel af en toe
komen de briljante advocates tot
leven. Er is geen wezenlijk drama
of conflict. Hoe verdienstelijk ze
ook zijn geschreven, de thrillers
gaan eigenlijk over niets.
Lisa Scottoline: 'Op de loop voor
de wet' en 'Gezocht wegens
moord'. Uitg. Meulenhoff, prijs
per deel 34,90.
■i
„De gemiddelde periode tussen
mijn boeken ligt ongeveer op vier
jaar. Dat is altijd zo geweest. Het
kostte vier jaar voordat mijn eer
ste roman The sweet shop owner
werd uitgegeven. Toen ik een
maal een uitgever had, waren
mijn tweede roman en een verha
lenbundel klaar. Daardoor leek
het alsof ik een schrijver was met
een snellle productie. Maar ik
heb juist een lange tijd nodig. Ik
wil niet elk jaar een boek schrij
ven. Ik ben een auteur die een
sterk onderwerp nodig heeft en
dat komt niet zomaar uit de lucht
vallen."
Hoe hij dan weet wanneer het
een sterk onderwerp is? „In
stinct, dat is het enige wat ik
daarop kan zeggen. Er is een ze
kere testfase, maar dan weet ik
het. Veel schrijvers zijn te onge
durig, gaan te snel aan de slag
met een onderwerp. Ik denk ook
dat ik juist daarin beter ben ge
worden. Ik laat me niet meer op
jagen. Het is zinloos om het pro
ces te haasten. Het schrijven van
een roman kan dus ook vijf, zes,
zeven jaar gaan duren,"
Hij zegt dat het winnen van de
Bookerprize wel wat meer druk
op hem legt. „Maar weet je, ik
ben enorm blij dat ik nu heb ge
wonnen, halverwege mijn schrij
verscarrière en niet eerder of la
ter. Ik zou er niet klaar voor zijn
geweest, niet als persoon en niet
als schrijver. Het geeft iedereen
de kans te zeggen dat er een
nieuw talent is. Iedereen wil je
vervolgens bezitten. Ze willen
dat je dat herhaalt. Na Water
land gebeurde dat ook al een
beetje. Maar er valt nu ook veel
druk van me af. Ik heb nu min
stens twee boeken die algemeen
gewaardeerd worden. Ik ben niet
meer de pas ontdekte, talentvolle
schrijver. Ik heb nu meer kilome
ters op de teller."
Graham Swift: 'Laatste ronde'.
Uitg. De Bezige Bij, prijs 39,50.
Door Muriel Boll
In Kijk, zo word je rijk van Chris
Donner staan vier vrolijke, luchti
ge verhalen. De aanleiding voor
een verhaal is nooit opzienbarend,
maar het wordt bijzonder, om niet
te zeggen bizar, door de manier
waarop Donner over de zaken
doordenkt. De niet met name ge
noemde hoofdfiguur jat een appel
van meneer Troipourdix en zet het
op een lopen.
Als hij na een levensgevaarlijke
tocht op een stil plekje zijn appel
oppoetst tot hij glimt, biedt een
vrouw hem er tien, twintig, zelfs
vijftig francs voor. De appel heeft
beslist magische krachten want
steeds meer mensen willen hem
kopen. Oliesjeiks, Amerikanen,
Russische miljonairs komen per
helicopter of Rolls Royce om een
bod op die doodgewone appel te
doen. Uiteindelijk eet de jongen
hem zelf op; het klokhuis is voor
een voorbijkomende hond, en 'zo
werd ik dus rijk'. Dat klinkt braaf,
maar Donner schrijft zo laconiek
en onopgesmukt, dat je die laatste
zin beslist niet leest als de moraal
van het verhaal, maar meer een
constatering.
Op diezelfde vrijblijvende toon
zijn ook de andere verhalen ge
schreven. Kijk, zo kuste ik de voe
ten van God gaat over geloven en
niet geloven. De aanleiding voor
deze beschouwing is een foto van
de voeten van Sai Baba, die vol
gens een vriend de reïncarnatie
van God is. Goddelijke voeten
dus, maar... 'Ik ken mensen met
hele mooie voeten. In musea voor
al heb ik Griekse of Romeinse
beelden gezien met schitterende
voeten... Maar die van Sai Baba,
nee, die vond ik eerlijk gezegd een
beetje plomp, heel menselijk ei
genlijk, van die voeten die je elke
dag in het zwembad kunt zien,"
vindt Chris.
Het verhaal begint met: 'Toen ik
klein was, geloofde onze familie
niet in God. Ze zeiden: „God be
staat niet, hij zit niet op de wol
ken, hij ziet ons niet de hele tijd,
en de aarde heeft hij ook al niet
geschapen."' De foto van de god
delijke voeten verandert daar
niets aan, de ontmoeting van Sai
Baba wel. Het zijn knisperend ge
schreven verhalen, boeiend zolang
je ze leest, maar daarna zakken ze
weg. Ik denk dat Brieven van mijn
broertje, het eerste boek van Chris
Donner dat in Nederland gepubli
ceerd werd, meer kinderen zal
boeien.
Het verscheen anderhalf jaar gele
den. Een enig boek, dat bestaat uit
een verzameling vakantiebrieven
waarin een jongetje aan zijn oude
re broer vertelt over de hilarische
gebeurtenissen tijdens een vakan
tie aan zee. Vrolijke, laconieke
Dee/ van de omslag van 'Kijk, zo word je rijk'
brieven, waaruit pas op den duur
duidelijk wordt waarom de broer
niet met de familie op vakantie is
gegaan: hij is homoseksueel en
zijn ouders hebben het daar nog
erg moeilijk mee.
Tegelijkertijd is het zo klaar als
een klontje dat er een warme rela
tie bestaat tussen de ouders en
hun kinderen, dus komt alles
goed. Het is bepaald een verdien
ste om homoseksualiteit zo luchtig
en tegelijkertijd zo serieus aan de
orde te stellen.
Ook Anne Fine schrijft zonder
enige zwaarwichtigheid over ei
gentijdse belangrijke zaken als
bijvoorbeeld gescheiden ouders.
Ze legt geen boodschap in haar
verhaal, vanuit een ongedwongen
context beschrijft ze in een paar
zinnen, vaak geestig, de moeilijk
heden waar kinderen mee te ma
ken kunnen krijgen. Bij Fine zijn
de kinderen geen zielepoten; inte
gendeel, ze zijn vaak beter in staat
de boel in orde te brengen dan de
volwassenen die alle ellende ver
oorzaken. Dat was zo in Juffrouw
Tureluurs, dat verfilmd werd met
Robin Williams in de hoofdrol van
Mrs. Doubtfire, en dat is ook weer
zo in haar nieuwste boek Een stief
kwartiertje.
Het verhaal begint heel spannend
op een donkere onweersavond ter
wijl de wind giert om een oud kas
teel. Vijf schoolkinderen ontdek
ken een geheime deur naar een to
renkamertje en vinden daarin een
oud schriftje waarop staat: 'Ri
chard Clayton Harwick Mijn ver
haal. Lees en ween.' Het is een
treurige geschiedenis die Richard
Clayton Harwick vertelt over zijn
boosaardige stiefvader. Over stie
fouders, stiefzusjes, halfbroers en
zovoort weten de vijf mee te pra
ten, en ineens bejgrijpen ze waar
om ze volgens hun schooljuffrouw
iets gemeenschappelijks hebben.
Ze hebben allemaal twee adres
sen. Hoewel ze geen vrienden van
elkaar zijn, of misschien wel om
dat ze geen vrienden zijn, vindt ie
dereen die avond wel een kwar
tiertje tijd de anderen zijn eigen
verhaal te vertellen. Colin vertelt
over zijn vader - stiefvader blijft
Ralf verbeteren totdat hij uit Co-
lins verhaal begrijpt hoeveel die
van zijn vader houdt.
Colin heeft geprobeerd zijn moe
der uit te leggen dat het niet afge
lopen was tussen zijn vader en
hem. Haar reactie: „Hij is gewoon
niet meer bij ons en dat is dat. Op
een dag zul je wel begrijpen dat
het zo het beste is". Nog jaren
heeftColin in de punt van zijn
laars een tabaksblikje met een
paar draadjes tabak bewaard.
'Dan rook het nog net zo, alsof je
je hoofd in zijn trui begroef. Of je
oprolde in zijn stoel om tv te kij
ken. En dan deed ik alsof hij daar
bij me was.'
Vroeger schreef Anne Fine tame
lijk introverte boeken, voor kinde
ren die echt van lezen houden. Te
genwoordig schrijft ze voor een
groter publiek, maar haar boeken
bieden altijd meer dan zomaar een
verhaal. In Engeland heeft de
schrijfster veel prijzen gewonnen
en in 1990 werd ze daar uitgeroe
pen tot kinderboekenauteur van
het jaar. Zowel de boeken van
Chris Donner als die van Anne Fi
ne zijn uitstekend in het Neder
lands vertaald, respectievelijk
door Bart Moeyaert en Huberte
Vriesendorp.
Chris Donner: 'Kijk, zo word je rijk'.
Uitg. Querido, prijs 22,90
Anne Fine: 'Een stief kwartiertje'.
Uitg. Fontein, prijs 25. Beide
boeken vanaf tien jaar
