oeve Militairen staan paraat in Albanië Wat u als ondernemer gerust van een paar miljoen Nederlanders kunt aannemen. De patriarch is al jaren voor Karadzic Vijf Zuid-Afrikaanse politiemensen bekennen moord op Steve Biko Armste land Europa in rep en roer over verlies spaargelden An en Eefje zijn nu het onderwerp van parlementair verhoor KORT 3MMENTAAR terecht erstaking vitz bus DE STEM BUITENLAND A5 Opstand breekt uit wegens verliezen door geldpiramides BUITENLAND KORT Suriname oneens met Nederlandse kritiek Waalse partij-kopstukken blijven in cel 'Verwijder monument voor moordenaar' Taiwan koopt Franse jachtvliegtuigen Milieu-activist 'Europeaan van het jaar' Koeweit wijst zieke buitenlanders uit Dissident keert terug als minister Zestig lijken opgegraven in Kroatië Ankara is kwaad op Europa President Bulgarije in rol bemiddelaar Rabobank \NUARI 1997 A4 met het tandartsenge- of de volgende ramp rige week beroofde een 3 kinderen van het leven zesde maal vanaf janua- iie hun kinderen en zich- f pogingen daartoe heb- epen eindeloos veel vra- oze mensen zo ver gaan neeste mensen hun dier- nze samenleving zo sterk 3 meer hebben voor de geving manifesteert? zinden. Ook de deskundi- n naar de oorzaak van de iet toereikend, zij moeten naar het probleem is ge- rbij passende schuldge- ke opinie steeds nadruk- n de media bij de gruwe- cht van radio, tv en kran- te doen? f. dr. W. Wolters vormen betekenis. Hij pleit voor die periode moet onder ken van kindermoorden media daarop. Professor et laatste geval zal zijn in tapje verder dan zijn Til- acht het niet onmogelijk ste zetje zou kunnen zijn stonden iets geks te doen. slling wijst hij echter on- i vrijwel nooit in de krant, Ifmoord. ibesef te beschikken wan- stilte, in deze tijd van su- hevig concurrerende be sdia zijn er bovendien om e te verzwijgen. Zij bepa- rmee moeten zij zorgvul- vaHen kan leiden tot zeer at door Wolters gevraag- wetenschappelijk onder- |t van plan te zijn om het evert dat onderzoek ook Zij staan niet buiten de n wel de plicht om infor- ie Nederlandse BSE-koe d op hetzelfde Limburg lieren vandaan kwamen, inisterie van Landbouw en, die allemaal behoren le moederkoe van het in deel uitmaakte, waren id in totaal uit 42 dieren, ikomelingen kregen, Het evende BSE-koeien, wor- onderzoekscentrum ID- gevangenis in Scheven- ig. Zij zijn bang voor een ing is geplaatst en willen ebracht. Dat heeft gevan- stigd. Het vijftal weigert drinken wel. Volgens Le- :n medische klachten. Hij [land het plaatsingsbeleid iplossing te komen. Lelie- rnnen meegaan in de be- het niet goed om langge- met een kort strafrestant. van het voormalige con- ift gisteren in Leiden een lan de Nederlandse rege- leden dat Auschwitz werd roer van personeel en ma- concentratiekamp en het 1 voor de bus komt uit het jaar door Nederland voor ordvoerder van het minis- :n Sport (VWS). Ook de iet Nederlandse paviljoen Overleg over de bestem- '111 enlandse Zaken krijgt het elijke corruptie door voor- ssum. De Raad van State mg van het rapport aan de de rijksrecherche een rap- ïking van corruptie. Toen- .oeg de burgemeester dat al weten het rapport naar :ende daar bezwaar tegen iteeds geheim. n Dutchbatters pas een na de gebeurtenissen in clave zijn gehoord -, ze staan en vormen zo merhand een onontwar- rij van feiten rond Voor- idere minister van Defen- d, als Voorhoeve toenter- :n andere keuze had ge en was afgetreden, de i die nu nog steeds opdoe- reel beter kunnen beant- en. Zonder de last van het !en, waarin hij zijn eigen jeds moet verdedigen, had lieuwe minister een veel ankelijker houding kun- mnemen ten opzichte van estie. Dat had zuiverend kt, als jodium in de open e die 'Srebrenica' in Ne- id is geworden. DINSDAG 28 JANUARI 1997 port Elizabeth (ap) - Vijf voor malige Zuid-Afrikaanse poli tieagenten hebben de moord op de zwarte activist Steve Bi ko in 1977 bekend. pe krant de Herald in Port Eliza beth berichtte gisteren dat de vijf een verzoek om amnestie zullen indienen bij de Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscom missie. Biko riep de zwarte Zuid-Afrika nen op trots te zijn op hun cultuur en te vechten voor de zeggenschap over hun land. Het toenmalige apartheidsbewind brandmerkte hem daarom als terrorist. Hij overleed in september 1977 in po- litiehechtenis. De Herald schreef dat de informa tie afkomstig was uit de naaste omgeving van een van de voorma lige politiemensen. Een woord voerster van de Waarheidscom missie zei dat het tegen het beleid van de commissie inging om me dedelingen over amnestie-aanvra gen te doen voordat een hoorzit ting is vastgesteld. De commissie onder voorzitter schap van de gepensioneerde ang licaanse aartsbisschop en Nobel prijswinnaar Desmond Tutu on derzoekt politieke misdrijven die tijdens de apartheid door veilig heidsdiensten en guerrillagroepen zijn begaan. Om verzoening te be vorderen, is de commissie bevoegd amnestie te verlenen aan daders die volledige opening van zaken geven. Biko's weduwe heeft vorig jaar met twee andere families die bevoegdheid van de commissie voor het Zuid-Afrikaanse hoogge rechtshof tevergeefs aangevoch ten. Biko werd gearresteerd en klaarblijkelijk gemolesteerd in Port Elizabeth aan de Indische- Oceaankust. Hij werd vervolgens zonder medische verzorging naar het elfhonderd kilometer ver weg gelegen Pretoria vervoerd, waar hij op 12 september 1977 in poli- tiehechtenis overleed. Niemand werd ooit voor zijn dood veroor deeld, ofschoon in een gerechtelijk onderzoek werd vastgesteld dat Biko fataal hoofdletsel had opge lopen tijdens het politieverhoor. Toentertijd ontkende de politie Biko te hebben geslagen. Toenma lig minister van justitie Jimmy Krueger beweerde tegen een ver slaggever dat Biko was overleden na een hongerstaking. Tirana (ap) - De Albanese au toriteiten zullen noch de nood toestand in het land uitroepen noch het leger inzetten tegen het volk. Die beloften deden de Albanese president, Sali Beris- ha, en minister van Defensie, Safet Zhulali, gisteravond aan de bevolking. Berisha reageerde op suggesties uit zijn eigen regeringspartij, de Democratische Partij, om de ge welddadige demonstraties in het land het hoofd te bieden met de noodtoestand en de inzet van troe pen. Zhulali sprak tot personeel van zijn ministerie over de hou ding van het leger. In Tirana hebben militairen zich gisteren wel geïnstalleerd bij het gebouw van de staatstelevisie om te voorkomen dat de opstand on der de Albanezen die hun geld te rugeisen van ineengestorte geldpi ramides zich verder uitbreidt. Buiten de hoofdstad kwam het echter opnieuw tot ongeregeldhe den. In Peshkopija, ongeveer zestig ki lometer ten noordoosten van Tira na, viel een woedende menigte het politiebureau aan. Veel agenten raakten gewond. Een cameraman van de staatstelevisie werd zo ern stig toegetakeld dat hij in het zie kenhuis moest worden behandeld. Volgens de staatsradio staken de demonstranten het gemeentehuis in brand. Het parlement gaf de president zondag extra bevoegdheden om de onrust in te dammen die in het he le land is uitgebroken na het in eenstorten van spaarfondsen waar honderdduizenden Albanezen hun laatste geld in hebben gesto ken. Het besluit om de inzet van het le ger mogelijk te maken werd zon dagavond genomen tijdens een spoedzitting van het parlement, In Albanië is een volksopstand uitgebroken omdat veel mensen l protesten in te dammen. i het zogenoemde piramidespel hun geld verloren, militairen en politiemensen zijn op de been om de FOTO REUTER dat inzag dat de politie het niet meer kon bolwerken tegen de de monstranten, die hun woede koel den op gebouwen van de overheid en de politie met stenen bekogel den. In het door het parlement uit gevaardigde besluit werd niet ge sproken over een noodtoestand. Zo'n maatregel zou Berisha be voegdheid geven per decreet te re geren. Tritan Shehu, de vice-premier en minister van Buitenlandse Zaken die zaterdag bijna werd gelyncht door woedende inwoners van Lus- hnja, heeft gisteren de beschuldi gende vinger uitgestoken naar de vroegere communisten, de huidige socialisten. Zij hebben de volks opstand volgens Shehu mogelijk gemaakt. Rexhep Nejdani, algemeen secre taris van de oppositionele Socia listische Partij, verklaarde dat de speciale bevoegdheden die de pre sident van het parlement heeft ge kregen het bewijs zijn dat Berisha met alle middelen de macht wil vasthouden. Hoewel de piramide-systemen met de hoge rentes, werden be heerd door particulieren, richten de demonstranten hun woede op de regering omdat die de activitei ten van de fondsen hebben stilge legd en veel directeuren hebben gearresteerd. Ze eisen hun vrijla ting zodat de uitbetalingen weer kunnen worden hervat. Bovendien heeft de staatstelevisie deelname aan enkele piramide systemen aangemoedigd, zodat ze de officiële goedkeuring van de autoriteiten leken te hebben. Vol gens de demonstranten had de re gering op z'n minst kunnen waar schuwen voor de financiële risi co's. De vroegste inleggers in de piramides krijgen hoge rentes van het geld van de latere inleggers, maar als er geen nieuwe gegadig den gevonden worden, stort het hele systeem in elkaar en verliezen de mensen die het laatst hebben geïnvesteerd al hun geld. Hon derdduizenden Albanezen hebben hun hele hebben en houden in de piramides gestoken en daarvoor zelfs leningen afgesloten of hun huizen verkocht. Tirana (afp/rtr) - Albanië is al tien dagen in rep en roer door felle protesten van mensen die hun spaargeld hebben verloren aan dubieu ze beleggingsinstellingen. Hier volgen de belangrijkste gegevens over het armste land van Europa. Bevolking: 3,4 miljoen, voorna melijk moslims - gemiddelde leeftijd: 25 jaar. Oppervlakte: 28,748 vierkante kilometer, vooral bergen, tussen de Adriatische Zee, Macedonië, Joegoslavië en Griekenland. Hoofdstad: Tirana. Politiek stelsel: Parlementaire democratie. Het parlement (140 zetels) kiest de president. Het mandaat van president Sali Be risha loopt dit jaar af. Moderne geschiedenis: Albanië werd in 1912 onafhankelijk na 450 jaar Turkse overheersing. Het werd een monarchie in 1928 onder koning Zog die uit het land vluchtte nadat fascistisch Italië Albanië in 1939 had bezet. Later vielen nazi's het land bin nen. Communistische partiza nen bevrijdden Albanië in 1944. Na een overgangsbestuur van een jaar kwam de stalinist En- ver Hoxha in 1945 aan de macht. In 1946 volgde de pro clamatie van de Volksrepubliek. Hoxha voerde een hard bewind tot zijn dood in 1985, waarbij het land geheel geïsoleerd raak te. Hij verbrak de banden met Moskou in 1961 en China in 1978. Na de dood van Hoxha in 1985, volgde Ramiz Alia hem op en waagde een eerste poging het land naar de buitenwereld open te stellen. Na volksopstanden en studentenrellen moest het be wind oppositiepartijen toe staan. De communisten wonnen de eerste vrije verkiezingen in 1991 en doopten zichzelf om tot so cialisten. Hun populariteit zak te echter snel weg met de moei zame invoering van een vrije markteconomie en politiek plu ralisme. Bij voedselrellen vóór de tweede vrije verkiezingen in 1992 kwamen tientallen mensen om het leven. De Democratische Partij won de verkiezingen van de ex-commu nisten. De vroegere chirurg Sali Berisha wordt de eerste niet- communistische president. Internationale waarnemers kri tiseerden het verloop van de verkiezingen in mei vorig jaar. De oppositiepartijen boycotten de stemming en beschuldigden de Democraten van fraude. Be- risha's partij won 122 van de 140 zetels in het parlement. De oppositie weigert sindsdien de overige zetels te bezetten. Economie: Ondanks de grote ar moede groeit de economie met 10 procent per jaar. De levens standaard blijft echter laag (ge middeld maandinkomen van 120 gulden). De inflatie was in 1995 terugge bracht tot 6 procent, terwijl die in 1992 nog ruim boven de 200 procent uitsteeg, maar vorig jaar liep zij weer op tot 17 pro cent. Zo'n 20 procent van de ac tieve bevolking is werkloos. Buitenlandse investeringen blijven minimaal. De economie is afhankelijk van de buiten landse hulp en geld van de vier- honderduizend Albanezen in het buitenland. Industrie: Vooral mijnindustrie, verwerking van landbouwpro- dukten, textiel, olieproducten en cement. Defensie: Het leger telt 60.000 man, de marine 3500 en de luchtmacht 10.000. Buitenlands beleid: Albanië trad in 1995 toe tot Raad van Europa en maakt deel uit van het Partnerschap voor Vrede, een samenwerkingsverband met de NAVO. De spanningen tussen Albanië en Griekenland en Macedonië over de minderheden in die lan den zijn vorig jaar afgenomen. Met Belgrado blijven de betrek kingen echter gespannen over Kosovo, de provincie in het zui den van Servië waar 90 procent van de bevolking van Albanese afkomst is. Berisha heeft de Al banezen in Kosovo aangeraden af te zien van afscheiding en op geroepen tot herstel van de au tonome status van de provincie, die de Servische president Mi losevic in 1989 afschafte. Den Haag (anp) - De Ser visch-orthodoxe patriarch Pavle (84) heeft altijd meer in de van oorlogsmisdaden ver dachte Radovan Karadzic ge zien dan in de anti-demo craat Slobodan Milosevic. Nooit heeft Pavle zich open lijk gedistantieerd van de vroegere leider van de Bosni sche Serviërs, maar al jaren pleit hij voor het aftreden van de Servische president. In april 1995 kondigde het Joe goslavië Tribunaal in Den Haag net onderzoek naar oorlogsmis- daden van Karadzic aan. De vol gende dag schaarde Pavle zich demonstratief achter Karadzic door in diens hoofdkwartier in Pale een mis met hem te vieren. Karadzic is sinds enkele jaren lid van de Servische kerk, de vroegere communist Milosevic niet. Al in 1992 eiste de Servisch-or- thodoxe kerk het aftreden van Milosevic. De vrijheid van het Servische volk is belangrijker dan het presidentschap van Mi losevic. Pavle nam toen demon stratief deel aan een massale de monstratie tegen de Servische president. Nadat Karadzic in augustus 1994 het internationale vredes plan voor Bosnië had verworpen, verbrak Milosevic de economi sche en diplomatieke banden met de Bosnische Serviërs. Ook toen koos de Servisch-orthodoxe kerk de kant van Karadzic. De bisschoppenconferentie eiste wederom het aftreden van Mi losevic, die een 'verraderlijke' politiek voerde. Pavle werd in 1990 door het lot aangewezen als 43e patriarch van de Servisch- orthodoxe kerk. In vergelijking met de meeste bisschoppen is hij gematigd. Pavle wordt een goed willende man genoemd, die makkelijk te manipuleren is. Slechts eenmaal rechtte Pavle zijn rug. Dat was in augustus 1995 toen hij zijn handtekening zette onder de overeenkomst tussen Serviërs en Bosnische Serviërs. Daardoor kon Milose vic ook namens de Bosnische Serviërs deelnemen aan de on derhandelingen in Dayton die tot het vredesakkoord hebben geleid. Weliswaar eisten elf extreem- nationalistische bisschoppen zijn aftreden, maar zover kwam het niet. Wel veroordeelde de bisschoppenvergadering Milose vic omdat die de Bosnische Ser viërs een 'onrechtvaardige vre de' had opgedrongen. De Servische oppositie heeft het voor het zeggen gekregen in de gemeenteraad van Nis, de op Belgrado na grootste stad, in het zuiden van het land. De machts overdracht werd gisteren geboy cot door de socialistische partij (SPS) van president Slobodan Milosevic, aldus ooggetuigen. De oppositie won tijdens de ge meenteraadsverkiezingen op 17 november behalve in Belgrado en Nis in twaalf andere grote Servische steden. Het bewind besloot echter de uitslag gedeel telijk ongeldig te verklaren, waarop massale protesten in het hele land volgden. Den Haag - De Surinaamse regering heeft officieel protest aange tekend tegen de Nederlandse kritiek op het bezoek van oud-le gerleider Bouterse aan Brazilië. Dat heeft het ministerie van bui tenlandse zaken in Den Haag bevestigd. Brussel/Luik - De twee kopstukken van de Franstalige Parti So- cialiste in België die vorige week zijn gearresteerd in verband met de Dassault-smeergeldaffaire, blijven in de gevangenis. De raad kamer van Luik besloot gisteren het aanhoudingsmandaat van Mery Hermanus en Francois Pirot te verlengen. Jeruzalem - Een Israëlische parlementaire commissie heeft giste ren opgeroepen een monument te verwijderen dat joodse extre misten hebben opgericht bij het graf van de kolonist Goldstein. Deze uit de Verenigde Staten afkomstige arts schoot in 1994 29 Palestijnen dood in een moskee in Hebron. Taipeh - Frankrijk begint in april met de levering van 60 ge vechtsvliegtuigen van het type Mirage 2000-5 aan Taiwan. Dit heeft de krant Central Daily News gisteren gemeld. Taipeh be stelde de toestellen, die verouderde Amerikaanse F-104's moeten vervangen, in 1992. Den Haag - De Noorse milieu-activist Frederic Hauge is gisteren door het tijdschrift Reader's Digest uitgeroepen tot 'Europeaan van het jaar'. De 31-jarige Hauge heeft met zijn actiegroep Bello- na een belangrijke rol gespeeld bij het wereldkundig maken van het dumpen van kernafval in Noord-Rusland. Koeweit - De autoriteiten van Koeweit hebben vorig jaar meer dan negenhonderd ernstig zieke buitenlanders uitgewezen. On der hen waren 37 personen die besmet zijn met hiv, het virus dat aids kan veroorzaken. De 916 zieken, onder wie mensen met tu berculose en malaria, zijn na een medisch onderzoek naar hun vaderland teruggestuurd, aldus de Koeweitse gezondheidsdienst gisteren. Jeruzalem - Elf jaar na zijn vrijlating uit een Russische gevange nis betrad Nathan Sharansky gisteren weer de Russische bodem. De vroegere dissident, leider van de partij voor Russische immi granten in Israël, trad in juni als minister van Handel en Indus trie toe tot de regering-Netanyahu. Sharansky (49) blijft vijf da gen in zijn geboorteland. Naast het officiële programma bezoekt hij volgens de Israëlische krant Jediot Achronot ook het graf van zijn vader. De informaticus en wiskundige werd in de Sovjet- Unie gevangen gezet, omdat hij ijverde voor het recht van joden naar Israël te emigreren. In 1986 werd Sharansky in het kader van een uitwisseling van gevangenen op de Glienicke-brug in Berlijn vrijgelaten. Zagreb - Kroatische experts hebben recent 61 lijken opgegraven ten oosten van de havenstad Zadar aan de Dalmatische kust. Het zou om Kroaten gaan die door Serviërs met vuurwapens zijn ver moord. Ankara - De Turkse regering heeft kwaad gereageerd op de toe nemende beschuldigingen uit Europese landen dat ze betrokken is bij de drugssmokkel. De Turkse minister van staat Abdullah Gul waarschuwde gisteren in de krant Hurriyet dat dit de econo mische betrekkingen met Europa kan schaden en dat zijn land andere handelspartners kan zoeken. Turkije riep gisteren drugs smokkel tot misdrijf tegen de menselijkheid uit. Sofia - De nieuwe Bulgaarse president Petar Stojanov heeft de politieke partijen opgeroepen tot een compromis te komen om zo vervroegde parlementsverkiezingen in mei mogelijk te maken. In een toespraak zei hij dat de oppositie begrip moet tonen en in het parlement moet terugkeren en dat de regerende socialistische partij moet afzien van de door hem gegeven regeringsopdracht. Bulgarije verkeert in een diepe economische en politieke crisis. Eind vorig jaar diende de socialistische premier zijn ontslag in wegens de rampzalige economische toestand. De socialisten wil len nu een nieuwe regering samenstellen, maar de oppositie eist onmiddellijk nieuwe verkiezingen. Zij ondersteunt die eis met talrijke massademonstraties. Brussel (anp) - De parlementaire commissie-Dutroux is giste ren begonnen met het onderzoek naar het optreden van politie en justitie na de verdwijning van de Hasseltse vriendinnen An Marchal en Eefje Lambrecks. Ze werden op 23 augustus 1995 ontvoerd door de bende-Dutroux tijdens hun vakantie aan de Bel gische kust. Een dik jaar later werden ze dood teruggevonden in Jumet bij een van de huizen van de bende. Uit de eerste hoorzittingen, die de BRTN rechtstreeks uitzendt, blijkt dat net als bij de vermis sing van de jongere Julie en Mé- lissa, eveneens slachtoffers van Dutroux, beoordelingsfouten zijn gemaakt. Ook is belangrijke in formatie niet doorgespeeld tus sen de betrokken parketten of politiediensten. Adjunct-politiecommissaris Do minique VandenHoudt uit Has- (ADVERTENTIE) Het gaat heel hard met de Chipknip in Nederland. Nu al gebruiken een paar miljoen mensen in Nederland dit superhandige betaalmiddel. Nu al hebben tienduizenden ondernemers een Chipknipautomaat. U nog niet? Dan is nu het ideale moment om ook die stap te nemen. Want als u nu een Chipknipautomaat van de Rabobank neemt, betaalt u tot 1 januari 1998 geen abonnementskosten. Bovendien is uw chipgeld tot die datum gratis verzekerd. Daarbij komt nog eens dat de Chipknipautomaat tot ver in de toekomst is voorbereid op elk type chipkaart. Ver koop geen nee meer. Ga meteen langs bij uw Rabobank. Of bel gratis 06-0584. Met de Rabobank sta je er als ondernemer niet alleen voor. selt, die als eerste aan de tand werd gevoeld maakte duidelijk dat bij de aangifte door vader Marchal de zaak in Hasselt direct serieus is genomen. De politie liet diezelfde nacht nog een nationaal opsporingsverzoek uitgaan. Maar eerder hadden vrienden met wie het tweetal een huisje aan de kust deelde, de verdwijning gemeld bij de politie in Westende. Die aan gifte was niet serieus genomen, zo bleek uit het verhoor van ad junct-commissaris Frank Vande- nabeele van de politie in Middel- kerke. De dienstdoende hoofdinspecteur maakte een beoordelingsfout en dacht dat de meisjes wel zouden opdagen. Hij suggereerde volgens vader Marchal dat ze bij iemand in bed zouden liggen. De agent verzuimde ook de ouders te infor meren of de vrienden opdracht te geven dat te doen. Daardoor kwam het hele onderzoek pas la ter op gang. De hoorzittingen in verband met de verdwijning van An en Eefje zullen zeker twee weken duren. Behalve politie- en justitiefunc tionarissen worden ook de fami lies van de twee slachtoffers ge hoord. Eerder voelden de parlementa riërs betrokkenen aan de tand over de opsporing van de vrien dinnetjes Julie en Mélissa. Daar bij kwamen schrijnende fouten en een enorm gebrek aan commu nicatie tussen de verschillende politiediensten en parketten aan het licht. Minister van Binnen landse Zaken Vande Lanotte is inmiddels een onderzoek begon nen naar het optreden van de rijkswacht en heeft sancties aan gekondigd voor degenen die ver antwoordelijk zijn voor het falen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 5