Frankrijk ziet Afrika als achtertuin Resii van fors Stem, Wat zou Hoe gehandicapt mag een Bondskanselier eigenlijk zijn? Voor de Belgen telt alleen de euro maar Fransen willen steeds eerder met pensioen Investeri: DE STEM BUITENLAND 1 DESTEM Afrika blijft het privé-stokpaardje van de Franse presidenten Duitse rolstoel-politicus Wolfgang Schauble probeert taboe te doorbreken 'Door duurde Toeslag op vakantievlueht gehandhaafd WOENSDAG 29 JANUARI 1997 Door Wilko Voordouw Parijs - Het wordt in Frankrijk al jaren met een zekere aanhoudend heid gezegd: de Franse politiek in Afrika is een catastrofe. En toch blijft Frankrijk actief op het zwar te continent, met name in West- en Midden-Afrika. De Franse presi denten beschouwen Afrika als een speeltuin, als een mogelijkheid om de wereld te tonen dat het land nog altijd meetelt. Maar eigenlijk stelt het land zich eigenlijk nog altijd als koloniale macht op. Zo'n 8.500 soldaten - voornamelijk van het Vreemdelingenlegioen - zijn op dit moment in Afrika gestationneerd. Ze moeten regelmatig optreden, om zitten de dictatoren als Ange-Félix Patassé van de Centraal-Afrikaanse Republiek uit de problemen te halen. Onlangs ge beurde dat weer. Rebellen trokken in Bangui op naar het presidentiële paleis. Voor de derde keer in amper een jaar versperden de Franse legionnairs hen de weg. Ditmaal trokken de rebellen zich niet zonder slag of stoot terug. Een Franse officier en een onderofficier werden neergeschoten. Daarop grepen de 1.600 Franse militairen in. Met zwaar mate rieel werden de rebellen uit de hoofd stad teruggedrongen. Aan Cen traal-Afrikaanse zijde vielen tien do den. Volgens de rebellenleider, de in Frankrijk opgeleide kapitein Saulet, lag het aantal doden veel hoger. Met de actie werd de belofte van presi dent Chirac, op de Frans-Afrikaanse top in Ouagadougou, dat 'de periode van unilateraal ingrijpen op Afrikaan se bodem ten einde is' teniet gedaan. Chirac rechtvaardigde zich door te zeg gen dat 'wie het Franse leger aanvalt, mag rekenen op een afstraffing'. Hij kon de indruk niet wegnemen dat Frankrijk weer eens partij had gekozen en tussenbeide was gekomen in een binnenlands conflict. En dat, terwijl er geen enkele reden was om in te grijpen. Immers, de afspraken tussen de Afri kaanse landen waar soldaten zijn ge stationneerd, gaan niet verder dan het verdedigen van de landen in geval van een buitenlandse aanval. Frankrijk laadt steeds meer de verdenking op zich dat het de rol van de gendarme in Afrika speelt en bepaalt welke dictator wel of niet op de troon mag zitten. Puinhoop Ook Frankrijk weet dat een man als Pa tassé volstrekt ongeschikt is als presi dent. Hij werd in 1993 min of meer de mocratisch gekozen, maar maakt van zijn land een puinhoop. Het leger wacht al maanden op soldij. Vandaar de drie opstanden, in minder dan een jaar tijd. Patassé wordt door Parijs - ter plaatse gesteund door betrouwbare vrienden als de Gabonese president Omar Bongo en. de Malinese oud-president en gene raal Amadou Toumani Touré - nu tot een vergelijk met zijn opstandige mili tairen gedwongen. Niemand in de Franse hoofdstad verwacht dat een eventueel staakt-het-vuren lang zal duren. Frankrijk kwam nog een keer in het nieuws, in verband met Afrika. Zo zou den twee oud-gendarmes - hoogst waarschijnlijk met de zegen van het Elysée - zich in de strijd in oostelijk Zaïre hebben geworpen. Alain le Carro, voormalige chef-veiligheid onder pre- Franse troepen begeleidden in mei vorig jaar de evacuatie van Europeanen uit Centraal-Afrika. Afrikaanse opstandelingen vielen toen het paleis van president Ange-Felix-Patassé aan. foto reuter sident Mitterrand en Robert Montoya, specialist in terrorismebestrijding zou den 200 tot 300 huurlingen hebben ge worven. Die moeten in oostelijk Zaïre het reguliere leger van maarschalk Mo butu te hulp schieten bij de bestrijding van de opstandelingen. De betrokkenen ontkennen. Ingrijpen Als een van de weinige staatshoofden dringt Chirac nog altijd aan op een in ternationaal ingrijpen in het merenge bied. En ook die aandrang mag worden toegeschreven aan de wens van Frank rijk om in Afrika mee te blijven tellen. De Afrikaanse politiek is altijd het ex clusieve stokpaardje geweest van de opeenvolgende presidenten. Nadat generaal De Gaulle de meeste Franstalige Afrikaanse landen in de zestiger jaren hun onafhankelijkheid schonk, sloot hij tegelijkertijd met een aantal van hen defensie-afspraken. Frankrijk mocht militairen stationeren in bij voorbeeld Tsjaad, Djibouti, Sene gal, Kameroen, Gabon en de Cen traal-Afrikaanse Republiek. Deels was dit als militaire ondersteuning van de jonge regeringen. Deels ook om de toen nog grote Franse belangen te bescher men. Deels ook om het gevaar van het oprukkende communisme een halt toe te roepen. Maar vooral om als een hond die zijn poot optilt het territorium (lees: invloedssfeer) aan te geven. Frankrijk wilde zo als wereldmacht mee blijven tellen en zette onder meer een hoge borst op tegen de zo gevreesde Engelse of Amerikaanse overheersing. Na De Gaulle was Afrika dus typisch een kwestie van de staatshoofden. Het Elysée heeft een zogenaamde Afri- ka-cel van waaruit het Franse optreden wordt bekokstoofd. Giscard mocht graag op groot wild gaan jagen en sloot vriendschap met keizer Bokassa van - alweer - de Centraal-Afrikaanse Repu bliek. De fameuze diamantenaffaire kostte hem zijn herverkiezing in 1981. Mitterrand wilde net als De Gaulle graag via Afrika bewijzen dat Frank rijk een belangrijk land is. Voor deze twee 'ouderwetse' politici was de in vloed in Afrika een heilig principe. Chirac schaart zich in het rijtje van zijn voorgangers. Frankrijk zonder Afrika is ondenkbaar. In zekere zin is het een onberedeneerde bezitsdrang. Het weekblad l'Evene- ment du jeudi verklaarde onlangs die impulsieve liefde voor Afrika van de Franse presidenten als volgt: „Afrika is voor een Franse president een lollig continent, dat hem afleidt van het be sturen van zijn ondankbare, humeurige en dwarsliggende volk. De 'bevriende' koninkjes zijn onderdanig, de vrouwen zijn galant, de massa's zijn enthousiast en de t-shirts zijn bedrukt tot eer en glorie van het Grote Franse Stam hoofd." Toen Jacques Chirac werd gekozen rea geerde Afrika enthousiast. Want Chirac noemde zich de erfzoon van De Gaulle, de man die Franstalig Afrika naar de onafhankelijkheid had geleid. Door een van zijn allereerste buitenlandse be zoeken te reserveren voor enkele Afri kaanse landen, scoorde Chirac hoog op de hitlijsten ten zuiden van de Sahara. Een van de leiders van de Centraal- Afrikaanse legeropstandelingen die in mei vorig jaar negen dagen lang de hoofdstad van het land onveilig maak ten. foto reuter Maar door Afrika als een soort gereser veerde achtertuin van Parijs te blijven behandelen, loopt Frankrijk wel het ri sico zich te branden. Door Frans Wijnands Bonn - 'De kroonprins in een rolstoel'. Het zou de titel van een navrant sprookje kunnen zijn. Maar het is in Duitsland al jaren politieke realiteit. De gedoodverfde opvolger van regerend Bondskanselier Helmut Kohl, de CDU-frac- tieleider Wolfgang Schauble (54), zit sinds oktober 1990 in een rolstoel: verlamd, gehan dicapt. Kreupel, zoals hij zelf keihard zei. Dat hij Kohl - ergens na 1998 - zou kunnen opvolgen acht hij niet langer uitgesloten. „Ik zou het aan kunnen", zei hij in een 'Stern'-interview. „En Kohl weet dat ik het kan". Dat hij in de christen-democra tische CDU als 'kroonprins' wordt beschouwd amuseert hem: 'de democratie kent geen kroonprinsen', reageert hij. Evenmin zegt hij last te hebben van het 'prins Charles-syn- droom' die ook maar moet af wachten wanneer hij zijn moe der (eventueel) mag opvolgen. Schauble zelf blijft benadruk ken dat Kohl in 1998 opnieuw als kanselierskandidaat moet aantreden, 'in het belang van land en volk'. Kreupel. Schauble weet hoe er over hem gepraat wordt. Achter zijn rug. Hij koos recentelijk be wust voor dat woord inplaats van het milder klinkende 'ge handicapt'. Op een CDU-partijbijeenkomst, ergens in de provincie, schoot in 1990 een geestelijk gestoorde man op Schauble. Twee schoten, die hem vanaf het middel ver lamden. „En nog geluk gehad. Twee millimeter hoger en ik had er ook nog twee verlamde armen aan over gehouden". Dat zou het einde van zijn politieke carrière hebben betekend. Maar de onderlijfverlamming remde Schauble niet. Hij werd diverse keren geopereerd, leerde leven in en met een rolstoel, koesterde een jaar of wat gele den zelfs nog vage hoop. Op een medisch of ander wonder. In middels heeft hij zich verzoend met zijn onherstelbare verlam ming. „Ieder mens heeft een overlevingsinstinct. Daar zie ik niets heldhaftigs in", schreef hij in zijn recent verschenen 'Poli tieke biografie', Schauble beseft geen andere keus te hebben dan in zijn werk en in de openbaar heid onbevangen te blijven. „Als ik me voor m'n handicap begin te generen ben ik verloren". Bellenblazerij Nu heeft hij zélf het taboe door broken waar de Duitse media de afgelopen jaren uiterst omzich tig mee zijn omgesprongen: een kanselier in een rolstoel, kan dat? Nee, roept de Beierse zus terpartij CSU. De Beierse minis ter-president Edmund Stoiber vorig jaar: 'Schauble is voor ons niet acceptabel. Die redt 't niet'. De leider van de CSU-groep in de Bondsdag Michael Glos, noemde de mogelijke kandida tuur van Schauble deze week nog 'bellenblazerij'. Niet alleen vanwege die rolstoel, maar de De Duitse politicus Wolfgang Schauble, die zijn ambities om Bondskanselier Kohl op te volgen, bijna in rook zag opgaan toen hij gehandicapt raakte. foto anp CSU levert liever een kandidaat uit eigen rijen als Kohl er mee stopt. Ook anderen hebben grote twij fel of Duitsland vanuit een rol stoel kan worden geregeerd. Schauble's vrouw Ingeborg ziet een verkiezingscampagne van uit een rolstoel niet zitten. 'En hij zou daar zelf ook niet geluk kig mee zijn', wordt ze geci teerd. Er schuilt vooral liefde volle bezorgdheid achter zo'n uitlating. Al heeft haar hoog-in- telligente man, met ijzeren wils kracht, veel fysieke onafhanke lijkheid bereikt: hij rijdt zijn rolstoel altijd en overal zélf en hij laat zich nooit duwen. Hij reist regelmatig naar het bui tenland, heeft in een aangepaste auto leren rijden, komt zonder hulp in en uit bed en jogt - in een handaangedreven rolstoel op drie wielen - ieder weekeinde urenlang door de natuur rond zijn woonplaats aan de uitlopers van het Zwarte Woud. Daarbij vaak op de fiets vergezeld door zijn vrouw of een of meer van zijn vier tienerkinderen. Populair Schauble's ambities zijn geen verkapte aanval op de positie van Kohl. „Wij zijn vrienden. Kohl weet dat ik hem nog nooit belazerd heb". Misschien heeft Wolfgang Schauble haast. En Door Bert Schampers Brussel - Voor de Belgische premier Dehaene telt eigenlijk maar één ding: de monetaire unie. Die moet op 1 januari 1999 van start gaan, mét België in de kopgroep. Zelfs al wordt aan dat laatste in sommige lidstaten nog wel eens getwijfeld. De EMU, daar draait het om. Al het andere in Europa is bijzaak vindt Dehaene. Niet dat de Belgen de herziening van het Verdrag van Maastricht onbelangrijk vinden. Integen deel, België legde in maart vorig jaar met zijn buren de uitgangs punten vast voor zo'n nieuw ver drag in het 'Benelux-memoran dum'. De drie landen willen dat Europa vooruitgaat, met een voortrek kersrol voor de Europese Com missie, een soepeler besluitvor ming, meer democratische con trole en rechtswaarborgen voor de Europese burgers. Alleen zo kan de Europese Unie een slag vaardig beleid voeren. Solidariteit Tot nu toe heeft de verdragsher ziening nauwelijks enige aan dacht gekregen in België. Wel zijn de burgers de afgelopen ja ren jaren bestookt met euro-pep talk, de munt van het eenge- maakte Europa, waarvoor zulke zware offers moeten worden ge bracht. Dehaene zou al tevreden zijn met een bescheiden resultaat van de Intergouvernementele Conferen tie IGC, die zich buigt over het nieuwe verdrag. De premier van België hoopt dan maar dat de muntunie, die in 1999 van start gaat, voor een nieuw elan zorgt en dat een grote crisis of breuk tot die tijd kan worden verme den. Wat de hervormingen in de EU betreft zijn de Belgen het op hoofdpunten - zeker wat de insti tutionele aanpassingen betreft - het wel eens met Nederland en Luxemburg. Maar als over een paar maanden de echte onder handelingen beginnen, zal blij ken dat de klemtonen in elk van de drie landen anders liggen. Fiscaal Dehaene wil Europa slagvaardi ger maken op het gebied van mi lieu, sociale zaken en het flanke rend fiscaal beleid. Tot enthou siaste reacties heeft dat in Dublin uitgesproken voornemen elders in de EU niet geleid. Het afgelopen jaar werd duide lijk dat België en Nederland nog wel eens tegenover elkaar staan. Speelt minister Zalm in Europa de rol van de Hollandse kruide nier die op de kleintjes let, zijn Belgische collega Maystadt staat op het standpunt dat Europees geld mag worden aangewend voor zaken die het gemeenschap pelijk belang dienen, zoals bij voorbeeld, de hsl. Zo trapte België, in het kielzog van Duitsland en Frankrijk, ook op de rem toen het enkele weken geleden ging om de gedeeltelijke liberalisering van de postdien sten. Nederland wilde net als Zweden en Finland veel sneller beginnen met het opengooien van de markt, die nu pas is voorzien voor 2003. Minister Van Mierlo zei vorige maand tijdens de presentatie van de agenda van het EU-voorzitter- schap dat Nederland als EU- voorzitter niet in alle gevallen de belangen van de kleine landen - lees Benelux - kan blijven verde digen. Solidariteit ja, maar tot op zekere hoogte. Sociaal België hoopt dat het nieuwe ver drag meer mogelijkheden biedt voor samenwerking op gebied van justitie en binnenlandse za ken. Niet alleen vanwege de grensoverschrijdende criminali teit en de drugs, maar ook voor wat betreft kinderporno en kindermisbruik. België is, zo'n beetje als enige, vóór de verdere ontwikkeling van de Europese Unie op federale grondslag. „Wij zijn ons bewust dat deze maximalistische thesis weinig kans maakt om het op de IGC over de hele lijn te halen", schrijft minister van Buitenland se Zaken Derycke in de publica tie 'Meer of minder Europa?'. De IGC moet volgens Derycke een prioriteit maken van de so ciale verdieping. „Ik ben er vast van overtuigd dat als er al een vertrouwenscrisis bestaat tussen Europa en zijn burgers, die alleen op dat terrein kan worden opge- lost. De Belgische bewindsman deed onlangs nog een oproep voor pro gressieve frontvorming in Euro pa. Het beleid van de Europese Unie is te eenzijdig gericht op het behalen van de EMU-normen, vindt Derycke. Dat heeft volgens hem geleid tot een deflatoir be leid, dat onvoldoende wordt ge compenseerd door maatregelen om de consumptie te stimuleren. Het verwondert Derycke niet dat de gesprekken over het nieuwe verdrag zo stroef verlopen. Dat komt volgens hem door de ideolo gische keuze die moet worden ge maakt tussen een neo-liberaal Europa en een solidair en sociaal Europa. „België kiest voor een solidair en sociaal Europa", al dus Derycke. Ideeën Kleine landen moet volgens Derycke ook in de toekomst de voorzittershamer blijven hante ren. Dat zij de EU in goede banen kunnen leiden, hebben zij in het verleden voldoende bewezen. „Kleine landen hebben een be langrijke troef, namelijk ideeën." De Belgische premier Dehaene is, net als Kok, Kohl en Chirac, voorstander van een flexibele Europese Unie, waarbij de lan den met ideeën sneller vooruit gaan dan andere lidstaten, zon der de gemeenschappelijke doel stelling te verlaten. De Luikse hoogleraar Franklin Dehousse, lid van de Belgische onderhandelingsdelegatie voor de Intergouvernementele Confe rentie, vindt flexibiliteit in theo rie een mooie gedachte. Maar nie mand weet nog hoe zoiets in de praktijk zal werken. Dehousse is bang dat de onderhandelingen over de hervorming van de Euro pese Unie verzanden in techni sche details die voorbijgaan aan de essentiële vragen. wil hij een aantal jongere poten tiële opvolgers laten weten dat hij kandidaat nummer één is. Ondanks die rolstoel. De meeste kranten prijzen de duidelijkheid en ambitie van Schauble, veelal verwijzend naar de eveneens verlamde Amerikaanse oud-pre sident Roosevelt. Al vraagt de Bonner General Anzeiger zich in een commentaar af, of Schauble met die kandidatuur zichzelf en de natie wel een dienst bewijst? Een bevolkingsenquête toonde afgelopen herfst aan, dat 57 procent van de Duitsers wel de gelijk gelooft dat Schauble - on danks zijn zware handicap - in staat is het kanselierschap uit te oefenen. Overigens heeft Schauble zijn kandidatuur niet expliciet ge steld. Hij zei alleen dat de moge lijkheid om kanselier te worden 'een grote verleiding voor me zou zijn, die ik waarschijnlijk niet zou kunnen weerstaan'. De kwestie is niet acuut. Kohl re geert nog, en iedereen verwacht dat hij in 1998 opnieuw zal kan dideren voor zijn eigen opvol ging- Schauble is in Duitsland gaan deweg een moedgevend symbool geworden voor veel gehandicap ten. In een discussie met de nög zwaarder gehandicapte toneel speler Peter Radtke zei Schau ble over gehandicapten als min derheid: „Hoezo minderheid? De hele bevolking bestaat uit min derheden: evangelischen en fo tografen, senioren en voetbal lers. Vroeger behoorde ik tot de minderheid van tennisspelers". Door Wilko Voordouw Parijs - De Fransen willen steeds vroeger met pensioen. Aange vuurd door enkele vakbonden eisen steeds meer beroepsgroe pen dat ze al op 55-jarige- leeftijd met pensioen kunnen. Die brede wens leidt tot grote bezorgdheid in de politiek. Want zo wel de regeringspartijen RPR en UDF alsook de socialistische partij (oppositie) ziet in de toekomst grote problemen bij de fi nanciering van de Franse pensioenen. De Fransen willen 'hun plaats vrijmaken', zoals steeds vaker wordt gezegd. Ze willen met wer ken stoppen om 'een jongere aan een baan te helpen'. „Waarom zouden wij door moeten werken, terwijl er zoveel jongeren werk loos langs de kant staan", is een veelgehoorde kreet. Zowej de re gering als de socialistische oppo sitie zijn het daarentegen met el kaar eens dat er een einde moet komen aan de golf van vervroeg de pensioneringen. „Anders spat binnen nu en tien jaar het hele unieke Franse systeem van pen sioenregelingen uit elkaar", al dus socialist Francois Hollande. De hoogbejaarde Franse politie ke tekenaar Jacques Faizant maakte onlangs een zoetzure grap over die pensioendrang. Hij tekende een tafereel in een kli niek. Een wanhopige gynaeco loog komt uit de verloskamer en schiet de aanstaande vader aan. „Uw baby wil alleen maar gebo ren worden als we hem zeggen op welke leeftijd hij met pensioen gaat." Hoe overdreven ook: het is waar dat menige jonge Fransman eerst aan zijn pensioen denkt. Hij gaat liever bij de overheid wer ken, want daar heb je tenminste 'de zekerheid van werk'. En de zekerheid van een waardevast pensioen. De noodklok werd als eerste ff; luid door president Chirac. Hij waarschuwde voor 'de begrijpe lijke wens van de Fransen om minder te werken en eerder md pensioen te gaan'. In december, toen hij op de Franse televisie sprak, omschreef Chirac (64) die aspiratie als het 'conservatisme van de Fransen', en kreeg hij eer golf van kritiek over zich heen Maar ditmaal kwam de bood schap 'We moeten rekening hon den met de economische en de mografische realiteit van dit mo- I ment' beter over. Want in zijn kielzog leverden aUe j politieke tenoren hun visie. vond oud-premier Raymond Bar- re (72, nog altijd kamerlid burgemeester van Lyon) de pen sionering op 55-jarige leeftijd 1 'een leugen'. „We moeten niet a® die sirenes toegeven. Het is 'e' vensgevaarlijk voor de toekor® I van het land. Het wordt tijd de autoriteit zich manifest®1' voor het nationaal belang", al®0 Barre. Hij werd bijgevallen dooi 1 nog een oud-premier, Edouar Balladur (67, kamerlid èn burge' meester van het 15e arrondisse-1 ment van Parijs). Delft (anp) - De investerin van hét midden- en kleii drijf zullen dit jaar nog weerspiegeling vormen het sterk toegenomen verti wen in de economie onder dernemers. Het steeds tot mende optimisme in de eet mie vertaalt zich nog nie een toenemend aantal ont nemers dat verwacht te im teren. Dat blijkt uit een onderzoek het Nipo deed onder ondei Heerlen - Het bedrijfsresul vorig jaar met circa dertig 700 miljoen gulden. Dat blijkt uit een eerste progi se, die DSM gisteren heeft kendgemaakt vooruitlopend de presentatie van de definitie jaarcijfers eind februari. De daling van het bedrijfsres taat met dertig procent is gro dan DSM aanvankelijk had v wacht. Het chemieconce schrijft dat onder meer toe de fors gestegen grondstofkost in het voorbije jaar. Op de beurs werd geschrokk gereageerd op de scherpe win: daling. De koers van het aande daalde in de ochtenduren m Hoofddorp (anp) - Toeristen moeten ook in de zomer een brandstoftoeslag betalen voor hun vliegvakantie. De toeslag is ongeveer net zo hoog als in het huidige win terseizoen. Dat hebben de reisorganisatoren die zijn aangesloten bij de ANVR en de luchtvaartmaatschappij en besloten. De toeslag is ingesteld na een scherpe stijging van de kero- sineprijs, onder meer veroor zaakt door de hogere dollar koers. Voor de meeste Euro pese bestemmingen moet de toerist twintig gulden extra betalen, voor de Verenigde Staten 34 gulden en voor het Verre Oosten en het Cari- bisch gebied 48 gulden. Van onze rechtbankverslaggever Breda - Uitgeversmaatsch; Stem B.V. in Breda en Nieuwsblad B.V. in Roosenda de hoofdredacteuren van De Brabants Nieuwsblad in de z 1995 niet te laat op de hoog van de overname van Nieuwsblad door De Stem. Dat heeft de Bredase rechtbank een proefproces over de waard redactiestatuut in een tijd wa; mediaconcerns over de hoofden dividuele dagbladen en werkm pij heen beslissingen plegen te nr redactiestatuut regelt de zelfsta sitie van redacties en hoofdreda nen de dagbladonderneming. De journalistenvakbond NVJ en redacteuren van De Stem en Nieuwsblad hadden de directie werkmaatschappijen en de moee Door Frans Wijnands Bonn - Duitsland 1997: meer dan 4,2 miljoen werklozen, een staatsschuld tot vlak on der de top van de Zugspitze en een van de duurste sociale systemen van de wereld. Wat zou Herr Doktor Erhard daar van zeggen? En zou hij er wat tegen kunnen doen? Theoretische vragen die vandaag ongetwijfeld worden gesteld op de even massale, als feestelijke herdenkingsbijeen komst in Bonn ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van ue vader van het Duitse na-oor- logse 'Wirtschaftswunder': dr. Ludwig Erhard. De dikke met de sigaar'. Zo staat de baanbrekende oud-mi nister van Economische Zaken

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 6