Het-niet-zeuren-model' van Ossendrecht
IVD Buis Kroongetuigen-deskundige professor Tak voorspelt veroordeling Johan V. in Hakkelaar-proces
If
1 weg I 'K kan niet accepteren dat boeven vrij rond blijven lopen'
Dierenbescherming
wil meer castratie
en sterilisatie katten
Johannes Rau kijkt
naar Nederlands
'Wirtschaftswunder'
A4| dESTEM
BINNENLAND
A5
'MMENTAAR
natie
Rotterdamse ex-verslaafden werken aan betere toekomst in voormalige kazerne
.AND KORT
kooigevechten
D in Senaat
ïslorven
eeds later aan
dienst
Landelijke campagne op komst
RUARI 1997
11
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1997
I van elke Nederlander I
fe bosschages en gazon!
weggelegd voor de wel-l
aans niet de ouders van
gemeenten van deze a|.|
nd villadorp, heeft daar
t van jongeren te stimu I
let ouder zijn dan 35 een!
ybouwwoningen tot viert
-let aantal reacties in de|
eeftijdsdiscriminatie? En
I de laatste circulaire van!
hier sprake van onder-I
nmers een grens gesteld
vraag is echter of dat ou
de kieswet een leeftijds-1
Ir wordt men immers niet
oordelen en dat is nodiq
[Studiefinanciering |00pt|
pe nog naar school wil
yiebt je kans namelijk ge-
estaat niet meer vanaf de
It in die fase van het be-
pemeente Leiden weigert!
feren onder de 27 een par-1
Wie jonge benen heeft,
de voorbeelden, niet al-1
In het waarom af. Én dat is
k. De gemeente wi| een
1 de bevolking en heeft
nden.
leid sociaal aanvaardbaar
Voning van ruim drie ton
kken worden of zou het
•een groter aantal minder
en? Maar dat is een vraag
MINISTER Winnie Sorgdrager
Lp Justitie wil dat criminele
Ligsverslaafden die bij de po
litie kind aan huis zijn, vol-
Lnd jaar gedwongen afkicken
'j„een inrichting. Dat plan
gt aan een nieuw wetsont
werp dat de rechter de moge
lijkheid biedt iemand maxi
maal twee jaar op te sluiten en
te laten afkicken. Rotterdam
Lperimenteert er al mee in het
Ust-Brabantse Ossendrecht.
Het enige verschil is dat de
Rotterdamse ex-verslaaf de er
ju nog vrijwillig binnenstapt.
Ai is de keus beperkt: Ossen-
Itocht of de cel in Rotterdam.
IjoorRomain van Damme
J Ossendrecht - 'Het-niet-zeuren-model'
I noemt algemeen directeur Arend Koster
van de Stichting Opvang Verslaafden
|S0V) de manier waarop in Ossendrecht
obeerd wordt ex-verslaafden een
eindje op de goede weg te helpen.
past uitstekend bij de algemeen di-
recteur. Type recht-voor-zijn-raap, af-
ak is afspraak en verder niet zeuren,
s oktober pendelt de organisatie
deskundige tussen Rotterdam en zijn
werkterrein in Ossendrecht, het voorma
lig officiershotel op de Koningin Wilhel-
hten B. Boon moet het be
lt evenement te verbieden
Ve 'gewone' rechtbank is
nt Hofhuis van de recht-
leen kort geding dat Boon
i)e omstreden kooigevech-
Iden gehouden. Den Bosch
Be het gevaar. Ook de ge
le rechter horen. Volgens
Et aan. Hij slaat diens ad-
pn in de wind en gaat in
I gekozen tot fractieleider
I huidige fractievoorzitter,
[gstwaarschijnlijk voorzit-
vas minister van Volksge-
1 Agt-Wiegel (1977-1981).
tas hij partijvoorzitter van
[heeft een adviserende stem
lelt ook een belangrijke rol
laag is zondag oorlogsheld
trieden. Dat heeft de fami-
fzijn moedige en verstandi-
|e Willemsorde verdiende,
in 1944 vanuit Australië
4ederlands-Indië. Het wa-
tluchten en zoekacties naar
pe gevaarlijkste vluchten in
neel.
steeds later aan als eerste-
Groep (IBG), het instituut
Lari hebben in totaal 57.963
[ling te hebben voor een vol-
rtijd waren dat er 64.573 en
I Daar wonen nu vijfentwintig Rotter-
se ex-verslaafden die een serieuze
ng willen ondernemen drugsvrij te-
I rug te keren in de maatschappij. Koster:
,Het zijn langdurig verslaafden die tus-
sen de 25 en 35 jaar oud zijn. 'Licht-cri-
minelen' die vaak veroordeeld zijn maar
doorgebrek aan cellen op straat blijven."
„Ze zijn jaren verslaafd en moeten aan
I geld komen, anders kunnen ze geen spul
en. Dus wordt er regelmatig een auto
open gebroken of een kraakje gezet. Dé
sen die in de wijken voor de meeste
I overlast zorgen."
Schrik
I In Osiendrecht en omgeving schrokken
iel een hoedje toen ze van de Rotter-
I faseplannen hoorden. Die schrik ver-
I taaldezich in een groot aantal handteke-
jer tégen en een actiegroep die
moord en brand schreeuwde toen een
je geleden drie ex-verslaafden over
I kef her klommen en in de duisternis ver-
iwenei. Ze hadden zin in een pilsje, ver-
klaarten ze later hun uitje.
Die die zitten inmiddels in een Rotter
damse cel. Want regels zijn regels. Wie
zich net houdt aan de afspraken, kan
vertrekken. „Maar ach, met die drie viel
het alimaal wel mee. Ze zijn snel gepakt
en ziten nu inderdaad vast in Rotter-
1. Ie zitten ham straf uit."
I Ver reg van het landelijke Ossendrecht
dat d< schrik inmiddels te boven is. Ge-
I rust gesteld door een druk bezochte
ndag' en informatie van de mede-
I Werkffs, „We blijven het maar zeggen.
Hier ritten geen zware criminelen die
bijvoorbeeld gehandeld hebben in hond
eren kilo's heroïne. Die komen hier ook
niet, vant het experiment is niet voor
hen opgezet."
I Voorde omgeving is het ook een kwestie
van wennen geweest, denkt de algemeen
directeur. „Er is een klankbordgroep
waarin omwonenden zitten. Iemand
heeft al aangeboden schaakles te willen
geven en een kunstenaar uit de buurt wil
Arend Koster: "We nemen alleen mannen op en zoals al gezegd, de licht-criminelen die een aantal veroordelingen achter de rug hebben. Die zijn het kotsbeu en
willen af van al die ellende'. foto de stem/ben steffen
iets met beeldhouwen doen. We kijken
nu of dat is in te passen."
Toch wil Arend Koster best toegeven dat
er onlangs nóg een ontsnapping was.
„Het hangbuikzwijntje is eens in het
donker mee de poort uitgelopen toen ie
mand van het personeel wegreed. Nie
mand zag het want dat varkentje is zo
zwart als de nacht. Nee, we hebben hem
niet gevonden. Hij is uit zich zelf terug
gekomen."
Kan de conclusie alleen maar zijn dat het
goed toeven is op het kazerneterrein
waar op een mistige maandag een paar
bewoners een onderkomen met omhei
ning voor het varkentje in elkaar timme
ren. „Maar het is absoluut geen uitje,"
verzekert Arend Koster.
„Ze weten waar ze zich aan moeten hou
den. In de eerste fase wordt bovendien de
verstrekking van methadon afgebouwd,
geloof me, dat kan heftig zijn. Vergis je
niet, deze mensen zijn jaren verslaafd ge
weest en woonden jaren op straat. Ze
hadden absoluut niets. Geen geld, geen
huis, geen toekomst. Alleen die dealer op
de hoek."
Van die dealers zijn ze in Ossendrecht in
ieder geval verlost. „Daar was de buurt
ook zo bang voor," zegt Arend Koster.
„Dat die dealers hier met het spul aan
het hek zouden staan. Nou, die zijn dat
spul in Rotterdam zo kwijt hoor. Die
hebben Ossendrecht echt niet nodig."
Eind september draaiden ze twee weken
lang proef in Ossendrecht. Om te kijken
of het liep. Het leverde vrijwel geen pro
blemen op. Begin oktober werd de stevi
ge poort die toegang geeft tot het met ca
mera's bewaakte terrein dan ook voor de
eerste 'echte klanten' open gezet.
Ze weten zich op het kazerneterrein om
ringd met soberheid. Kamers zonder
franje, geen alcohol en geen mogelijkheid
om de nieuwe maatschappij alvast op ei
gen houtje te verkennen. „Als we willen,
zitten we hier zo vol," zegt Arend Koster.
„In Rotterdam heb je het over ruim 2500
verslaafden. Maar die komen niet alle
maal in aanmerking voor een verblijf in
Ossendrecht. We nemen alleen mannen
op en zoals al gezegd, dë licht-criminelen
die een aantal veroordelingen achter de
rug hebben. Die zijn het kotsbeu en wiln
len af van al die ellende.
Koster denkt dat vijf- tot zevenhonderd
Rotterdamse verslaafden in aanmerking
komen voor een contract. „Want we slui
ten een contract met de bewoners. Dat is
een contract voor anderhalf jaar en daar
in staat alles beschreven. Tot en met het
huishoudreglement toe. Ze weten dus
waar ze aan beginnen."
Geen alcohol, niet blowen, uiteraard
geen harddrugs, regelmatige urinecon
trole, veel sport, één uurtje televisie,
kwart over tien naar bed en om zeven
uur de volgende ochtend aan de onbijtta-
fel.
„Ze zitten zes maanden in Ossendrecht.
Die zes maanden zijn verdeeld in fases.
In de eerste fase heb je de methadonaf-
bouw, er wordt hard gewerkt aan verbe
tering van de lichamelijke conditie. En
heel belangrijk, weer wennen aan het
dag-en nachtritme."
„In de tweede fase wordt er gewerkt aan
de eigen verantwoordelijkheid. Ze moe
ten gebouwen schoonmaken, helpen in
de keuken, buiten wat klusjes doen. In de
derde fase bereiden we de bewoners voor
op Rotterdam waar ze naar terugkeren.
Daar wonen ze nog wel beschermd maar
zijn ze dan wat vrijer. Wel is er nog een
stevige begeleiding."
Stage
Eenmaal terug in die grote gevaarlijke
stad Wordt er onder andere gezocht naar
een werkplek waar ze stage kunnen lo
pen. „Maar ze worden ook geholpen in
het weer opbouwen van relaties, vrije
tijdsbesteding, hoe ze zich moeten gedra
gen. Na een half jaar mogen ze bij goed
gedrag in een huis wonen en krijgen ze
weer een extra stukje vrijheid."
Het klinkt aantrekkelijk. Zeker omdat
bij het sluiten van het contract afgespro
ken wordt dat er werk in het verschiet
ligt. „Maar we weten pas over een paar
jaar of het echt werkt," is Arend Koster
zich terdege bewust van het experimen
teel karakter. „We proberen de mensen
zo goed mogelijk te begeleiden en die be
geleiding dan langzaam af te bouwen.
Belangrijk is hen verantwoordelijkheid
bij brengen. Dat doen we hier in Ossen
drecht met veertig mensen. Met dat aan
tal kunnen we zesendertig ex-verslaaf
den opvangen. Nog meer, betekent dat er
extra personeel moet komen."
lenlandse Veiligheidsdienst
'alf jaar na zijn aanstelling
niraal b.d. zegt zich niet
ke' sfeer bij de dienst.
litiek de BVD heeft opgelegd,
lis de regel dat alleen onder I
|r strikte voorwaarden r-a
riftelijke toestemming van j
|e ministers - verdachten mo-1
1 worden afgeluisterd.
Ik heeft de oud-marineman
jpeite mee dat de BVD zich niet
et de strijd tegen de georgani-1
Jerde misdaad mag bezighou-
|n. „Er is in de wereld geen en-
lle inlichtingenorganisatie d'e I
Jeh niet met de georganiseerde I
Isdaad bezighoudt. De BVD is
■t door de Kamer verboden. Dat 1
[heel jammer," aldus Buis. Vol- j
lns hem heeft dit tot gevolg dat 1
BVD nu soms achter 'futihtei-
aanjaagt,
linister Dijkstal verklaarde gis-
ren 'begrip' te hebben voor 1
lis, maar zei het te betreuren
it de overstap al zo snel komt-
INTIE)
Bij de Startersdesk van
de Belastingdienst.
ragen heeft over belastingen,
de balie van de Belastingdienst.
:l voor meer informatie gratis
ïemers: 0800-0443.
iaken. Wel makkelijker.
Door Rinze Brandsma
Nijmegen - „Ik denk niet dat
de zaak onderuit gaat. Al is
de wens misschien de vader
van de gedachte. Omdat ik
niet kan accepteren dat boe
ven in de maatschappij vrij
rond blijven lopen."
De Nijmeegse hoogleraar straf
recht dr.P.Tak volgt het 'Hak-
«elaar'-proces met meer dan ge-
jvone aandacht, als kenner van
®oongetuige-regelingen en an
dere deals met criminelen. Daar
om ook was hij - op verzoek van
officieren van justitie - een
van de getuige-deskundigen die
de Amsterdamse rechtbank tij
dens het proces een uiteenzetting
SM over de praktijk van dergelij-
e regelingen in andere landen.
Qor hij, aan de Katholieke Uni
citeit Nijmegen, hoogleraar in
e Weiding tot de Rechtsweten-
«lappen wer(j) was jjjj jaar
ter van justitie bij de recht
bank m Den Bosch.
gelooft dat de rechtbank
'Jaag 7 februari zeker tot een
veroordeling komt van de Hak-
1» w De eals met de crimine-
o kroongetuigen Abbas en Kar-
ni!f ,fuSen °P zich. Al verdient
alles een schoonheidsprijs,
«n zaak staat voor prof.Tak
voorop, 'al weet ik dat ik daar in
™ln,we,reldje op aangevallen zal
I *len- «Noor het vertrouwen
ni burger in de strafrechts-
I slJug. za^ bet ongelooflijk
l 1 ht zijn als de zaak ondenit
gaan; Dat zal het vertrou-
«i van de mensen schokken."
pen moeten gepakt worden?
vind van wel. Al weet ik, dat
bij veel strafrechtgeleerden
vooral het idee leeft van: niet te
gen elke prijs. Die kunnen goed
leven met het idee dat je beter
een schuldige vrij laat lopen dan
dat je iemand onschuldig in de
gevangenis stopt." Het brengt
Tak tot zijn uitlating dat hij er
niet mee kan leven dat boeven
vrij rond blijven lopen.
„Over de schuld van de verdach
ten is geen discussie. Officieren
en advocaten zijn het wel eens
over hun crimineel-zijn. Hun
schuld stond vast en is vast blij
ven staan. Wat dat betreft ging
het proces over hun hoofden
heen, ja. Het was vooral een ge
vecht tussen de raadslieden en
de officieren, over de kroonge
tuigen,"
De advocaten, zoals mr.Moszko-
wicz, riepen steeds dat 'de
rechtsstaat afglijdt' door het
dealen met criminelen.
„Die glijdt veel meer af als we
dit soort criminelen los laten lo
pen. Het heeft me vreselijk geïr
riteerd, dat de advocaten de me
dia gebruikten voor de bood
schap: het is niet meer dan een
zaak van een flink aantal
stickies. Een zogenaamd ordi
naire hasj-zaak, ja. Welnee, het
gaat om enorme criminele geld
stromen rondom drugscriminali
teit. Honderden miljoenen uit
drugshandel, allemaal belegd,
ook in weer andere vormen van
criminaliteit. En ook als het om
belegging in legale zaken ging,
verstoort dat het normale geld
circuit enorm.
Prof. Tak is er niet helemaal ze
ker van dat beide kroongetuigen
voor de rechters overeind blij
ven. Spijtoptant-bendelid Ad
Karman wordt een dubbeltje op
z'n kant. Voor veel ingewijden
zijn vooral bij de kroongetuige
Fouad Abbas - de Pakistaans-
Belgische diamantair/hasj-ma
kelaar - vraagtekens gezet.
Tak denkt echter dat de recht
bank met Abbas de minste moei
te zal hebben. „Van de deal met
hem is niet zoveel negatiefs te
zeggen. Het ligt binnen de wette
lijke mogelijkheden om misda
den, waarop een maximale straf
van zes jaar rust, af te kopen.
Dan kom je op zo'n transactiebe
drag van 1,8 miljoen uit. Een
mooie deal noem ik dat. Juri
disch zuiver."
En Karman?
„Die deal ligt veel problemati
scher. Daar zijn de officieren
vooruitgelopen op een mogelijk
strafvonnis van een rechter. In
de overeenkomst staat dat zij die
straf dan niet ten uitvoer zullen
leggen. Het verdient geen
schoonheidsprijs dat het niet aan
de rechter zélf wordt overgelaten
om tot die conclusie te komen.
Het Openbaar Ministerie heeft
het de rechter onmogelijk ge
maakt Karman een vonnis op te
leggen."
De rechtbank zal Johan V. ver
oordelen, denkt prof.Tak, op ba
sis van de kroongetuigen. „Het
zou kunnen dat de rechtbank
vooral bij Karman het aangedra
gen bewijs niet accepteert. Om
dat zij het onfatsoenlijk vindt
dat de rechter bij hem niet in
staat is te straffen. Maar dan
blijft altijd de getuigenis van
Abbas nog over. Samen met het
overige steunbewijs is dat vol
doende voor een veroordeling."
En een nieuw proces tegen Johan
V. in Amerika wacht, na zijn uit
levering.
„Ik vermoed dat de advocaten
daar helemaal niet aan gedacht
hebben, toen ze tegen de media
riepen dat hun cliënten nu wel
snel vrij zouden komen. Want
zelfs als zij voor de Amsterdam
se rechtbank winnen, dan wordt
het een Pyrrus-overwinning." In
Amerika wacht de Hakkelaar
een veel langere straf.
Tak blijft zeggen dat het hoog
tijd wordt voor een goede, slui
tende wettelijke regeling over
kroongetuigen.
Tegenstanders zeggen dat het
hek van de dam is', als de recht
bank de kroongetuigen met hun
bewijs wél aanvaardt.
„Ben ik het niet mee eens. Er
komt een wettelijke regeling.
Met dit proces als voorbeeld
kunnen er veel betere criteria
komen op welke manier kroon
getuigen gebruikt kunnen wor
den."
De zaak tegen de Hakkelaar is
kapot als de rechtbank de kroon
getuigen niet accepteert? Dan
zijn dat soort deals met crimine
len in ons land een doodlopende
weg voor justitie, politie en Fi-
od?
„Ja, zeker. Maar ik verwacht dat
niet. Bovendien komt er dan he
lemaal snel een wettelijke rege
ling."
Wont de vraag is of criminelen
vrij spel krijgen, als de recht
bank de kroongetuige verwerpt.
„Dan zal er uit de samenleving
een reactie komen. Een ruk naar
rechts. Pleidooien voor een ster
ke toename van bijzondere op
sporingsmethoden; ook inkijk
operaties kunnen dan. Een over-
Professor Tak: 'Voor het vertrouwen van de burger in de straf
rechtspleging zal het ongelooflijk slecht zijn als de zaak onderuit
zou gaan'. foto ger loeffen
reactie, zo van: regel het maar zo waarborgen
ruim mogelijk. Met minder staat."
voor de rechts-
Van onze verslaggever
Den Haag - De Nederlanse Vereniging tot Bescherming van
Dieren begint op korte termijn een landelijke castratie- en
sterilisatiecampagne voor katten. Een drastische geboorte
beperking is volgens de Dierenbescherming noodzakelijk,
omdat Nederland kampt met een dreigend kattenover
schot. Nederland telt ruim 2,3 miljoen katten.
De Dierenbescherming luidt de
noodklok. Ze spreekt van een
'alarmerende situatie die om in
grijpen vraagt'. „Steeds minder
mensen laten hun kat 'helpen',
steeds meer jonge poesjes wor
den bij de asiels aangeboden,
het zwerfkattenprobleem wordt
groter en de asiels puilen uit,"
aldus voorzitter H. Reilingh van
de Dierenbescherming.
Nederland telde in 1991 32.000
zwerfkatten. Dat aantal is in
1995 al met dertig procent ge
stegen tot ruim 42.000 katten.
Het probleem van de verwilder
de katten neemt, aldus de Die
renbescherming, hand over
hand toe. Met name in de steden
is het probleem nog enigszins
beheersbaar. Als het even kan,
worden de stedelijke zwerfkat
ten gevangen en gesteriliseerd,
dan wel gecastreerd. Vervolgens
worden ze weer vrijgelaten.
In de buitengebieden is de over
last van 'kolonies katten met
een eigen territorium' volgens
de Dierenbescherming het
grootst bij campings en boerde
rijen. Door de voedselschaarste
in de periode trekken de zwerf
katten naar dichtsbijzijnde be
woonde gebieden, waar ze voor
veel overlast zorgen. Bijvoor
beeld door vuilniszakken open
te scheuren. Het afschieten van
zwerfkatten is volgens de Die
renbescherming geen oplossing.
De belangenorganisatie ziet on
vruchtbaar maken als de enige
oplossing.
De Dierenbescherming wil in
samenwerking met de Konink
lijke Nederlandse Maatschappij
voor Diergeneeskunde laten on
derzoeken of de jaarlijkse .steri
lisatie- en castratiecampagne
eerder kan plaatsvinden dan
rond de momenteel gehanteerde
leeftijdsgrens van zeven tot ne
gen maanden. De Dierenbe
scherming is in onderhandeling
met de belangenorganisatie van
dierenartsen over het geven van
een tijdelijke reductie voor het
uitvoeren van sterilisatie en
castratie. Met een voorlich
tingscampagne wordt het pu
bliek de komende maanden op
geroepen niet meer ongebrei
deld nestjes katten te nemen.
Ook wordt mensen aangeraden
katjes uit het asiel te halen en
niet meer bij de dierenhandel.
De honderdvijftien bij de die
renbescherming aangesloten
asiels zitten voor wat betreft de
opvang van katten aan hun pla
fond. Vorig jaar werden al bij
verschillende centra containers
geplaatst om de dieren in te
huisvesten. Ongeveer 70 pro
cent van de katten in de asiels
vindt een nieuw tehuis. De ove
rige dieren krijgen een spuitje,
waardoor ze een zachte dood
sterven.
De grens ligt bij tweeënzeventig. Koster:
„Dat moet je dan wel goed opbouwen. Je
moet er voor zorgen dat je een goede
doorstroom hebt naar de verschillende
fases en dat het niet ergens stropt, want
dan kom je onherroepelijk in de proble
men."
Een groot deel van het personeel komt
uit de buurt. Dat werkt prima, heeft de
algemeen directeur inmiddels ervaren.
„Wel leuk om te zien. De Brabantse men
taliteit is toch gemoedelijk, zo van, rustig
nou maar. Die ex-verslaafden hebben
het zeker in het begin niet gemakkelijk.
Dat dwingende, dat eisende, moeten ze
afleren. Zij zijn dat opgefokte gedoe in
Rotterdam gewend. Krijgen ze te horen,
'jongen, dat zijn we hier niet gewend die
grote monden'. Werkt prima."
Of het op langere termijn prima werkt?
„Afwachten. Voor het Rotterdams expe
riment in Ossendrecht is tweeëneenhalf
jaar uitgetrokken. Daarna kun je voor
zichtig conclusies trekken. Geloof maar
dat de hulpverlening in Nederland ons
op de voet volgt.
„Wat levert het op. Na drie maanden is
dat natuurlijk moeilijk te zeggen. Van de
vijfentwintig bewoners zitten er nu acht
in de tweede fase. Vier zijn er vrijwillig
afgehaakt en drie na een ontsnapping
dus opgepakt. We zijn net bezig, maar
het lijkt me heerlijk om straks in Rotter
dam een ex-bewoner tegen te komen die
het gered heeft. Baantje, huisje, inkomen
en geen drugs meer. Dat is voor mij dan
de kick."
Door Frans Wijnands
Den Haag - Na Bondskanselier Helmut Kohl en andere Duitse
politici en experts op velerlei gebied, wil nu ook de minister
president van Noordrijn-Westfalen, Johannes Rau, in Neder
land kennis maken met ons 'Wirtschaftswunder'. Hij arriveert
vandaag voor een tweedaags bezoek. r
manier waarop de GOM (Gelderse
Ontwikkelings Maatschappij) on
langs probeerde bedrijven uit
Noordrijn-Westfalen naar Neder
land - en met name Gelderland -
te lokken.
„Daar is op zich niets op tegen,"
vinden Rau en zijn minister voor
Europese zaken Dammeyer.
„Werven met eigen voordelen en
argumenten hoort bij de vrije con
currentie in de Europese binnen
markt. Maar als een semi-over-
heidsinstelling bedrijven weglokt
door uitsluitend te wijzen op alles
wat bij ons niet goed of slecht is,
dan gaat dat te ver."
In het Düsseldorfer regeringscen
trum heerst twijfel of de beloofde
belastingvoordelen bij vestiging
in Nederland wel in de pas lopen
met de Europese afspraken. Wolf
gang Clement, minister van Eco
nomische Zaken van Noordrijn-
Westfalen, noemt de Nederlands-
Gelderse wervingspraktijken
'meedogenloos'. Hij overweegt een
klacht bij de Europese Commissie
in Brussel.
Rau wil zien hoe Nederland - met
succes - een aantal sociaal-maat
schappelijke problemen aanpakt
en oplost. Hoe kun je groei benut
ten om meer arbeidsplaatsen te
scheppen? Welke instrumenten
gebruiken de Nederlanders om
zo'n laag werkloosheidspercenta
ge te bereiken? „Die dingen inte
resseren me en daarom wil ik er
meer van weten," zegt hij. Ook al
omdat Nederland een zeer belang
rijke handelspartner van en voor
Noordrijn-Westfalen is; even
groot als Japan.
Behalve sociaal-maatschappelijke
en economische thema's staan ook
de culturele betrekkingen op het
programma. „Met koningin Bea
trix praat ik het liefste over beel
dende kunst," vertelt Rau in Bonn
tijdens een ontmoeting met Ne
derlandse journalisten. Privé
brengt hij een bezoek aan de Duit
se boekhandel 'Die Weisse Rose'
in Amsterdam; voor de rest komt
de hoofdstad niet op zijn pro
gramma voor.
Drugs
Drugs en drugsbestrijding zijn
geen officieel thema tijdens zijn
gesprekken. „Maar ik kan me
voorstellen dat de schooljeugd die
ik in Rotterdam ontmoet, er over
begint." Rau is een tegenstander
van volledige vrijgave van drugs,
en hij betwijfelt of er wel voldoen
de onderscheid tussen hard- en
softdrugs kan worden gemaakt.
„Ik heb nog geen afgeronde me
ning over het voorstel om hard
drugs onder dokterstoezicht ter
beschikking te stellen." Rau laat
dit onderwerp voorlopig over aan
Nederlandse en Duitse experts.
Er blijven genoeg interessante za
ken om kennis van te nemen en
ideeën over op te doen. „De zie
kenhuisorganisatie bijvoorbeeld,
en de werkprojecten voor ouderen
en voor gehandicapten." De werk
gelegenheid is ook in Noordrijn-
Westfalen het meest urgente pro
bleem voor deelstaat-regering en
regionale en lokale overheden. Be
gin juli zal de 'Duits-Nederlandse
Conferentie' daarom gewijd zijn
aan 'de toekomst van de arbeid'.
In het gevolg van minister-presi
dent Rau reist ook de burgemees
ter van Duisburg mee, de partner-
stad van Rotterdam. „Met de
grensregio's bestaan uitstekende
contacten, maar de betrekkingen
met westelijk Nederland, ook met
Rotterdam, zouden beter kun
nen," vindt Rau. Niettemin komt
hij niet met een kritische instel
ling op bezoek: „We hebben aan
Nederland een uiterst sympa
thieke buur."
Zwart maken
Ook blijven ze in Noordrijn-West
falen forse kritiek hebben op de
Wilhelmus
Over 'het samengaan van Neder
land en Noordrijn-Westfalen', zo
als een discussie-thema van de
burgemeester van Kerkrade Thijs
Wöltgens is gesimplificeerd, wdl
Rau niet serieus praten. „Daar zou
ik niet eens van kunnen dromen."
Rau ontwijkt vragen over de om
streden bruinkoolafgravingen in
Garzweiler H Die zaak is nu on
der de rechter. Of die afgravingen
tot een breuk met de Groenen lei
den 'moeten we nog maar eens
zien'. Overigens vindt Rau de
rood-groene coalitie van zijn deel
staat géén proefmodel voor Bonn.
Een eventuele landelijke rood
groene coalitie krijgt dan dan met
heel andere problemen te maken.
Een rooms-rode coalitie geeft hij
maar 10 procent kans. iDat Kohl
het uithoudt tot de verkiezingen
najaar 1998, staat voor Rau vast.
Hij betreurt het overigens dat de
Duitse politiek intussen meer en
meer naar een conflict-, dan naar
een coneensus-samenleving voert.
Rau heeft duidelijk een zwak voor
Nederland. Als hij in plaats van
Herzog Bondspresident was ge
worden, zou hij als eerste naar Is
raël en buurland Nederland zijn
gereisd, liet hij in de verkiezings
campagne weten. In de straat
waar hij woont - in Wuppertal -
staat een Nederlands Gerefor
meerd kerkje met bijbehorend
kerkhof, al verwacht hij niet daar
begraven te worden. Hij citeert-
bijna accentloos enkele strofen uit
het Wilhelmus. Hij verstaat Ne
derlands maar spreekt het niet:
„Het is met een taal als met een
vrouw; je houdt ervan maar be
heerst ze niet..."
