Woedende Albanezen de straat op Onder: naar w landinr Sociaal beleid Europa zaak van lange adem Versober Israëlische premier door onthullingen in het nauw Hoorzittingen zaak An en Eefje Weinig bezc open dag m Negentiende eeuws LIBERTEL DE STEM BUITENLAND Veel gebouwen in brand gestoken uit wraak voor verlies aan spaargeld door piramidespellen DE STEM COMMENTA BUITENLAND KOR 'Meer invloed voor grote EU-lidstaten' Beloning voor tip over Cosby-moord Peruaanse rebellen laten gijzelaar vrij., Duitse overleed aan Creutzfeldt-Jakob Officieren steunen Servische studenten Aanleiding verk MAANDAG 27 JANUARI 1997 Netanyahu foto reuter Door Willy Werkman Tel Aviv - De eind vorige week losgebarsten Israëlische Watergate-affaire - een be weerde corruptie- en chanta- gezaak bij de benoeming van een nieuwe procureur-gene raal - heeft de moeizame ver houding tussen premier Ben jamin Netanyahu en de pers doen uitgroeien tot een ge vaarlijke confrontatie. Klaagde de premier er vorige week al over, dat de Israëlische pers wordt geleid en gevoed door zijn politieke tegenstanders, gis teren beloofde hij 'dat er koppen zullen vallen', als blijkt dat het door de televisie onthulde schan daal ongegrond blijkt te zijn. De politie is inmiddels begonnen met haar onderzoek naar de ach tergronden van de benoeming van de procureur-generaal en zal, vanwege de ernstige politie ke consequenties die de affaire voor de overleving van Netanya hu en zijn regering kan hebben, waarschijnlijk snel worden afge grond. De verdenking bestaat, dat de politieke leider van de Sephar- disch-orthodoxe Shas-partij, Arieh Der'i, tegen wie al twee jaar een proces wegens het aan nemen van steekpenningen loopt, de benoeming van advocaat Roni Bar On met chantagemiddelen heeft afgedwongen. Eerder zou hij met Bar On af spraken hebben gemaakt, dat hij zijn benoeming zou steunen in ruil voor een 'regeling' wat be treft zijn rechtzaak. De zaak zou, als de personthullingen op waar heid berusten, zelfs aan de poli tieke carrière van de premier zelf een einde kunnen maken. Geschrokken en boos haalde Netanyahu, nog voor het onder zoek begon, op ongekend felle wijze uit tegen de Israëlische televisie, die de affaire onthuld heeft en naar zijn mening niet ophoudt hem, zijn vrouw en zijn kinderen door de modder te ha len. Ook zijn woordvoerder Dan nie Naveh stak zijn misnoegen niet onder stoelen of banken, door vrijwel niet in te gaan op de vragen van Ayalah Hasson, de verslaggeefster, die de- zaak aan het rollen had gebracht. De Israëlische Journalisten Asso ciatie kwam gisteren al met een scherpe verklaring tegen de wij ze, waarop de premier tegen de pers in het algemeen en tegen de televisie in het bijzonder is uitge vallen. „De premier moet de persvrijheid respecteren, ook als het gaat om publikaties, die niet aangenaam zijn voor zijn rege ring en zijn politiek," zegt de journalistenvereniging. Maar veel zal dat niet helpen. Gisteren publiceerde de Likud- partij een nieuwe beschuldiging aan het adres van de televisie. „Die is erop uit de goede naam van de premier ongegrond door het slijk te halen," was de aantij ging. Allemaal niet gemakkelijk voor televisie-verslaggeefster Ayalah Hasson, maar evenmin voor Israël's journalisten in het algemeen. Rechts-politieke krin gen in Israël gaan er al jaren van uit dat de pers 'links' is en dat buitenlandse journalisten vaak zelfs 'antisemitisch' zijn. Een paar jaar geleden leidde dat tot een ware anti-pers campagne, compleet met auto- stickers, waarop de 'vijandigheid' van de pers werd aangevallen. Enkele journalisten hebben die aanvallen aan den lijve moeten ondergaan, inclusief Ayalah Hasson, op wie een ultra-reli gieuze man enige tijd geleden zijn geweer heeft gericht. Tirana (afp/dpa/rtr) - Woe dende demonstranten hebben gisteren de enige raffinaderij van Albanië verwoest en tallo ze gebouwen in het zuiden van het land in brand gestoken. Behalve de raffinaderij in het stadje Ballsh, stond ook het hoofdkantoor van Albpetrol in Patos in lichterlaaie. Premier Alexander Meksi sprak van een zwaar verlies voor de eco nomie. „De raffinaderij is hon derden miljoenen dollars waard," zei hij. President Sali Berisha heeft gis teravond speciale volmachten ge kregen voor de handhaving van de openbare orde. Hij kan ge bruik maken van 'speciale leger eenheden voor speciale situaties'. Berisha zet waarschijnlijk mili tairen in voor politietaken zoals de bewaking van wegen of over heidsgebouwen. Riskant In Tirana hadden 30.000 betogers zich verzameld op het Skander begplein, dat deze maand al her haaldelijk het toneel was van de monstraties om het aftreden van de regerende rechtse Democrati sche Partij van premier Sali Be risha te eisen. De betogers, die de regering de schuld geven van het verlies van hun spaargelden, gingen op de vuist met de oproerpolitie, die zij ondermeer met stenen bekogel den. Volgens ooggetuigen vielen aan beide kanten veel gewonden. Veel Albanezen zijn hun spaar geld kwijtgeraakt door deel te ne men aan zogenoemde piramide spellen, een uiterst riskante ma nier van 'beleggen', die slechts en kelen winst oplevert. Premier Meksi heeft toegezegd dat de gedupeerde spaarders 'vanaf 5 februari' een schadever goeding van de regering krijgen. Hij noemde geen bedrag maar on derstreepte dat de regering 'zich ertoe heeft verplicht de economi sche crisis op te lossen'. Op het Skanderbegplein in het hart van de Albanese hoofdstad Tirana proberen politiemannen zich met schilden te beschermen tegen stenengooiende demonstranten. Daarbij vielen tientallen gewonden. foto reuter De regering heeft ongeveer 460 miljoen gulden geblokkeerd aan banktegoeden van de piramide spellen Xhefferi en Populli. Vol gens deskundigen heeft een op de drie Albanezen zijn spaargeld ge stoken in zo'n onderneming, die rentes van 35 tot 100 procent per maand beloofde. De oppositie beschuldigt de rege ring ervan niets te hebben gedaan om de beleggers te behoeden voor de risico's van de spellen. „Het zijn niet de piramidespellen die bankroet zijn, maar Berisha's machtspiramide," aldus de so ciaal-democratische leider Sken- der Gjinushi. Het parlement heeft afgelopen donderdag de spellen verboden. Maar van een positief effect van het verbod en van de toezegging van de regering de gedupeerde beleggers schadeloos te stellen, bleek gisteren nog niets. Boze demonstranten staken het stadhuis van Vlore, ten zuiden van Tirana, in brand. De oproer politie was in paraatheid ge bracht, maar voelde er klaarblij kelijk weinig voor de confrontatie met de ongeveer 3000 demon stranten aan te gaan. Ook in andere steden in het zui den gingen woedende menigten de straat op. Zaterdag staken be togers het stadhuis van Berat, in het zuiden van het land, in brand. Ook het politiebureau en een po litiepost moesten het ontgelden. In Lushnje raakte minister van Buitenlandse Zaken Tritan Shehu zaterdag gewond bij de onlusten. De bewindsman, voorzitter van de Democratische Partij, had zich naar de stad begeven om de inwo ners tot kalmte te manen. Hij kreeg echter een steen tegen zijn hoofd en moest zijn toevlucht zoeken in de kleedkamers van het sportstadion. Daar hielden de monstranten hem enkele uren in gijzeling. In Lushnje stond het stadhuis vrijdag al in brand. (ADVERTENTIE) Van onze correspondent Brussel - De onderzoekscommis- sie-Dutroux begint vanmiddag met de verhoren van politiemen sen en magistraten die betrokken waren bij de opsporing van de tie ners An en Eefje. Televisiekijkers zullen opnieuw getuige zijn van een opeenstape ling van fouten en blunders. De ouders zijn voorbereid op enkele emotionele weken. Paul Marchal en Jean Lambrecks, de vaders van An en Eefje, hebben eerder voor de commissie-Du- troux nogal verschillend geoor deeld over de wijze waarop politie en justitie te werk gingen. Lam brecks is mild, Marchal ontevre den en boos. An en Eefje verdwenen op 23 au gustus 1995. Ze waren met de le den van toneelgroep Harlekijn op vakantie aan de Belgische kust en werden voor het laatst gezien bij een tramhalte in Oostende. Toen hun vrienden de verdwijning gin gen melden bij de hoofdinspecteur van politie in Westende, hechtte deze aanvankelijk geen geloof aan het verhaal. Pas op 19 september werden grote middelen ingezet om vanuit een helikopter met een thermische ca mera het duinengebied af te zoe ken. Een jaar later, op 3 septem ber 1996, werden in de tuin van Bernard Weinstein, de handlanger van Mare Dutroux, de twee licha men van An en Eefje opgegraven. Jean Lambrecks zei de afgelopen dagen niet te verwachten dat ook het onderzoek naar An en Eefje in die zin zo spectaculair of ontluis terend zal zijn. „Ik wil niemand op voorhand beschuldigen. Ik heb de indruk dat de knelpunten vaak toe te schrijven zijn aan de laks heid van het systeem," zei hij. Paul Marchal daarentegen is wel benieuwd naar wat de speurders in Brugge de leden van de onder zoekscommissie uit te leggen heb ben. Hoe groter, hoe sterker, zegt de wet van het schoolplein zelfs volwassenen geloven er nog in. Eurocommissaris den Broek wil de grote Europese broeders meer mach stemrecht geven dan de kleine landen. Anders komt er een gezamenlijke buitenlandse politiek, vreest hij. Van den Broek heeft gelijk als hij constateert dat de Euro Unie niet in staat is tot een helder buitenlands beleid. De goslavische burgeroorlog heeft dit op beschamende wijzs wezen. Het bleek onmogelijk ieder en op tijd op één lijn te gen. Maar het is zeer de vraag of dit aan de kleinere leden va EU gelegen heeft of zelfs maar aan het grote aantal parti De traditionele tegengestelde oriëntatie van de grote land daar veeleer debet aan. Duitsland stelde zich al vroeg o pro-Kroatisch en dus anti-Servisch standpunt, terwijl nog lang volhardde in de reeds van voor de laatste wereli log stammende affiniteit met Belgrado. Maar zelfs al zouden de grotere West-Europese lander eens geweest zijn en blijven, dan nog is het de vraag of rr op basis van oppervlakte een verstandige keus is. De kle leden van de EU voelen zich door de aspiraties en prete van de grotere collegae al te vaak als tweederangs behan Vandaar dat de EU met een veto per lid werkt. Dit voor een psychologisch en politiek minderwaardigheidsgevoi voor de Europese eenwording is zo'n emotie funest. Daarenboven is een geo-politiek uitgangspunt, als datvai den Broek, van een 19e eeuwse ouderwetsheid. Het dien te draaien om spierballen, maar om argumenten. De Eurc gedachte is ontwikkeld om oude tegenstellingen van mac kracht tegen te gaan. Wie nu terugkeert naar klas Bismarckiaanse ideeën, bewijst daarmee dat hij, hoe hoi ook staat in de Europese hiërarchie, niets begrepen heei de Europese idealen. Amsterdam - De kleinere lidstaten van de Europese Unie moi Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië formeel een zwaan stem geven in de gezamenlijke buitenlandse politiek. In ruil d; voor zouden de drie grootste lidstaten van hun buitenlandse p tiek meer dan nu Uniebeleid moeten maken. Dat voorstel lanceerde Euro-commissaris Van den Broek za dag tijdens een Euro-congres in Amsterdam. Volgens Van Broek, die op persoonlijke titel sprak, hebben de kleinere lidi ten er baat bij als zij erkennen dat Groot-Brittannië, Frankrijl Duitsland een grotere rol spelen op het wereldtoneel. Zonder formele erkenning bestaat volgens hem immers het risico da' 'grote drie' op het terrein van de buitenlandse politiek hun ei weg (blijven) gaan. Met zijn voorstel wil Van den Broek de impasse doorbreken di in de Europese Unie bestaat over het buitenlandse beleid. Los Angeles - De Amerikaanse staat Californië heeft 50.0001 lar beloning uitgeloofd voor informatie die leidt tot de aanh ding van de moordenaar van Ennis Cosby, de zoon van de act Bill Cosby. De 27-jarige Ennis Cosby werd vorige week doodgeschoten, t hij op de snelweg in Hollywood een band stond te verwisselen, politie heeft een schets van een verdachte verspreid. Het gaat een blanke man. Tot dusver zijn geen arrestaties verricht. Lima - Marxistische rebellen in de Japanse residentie in Li hebben gisteren een Peruaanse,generaal vrijgelaten. De Perqa se televisie heeft live-beelden van de vrijlating uitgezonden. Op de televisiebeelden was te zien hoe José Rivas Rodriguez een stretcher het gebouw werd uitgedragen, begeleid door E Kruis-afgevaardigde Michael Minnig en bisschop Juan Luis priani. Het is de eerste vrijlating sinds 17 januari. Rebellen vai Tupac Amaru, die op 17 december binnenvielen en toen hond den mensen in gijzeling namen, houden nu nog 72 gijzelaars v Husum - Het ministerie van Volksgezondheid van de Nooi Duitse deelstaat Schleswig-Holstein wil duidelijkheid hebt over de doodsoorzaak van een 41-jarige vrouw. Het vermoet bestaat dat zij is overleden aan het syndroom van Creutzfeldt- kob. Er zijn aanwijzigingen dat deze ziekte wordt veroorza. door het eten van vlees van runderen, die aan de gekkekoeit ziekte BSE leden. Lijkschouwing moet aantonen, of de vroi werkelijk aan de ziekte is gestorven. In Schleswig-Holstein is dusver één keer BSE bij een koe vastgesteld. In februari 19! stierf een uit Groot-Brittannië geïmporteerd rund aan de ziet Dat was het eerste geconstateerde geval van BSE in Duitsland Belgrado - Zo'n honderd officieren van het Joegoslavische le hebben zich gisteren aangesloten bij de studenten die al een w( in het centrum van Belgrado protesteren. De in burger geklede ficieren hielden hun militaire documenten in de lucht, terwijl drie rijen dik positie namen tussen de studenten en het kort van de oproerpolitie. „De democratie moet overwinnen," aldus kolonel Sreten Simot die als enige in uniform verscheen. „Ik ben hier gekomen om studenten te steunen en eer te betuigen aan hun formidabele w kracht in de strijd voor democratie. Het is een kwestie van hier te zijn," zei hij. Het leger heeft zich neutraal opgesteld tijdens de politieke cr in Servië. Die begon twee maanden geleden toen president Mil evic weigerde de uitslag van de raadsverkiezingen van 17 novt ber te aanvaarden en de overwinning van de oppositie in veert steden, waaronder Belgrado, ongeldig verklaarde. Libertel rekent al de laagste aansluitkosten van Nederland (f 105,75). En tijdelijk* zelfs de laagste aansluitkosten ter wereld. Namelijk helemaal niets. En voor dat bedrag van nulkommanul bent u dan we! aangesloten op het beste en meest innova tieve GSM-netwerk. Wanneer u nu een abonnement op 't Libertel® GSM netwerk neemt, steekt u behalve de aansluit kosten nóg een voordeel in uw binnenzak. De hele maand februari is de service Libertel Door verbinden 115 (normaal f 2,64 per keer) gratis voor alle abonnees. Reden genoeg om voor een Libertel abonnement te kiezen. Dat hebben al meer dan 215.000 mensen gedaan. Bel vandaag nog voor meer informatie en de dichtstbijzijnde verkooppunten gratis 0800 05 60. ledereen bereikbaar, bereikbaar voor iedereen. Deze actie loopt tot 2 februari 1997. Alle genoemde prijzen zijn inclusief BTW. Door Elly Lammers Amsterdam - „Europa moet de minimale normen voor sociale zekerheid be palen. De Unie moet een vloertje leggen," zegt CNV voorzitter Anton Westerla- ken tijdens een pauze van het internationale congres over sociale zekerheid en economische prestatie. Hij legt de vinger op een zere plek. Want zo ver is Europa nog niet. Het is inmiddels de laatste dag van de driedaagse conferentie, die minister Melkert (Sociale Zaken) heeft georganiseerd. De minister oogt tevreden. De deel nemers discussieerden uitge breid over de toekomst van de verzorgingsstaat en Zetten en passant Nederland uitgebreid in het zonnetje. Talloze malen werd Nederland over de bol geaaid voor het hier beproefde overlegmodel tussen werkgevers en werknemers. Het heeft Nederland inmiddels vijf tien jaar loonmatiging ge bracht. Het overlegmodel en de mix van sociale zekerheid en economi sche groei die Nederland daar door kent, staan tegenwoordig internationaal bekend als 'het poldermodel'. Andere landen kijken met enige jaloezie naar het succes van dit model. De Europese Unie is tot nog toe vooral een monetaire en econo mische unie. De sociale en poli tieke eenwording zijn ver ach tergebleven. Alom heerst bezorgdheid over de komst van de eenheidsmunt in 1999 in Europa. De Economi sche en Monetaire Unie (EMU) dwingt landen hun begrotings tekort terug te brengen tot drie procent. Leidt dat niet tot het afkalven van de budgetten voor sociale zekerheid? Tot verdere verharding van de kapitalisti sche markt, waar alleen de sterkste nog kan overleven? De congresgangers toonden zich opvallend eensgezind over het behoud van de sociale stelsels binnen Europa. „Hoe flexibeler en instabieler de arbeidsmarkt, des te belangrijker is het dat mensen kunnen terugvallen op een stabiel sociaal vangnet," zei premier Biedenkopf van de Duitse deelstaat Saksen. Niettemin verdienen de stelsels modernisering. In 2025 maken gepensioneerden eenderde van de Europese bevolking uit; het aantal werkenden is dan ge daald met 30 miljoen mensen. Voor landen waar nu de wer kenden de pensioenen opbren gen, dreigt een ramp. Daarnaast moeten de stelsels mensen meer aanzetten tot het zoeken naar werk. De elf pro cent werklozen binnen Europa moeten meer scholing krijgen. En ook de beroepsbevolking moet de kans krijgen zichzelf permanent bij te scholen, want tegenwoordig is binnen tien jaar tachtig procent van alle technologie verouderd, aldus voormalig voorzitter van de Eu ropese Commissie Jacques De- lors. Hij pleitte daarom voor een drastische herziening van het onderwijsstelsel. Is het aan de individuele landen om de so ciale stelsels te moderniseren? Veel sprekers voelden niets voor één sociaal stelsel binnen Euro pa. De culturele en welvaarts verschillen tussen de lidstaten zijn er te groot voor. Als eerste stap zouden landen wel de sociale effecten van hun economisch beleid zichtbaarder kunnen maken, bepleitten veel sprekers. De lidstaten maken dan jaarlijks niet alleen hun be grotingscijfers openbaar, maar publiceren ook werkloosheids cijfers en cijfers over het aantal armen. Er is koudwatervrees of de Eu ropese Commissie vervolgens minimumcriteria mag opleggen en overtreders mag bestraffen. EU-commissaris Flynn vond dat de commissie zich moet be perken tot coördinatie. Maar congresvoorzitter Lub bers vroeg zich af waarom de lidstaten wel ten bate van de EMU cijfers durven vast te leg gen en datzelfde weigeren voor sociaal beleid. „Voor de EMU heeft het stin lerend gewerkt. Wat is er d tegen het formuleren van soc le criteria? Waarom elkaar n stimuleren door onze soci< ambities ook duidelijk te muieren?" vroeg hij. Voorals» lijkt sociaal beleid binnen Europese Unie echter een W tie van lange adem. De conferentie vormt een 1 maat naar de Europese Top juni, waar het Verdrag Maastricht moet worden zien. Nederland grijpt het tij' lijk voorzitterschap van deÖ aan om te hameren op werkgelegenheidsparagraaf het vernieuwde verdrag. En ook al ging de doos van F dora op het driedaagse con(? in Amsterdam niet open, kert is ervan overtuigd dat conferentie zijn sporen zal' laten. „Er is grote zorg uitj sproken over de toekomst de verzorgingsstaat en er 8 verwachtingen gewekt. Dusk onderwerp vindt ongetwij'" zijn weg in het Europese bat." Van onze verslaggever Oostburg - De reconstructie v traject Roofack-Potjes bij N vliet en Groede wordt versobei gevoerd. Er is echter nog een van 1,3 miljoen gulden om de berde plannen uit te voeren. De Directie Infrastructuur en V van de provincie maakt dit kenbaa uitwerking van het concept-plan. De reconstructie van dit traject uitgevoerd in het kader van het vei Van onze verslaggever Terneuzen - De Zeeuwse Land- laat een representatief onderzo tingen die de Zeeuwse boer hee die is mede ingegeven door het lingen Biervliet en Aardenburg LTO Zeeland hoopt met het on derzoek boven water te krijgen wat de wensen en verwachtingen zijn van de ondernemers ten aan zien van landinrichting en welke factoren de meeste invloed heb ben gehad op het afstemmen van de ruilverkavelingen Biervliet en Aardenburg. Het extern onderzoek wordt be kend gemaakt in de laatste uitga ve van GLTO Nieuws, het week blad van de Gewestelijke Land en Tuinbouw Organisatie Zuid, Midden en Oost. Het onderzoek wordt gefinancierd door de pro vincie en de Landinrichtings- dienst. Interviews Het onderzoek bestaat uit onge veer vijfig diepte-interviews met landbouwers uit de hele provin cie. De nadruk ligt op ruilverka- velingsgebieden waarover recent is gestemd of waarover nog ge stemd moet worden, met name in Zeeuws-Vlaanderen. Na het afstemmen van Biervliet en vooral Aardenburg is een fun damentele discussie ontstaan over het instrument landinrich ting. Binnen de landbouw was er veel kritiek op de hoeveelheid na tuurgebieden in de ruilverkave lingsplannen. Ook de vraag of ruilverkaveling voldoende econo misch rendement voor de indivi duele boer oplevert speelde een rol voor veel boeren om tegen te stemmen. Veel landbouwers wa ren niet overtuigd van dit rende ment. Rijkssubsidie De commissie van de ruilverka veling Aardenburg slaagde er nog wel in een behoorlijke rijkssubsi die in de wacht te slepen om de twijfelende landbouwers over de Van onze correspondent Axel- De Turkse Culturele Veren nisatie in Axel hielden zaterdag Belangstellenden konden een ge drie personen maakten van de ui Enkele jaren al zijn Nederlandse en Turkse Axelaars bezig om toe nadering tot elkaar te zoeken. Meer begrip en respect kunnen ook ontstaan door meer te weten te komen over eikaars geloofsbe leving, vandaar dit initiatief. Ali Yurtkap secretaris van de Turkse Culturele vereniging ver welkomt de bezoekers hartelijk. „Deze maand is de ramadan, voor de moslims een heilige maand. De mannen en vrouwen gaan dan ge scheiden bidden in de moskee aan de Walstraat. Ze mogen van dageraad tot zonsondergang niet eten en niet drinken, niet roken en geen seksuele omgang." Ali kijkt op de islamitische ka lender, wanneer hij moet bidden en wanneer hij mag eten. Een Ne derlandse mevrouw uit Klooster- zande, haar dochter en vriend zijn de enigste bezoekers. Haar dochter heeft verkering met een moslim, vandaar dat zij meer wil weten over de islam. „Zijn er in Zeeuws-Vlaanderen Nederlandse vrouwen bekeerd tot de islam en komen er gemeng de huwelijken voor?", vraagt ze. Ali weet dat één vrouw zich be keerd heeft. Gemengde huwelij- I

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 4