Barre tocht telt 10.000 uitvallers
MEDEDELING
DE STEM
DESTEM
leendert v.d. born
Stampend tegen de wind op weg naar Bartlehiem
KOOP MET ZEKERHEID
in Europa
door de kou
I sdl'u verfolaard dat hij het
D5
Met v.d. Born valt te praten!
'Wegblijvers
schrappen uit
ledenbestand'
Tv-kijkers
extreem lang
voor de buis
Zaktelefoon
mee op het ijs
Henk Angenent wint Dode minpunt in Elfstedenfestijn I 100 mensen naar ziekenhuis 262 doden
Kunstenaar
bekladt schilderij
I n,.A' ei schilderij heeft een
I si,j l van 15 miljoen. Er is
10n 8, "°°P dat de beschadiging
I an fan worden gemaakt.
Nu 6 weken destem voor 31 gulden.*
IARI 1997
BREDA
SPINVELD 33 en 37, 4815 HR BREDA. Tel. 076-5223166
^jvjSE£8U07^s
136e JAARGANG
DE STEM
8 710311 000218
I I I I I
MAANDAG 6 JANUAR11997
LOS EXEMPLAAR: MAANDAG T/M VRIJDAG: 2,00 ZATERDAG: 2,75
i ,0) <l
+-i fO v/s
U a= 8
■"h- ra +->
r c aï
C x
Sg.-S
f II'I
U <U
5? c -a c
e a> a; c
O OIOIOJ
4j- a; qj
i si's I
J +-' OJ Jr
-1 ia c m m
T ±ZC dj
r 3 t-o
Ol OJ -O
c -Q
"O -- (U
O J. -
o
TT.
M *i3
a; jc 3
g 8 8 -5
S-g
o3
ai »-
c 5!
2 KATERNEN
DeBinnenkrant A2
Binnenland A3
A4
A5/A6
Gids A7
BTV-programma's A8
Sport B1 t/m B11
'Mooiste
dag van
mijn leven'
pagina
Friezin
Klasina
Seinstra
snelste vrouw
Friezen
ruimen de
rotzooi op
pagina
Schaatslegende
Koss moe
maar voldaan
Internet-lezers
Elfstedentocht
tot in Brunei
O-p
«2
F S 3 oi
- t
vl x: •- u
o; x:
Q--O
t E
.<u O
m S
H3 J2
Sï
'n u 2
'n .jfi fc 2
Q) 0) >-
CTC
.£,"C rd 'r
Jj O c
jsg |5
- o
i! c fi'g
fO <17 ÜJ (0
ai ot-
Den Haag (anp) - De Vereni
ging De Friese Elf Steden
moet leden die zaterdag niet
aan de Elftedentocht hebben
meegedaan, uit het ledenbe
stand gooien. Een uitzonde-
vormen mensen die om
medische redenen niet kon
den schaatsen. Dat is de
wens van voorzitter Henk
Kroes.
„Van mensen die normaal en
gezond zijn en die nu niet
hebben meegereden, zeg ik:
i ze maar uit het be
stand," aldus Kroes. Hij wil
de Elfstedentocht een 'ope
ner' karakter geven. „We
moeten de tocht niet alleen
voor leden organiseren. Ge-
kansen voor leden en
met-leden." Daarnaast moe
ten jongeren meer kans krij
gen om lid te worden en mee
te doen, vindt Kroes: zater-
waren de ouderen over
vertegenwoordigd. Hij wil
van de zomer met zijn be
stuur over zijn plannen gaan
praten.
Hilversum (anp) - Het ver-
g van de vijftiende Elfste
dentocht op televisie heeft
zaterdag een record behaald
wat betreft de tijd dat de kij
kers voor de buis zaten: ge-
ideld zeven uur.
Bij de start van de wedstrijd
om 05.30 uur keken bijna
twee miljoen mensen, aldus
de NOS.
Het aantal tv-kijkers liep ge
durende de ochtend op naar
vier miljoen halverwege de
wedstrijd, tot 6,7 miljoen bij
de finish. In totaal keken on
geveer 9,2 miljoen mensen,
""dens de 14e tocht in 1986
waren er in totaal 9,1 miljoen
kijkers.
Den Haag (anp) - De PTT
"eeft zaterdag tijdens de Elf
stedentocht zo'n 57.000 ge
bruikers van mobiele tele
foons in Friesland genoteerd.
Een woordvoerster zegt dat
er tijdens de tocht 'gigan
tisch veel' mobiel is gebeld.
Het mobiele telefoonverkeer
was zo'n tien keer hoger als
normaal. Heel veel toer
schaatsers hielden het thuis
front via het zaktelefoontje
°P de hoogte van hun wel en
®ce, maar ook de pers, poli-
hé en 'ontzettend veel men
sen langs de kant' zorgden
Hor enorme drukte op het
mobiele net.
•zie ook sport-b2
pagina
pagina
pagina
De barre reis
naar
Bartlehiem
'Elfstedentocht
zwaarder
dan
marathon'
Minder koud
Het blijft de komende dagen doorwinteren, maar het is,
bij minder wind, niet zo koud. Vandaag veel bewolking
en kans op wat lichte sneeuw.
pagina
pagina
Van onze verslaggevers
Leeuwarden - Tweehonderd
kilometer schaatsen door de
ijzige kou. Honderd kilometer
lang een harde noordoosten
wind pal tegen. Onderweg tal
loze valpartijen. Door de bar
re omstandigheden tijdens de
15e Elfstedentocht hebben za
terdagavond naar schatting
tienduizend van de 16.372
deelnemers de eindstreep niet
gehaald.
Winnaar Henk Angenent wordt
vandaag in zijn woonplaats Al
phen a/d Rijn gehuldigd. Klasina
Seinstra won bij de vrouwen.
De dood van G. Albrecht uit Son
is een triest dieptepunt van een
verder vrolijk en uitbundig
volksfeest. De 57-jarige medicus
overleed vermoedelijk aan een
hartaanval. Hij werd tussen Har-
lingen en Franeker gevonden.
Een aanwezige huisarts poogde
hem te reanimeren, maar kon
hem niet meer redden.
Bijna tienduizend van de 16.372
deelnemers (943 vrouwen en
15.429 mannen) haalden de
Bonkevaart niet. Volgens Rode
Kruis-woordvoerster L. Buzug-
be was deze tocht 'absoluut
zwaarder' dan de vorige in 1986.
„Het aantal geblesseerden lag dit
jaar fors hoger." Volgens het Ro
de Kruis komt dat niet alleen
door de felle kou en de vele val
partijen, maar speelt ook de ge
middeld hoge leeftijd van de
deelnemers een rol.
Snijwonden
Bijna honderd mensen belandden
in het ziekenhuis. De ambulance
moest 150 keer uitrukken. Bevro
ren oogleden, gebroken ledema
ten, armen uit de kom, snijwon
den, onderkoelingsverschijnselen
en hartproblemen waren de
meest voorkomende klachten, al
dus het Rode Kruis. Vooral tus
sen elf uur 's avonds en één uur 's
nachts was het 'zeer hectisch' in
de noodhospitalen.
Om de grote stroom gewonden op
te vangen, opende het leger een
extra noodhospitaal bij de finish.
Een laatste bevroren schaatser
meldde zich gistermorgen om
kwart over zes nog bij een zie
kenhuis. Ruim de helft van de
slachtoffers was deelnemer aan
de tocht, de rest was toeschou
wer. Gisteravond lagen nog 20
mensen in het ziekenhuis.
Spruitjeskweker Henk Angenent
versloeg op 'de Bonke' in een zin
derende eindsprint publiekslie
veling Erik Hulzebosch. Bij de
vrouwen won Klasina Seinstra.
Voormalig Olympisch- en we
reldkampioen Piet Kleine werd
gediskwalificeerd. Hij miste bij
Hindeloopen een stempeltje. Tij
dens de huldiging van de win
naars in de Friese Veemarkthal
len klonk een massaal boegeroep
toen de organisatie de uitsluiting
bekendmaakte. Buren van de
postbesteller uit Kerkenveld sta
ken Kleine een hart onder de
riem: ze plaatsten een stempel-
hokje in zijn voortuin.
Voor Evert van Benthem, win
naar van 1985 en 1986, was deze
Elfstedentocht één lange ereron-
de. Overal werd de 38-jarige
kaasboer uit Sint Jansklooster
toegejuicht.
De politie is laaiend enthousiast
over het verloop van tocht en fes
tiviteiten. De sfeer was geweldig
in Friesland, dat zaterdag een
golf van naar schatting 500.000
schaatsgekke Nederlanders over
zich heen kreeg. De Spoorwegen
vervoerden zo'n 95.000 passa
giers van en naar Leeuwarden.
„Er hebben zich geen noemens
waardige incidenten voorge
daan," aldus politiewoordvoer
der H. Oenema. De nacht vooraf
gaand aan de tocht bevonden
zich al tienduizenden mensen in
de Friese hoofdstad. Maar er viel
nauwelijks een wanklank te con
stateren.
Ook de dag van de tocht zelf ver
liep vrijwel probleemloos. De
acht officieren van justitie die
klaar zaten om raddraaiers lik-
op-stuk te geven, hadden niets te
doen. Zaterdagavond werd het
uitbundige festijn van de avond
ervoor nog eens dunnetjes over
gedaan.
STEM-COMMENTAAR OP - A4
Winnaar Henk Angenent kust
zijn vrouw Sannah, zaterdag
tijdens de prijsuitreiking in
Leeuwarden. Gisteravond, in
zijn woonplaats Alphen a/d
Rijn, stond de spruitjesboer al
weer op het ijs. Voor de plaatse
lijke Alphense kampioenschap
pen. En natuurlijk: Angenent
won. Vandaag wordt hij in Al
phen a/d Rijn officieel gehul
digd. F0T0 ANP
Den Haag (anp/afp/dpa) - Het
kwik in Europa steeg gisteren,
maar de problemen door de
koude zijn nog niet voorbij. Er
vielen tot nog toe al zeker 262
doden als gevolg van de vries
kou.
In Groot-Brittannië zijn gisteren
drie nieuwe slachtoffers van de
kou gevonden. Een 23-jarige
man, die 's nachts bewusteloos op
een bevroren meer bij Birming
ham lag, overleed in het zieken
huis. In Kent werd een 29-jarige
man die al 24 uur werd vermist,
dood in de sneeuw gevonden. In
Dorset is een 47-jarige vrouw
dood aangetroffen die zaterdaga
vond voor het laatst was gezien
toen ze op zoek ging naar haar
hond.
In Ierland viel zaterdag de eerste
dode. Een 25-jarige man zakte
door het ijs toen hij zijn hond
wou redden. Ongevallen bij de
redding van honden hebben in
Groot-Brittannië in de afgelopen
dagen het leven gekost aan vier
mensen. Telkens slagen de hon
den er overigens zelf in, uit het
ijskoude water te komen.
Sneeuwval veroorzaakte gisteren
opnieuw chaos in vooral het
noorden en midden van Spanje.
Treinen naar Parijs reden niet en
dorpen raakten ingesloten. Sinds
vrijdag kwamen al negentien
mensen om door ongelukken.
De situatie op de autowegen in
Frankrijk is gisteravond flink
verbeterd. De enkele honderden
Nederlanders die vastzaten op de
door sneeuw en ijzel spiegelglad
geworden wegen, konden in het
begin van de avond hun weg naar
huis vervolgen. De doorgaande
wegen zijn weer redelijk berijd
baar. De situatie op de secundai
re wegen is nog slecht. De Franse
spoorwegen laten de tgv-treinen
richting noorden niet rijden, om
zo het vervoer van vakantiegan
gers met gewone treinen ruim
baan te geven.
In Keulen ontstaan weer heel an
dere problemen: het wijwater in
de Dom is bevroren. Vrijwilligers
verwijderden het ijs dit weekein
de met breekijzers, maar dat
hielp maar kort. Alle acht bek
kens vroren weer dicht doordat
de enorme kathedraal onvol
doende verwarmd kan worden.
(ADVERTENTIE)
«"sterdam - in het Stedelijk
ssum in Amsterdam is zater-
een schilderij van de Russi-
I dios Malevich bescha-
I hij, j dacter, de in zijn land
i ai« 8 Russische kunstenaar
I Brener, is aangehou-
I J"' ,®®er spoot met groene verf
I Ril u5 ?rtefoen op het schilderij.
I uitin beklad 'als kunst-
Kladschilder
GEVLOEK, gesteun en geklaag. Duizen
den toerrijders hebben zaterdag een bar
re Elfstedentocht gereden. Verslaggever
Wouter ter Haar was één van hen. Een
persoonlijk relaas.
Door Wouter ter Haar
Leeuwarden - De stank is verschrikkelijk. Behalve
naar koeienpoep - gewoonlijk huist hier normaal vee
- ruik je massage-olie, angstzweet en misschien ook
wel de zenuwen. Met duizend man staan we te trappe
len en hopen dat het startschot snel valt.
Wij hebben nog geen meter geschaatst en krijgen al te
horen dat Piet Kleine is vergeten te stempelen. Bijna
niemand kan erom lachen. Iedereen is alleen met
zichzelf bezig. Heb ik genoeg kleding en eten? Zijn
m'n schaatsen wel scherp? Waar is m'n startkaart?
Dat zijn de enige vragen die mij en duizenden andere
Elfstedenrijders op dit moment bezig houden.
Even na half tien glijden we weg. Lekker windje in de
rug. Sneek, IJlst en Sloten nemen we snel. Ook naar
Stavoren gaat het nog lekker. De eerste krentenbollen
worden dankbaar verorberd. Stampend en steunend
tegen de wind in, krijg ik even voor Workum een tele
foontje van mijn vriendin.
Ze staat met vrienden me op te wachten, niet in Bols-
ward maar in Franeker, ruim 40 km verderop. Samen
met de snijdende wind is dat een eerste kleine teleur
stelling. Want een opbeurend woord doet nu wonde
ren. Gelukkig is er nog het dolenthousiaste publiek.
De wind heb ik, behalve op de té spaarzame momen
ten dat we hem achter hadden, de hele dag vervloekt.
Achter heel wat brede ruggen heb ik me verschuild
om me te sparen voor het stuk tussen Franeker en
Dokkum.
De mannen die op kop sleurden, zijn onze helden.
Maar iedereen rijdt voor zichzelf. Bij valpartijen, hoe
ernstig ook, wordt gewoon doorgeschaatst.
Ik bereik redelijk fris en goedgemutst het inmiddels al
donkere Franeker.
De Finkumervaart tussen Berlikum 'en Bartlehiem is
niet minder dan de hel. Vrijwel onzichtbare scheuren
waar je hele schaats in verdwijnt.
VERVOLG OP SPORT - e4
Ontberingen tijdens de Elfstedentocht. Sommige toerrijders moesten zaterdagavond letterlijk over de eind
streep op de Bonkevaart worden gesleept. foto anp
In verband met de Nieuwjaarsbijeenkomst
van directie en personeel zijn onze kantoren in
Hulst en Terneuzen vandaag om 15.00 uur
gesloten.
De dagbladredactie blijft telefonisch bereikbaar.
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
(ADVERTENTIE)
WILDE PLANTEN IN ZUIDWEST-NEDERLAND (28)
Dauwbraam
De dauwbraam onderscheidt zich van
de verschillende bosbraamsoorten voor
al door zijn 'bessen' (eigenlijk: verza
melvruchten): ze zijn dofblauw berijpt,
erg sappig, maar zeer zuur. Bosbraam-
vruchten zijn zwart en vee) zoeter. Ove
rigens komen bosbramen ook buiten de
bossen voor. Dauwbramen groeien bijna
overal, vooral op plaatsen waar gebrand
is om het 'onkruid eens en voor altijd'
op te ruimen.
Nederlandse Oecologische Flora. Uitgave IVN.
Naam:
Adres:
Postcode: Plaats:
Telefoon nr.:
Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar: g
Dagblad De Slem, Antwoordnummer 112,4800 VB Breda
•Alleen geldig als u de afgelopen 3 maanden geen proefabonnement heeft gehad. 1
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND