Vakantie reizen
;rterp
Stierenraces, mystieke vulkanen en Nederlandse sporen
m
uu
[aar
acht muziek
UW
lANTIËN
DEWERKER (M/V)
gemeente
OOSTBURG
Madura
Praktische
informatie
Panorama
Verleden
Nederlanders
Tijdschrift voor Tsjechië
Fotoboek
over Frankrijk
Holiday Inn Express
bij Moerdijk
ÊS
Grootste skihal
in Zoetermeer
'Tussendoortje' naar
Washington
ZATERDAG 11 JANUARI 1996 E4
jrd-Brabant op
rijden, aantrek-
|er te komen wonen.
leerd?
ïatie kunt u contact
r S.P. van der Klok,
bn/hypotheken,
38 27 05.
atie met c.v. naar
Rabobank Hulst
Postbus 52,
Een psychologisch
leel uitmaken
ocedure.
Op Oost-Java bruist het verleden
)OM 076-5600400
ii. t-M
kntoor waar nu elf mensen
oor werkt met volmachten
jldrijvenmarkt. Persoonlijke
eekadvisering zoeken wij
dienstverlening aan onze
>rgt voor offertes en geeft
oloma;
i hypotheekadvisering;
pver goede (schriftelijke en
acquisitief ingesteld,
mand die wil aanpakken en
kring;
ring;
uw schriftelijke sollicitatie,
a.s. aan:
ireda.
gen levende krater zoals de
Bromo geeft de verbijsterde
toeschouwer een kijkje in
een eeuwenoud drama van
dood en verwoesting.
Daar diep beneden blubbert en
puft de vloeibaar geworden
aarde, kleine en grote zwavel-
wolkjes stijgen in nooit
ontcijferde geheimtaal omhoog.
Een stank als van duizenden
ontvlammende lucifers golft af
en aan.
De mensen die min of meer
veilig vanaf de rand toekijken,
voelen zich heel klein en
staken even hun gesprekken.
Door Wim Wormser
De Bromo behoort tot het Teng-
ger-gebergte op Oost-Java in
Indonesië. Hij is 2300 meter
hoog en verheft zich, temidden van kleinere
vulkanen zoals de Batok, uit de Dasar (zand
zee). Daarin stroomt het grootste deel van de
erupties neer zodat de uitbarstingen betrek-
I kelijk weinig schade aanrichten.
Een bezoek aan de vulkaan is voor de mees
te toeristen die Java aandoen een vast uit
stapje. Vanuit de Oostjavaanse hoofdstad
Soerabaja is het zo'n 2,5 uur met de auto. De
i Bromo moet volgens de reisorganisatoren
I worden bezocht bij zonsopgang, dat wil zeg
gen omstreeks vier uur 's morgens. Het komt
mooi uit dat in de buurt van de krater in het
dorp Tosari een hotel ligt. In terreinwagens
voert vandaaruit de tocht omhoog, op een
weg vol hobbels en kuilén die binnen drie
kwartier bij de zandzee onder de Bromo is.
Onderweg passeer je enkele Tenggerese dor
pen. De mensen zijn Hindoe, een duidelijke
minderheidsgroep in het sterk Islamitische
land. Ze hebben een tempel op de Zandzee,
letterlijk onder de rook van de Bromo. De
dorpelingen en pelgrims uit alle windstreken
komen daar eenmaal per jaar samen om te
offeren, want aan de god Brahma hebben zij
de Bromo gewijd. De offerandes bestaan
voornamelijk uit bloemen, rijst en kippen.
Op een gewone doordeweekse ochtend zijn
de dorpelingen al in touw, een sarong over
louders van Oostburg roepen
functie van
isisschool 'Prinses Irene te
r week).
beschikken over;
I tot het geven van muziekon-
asisonderwijs;
met muziekonderwijs aan
3 zo spoedig mogelijk.
e kan men zich wenden tot de
engenoemde school, de heer
0117 401576 school ot
>0 januari 1997
n wethouders van Oostburg, o
"BURG.
km
De KLM onderhoudt sinds mei van dit
jaar een rechtstreekse dienst op de
Indonesische stad Soerabaja op Java.
Vanaf Schiphol kan tweemaal per week
gevlogen worden op de in het oosten
fan het eiland gelegen 'zakenstad', die
3,5 miljoen inwoners de tweede van
land is. Er is alleen een tussenstop in
S|ngapore. De vlucht duurt circa veertien
uur.
Juanda Airport ligt ongeveer 20 kilo
meter buiten de stad.
Toeristen gebruiken deze route vaak
foor een bezoek aan fascinerende
vulkanen, zoals de Bromo, of een rondrit
over uitgestrekte plantages van koffie,
cacao of suikerriet. Het
e»and Madura ligt op een halfuurtje
aren van Soerabaja. Oost-Java is minder
en niet zo heel erg dichtbe
volkt als het westen en midden.
wieden van 'het land onder de
egenboog' komt je op veel plaatsen
gemoet, het Nederlandse maar ook
net hindoeïstische en zelfs het
Mongoolse verleden.
hln,ati°nale munteenheid is de roepia,
cent waa ™ep'a's ziin on9eveer acht
het hoofd geknoopt tegen de frisse bergwin
den. Op weg naar de markt met groenten die
geplukt zijn op de vruchtbare berghellingen.
De bougainvillea's en de trompetbomen
staan in volle bloei en strooien het schouw
spel vol met magnifieke kleuren. De lucht is
doordrenkt van geuren van kruiden en hout
vuurtjes. Onvergetelijk zijn de kleuren en
geuren van Indonesië.
Vanaf een uitzichtspunt boven de Bromo
ontvouwt zich het wijdse panorama en de
schoonheid doet bijna pijn aan de ogen, het
kost ook moeite om het in één keer te over
zien. De zon is een rode bal gehuld in een
witte nevels die het verlaten landschap van
kraters in een vurige gloed zet. Aan de ran
den wordt het vanuit de diepte gevat in een
mengeling van groene tinten afkomstig van
de eeuwig groene bossen. Heel in de verte, in
een onzichtbare desa, begroet de eerste haan
de nieuwe dag. Het uur waarin de wereld
werd geschapen lijkt dichtbij. Ver weg piekt
de belangrijkste vulkaan van Java omhoog,
de Smeroe die door de Hindoes aan de
oppergod Shiwa is gewijd.
Op zo'n ochtend kun je je makkelijk inleven
in de legenden die de Hindoes rond de Bro
mo en andere vulkanen in ere houden. Ze
doen denken aan het bijbelse verhaal over de
aartsvader Abraham die zijn zoon Isaak
moest offeren, maar dat op het nippertje van
zijn Heer niet hoefde. In het Bromo-verhaal
heten ze opa en oma Koesoemo en hun zoon
is Madin, maar net als Abraham mochten zij
het te offeren kind vervangen door een mek
kerend geitje.
Naar de grijnzende muil van de Bromo voert
een 250 treden tellende trap, maar de toerist
kan voor de klim ook een van de gespierde,
kleine paardjes huren die op de zandzee
worden aangeboden.
In tegenstelling tot andere belangrijke toe
ristische bezienswaardigheden op Java, is er
hier geen kermisattractie van gemaakt. De
stalletjes met souvenirs en de opdringerig
heid van zich aanbiedende gidsen blijven bij
de Bromo achterwege. De paardenverhuur-
ders zijn tanige, gespierde Javanen die zich
amper verwaardigen om met de toerist te
praten. Het gros van de toeristen komt met
zonsopgang. Je kunt je voorstellen dat de
rest van de dag Brahma en zijn medeschep
sels weer het rijk alleen hebben.
Niet ver van de Bromo en maar een kwartier
varen van Soerabaja ligt het eiland Madura.
In de maanden september en oktober is het
eiland het toneel van een wedstrijd die af
stamt van de Mongolen die in de dertiende
eeuw vanuit China de baas waren. Madura is
toeristisch praktisch onontgonnen gebied,
maar als de stierenraces plaatsvinden komen
de vreemdelingen bij trossen met het veer
vanuit Soerabaja overgevaren.
Voor de Madurezen is de visvangst belang
rijk, hun prauwen zijn van hout en rijk ver
sierd. De eilandbewonders zijn ook grote
veefokkers en hun stieren zijn zeer in trek.
Met de races bewijzen ze hoe goed de condi
tie van de fokstieren is. Eerst gaan alle de
sa's tegen elkaar en tenslotte komen in de
hoofdstad Pamekasan de districten tegen el
kaar in het strijdperk.
De stieren, die een stuk kleiner en eleganter
zijn dan de bullen die we in Europa kennen,
worden uitbundig versierd. Ze worden, da
gen voor ze aan de start verschijnen, gevoed
met eieren en het beste veevoer. Op de be
slissende dag krijgen ze liters bier te drin
ken en wordt hun huid ingesmeerd met olie.
Spaanse pepers als bijvoedering zorgen voor
de nodige felheid, maar beweerd wordt dat
de branderige kruiden ook in het stierenach
terwerk worden geduwd om het effect te
verhogen.
De race wordt gereden door één ruiter die
plaatsneemt op een soort brancard die door
het dier wordt voortgesleept. De berijder
test zijn eigen moed door zich met één been
aan de slee vast te binden. Het parcours is
120 meter lang en de winnaar doet er zo'n
tien seconden over. Het leukst is het ogen
blik dat de getergde dieren na de finish het
duizendkoppige publiek in willen rennen
dat dan elke keer in paniek uiteen waaiert.
Oost-Java is ook het land van de plantages,
de ondernemingen zoals deze in de koloniale
tijd heetten. Een generator van Stokvis en
Lindeteves uit 1928, er lijkt weinig gemo
derniseerd op de huidige plantages van kof
fie, cacao en rubber in de omgeving van Ka-
libaru op de route Soerabaja-Bali. Op de
vroegere Schotse onderneming Bimie wordt
de rubberoogst wel op een band gesorteerd,
maar die loopt niet meer. Ook de koffie- en
de cacaobonen worden door vrouwenhanden
uitgezocht. De plantershuizen dateren nog
van voor de oorlog en de weg die over de uit
gestrekte onderneming voert, is zo slecht dat
hij misschien ook nog onder Nederlands be
wind voor het laatst werd verbeterd.
Die sfeer van een verdwenen verleden, van
de zogeheten Tempo Doeloe, wordt uitbun
dig geëxploiteerd door H. Moch Moestadjab
(76), eigenaar en algemeen directeur van ho
tel Margo Utomo in Kalibaru, Dat is een
klank die in Nederland menig Indonesië-rei-
ziger bekend zal voorkomen. Volgens de op
gave van de heer Moestadjab zelf, is 80 pro
cent van zijn gasten Nederlands. Ofwel: ca.
6400 landgenoten doen jaarlijks zijn 'mini-
onderneming' aan, waar je logeert tussen de
palmen, koffie, nootmuskaat en cacao. „Ik
wil mijn gasten hier een terugblik in het ver
leden geven", legt hij uit. Zijn Nederlands,
is, zoals van zoveel Indonesiërs, bijna onbe
rispelijk, hoewel hij nooit een stap buiten
Java heeft gezet.
De koffie wordt nog met de hand gesorteerd in Kalibaru.
Eendenhoeder op een plantage in Kalibaru.
Bootjes van vissers op Madura.
Tsjechië is in opmars als vakantieland.
Het aantal (winter)boekingen is specta
culair gestegen waardoor er nog meer
Nederlanders (gemiddeld 270.000 per
jaar) naar Praag en verre omstreken
zullen afreizen. Sinds kort is er zelfs een
apart tijdschrift over Tsjechië.
Het kwartaalblad Tsjechië bevat verha
len en berichten over reizen, cultuur,
geschiedenis en zakendoen in dit land.
In het eerste nummer staan onder ande
re verhalen over skiën in Tsjechië, de
kuur-cultuur, pils en plaatselijke be
roemdheden als Frans Kafka en Oscar
winnaar Jiri Menzel.
Het tijdschrift is onder andere verkrijg
baar bij AKO, Bruna en de V D. Het
eerste nummer kost 4,95, daarna (het
volgende nummer verschijnt in maart)
6,95.
Thuis op de bank genieten van al het
fraais in Frankrijk. Dat kan met het
nieuwe Michelin-fotoboek over dit
land. In tegenstelling tot de andere uit
gaven van de handenfabrikant staat in
dit boek weinig tekst maar des te meer
foto's.
Velden met klaprozen, een vergeten ka
pelletje, een lavendelveld in de Lubéron
of een oude ambachtsman, de verschei
denheid van Frankrijk heeft Michelin
gevangen in honderden schitterende fo
to's.
Het boek is verkrijgbaar bij de beter
boekhandels. Uitgave: De mooiste her
inneringen aan onze reizen in Frank
rijk, 260 pagina's, prijs 74,90, ISBN
206 548901 4.
De eerste paal is geslagen, in augustus
'97 moet het klaar zijn: het eerste Holi
day Inn Express hotel van Nederland.
Het hotel met 65 kamers komt bij Moer
dijk te staan langs de autosnelwegen
A16 en A17.
Holiday Inn Express is een nieuw type
hotel van de gelijknamige groep. Het
gaat om een 'bescheiden maar kwali-
wi tatief hoogstaande accommodatie
Smet een voordelige prijs'. Rond de
eeuwwisseling moeten er in heel Eu-
Dropa honderd van dit soort hotels
staan.
11 |s Van het hotel bij Moerijk wordt min-
jUjjj stens een kwart gereserveerd voor
niet-rokers. Ook is er een kamer met
speciale voorzieningen voor gehandi
capte gasten. Verder is er een aparte
'zakenhoek' met fax, kopieermachine
en computervoorzieningen.
o
Na Rucphen heeft nu ook Zoetermeer
een overdekte skibaan met echte
sneeuw. Het is de grootste overdekte
baan van Europa, gelegen in het Buy-
tenpark bij recreatiegebied Noord-
West.
Duijvestein Snow World, zoals de hal
officieel heet, beschikt over twee aparte
pistes: één voor skiërs en één voor
snowboarders. Elke piste is 200 meter
lang en 30 meter breed. Vanwege de
echte sneeuw wordt de temperatuur in
de hal op min 5 graden gehouden.
Bij de hal is een aparte Bierstube en res
taurant. In de loop van volgend jaar
wordt het centrum nog uitgebreid met
een sauna, solarium en fitnesscentrum.
Ook komen er extra restaurants bij.
Het aantal boekingen naar de Verenigde
Staten en Canada neemt nog steeds toe,
meldt NBBS Reizen. Reden voor deze
organisatie om het aanbod uit te brei
den. Nieuw is bijvoorbeeld een 'tussen
doortje' Washington. Vanaf 950 gulden
per persoon voor een vijfdaagse trip.
Een andere mogelijkheid is een 'city
starter' Washington vanaf 1165 waar
bij zeven dagen huur van een auto is in
begrepen.
Huren van auto's of campers in arran
gementen voor de VS en Canada is al
langer gebruikelijk. NBBS voegt daar
voor dit jaar de motor aan toe, waarbij
de reiziger zelfs kan kiezen uit een Hon
da, een Triumph of een Harley. Vanaf
587 voor zeven dagen.
Rondreizen is in de gratie. Nieuw bij de
reisorganisatie is deflexi self drive tour.
Zestien dagen langs de westkust van
Los Angeles naar Seattle of zestien door
het westen van de VS, beide vanaf circa
drieduizend gulden per persoon. Twee
weken auto en hotelovernachtingen zijn
inbegrepen waarbij de reiziger enige
vrijheid heeft om de hotels aan zijn rou-
tewensen aan te passen.
Iets bijzonders is het arrangement Sad
dles Paddles, een zestiendaagse kam-
peertocht door de wildernis van de Roc
ky Mountains. Na een paar dagen
paardrijden wordt het zadel verruild
voor een dag hiken en een tweedaagse
kanotocht over de Smokey River. Ont
moetingen met de indiaanse bevolking
staan eveneens op het programma. Van
af vier mille per persoon.
Een 24-daagse tocht per minibus door
Califomië kost vanaf 2675 en wordt
uitgevoerd samen met American Ad
ventures. Enkele excursies,, verblijf in
tenten en hotels zijn inbegrepen. Vooral
geschikt voor sportieve en sociaal inge
stelde mensen, aldus NBBS.
De reizen naar Canada en de VS zijn
door de duurdere dollar zo'n vijf tot
acht procent duurder dan afgelopen
jaar.
