►TA
Leven onder loofbomen
Sommer
Hutspot uit de Auvergne
►NWAGON
Volgens kenner Ronald Ferket mag de Nederlandse borrel eigenlijk geen naam hebben
EET WIJZER
Hl
X sidESTEM
SURPLUS
E2
iLEX V.D.
VELDE
Waterleiding
bevroren?
Ambassadeur
Twee soorten
Gezond
Rioolontsttp.
VERSTOPPINGEN
VRIJDAG 10 JANUARI 1996
-A \s ivo,
xtra hoge inruil
iait welk model u
een van de andere
oeilijk mogelijk te
ïnlijk heel makke
dat u bij ons nooit
Mariastraat 3
ZUIDZANDE
1.0117 - 452232
K.D. weet er raad mee
Tel. 076-587796^
België is het jeneverland
Ten onrechte denken veel
Nederlanders dat jenever
stoken uitsluitend een
iangelegenheid is van
Schiedammers of Frie
zen. Onze zuiderburen
tonnen er ook wat van.
In dat land van bier en
chocola zijn zo'n 70 jene
ver- en likeurstokers ac
tief. Meer dan in Neder-
maar omdat de be
kijven meestal klein zijn
produceren zij gezamen
lijk nog geen vierde deel
van wat Bols, Bokma en
consorten in Nederland
op de fles doen, ongeveer
8 miljoen liter ten op
zichte van 35 miljoen
liter.
Door Jace van de Ven
fceen druppel Oude Baelegem-
Ae Graanjenever uitwrijft op
ójn handpalm en er dan aan
milt, ruikt brood. Deze drank
van maar liefst 47 procent alco-
is gestookt van puur graan,
om daar in Nederland maar
®is om," zegt Ronald Ferket,
uitbater van herberg, restaurant
ffl slijterij 'De Vagant' in Ant-
werpen.
zaak is gespecialiseerd in
Jische jenevers en aanver-
tante gedistilleerde dranken van
Belgische makelij. Het assorti-
ïeiit overstijgt de 200 verschil-
®ue soorten.
•Als er op jenevergebied een Ap-
Wation Controlée zou bestaan,
®ugeen enkele Nederlandse je-
'Wdaaraan kunnen voldoen,"
Wvolgt Ferket zijn uitleg. Hij
tot dat de omschrijving voor
«mto de naam jenever ver
mag worden volgens de
-se wetgeving veel te ruim
»ta feite valt daar alle alcohol
landbouworigine onder met
wondering van wijnen. Aan het
«'vaardigen van bekende
Mffllandse jenevers komt nau-
'Jks graan te pas. Die wordt
wrnamelijk gestookt uit melas-
jWtet raakt in zijn herberg of
7j®], Reijndersstraat 21-25, in
werpen nogal eens in discus-
1,? !ilenever> speciaal met Ne-
andse toeristen. „Die komen
M °^veranderlijk aanzetten
ïpisch I MaarKetelI
schil te proeven tussen de ver
dunde alcohol en Ketel I. Dat is
er nauwelijks."
„Nee, goeie jenevers die uit Ne
derland komen zijn er bijna
niet," peinst Ronald Ferket,
„Van Wees misschien, of Rutten,
De IJsvogel of Notaris, die kun
nen ermee door, maar van de gro
te distilleerders zou ik niet één
merk kunnen noemen."
Ronald Ferket heeft min of meer
toevallig jenever als specialiteit
genomen, maar eenmaal de keuze
gemaakt heeft hij zich er terdege
in verdiept. Hij mag met gerust
hart de ambassadeur van de Bel
gische, traditioneel gestookte
graanjenever genoemd worden.
De hint om voor jenever als spe
cialiteit te kiezen, kwam van een
stamgast. Toen Ferket het café-
pand aan de Reijndersstraat
overnam (1985) was juist de Wet
Vandervelde (1984) afgeschaft.
Deze wet uit 1919 verbood het
schenken van gedistilleerd in
openbare drankgelegenheden.
Ronald maakte een jeneverkaart
met een vijftiental verschillende
soorten, Nederlandse, Belgische
en Franse. Zoals gezegd verkoopt
hij nu alleen nog Belgische jene
vers. „Mijn interesse voor die je
nevers groeide tegelijk met mijn
verwondering om de hoeveelheid
soorten die er bleken te bestaan.
En de kwaliteit ervan bleek on
verwacht hoog. De Wet Vander
velde heeft achteraf een onver
wacht voordeel gehad: door die
wet hebben de Belgische stokers
alleen op kwaliteit kunnen over
leven en niet op kwantiteit. Oude
methodes zijn nooit ingeruild
voor nieuwere waarmee men ge
makkelijker kon produceren,
maar die de karakteristieke
smaak geweld aandeden."
Om zijn woorden te onderstre
pen, schenkt Ferket twee jene
vers van 38 procent alcohol naast
elkaar. De eerste 'Doppel
Wacholder' komt uit de provincie
Luik en draagt de zuivere geur en
smaak van jeneverbessen bij
zich. In de tweede, Oude Braeck-
man uit Oost-Vlaanderen, proeft
men het graan van de moutwijn.
„Dit zijn typische voorbeelden
van de twee soorten Belgische je
never die er zijn", legt Ferket uit.
„De Vlaamse, oude jenever zon
der jeneverbes, want die groeide
niet op rijke grond en de Lim
burgse en Luikse oude jenever
met jeneverbes."
Ook in Nederland bestaan twee
typen jenever, jonge en oude.
Jonge is eigen
lijk geen jene
ver, volgens
Ferket. Het ba-
isproduct is
rieestal suiker-
oiet, waaruit
zuivere alcohol
gestookt wordt
iie later ver
dund wordt
tot een alco-
lolpercentage
van 35 pro
cent. Daaraan
worden geen
■cruiden toege
voegd.
Het procédé bestaat
pas sinds de Tweede
Wereldoorlog, vandaar
Je bena
ming 'jong'.
Bij oude jenever,
die helemaal niet
oud in jaren hoeft
te zijn, voegt men
na de eerste distil
latie wel kruiden
toe, maar ook aan
het maken van die
soort komt in Ne
derland vaak geen
graan te pas, aldus
Ferket.
Sinds pen gaar
jaar heeft Ronald
Ferket zijn slijterij er
café uitgebreid met een res
taurant waar tegen redelijke
prijzen gerechten vervaar
digd met jenever te bestel
len zijn
Jenever moet je op kamertemperatuur drinken, vindt Ronald
Ferket. Op die manier geniet je veel meer van de verschillende
aroma's. foto de stem dick de boer
Heel zijn zaak hangt vol met
vooroorlogs reclamemateriaal
van jeneverstokers die hun pro
ducten niet alleen als lekker
maar vooral ook als gezond aan
prijzen. Over de medicinale wer
king laat Ferket zich niet uit, wel
weet hij dat jenever vroeger
voorgeschreven werd bij men-
struatieklachten.
„De oudste vermelding van iets
wat op het maken van jenever
lijkt in de Lage Landen is een
vermelding van hier in Antwer
pen in 1541", besluit hij. „In
1585^ i}a de scheiding van de Ne
derlanden, zijn verschillende je
neverstokers, onder wie de fami
lie Bols, uitgeweken van Zuid
naar Noord, maar onze jenever
cultuur is nooit verdwenen."
In ieder geval leeft die cultuur in
De Vagant in Antwerpen. Daar
hebben ze om precies te zijn 231
verschillende jenevers. Toch is
De Vagant geen proeflokaal. De
klanten drinken er voor zestig
procent jenevers en voor veertig
procent koffie, fris, bier of ande
re dranken.
Ferket: „Wij drinken de jenever
hier altijd op kamertemperatuur.
Op die manier geniet je veel meer
van de verschillende aroma's. De
bedoeling is ook om het glaasje
niet in één keer naar binnen te
kappen, maar van de smaak te
genieten."
een voorbeeld van een
OONINCX. 076-58786
Wij zijn al onderweg:
liet- f """luceu
(J,,-I n nauwelijks graanpro-
ft zeg altijd tegen die klan-
l f naar de apotheek, haal
eno ÜS)e ^r'nkbare alcohol,
iJL i 'nhond daarvan met
»aw eenzelfde hoeveelheid
en probeer daarna het ver-
►NFORMATffi SURPLUS
irtikêu-6 i,^ormatie wil omtrent
tijfcd® bijlage, kan
o?6-5iim?°iUren bellen naar
0 5312344 of 076-5312272.
HSliik;ea9arenkano°k.
adres daarvoor is:
Surplus,
Eindrert Breda.
factie: Wim van Leest.
Door Romke van de Kaa
Nergens staan planten, bomen
en struiken zo dicht op elkaar
als in de tuin. Daar heerst dan
ook een moordende concurren
tie. Vaste planten proberen el
kaar te overwoekeren; klim
planten nemen alles wat ze te-
gen-frkomen in wurg- of houd
greep, en woest en vitaal on
kruid heeft de zwakkere
kweekprodukten in een omme
zien overwoekerd.
De eigenaar van de tuin ziet toe,
of grijpt in waar hij dat nodig
vindt. Gewapend met schoffel
en snoeischaar probeert hij een
labiel evenwicht in stand te
houden. De echte tuinier weet -
als een goed-leidende scheids
rechter- met vaste hand in te
grijpen, waar de leek radeloos
aan de zijlijn staat en hulpeloos
toeziet hoe zijn planten elkaar
om zeep helpen.
Bomen hebben ieder hun speci
fieke manier om al het beschik
bare water en voedsel voor
zichzelf op te eisen. Een beuk
heeft zijn takken en zijn blad zo
geplaatst, dat praktisch al het
regenwater langs zijn eigen
stam wordt afgevoerd en een
plas water vormt bovenop zijn
wortels. Een berk en een Japan
se kers wortelen zo uitgebreid
en zo dicht aan de oppervlakte,
dat bijna geen plant het onder
deze bomen uithoudt. Een kas
tanje creëert met zijn geblader
te een zo diepe duisternis, dat
niets eronder wil groeien.
Aan droogte valt nog wel wat te
doen: je kunt ieder jaar onder
een berk een dikke laag com
post of bladaarde aanbrengen,
waarin dan - met frequente
hulp van een sproeier - nog wel
te tuinieren valt. Aan duisternis
doe je niets; ja, je kunt de boom
omhakken, maar dat is niet al
tijd praktisch, laat staan ge
wenst. Ook kunstlicht is geen
optie. Naar de minimale hoe
veelheid licht waarbij planten
nog kunnen groeien is vrij veel
onderzoek gedaan en hieruit is
naar voren gekomen dat klaver
zuring, Oxalis acetosella, de
plant is die met de minste hoe
veelheid licht toe kan.
Een gidsplant, zou je klaverzu
ring kunnen noemen. Het is een
leuke, lichtgroene bodembe
dekker met tere witte bloem
pjes. Doet klaverzuring het on
der een boom, dan zou je met
andere planten, zoals varens,
kunnen experimenteren; doet
klaverzuring het niet, dan kun
je het tuinieren op die plek ver
der wel vergeten. Ook dat is
geen ramp. Om te beginnen is
kale grond -net als een kaal
hoofd - niet iets waarvoor je je
hoeft te schamen en ten tweede
zit blad maar zes maanden van
het jaar aan een boom.
Dat betekent dat we zes herfst-
en wintermaanden hebben
waarin er wel degelijk te tuinie
ren valt. En gelukkig zijn er
planten met een omgekeerde
groeicyclus: wanneer het blad
van de bomen valt en alle ande
re planten afsterven, komen zij
juist boven de grond en tegen
het einde van het voorjaar ster
ven ze weer af om de zomer
maanden in rust onder de grond
door te brengen. Vaak zijn het
planten uit Zuid-Europa, waar
de zomers droog zijn en de win
ters nat, maar ook de inheemse
eikvaren, Polypodium vulgare,
De Italiaanse aronskelk, Arum italicum.
foto romke van de kaa
heeft zich op deze listige manier
aan het leven onder loofbomen
aangepast.
De tuincyclamen, Cyclamen he-
derifolium (oude naam: Cycla
men neapolitanum), staat de
hele winter lang te pronken met
blad dat door een kunstenaar
met zilvërverf gedecoreerd
lijkt. En hoeveel je er ook plant,
geen twee hebben er hetzelfde
patroon. Na de eerste najaars
regens begint Cyclamen hederi-
folium te bloeien met roze, lila
of witte bloemen; na de bloei
volgt in de herfst het blad.
Onder berken, pal aan de voet
van een boom, onder een over
hangend dak of balkon, op alle
plaatsen waar normaal gespro
ken niets wil groeien heeft de
cyclamen het naar zijn zin. Een
plantgat is niet nodig, want in
een uitholling van twee centi
meter diep kun je al een cycla
menknol kwijt. De schijfvormi
ge knollen moeten oppervlakkig
worden geplant, met de boven
kant van de knol juist (of juist
niet) onder de grond. Voor wie
geen boven of onder kan onder
scheiden: de meest bolle kant is
de onderkant - de bovenkant is
vaak plat of hol.
Ook de Italiaanse aronskelk,
Arum italicum, verschijnt in
oktober, bloeit vroeg in het
voorjaar, en verdwijnt daar
na weer onder de grond. Soms
geeft hij in de herfst nog knal
oranje bessen. De bloem is
eerder curieus dan mooi, maar
ook hier ligt de schoonheid in
het blad, dat crème-wit geaderd
is.
Dit blad blijft lang goed op wa
ter en is ideaal om er de naakte
stelen van een bos sneeuwklok
jes mee te camoufleren.
Romke van de Kaa is kweker.
Energiezuinig en kostenbespa
rend drogen, het kan. Een hete
zomer, een vorstige winter, een
ruime tuin en het komt dik
voor de bakker, zou je denken.
Maar met ons weerbarstig kli
maat kan er op allerlei manie
ren roet in het eten komen. Re
gen is nog wel het minste. Al
lerlei ondefinieerbaars drijft er
tegenwoordig in de lucht.
En daarmee bedoel ik geen
wolken. Half Nederland krijgt
jeukende bultjes van de eerste
zonnestralen. Dan ineens zit
ten je ramen vol met stuifzand
uit de Sahara of plakt je auto
van de luizendruip uit eikenbo
men. Om nog maar niet te spre
ken van de kleine presentjes
die onze gevederde vrienden
achterlaten of de roet-uitstoot
van de open haard van de bu
ren.
Het voelt dan ook een beetje als
de goden verzoeken om daar je
maagdelijk schone witte goed
aan bloot te stellen. Een beetje
huisvrouw doet dat niet. En het
hoeft ook niet want Miele in
troduceert tijdelijk de 'Som-
merwind' A 1499,-) en C
1899,-). Twee luxe droogauto-
maten. Wat zou model B voor
iets geweest zijn, vraag ik me
af.
De naam is in ieder geval veel
belovend, niet? Sommerwind.
Schone zomerse buitenlucht
maar dan binnen. Niet alleen
zijn deze 'winden' laag geprijsd
maar de jongens en meisjes van
Miele hebben ze ook nog eens
voorzien van intelligente elek
tronica. Je koopt als het ware
een droger die met je mee
denkt.
Stel je dat eens voor, zo op de
maandagochtend in de bijkeu
ken. Wat vind jij, Sommer?
Gaan wij vandaag nog drogen
of komt morgen beter uit. Kan
mijn wasgoed door de beugel of
gaat je klep daar niet voor
open? Het ingebouwde Sensiti-
ve-systeem van de Sommer
wind schijnt een nieuwe vin
ding te zijn. Het stelt de Som
merwind in staat om de droog
tegraad van het wasgoed pre
cies te meten. Je mag dus niet
meer zelf aan je wasgoed voe
len, dat doet deze intelligente
droger voortaan voor je. Als
blijkt dat er schommelingen
zitten in de hardheid of kwali
teit van het water, past de
Sommerwind zich daarop aan.
En ik maar denken dat droog
droog was.
Alleen het niet uitgebrachte
model B blijft me dwarszitten.
Waarom wél A en C, maar niet
B. Droogde die te goed, of juist
niet? Kan-ie meer - strijken,
vouwen en in de kast leggen
misschien? - maar is de Neder
landse markt daar nog niet aan
toe? Wat?
Miele Nederland,
Postbus 166,
4130 EDVianen,
telefoon 0347-378887
Met de Sommerwind koop je als het ware een droger die met
je meedenkt.
Door Marijke Prins
In ieder gebied in Frankrijk waar je op vakantie bent, kun je
briefkaarten kopen met regionale recepten. De Auvergne, waar
rondom de Puy de Dome de auto's vorige week voorzichtig hun
weg zochten vanwege de hevige sneeuwval, prijst zijn keuken aan
met smakelijke potten met veel kool en varkensvlees. Die sluiten
prima aan bij het ook in Nederland heftige winterweer.
'De recepten van onze grootmoeders' heet de serie waar ik dit re
cept aan ontleen. Omdat de kooktijd ook des grootmoeders is (hoe
smaken kool en wortel na bijna drie uur stoven?) ben ik zo vrij ge
weest die aan te passen. Het principe van de Potee Auvergnate is
dat je varkensvlees eerst gaar kookt en daar de groentes bij doet.
Je kunt het soort varkensvlees nemen dat je wil: krabbetjes, ham
schijf, maar ook saucijzen en gerookte worst. Reken per persoon
niet te weinig: 200-250 gram wanneer er ook bot in het vlees zit.
En wat er over is, kan na het schaatsen opgewarmd worden. Het
staat niet in het recept, maar ik denk dat het de schotel geen
kwaad doet wanneer je een flinke scheut witte wijn aan het kook
water van het vlees toevoegt.
Voor zes personen
voorbereidingstijd: 20 minuten
kooktijd: 3 uur
1500-2000 gram varkensvlees naar keuze
(in ieder geval ook vlees met bot)
1 kilo groene of witte kool
500 gram winterpeen
8 aardappelen
1 ui bestoken met 2 kruidnagelen
bouquet garni (3 laurierbladeren,
2 theelepels thijm, 1/2 bosje peterselie)
extra: V% bosje peterselie
naar keuze: scheut witte wijn
zout en peper naar smaak
Zet het varkensvlees met twee liter koud water, de kruiden en
zout en peper op, schuim het vlees af als het aan de kook is geko
men en laat het V/% uur rustig trekken (voeg desgewenst een scheut
witte wijn toe). Maak alvast de groentes schoon. Snij de kool in
grove stukken, alsook de wortelen. Schil de aardappen en laat die
heel als ze niet te groot zijn.
Na V/% uur worden de groentes, behalve de aardappelen, in de
hutspot gedaan. Na een half uur is het de tijd aan de aardappelen.
De Potee Aubergnate is klaar wanneer de aardappelen gaar zijn
(ongeveer een half uur). Proef of de kruiderij naar smaak is en
voeg eventueel nog wat peper en zout toe. Snij de rest van de pe
terselie fijn en bestrooi de pot met het kruid. Opdienen met bruin
brood.