Handvol
primeurs
op 50e
AutoRai
Het file-effect van
bloemkool bij Shell
De eerste Rai had alleen fietsen
'ote
monteur
fswagen-
<LUSSENBINK
2733 06-52783630
)ud
De meeste snufjes op autogebied werden bijna 100 jaar geleden al uitgevonden
earn zoeken wij
de vereiste oplei-
a telefonische
gen op Zoom b.v.
nes
IER
Bewaker
Denklijn
Stimulansen
Spyker
T-Ford
Wereldprimeur
1997
X 68
ian, dat in 1996 lotingen
jnden van onder-
t der Nederlanden.
uitgelote eindcijfers of
gesteld.
"EN:
ieke aflossing
eindcijfer groep
10
28
31
83
p
iieke aflossing
uitlotings groep
iruari
jegd aflosbaar
ld
8
1
1
2
6
sruari
>egd aflosbaar
ld
1
3
6
7
jruari
8
2
ttober
icember
1
5
aart
tober
1
3
verzicht per lening kosteloos
p de aanvraag dient vermeld
lening waarvoor belang-
an het Ministerie van Financiën)
linistratief advies
ing.biljet.
Meustr.
14282,
er
en bel.
Rugstr.8
-387045.
Algemeen
StUkadOOr-
werkzaamheden
Vrijblijvend prijsopgave.
Tel. 076-5215648 b.g.g.
076-5035667.
Autoverhuur
Autoverhuur
A. de Jong BV
Speciaal weekendtarief,
personenwagens, vrijdag
avond tot zondagavond
80,- excl. Laan van Belgis
53, Roosendaal.
Tel. 0165-555551. Ook uw
adres voor bestelbusjes.^
Klusbedrijf
iw klussen in en om het huis
e voorkomende werkzaamheden.
,eerd in timmerwerkzaamheden.
lur
:ialist
wlock-of
merken,
ave.
ieestr.17
/larkt 48
jgstr. 30
Rioolontstop-
Vooral uw
VERSTOPPINGEN
OONINCX. 076-5878658.
Wij zijn al onderweg[_
Stofferingen
Opruiming
Meubelstof
nu 19,00 p.mtr. OP=OP
Jan Vos,
Kade 28, Roosendaal,
tel. 0165-533073.
De vijftigste AutoRai wordt
volgende week dinsdag 5 fe
bruari om 17.00 uur officieel
geopend door minister A. Jor-
ritsma van Verkeer en Water
staat. Het motto van dit jaar
luidt: It's Showtime.
De Amsterdamse autoten
toonstelling werd in 1899 voor
het eerst georganiseerd. Een
kleine honderd jaar later ko
men op de vijftigste editie veel
facetten van het autorijden
aan bod. Design, elektrisch rij
den, cabrio's, autosport en off-
road rijden worden gepresen
teerd in diverse paviljoens en
tijdens enkele evenementen.
Ter gelegenheid van de vijftig
ste AutoRai is ook op Internet
een AutoRai-site geopend:
http://www.auto.rai.nl
AutoRai '97 beslaat alle hallen
van de RAI. Er worden 59 au
tomerken uit de hele wereld
gepresenteerd.
Er is ook veel aandacht voor
accessoires en toebehoren. In
totaal telt de tentoonstelling
150 exposanten.
t)e status van een autoten
toonstelling wordt mede afge
meten aan het aantal primeurs
dat wordt gebracht. BMW laat
de 5-Touring in Amsterdam
haar wereldprimeur beleven.
De 316i Touring is een Europe
se BMW-primeur. Mitsubishi
toont de nieuwe Galant in
twee versies voor het eerst in
Europa en de nieuwe Jeep
Cherokee is voor het eerst in
Europa te zien. Mazda komt
met de 323P en Mercedes-
Benz brengt de nieuwe coupé
CLK en laat de 4-matic vier-
wielaandrijving voor de E-klas-
se als wereldprimeur zien.
li Meer nieuws van de AutoRai
op de pagina's E2 en E3.
De AutoRai is voor het publiek
open van donderdag 6 tot en met
zondag 16 februari, door de week
van 10.00 tot 22.00 uur. In het
weekend is de tentoonstelling
open van 10.00 tot 17.00 uur. De
toegangsprijs is twintig gulden
per persoon. Jongeren van 4 tot
en met 11 jaar, ouderen en groe
pen betalen een knaak minder.
Het affiche van de komende AutoRai.
Donkere wolken tekenen
zich af boven de glan
zend opgepoetste Auto
Rai. De auto, symbool
van onze vrijheid, loopt
vast in de file. De bus en
de trein, vanouds gepre
dikt als alternatief, lijken
de aansluiting te missen.
Paul Nouwen, als
ANWB-topman spreek
buis van miljoenen weg
gebruikers, taxeert de
schade.
Door Joop van der Pol
Neuspeuteren bij de Poot van
Metz. Dagdromen bij Vianen.
Nog maar weer 'ns die New-Age-
cassette opzetten bij knooppunt
Alexanderpolder - goed tegen de
stress. Het wegennet zit potdicht,
de filerecords sneuvelen onder
hand maandelijks. Autorijden in
Nederland vraagt om zitvlees en
veel geduld.
Bus en trein zijn nauwelijks een
alternatief. Als ze al rijden, zijn
ze in elk geval nooit te vroeg. Dus
troosten miljoenen bumperstum
pers zich maar met goedbedoelde
wisselstroken en het filenieuws
van Jelles Bode. Slecht nieuws
vooral, want: traffic is booming.
De komende week kruipen we
ook weer met tienduizenden sta
tionair naar de AutoRai in Am
sterdam. Kijken met welke flit
sende modellen we volgend jaar
weer stilstaan voor de Brienen-
oordbrug.
De mobiliteit in Nederland is
ernstig in het geding. En wie mo
biliteit zegt, loopt al gauw tegen
het visitekaartje aan van mr.
Paul A. Noifwen. Hij is de baas
van de Koninklijke Nederlandse
Toeristenbond ANWB. De hoofd
directeur-mag zich graag opwer
pen als bewaker van de indivi
duele bewegingsvrijheid. Maar
voor iemand met zijn opgeruimde
natuur, schetst Nouwen betrek
kelijk sombere prognoses voor de
eerste jaren.
„Er rijden nu 5,5 miljoen auto's
in Nederland en het bezit neemt
nog met 1,5 procent toe. Mede
doordat de economische groei
aanhoudt, wordt het vrachtwa
genpark groter. Koningin Beatrix
noemde laatst een bevolkings
groei naar 18 miljoen. Macro
stromen die ertoe leiden dat de f i-
ANWB-baas Paul Nouwen: „De gedachte dat in defile ook maar
één auto staat die er niet thuishoort, gaat niet op. Onderscheid ma
ken is een heilloze weg.foto marc bolsius
les de eerste jaren alleen maar
langer worden. Want het pijnlij
ke is dat mensen steeds op dezelf
de tijd dezelfde kant op plegen te
gaan, gewoon omdat ze ergens
moeten zijn. Wanneer je een op
lossing zoekt voor de files, moet
je dat als gegeven nemen."
Wat Nouwdn betreft heeft ieder
een dezéfSfereoèften, of je nu met
een tientonner diepvrieserwten
distribueert, of gezellig oma een
dagje rondrijdt. „De gedachte dat
in de file ook maar één auto staat
die er niet thuishoort, gaat niet
op. Onderscheid maken is een
heilloze weg. Het is niet recht
vaardig en ook niet te controleren
welk verkeer noodzakelijk is en
welk niet. Vrachtvervoer noodza
kelijk? Jazeker, maar dat kan ook
per spoor of over het water."
Keuzevrijheid staat dus voor
Nouwen voorop. Maar ook de
vrije marktwerking, al staat die
soms haaks op het streven naar
oplossingen.
„Als Albert Heijn winkels gaat
inrichten bij de Shell-stations,
rijden straks mensen op zondag
naar de benzinepomp voor hun
bloemkolen. En als PTT Post
vrachtauto's kiest voor het post
vervoer in plaats van de trein,
dan heb je dat te aanvaarden.
Een vrije markt houdt helaas ook
in dat de NS en busmaatschap
pijen onrendabele lijnen schrap
pen."
De stammenoorlog, auto versus
openbaar vervoer, heeft afge
daan. „Let wel: allemaal alléén in
de auto staat nog steeds funda
menteel ter discussie. Maar we
weten inmiddels ook dat vier
mensen in een auto uit verkeers-
en milieu-oogpunt een betere op
tie is dan vier in een bus. Waar
we naar toe moeten, is ketenver
plaatsing: je vertrekt thuis (sa
men) met de auto, parkeert bij
het station, pakt de trein en doet
het laatste stukje met fiets o
bus."
Vooroordelen over duur, traag o
afwezig openbaar vervoer speler
dit keten-principe vooralsnog
parten. „Op de eerste plaats zijr
drastische investeringen in het
openbaar vervoer nodig. Verder
kan goede informatie verande
ring in de denklijn teweegbren
gen. We hebben een diskette op
de markt gebracht, waarmee je
thuis op je computer kan zien wat
de verstandigste manier is om,
bijvoorbeeld, van Den Bosch
naar Zwolle te reizen: de Mob
Disk. Daarnaast werken we aai
een mobiliteitskaart, een univer
seel ticket voor bus, trein en Park
Ride-plaatsen."
„Bedrijven kunnen veel doen
door kilometer-reductieplannen
voor hun personeel te maken. Je
beloont je personeel als het met
de fiets komt, of met de bus. Bi
de ANWB werkt het voortreffe
lijk, de mensen zijn enthousiast.'
De ANWB introduceerde ook he
systeem van de auto-op-afroep
Je betaalt een abonnement en be
stelt een auto wanneer je die no
dig hebt. „Het principe kan bij
voorbeeld prima de tweede auto
in het gezin vervangen. Maar ook
dat vergt een nieuwe manier var
denken, en het project vórdert ti
langzaam. Toch zal de ANWB al
tijd dit soort initiatieven blijver
nemen, al is de vraag of we, al:
particuliere organisatie, daar al
léén geld in moeten blijven ste-
ken."
De hoofdrol, zo wil de baasv var
de toeristenbond maar zeggen, i:
voor de overheid. „Die moet na
denken over infrastructuur voor
dat ze wijken gaat bouwen. Di
kan het kopen van schone en zui
nige auto's bevorderen. Die be
paalt het fiscale klimaat. Ee
stap in de goede richting is d
verlaging van de vaste lasten i
ruil voor hogere kosten naarmat
je meer rijdt. Uitgaan van he
profijtbeginsel is alleszins rede
lijk. Als het vrachtverkeer econo
misch voordeel heeft van apar
daarvoor aangelegde infrastruc
tuur, moet het betalen."
„Het is zaak dat overheid
ANWB, NS, Bovag, auto-impor
teurs, bus- en vrachtvervoerder
in goed samenspel alle haalbar
stimulansen aanwenden om d
burgers aan te spreken. Dan lig
er genoeg in de week om strak;
na het jaar 2000, het verkeer i
goede banen te leiden."
In 1899 werd in Amsterdam de
eerste tentoonstelling waaraan
ook auto's te pas kwamen gehou
den. De 'eerste jaarlijkse ten
toonstelling voor Rijwielen en
toebehooren' was in 1895 al ge
weest met slechts 4500 bezoekers
in het Paleis voor Volksvlijt.
En de initiatiefnemers van de op
1? december 1893 opgerichte
Vereniging 'de Rijwiel Industrie'
hadden nog wel zulke hoge ver
wachtingen gekoesterd. Mis
schien dat de ontstentenis van
auto's het gebrek aan belangstel
ling veroorzaakte, want de ten
toonstelling in 1899 waarop
naast honderden fietsen ook drie
automobielen te bewonderen
waren trok zowaar wat meer pu
bliek.
In dat jaar had M. Aertnijs in
Nijmegen het eerste garagebe
drijf van Nederland gevestigd.
Aan de Hugo de Grootstraat
werd een groot gebouw opge
richt en 'waarschijnlijk geheel
elektrisch verlicht', aldus jubel
de De Kampioen in 1899.
Auto's waren kort voor de eeuw
wisseling in Nederland een hot
item.
Adolph Zimmermans had op 19
mei 1896 Neerlands' eerste auto
ro Arnhem van de boot uit Duits
land opgehaald en naar Den
Haag gereden. Twee jaar later
kreeg de Groningse automobilist
A. van Dam het eerste Neder
landse nummerbewijs. Vader en
zoon Eysink in Amersfoort en de
gebroeders Spijker in Amster
dam namen de eerste initiatieven
°ro in Nederland auto's te bou
wen.
En de vereniging R.I. veranderde
in 1900 haar naam in R.A.I.: Rij
wiel- en Automobiel Industrie.
De Rai-tentoonstelling in het
schitterende Paleis voor Volks
vlijt aan het Fredriksplein werd
al gauw het jaarlijks hoogtepunt
voor autominnend Nederland, te
beginnen met de expositie van
1900 toen er 19 modellen ston
den, inclusief de eerste Spyker.
Tienduizenden bezoekers ver
gaapten zich sindsdien jaarlijks
of iedere twee jaar aan de nieuw
ste snufjes uit met name Frank
rijk. Of viel de mond open van
verbazing als zij een spectaculai
re stand als die van Spyker (ge
schreven met Y, want dat stond
en klonk internationaal) in 1906
zagen.
Hoewel de Rai-tentoonstellingen
aanvankelijk heuse Amsterdam
se evenementen waren, groeiden
ze door de jaren heen uit tot eve
nementen die nationale en inter
nationale belangstelling trok
ken. Een van de gekste 'Rai's'
moet de elfde tentoonstelling ge
weest zijn in 1913. Alleen auto's
met een cilinderinhoud van 1,1
liter en minder werden toegela
ten.
Die zogenaamde cycle cars wa
ren in Engeland in zwang. Het
was de eerste poging om met
kleine, zuinige auto's de massa-
motorisering van de grond te
krijgen. Bugatti had de Bébé
Peugeot ontworpen en die 'Peu-
geotte' bood 70 procent benzine
besparing. Ook Opel stond op de
expo met een kleine auto, de
Phanomobil. De grote auto's
stonden buiten tentoongesteld.
Daar ontstond voor tien dagen
een ware automarkt.
Ruimtegebrek heeft de Rai altijd
geplaagd, totdat vanaf 1922 een
eigen - zij het tijdelijke huisves
ting- aan de Ferdinand Bol
straat werd betrokken. In de ka
rakteristieke hal met zijn wel
vende gevel stonden de grote
merken in het middendeel, in de
galerijen links en rechts geflan
keerd door toeleveranciers.
De show werd geopend door
Prins Hendrik. En voor het eerst
stpnd de legendarische T-Ford
op de Nederlandse tentoonstel
ling. Er werden in totaal dertig
tentoonstellingen gehouden in
het gebouw dat voor vijf jaar
neergezet was, maar zichzelf tien
keer overleefde.
In 1922 telde Nederland in totaal
13.500 auto's. In de Verenigde
Staten waren er toen al 10,5 mil
joen. Een bezoek aan de vooroor
logse Rai moet voor liefhebbers
van auto's een hele belevenis zijn
geweest. Het publiek staarde
smullend naar techniek die we
tegenwoordig klassieke ontwer
pen noemen. Er waren inder
daad al 16-kleppers, voorwiel
aandrijving was uitgevonden en
er waren achtcilinders-met
compressor. De gloednieuwe Bu-
gatti's, statige Rolls-Royces
maar ook de eerste kleine auto's
als de Austin Seven of DKW's en
de 'gestroomlijnde' Amerikanen
stonden zij-aan-zij.
In 1936 werden er voor eerste
keer vliegtuigen geëxposeerd op
de Rai-tentoonstelling. Die wa
ren nog zo klein dat dat toen
Het affiche van de tentoonstilling in 1904.
kon. Het was de 25ste tentoon
stelling. Naast vliegtuigen ston
den er ook tractors. Absolute
blikvanger was de Peugeot
Eclipse, die een stalen dak had
dat zich opvouwde onder de kof
ferklep. De Eclipse staat nu we
derom in Amsterdam als herin
nering aan een roemrucht verle
den.
In de jaren vijftig veranderde er
veel. Mensen spaarden dat het
een lieve lust was. Het eerste au
tootje kwam in zicht. Een Fiat
600, Renault 4-tje of VW Kever.
En niet te vergeten de Daf 600,
de chauvinistische sensatie van
de AutoRai 1958. De grote Ame
rikanen met uitbundige staart
vinnen stalen direct de show,
maar nieuwe technische ideeën
lieten een diepere indruk achter.
Wie eenmaal de innovatieve Ci
troen DS had gezien, vergat dat
beeld van zijn leven niet. Een
Mini was niet langer lachwek
kend om zijn afmetingen, maar
dwong juist respect af vanwege
zijn intelligente benutting van
ruimte en techniek. De jaren zes
tig stonden duidelijk voor de
deur. En de Rai groeide wederom
uit zijn jas.
De aërodynamisch revolutionai
re Citroën DS was vanaf 1955
lange tijd de enige in zijn soort,
tot twee achtereenvolgende olie
crises (1973 en 1981) de kostbare
investeringen in zuiniger model
len met geringe luchtweerstand
ineens rechtvaardigden.
In de jaren dertig bood voorwiel
aandrijving aanvankelijk con
structieve oplossingen om auto's
lager te bouwen, onder andere
voor betere wegligging. Pas in de
jaren zeventig kwam men tot de
conclusie dat voorwielaandrij
ving een ideaal uitgangspunt
vormde voor modellen met
maximale binnenruimte en toch
compacte buitenafmetingen.
Hetzelfde geldt voor de schijf
rem en motoren met vier kleppen
per cilinder.
In 1961 opende Prins Bernhard
het nieuwe (huidige) Rai-ge-
bouw aan het Europaplein. De
AutoRai trok in 1983 de meeste
bezoekers uit zijn historie:
553.000. Nu is een aantal van
450.000 normaal. In 1983 werd
de eerste keer een speciale stand
ingericht met toekomstmodellen.
Optimalisering van de stroom
lijn van auto's was een punt van
discussie. Want het moest alle
maal zuiniger, dus zoetjesaan
ging het naar kleiner en aërody-
namischer.
Intussen had de Japanse indus
trie zich grootscheeps op Europa
gestort. Dat dat zo laat gebeur
de, wil niet zeggen dat daar geen
plaats was voor innovatie. Voor
al de toepassing van digitale
elektronica raakte door Japanse
inspanningen in een stroomver
snelling. Zonder die elektronica
zouden de vindingen uit de oude
wereld nooit tot hun recht zou
den zijn gekomen.
Waarmee niet is gezegd dat er
voordien niets gebeurd zou zijn
in Europa. Rond 1900 was de
viercilinder al te koop. Twee jaar
later lanceerde het Amsterdamse
automerk Spyker zelfs een zesci-
lindermotor als wereldprimeur,
in combinatie met vierwielaan-
drijving. En de uit Bohemen af
komstige en later wereldberoem
de Ferdinand Porsche con
strueerde direct na de eeuwwis
seling al elektrische auto's met
voor- en vierwielaandrijving.
In Frankrijk en Duitsland be
gonnen vrijwel direct nadat de
eerste vliegtuigen opstegen de
experimenten met 'gestroomlijn
de' auto's. Door meer kleppen in
een cilinder steeg het rendement,
door remmen op alle vier wielen
stopten auto's eerder en lichtere
constructies bleken wendbaar
der en reden tegelijkertijd zuini
ger. Volautomatische transmis
sies en stuurbekrachtiging volg
den.
In de tijd dat de auto het stadium
van paardloze koets nauwelijks
was ontgroeid en het grote pu
bliek nog droomde van zelfs het
meest elementaire, nauwelijks
comfort biedende open wagen
tje, bedachten vooruitziende
geesten al luxe voorzieningen als
airconditioning.
Alles is dus inderdaad bijna hon
derd jaar geleden uitgevonden.
