De zwaar aangezette
vlakken van Jan Vosters
ei
Mee:
Klaas Gubbels in De Beyerd in Breda met overzicht én boek
0
h
ui
0
0
ui
ui
Voorbee
Z
D
Z
DE STEM
DENDE KUN
Telefoon
Rookverbod
Frankrijk
Nuchter
Terugstappen
Tafeltjes
lil
I/I
ui
J
Romanticus
Engelse
DONDERDAG 6 FEBRUARI 1997 D6
'Hard werken is het
toppunt van luiheid'
Door Koos Tuitjer
Wie schildert er levenslang tafels? Klaas Gubbels uit Arnhem.
De Beyerd in Breda heeft dat levenswerk in huis gehaald. Naast
de expositie is er ook een boek over dit unieke talent. En Klaas
besloot ook nog een tafeltje in oplage te maken, waar dat boek in
past. Thuis hebben ze het geweten. De Gubbelsen waren de afge
lopen weken in de ban van de 24-uurs economie. Voor een rustig
gesprek werd uitgeweken naar het atelier op een landgoed bij
Arnhem.
Kleren maken de man. Maar bij
Klaas Gubbels ben je dan al
gauw uitgepraat. Wat hem hoog
uit typeert, is een eigenwijs Frans
boerenpetje. Verder kleedt hij
zich doodnormaal.
Maar nu zijn atelier. Dat is één
groot portret van een duizend
dingen mannetje.
Allereerst: tafels bij de vleet. Op
de grond, op andere tafels, op
ezels en aan de muur.
Maar de tafelmanie is maar het
topje van de vulkaan van zijn in
spiratie. Er zijn niet minder kan
nen dan tafels. En verder: Afri
kaanse beelden en dito maskers,
cd's vol oude jazzmuziek, die
knalhard uit de versterkers komt,
foto's met een hoog kiekjesgehal
te, spaarzame speelgoedjes, pos
ters, een kantoorladenkastje met
keurige kaartjes omtrent de in
houd en een lullig gespannen
touwtje met een paar wasknij
pers.
Het slingert rond. Het hangt luk
raak. En het staat schots en
scheef gestapeld.
Maar vooral: het leeft!
En hoe. De intieme sfeer op de
zolder van het parmantige koets
huis, kan de concurrentie met
buiten aan. Rondom heerst een
plechtstatiger stemming. Die
wordt bepaald door een ruim
open veld, omsloten door aristo
cratisch beplante bospercelen.
De verkeersweg verderop klinkt
verweg.
Hindelijker is de telefoon. Het
aantal malen dat deze overgaat is
niet bij te houden. Maar Klaas
Gubbels springt er voortdurend
gretig op af. En hij wandelt er
telkens ook uitgebreid mee in het
rond.
Weliswaar verontschuldigt hij
zich voor iedere onderbreking.
Maar in zijn hart omarmt hij de
opbellers. Want aan het bij de les
blijven, heeft Klaas Gubbels een
broertje dood. Zeker wanneer hij
doorgezaagd wordt over zichzelf.
„Wat schilderen allemaal wel
niet vermag," zegt hij lichtelijk
pathetisch. Tijdens het afschieten
van deze losse flodder, zet hij een
stofzuiger weg.
„Je betrapt me," klinkt ook het
zonnige verwijt, „ik wist niet dat
je zo punctueel was." Het is klok
slag tien. Tijd voor koffie. Tegen
twaalven zal de Poire William
helder in de glaasjes klokken.
Zomaar een blik op de wand. Een
schilderijtje met een tafel, waar
op een opengeklapt schaakbord
recht overeind staat. Een over
zichtelijk werkje, met één rare
frats. Dat geldt een op het pa
neeltje gemonteerde gave sigaar.
„Dat is het portret van de scha
ker Najdorf," verklaart de schil
der. Zelf ook schaker, alsook een
stevig sigarenroker en een ge
ducht krantenlezer. Klaas Gub
bels: „Najdorf was een sigarenro-
kende Argentijn. Wanneer hij
speelde, blies hij zijn rivaal de
rook recht in het gezicht."
„Die tegenstanders slaagden er
uiteindelijk in een rookverbod af
te dwingen. Najdorf beperkte
zich nu tot het installeren van
twee sigaren naast het schaak
bord. Opnieuw klonk er protest.
'Hij rookt toch niet?', reageerde
de hoofdscheidsrechter verbaasd.
'Nee, maar hij dreigt er mee',
sprak de geplaagde tegenstan
der."
Wat een etter, zeg ik.
„In elke sport heb je etters," zegt
hij.
En in de kunst?
„Ja, dat denk ik wel. Ik heb eens
een verhaal gelezen. Het heette
Kaïn en Abel. Ik voor mij denk,
dat broedermoord altijd blijft. Ik
welk soort vak dan ook.
Weet je, je bent zo allemachtig
egocentrisch bezig in je vak. Jij
vindt voor jezelf, dat je de beste
bent. En dan krijg je over en weer
gauw scheve ogen."
Kijk jij dan ook met scheve ogen?
„Nee, ik ben bezig met mijn
werk. Ik maak wat ik wil. En ver
der zijn er collega's, van wie ik
vind dat zij interessant werk ma
ken."
Heb jij het in de Kunst qemaakt,
Klaas?
De telefoon.
Zichtbaar gelukkig gaat hij in de
ruimte op zoek naar het ding. Met
een hem onbekend persoon, rondt
later eem, hartelijk gesprek,af.
Dan trekt hij een pullover aan.
„Zal ik nog eens koffie inschen
ken?"
En zo praten we plotsklaps over
zijn tweede huis. Een huis met
aanpalende ateliers, zo'n duizend
kilometer verderop gelegen. In de
Ardèche, in Frankrijk.
„Het is een soort dijkhuis, maar
dan tegen een helling van een dal
gebouwd," legt hij uit. „Toen we
het kochten, was het een oud en
vervallen geheel. Meer een boer
derij eigenlijk. We hebben het
zelf helemaal opgeknapt."
„Beneden keken we door twee
vloeren en het dak naar de blau
we lucht. In de stallen was er de
stront van tientallen jaren vast-
gekoekt. Met een bijl hebben die
er uit moeten hakken."
Daar werk je veel?
„Al mijn werk ontstaat tegen
woordig daar. Frankrijk is mijn
nieuwe inspiratiebron geworden.
Daar hoef ik verder niet voor op
mijn hoofd te gaan staan. Want ik
probeer me door alles te laten in
spireren. Ook door een hoop str
ont. Je merkt dat altijd pas ach
teraf."
Stront, zei je?
„Ja, ik meen dat het door een
weiland kwam. Daar lag iets ge
weldig te dampen. Later schil-
Klaas Gubbels: „Ik probeer me door alles te laten inspireren. Ook door een hoop stront.
FOTO ERIK VAN 'T HULLENAAR
derde ik een tafel waar wat op
lag. En daar overheen hing een
nevel. Achteraf begreep ik waar
dat beeld betrekking op had."
Uit wat voor een milieu kom je?
„Ik ben Rotterdammer van ge
boorte. En in mentaliteit heb ik
dat nuchtere gehouden, wat Rot
terdammers ook hebben."
En dan gaat er opnieuw de tele
foon. Een praatje klets, afgeslo
ten dit keer met hartelijke groe
ten in mijn richting.
„Nog koffie," vraagt hij vervol
gens met boze ontwijkende opzet.
Met daarin een antwoord op die
laatste vraag graag.
Klaas Gubbels, heel sportief:
„Mijn vader was voorzitter van
de Rotterdamse boksbond. Hij
was ook vele malen kampioen
snelwandelen. Zijn brood ver
diende hij als sportmasseur. Daar
was hij heel goed in. Mijn moeder
was kampioen van Rotterdam in
atletiek op vier onderdelen.
Maar er werd ook ongelooflijk
veel gelezen bij ons thuis. Om een
voorbeeld te geven, dat schrijf je
er toch wel bij hè, om een voor
beeld te geventoen we in 1940 na
het bombardement op de stad uit
Hillegersberg terugkwamen bij
ons huis, restte alleen een grote
puinhoop.
Toen mijn vader die nog rokende
berg opliep, bukte hij zich en
pakte een snipper papier. Een
leesbaar restant van de vele boe
ken die in huis hadden gestaan.
Hij las anderhalve zin van het ge
blakerde stukje papier: 'Wacht',
riep mijn moeder, 'dat is uit dat
boek van die schrijver'."
Hoe beleefde jij dat?
„Ik ehh...nou, uit een soort van
primitieve recalcitrantie, want ik
moet dus ook lezen, heb ik het la
ter altijd verdomd om te lezen. Ik
heb namelijk nooit iets gedaan
wat moest. Ik moet het namelijk
altijd zelf doen."
Ik bedoelde eigenlijk, hóe stond
jij tegenover de situatie? Je huis
weg, alles weg.
„Ik denk dat ik wat dat betreft al
gepokt en gemazeld was. Toen we
uit Rotterdam weggingen, liepen
we door straten die in brand
stonden. Ik zag een meneer op ta
fel, die brandde. Een soort kleer
maker.
En een eindje verderop, moesten
we over de lijken van een man en
een vrouw heenstappen. Het wa
ren de vader en de moeder van
een vriendje. En toch vond ik, zes
jaar oud, het allerergste dat ik
mijn aluminium vliegtuigjes niet
mee had mogen nemen."
Het lijkt geregisseerd, maar dat is
het niet: beneden gaat de deurbel.
„Wat krijgen we nou," roept
Klaas dit keer verstoord. Het
blijkt niets belangrijks.
En als hij terugkomt: „Weet je,
het drong allemaal niet tot me
door... Ik denk dat ik toen ge
woon mijn gevoel heb afgesloten.
Ik weet het anders ook niet.
Terugkijken is bij Klaas niet echt
favoriet. Terugstappen wel.
Klaas Gubbels vertelt over zijn
leraar Fred Sieger: „Hem noem ik
in mijn boek. Omdat hij het begin
van mijn schilderen is. Van Sie
ger, hij schildert nu op zijn 94-ste
nog steeds, heb ik het achteruit
lopen geleerd.
Iets wat je zelf hebt gemaakt, is
namelijk heel moeilijk om naar te
kijken. Je kijkt meestal alleen
met je gevoel. Maar er komt ook
vormgevoel bij kijken. Daarom
zei Sieger: 'Als je denkt dat is het,
loop dan achteruit en bekijk wat
er staat door je oogharen heen'.
Dat heb ik tot in het uiterste ge
cultiveerd.
Ik heb 25 jaar les gegeven op de
Akademie in Rotterdam. Daar
stuurde ik leerlingen voortdu
rend naar de kantine. Om er kof
fie te drinken of te ouwe zeiken
met elkaar. Om ze op die manier
te dwingen afstand te nemen.
Want ik zeg altijd maar: hard
werken is voor een schilder het
toppunt van luiheid. Alleen maar
doorschilderen is geen kunst."
Andermaal: de telefoon. Ditmaal
Heieen, zijn echtgenote. Zij
vraagt of we er nog niet uit zijn.
Heieen en dochter Joanna wer
ken zich de pleuris aan de tafel
tjes voor het boek.
Wat zou jij zonder Heieen zijn?
Klaas Gubbels, verlegen lachend,
maar ook betrapt: „Heieen geeft
,een goede tegenwerking. Zij is
niet het type dat 'ja en amen'
zegt-"
Zij werkt hard aan de Firma
Klaas.
Klaas Gubbels: „Zij zorgt dat ik
kan werken. Op alle gebied. Als
er grote schulden waren, vertelde
ze dat nooit. Administratief ben
ik nu eenmaal een grote onbe
nul."
Is dat zo, of doe je maar alsof?
„Ik heb nog nooit een brief open
gemaakt. En ik kan niet eens een
cheque uitschrijven."
En je hebt altijd allés zelf willen
doen, zei je daarnet?!
„Alles zelf willen doen heeft niets
te maken met de praktische kant
van het leven. Nee, dat heeft al
leen met creativiteit te maken."
Klaas Gubbels, Overzicht, schilde
rijen, tekeningen, grafiek, werk
op papier en ruimtelijke objecten
van 19587 tot heden. De Beijerd,
Boschstraat 22, Breda. Di. t/m vr.
10-17; za. en zo. 13-17 uur. Ope
ning zaterdag 8 febr. om 16.00
uur door Felix Valk. Tot en met 23
maart.
Boek 'Klaas Gubbels' onder redac
tie van Jan Brand en Kees Broos,
prijs 85. In speciale oplage met
tafeltje: 650.
Betty van Garrel in gesprek met
Klaas Gubbels. zondag 23 februa
ri in De Beyerd, aanvang 15 uur
D
Z
1
AMSTERDAM
Rijksmuseum Stadhouderskade 42 - 'Machtsvertoon' powerdres-
sing - keuze uit de collectie Kostum Textiel (t/m 2 mrt) - 'Duits Steen
goed' - overzicht van gebruiks- en sierkeramiek uit 16e en 17e ee»
(t/m 9 mrt) - ma t/m zo 10.00-17.00 uur
Van Gogh Museum Paulus Potterstraat 7 - Alma-Tadema (ijft
1912) - retrospectief - ma t/m zo 10.00-17.00 uur
Stedelijk Museum - Markus Lüpertz, schilderijen - ma t/m zo ft
17.00 uur (t/m 31 maart)
De Nieuwe Kerk de Dam - 'De keizerin en de kunsten' - tentoonstel,
ling van kunstvoorwerpen - uit de tijd van Catharina de Grote i.s.m,
Hermitage - ma t/m zo 10.00-18.00 uur (t/m 13 april)
ANTWERPEN
Museum voor Schone Kunsten - 'Het volk ten voeten uit' - Natura
lisme in België en Europa 1875 - 1915 - di t/m zo - 10.00-17.00 uur (tot
16 feb)
Museum voor Fotografie - 'Pioniers in beeld' - Belgische fotografe»
1839-1905 - dagelijks behalve ma -10.00-16.45 uur (tot 16 feb)
APELDOORN
Paleis Het Loo Koninklijk Park 1 - 'Tussen twee tronen' - schatten uit
Petershof van Peter de Grote tot Nicolaas II - di t/m zo 10.00-17.001»
(t/m 2 april)
ARNHEM
Museum voor de moderne kunst Utrechtseweg 87 - 'Carel Willi»,
1900-1983' - overzichtstentoonstelling - di t/m za 10.00-17.00 uur-zo
11.00-17.00 uur (t/m 16 feb)
BERGEN OP ZOOM
Kunstkader, kunst vormgeving Antwerpsestraat 27 - 'Bewegend
Licht' - Jean-Marc Spaans/fotowerken - licht, tijd en ruimte - tijdens
kantooruren op afspraak - vr 13.00-17.00 uur (t/m 9 mrt)
Gemeentemuseum Markiezenhof Steenbergsestraat 8 - Rob MM
mann/schilderijen, blik van boven en ander werk - di t/m zo 14,00.
17.00 uur (t/m 23 mrt)
BREDA
De Beyerd Boschstraat 22 - Klaas Gubbels -overzicht - di t/m vrij 10-11
uur, za en zo 13-17 uur (van 9 febr. t/m 23 maart) - Lightning 1: Will
am Speakman (van 9 febr. t/m 9 maart).
Chassé Galerie Claudius Prinsenlaan 8 - Leonne Hendriksen/Ge-
mengde Techniek - ma t/m za 13.00-18.00 uur (t/m 27 feb)
Chassé Galerie Artiestencafé Claudius Prinsenlaan 8 - Dicky van
den Noort/schilderijen - Pim Derene/schilderijen - za 16.30-18.00 uui
(t/m 27 feb)
Galerie Segeren Raadhuisstraat 10 - Louisette van Donkelaar/schil
derijen en grafieken - di t/m vr 10.00-18.00 - do 10.00-21.00 - za 10.01-
17.00 uur (t/m 15 mrt)
Galerie Molenaars Ginnekenweg 79 - Jan van Lokhorst/schilderijen-
wo t/m vr 13.00-17.30-za 11.00-17.00 uur (t/m 28 feb)
CLINGE
Galerie Esprit 's Gravenstraat 99 - Frea Lenger/schilderijen en objec
ten - do t/m zo 13.30-17.30 uur en do 19.00-21.00 uur (t/m 16 feb)
DEN BOSCH
Noordbrabants Museum - Joods Leven in Brabant (t/m 9 mrt)-Pre
servation XII - Werk van Rini Hurkmans (t/m 23 mrt)
EINDHOVEN
Van Abbemuseum Vonderweg 1 - ID - Een internationale verken
ning naar het begrip identiteit in de hedendaagse kunst - diverse in
ternationale kunstenaars- di t/m zo 11.00-17.00 uur (t/m 9 feb)
HAARLEM
Frans Halsmuseum Groot Heiligland 62 - Jacobus van Looy - één van
De Tachtigers - overzichtstentoonstelling - ma t/m za 11.00-17.00 uur-
zo 13.00-17.00 uur (t/m 31 dec)
ROOSENDAAL
Expositie Tongerlohuys Molenstraat 2 - Jan Vosters/oIieverfschilde
rijen - di t/m zo 14.00-17.00 uur (t/m 3 mrt)
ROTTERDAM
Museum Boijmans Van Beuningen Museumpark 18-20 - 'Lof de-
zeevaart' - de Nederlandse marineschilderkunst uit de 17e eeuw (t/m
23 feb) - Thorvald Bindesboll '1846-1908-'vergeten pionier van Deen
se Art Nouveau' - di t/m za 10.00-17.00 uur - zo 11.00-17.00 uur (t/m4
mei)
Kunsthal Westzeedijk 341 - Designprijs Rotterdam 1997 - 28 genomi
neerde producten (t/m 16 mrt)
TILBURG
Het Nederlands Textielmuseum Goirkestraat 96 - 'Ruik de tijd,
hoor beweging, kijk naar klank!' - geluidsculpturen van de kunste
naar Nico Parlevliet (t/m 23 mrt)
ULVENHOUT
Galerie De Pekhoeve Dorpstraat 92 - 'Kunst naar de natuur' - Hen-
nie van Dijk/wildschilder en illustrator - Ewoud Zuring/beeldhouwer-
do t/m za 11.00-18.00 uur-zo 13.00-17.00 uur (t/m 23 feb)
UTRECHT
Museum Catharijneconvent Westsingel 50 - 'Engelen, monnikenen
demonen' - naïeve kunst uit het oude Rusland - i.s.m. het Staats Histo
risch Museum uit Moskou - di t/m vr 10.00-17.00 - za en zo 11.00-17.01
uur (t/m 2 mrt)
Door Frits de Coninck
De schilderijen van Jan Vosters
die vijf jaar geleden te zien waren
in Baarle-Nassau in galerie de
Verbeelding verschillen in wezen
niet van het werk dat het Tonger
lohuys in Roosendaal nu toont.
Op onderdelen zie je weliswaar
wat variatie, maar die verschillen
zijn bijkomstigheden. Zijn ma
nier van schilderen, een gebor
stelde verflaag en grote kleur
vlakken, is dezelfde gebleven en
daar is op zich niks op tegen.
Maar een manier van schilderen
moet in dienst staan van iets an
ders, van een bedoeling, van een
inhoud, van een houding, om het
beladen woord boodschap maar
niet te gebruiken. Kunst moet iets
te zeggen hebben. Maar wat Jan
Vosters werk vijf jaar geleden nog
leek te zeggen, is alleen maar her
haald en daarmee wordt de in
houd van het werk wel heel dun.
Wat zich toen voordeed als een
interessant beeld in een persoon
lijk handschrift zien we nu in
hoofdlijnen herhaald en dat irri
teert.
Jan Vosters (1949) is een schilder
van forse, zwaar aangezette vlak
ken die door een eenvoudige com
positie een gevoel van landschap
pelijkheid oproepen. Hij baseert
zijn compositie op flinke tegen
stellingen die weinig te raden la
ten. Tegenstellingen tussen recht
hoek en bol, tussen licht en don
ker en tussen massa en leegte. Hij
plaatst die abstracte kwaliteiten
op een gemakkelijk te volgen ma
nier tegenover elkaar. Een manier
die geen spanning oproept. Op
zijn doeken heerst een statische
stilte.
In het Tongerlohuys hangt een
groot doek, getiteld De ontdek
king van het landschap. Tussen
de twee grote, dreigende rood
bruine vlakken hangt centraal in
het beeld een bol. Zoals alles in
het beeld hangt de bol doodstil, je
hebt geen moment het gevoel dat
er een spanning bestaat tussen de
vormen die zich oppervlakkig ge
zien toch dreigend aankondigen.
Beweging valt dus niet te ver
wachten. Wat het doek dan toch
een accent van landschappelijk
heid geeft, is het afgeschuinde
rechthoekige vlak op de voor
grond. Dat brengt in het geheel
een zekere ordening aan die voor-
en achtergrond scheidt en daar
mee ruimte schept.
De kleuren zijn doorleefd, de verf
is met altijd zichtbare bewegin
gen op het doek gebracht en zo
ontstaat een schilderij. Het klinkt
niet erg dynamisch en zijn werk is
dat ook niet. Want hoe goed een
kunstenaar ook kan schilderen,
een stijl wordt pas echt interes
sant als je het er niet over hoeft te
hebben. De stijl moet in alle raffi
nement maar ongemerkt aanwe
zig zijn en de weg vrij maken voor
wat een kunstwerk echt te zeggen
heeft. Stijl moet ondergeschikt
zijn aan betekenis. Dat is niet het
geval in de schilderijen van Jan
Vosters en dat komt niet doordat
zijn stijl van schilderen zo domi
nant de aandacht zou trekken.
Naast de grote schilderijen van
Jan Vosters worden er ook siera
den en objecten getoond van le
den van de Nederlandse Edelsme
den Vereniging: Marijke en Ger
ard Cieraad, Ien en Jan Perrier,
Huub Mikx en Cees Post. De sie
raden zijn bedoeld als unieke
kunstwerken met een persoonlij
ke signatuur en worden ook als
zodanig geëxposeerd. Samen met
het forse schilderwerk levert dat
een bonte, rijk gevulde tentoon
stellingsruimte.
Tongerlohuys, Molenstraat 2,
Roosendaal. De tentoonstelling
duurt tot 3 maart en is elke dag,
behalve maandag, van 2 tot 5 uur
open.
16 STEM
oorJohan Diepstraten
le ondergang van het Franse
,egat Médusa, dat op 2 juli
816 te pletter sloeg, was niet
e eerste ramp op zee. De Hol-
inders, de Portugezen, de
juken en de Spanjaarden wa
rn al lang gewend aan dit
oort gebeurtenissen. Maar
tankrijk was geen zeevaren-
e natie die heerste op de we-
eldzeeën. En met het schip de
lédusa was iets tragisch aan
ehand.
[et verging voor de kust van
yest-Afrika op het moment dat
e bemanning uitgebreid feestte.
Ie evenaar was net gepasseerd
n om dat te vieren kwamen vol-
ens goed gebruik de flessen rum
p tafel. Bovendien was de kapi-
ein een uiterst onbekwaam man.
lij had alleen door vriendjespo-
tiek een hoge post op de Franse
loot gekregen.
Iet meest sensationele was het
rerhaal van een paar overleven-
en, de scheepsingenieur Cor-
éard en de scheepsarts Savigny.
!r waren te weinig reddingsbo-
en voor de vierhonderd opvaren-
jen. De kapitein en de officieren
yerdrongen zich in de sloepen,
foor 149 opvarenden werd snel
ien vlot gebouwd. De touwen
iraken spoedig en het vlot dreef
if. Twaalf dagen moesten zij de
rerschrikkingen van een storm-
ichtige zee trotseren. Er stierven
nensen van kou en honger. An-
leren werden krankzinnig en
/ermoordden hun metgezellen,
liet meer dan vijftien personen
iverleefden de ramp.
let publiek verslond hun verha-
en in de pers. De mensen konden
ach er veel bij voorstellen, maar
:e wilden het natuurlijk ook zien.
Je schilder Théodore Géricault
ging aan het werk. Niet om bij
'oorbaat veel geld te verdienen,
naar omdat het hart van de ro
manticus oversloeg. Met dit on-
lerwerp kon hij de emotie van.de
nensehjke ziel overbrengen.
Hi
kr
in
en
H;
er
de
ve
to
D
Vc
la
vc
zo
01
n<
re
»Jan Vosters: 'De ontdekking van het landschap'
Door Gerrit van den Hoven
Het is zo ongeveer de achtste in
terviewer die deze dag voor hem
zit, maar de Engelse schrijver
Graham Swift blijft geduldig en
amaibel. „Hij vindt zo'n hele dag
praten met journalisten zelfs
leuk", fluistert de publiciteits-
man van zijn Nederlandse uitge
verij verbaasd.
Sinds hij in november de gere
nommeerde Engelse Booker Pri
ze won, is praten met Graham
Swift (1949) een gewilde bezig
heid voor journalisten. Zijn
prijswinnend boek Last orders
■t minimaal in twintig talen
uitkomen. Ondanks het feit dat
Last orders een 'regionaal' boek
is, verankerd in de wijken van
4uid-Londen, met het typische
cockney dat daar wordt gebezigd
dus moeilijk vertaalbaar.
Maar Swift gelooft dat het weg
vallen van het typerende accent
1 de vertalingen niet het wezen
van zijn boek zal aantasten. Hoe
wel - dat geeft hij onmiddellijk
l°e - hij moeilijk kan controleren
°j dat ook werkelijk zo is.
»tk spreek alleen een beetje
'rans. Hoe het in het Fins zit bij
voorbeeld zal ik nooit te weten
omen. Ik moet op de uitgever
ertrouwen." Volgens de auteur
s det hoofdthema van het boek
echter tijdloos. „Het is een boek
ver dood, afscheid. Dat is een
ema dat voor iedereen, waar
aaa ook, herkenbaar is. En ik
enk zelfs dat het lokale karak-
JLYf1} hot boek de indruk van
ken a^een maar zal verster-
praat langzaam en duidelijk,
j1?arig afgeronde zinnen. In
j,e .jkt hij nog de onderwijzer
hij eens was. „Ik wil schrij-
voor alle mensen", zegt hij.
aarom schrijf ik over wat
m sea gemeen hebben. Over
vp>fSTi emoties en ervarin-
J wil dat mensen herken-
dpoia -We uiteindelijk niet ver-
j.ziin> maar dat er dingen
a e we delen en allemaal on-
gaan. Dat tonen is niet alleen
