de stem
Prins Bernhard was eigenlijk niet de eerste keus voor Juliana
f i
Eisen
Durfal
Geen politiek
Jaeger ondejurk
E1
Bruin smetje
Glitter
Londen
'Zondigen'
tegen goede
voornemens
is gezond
Vera werd
misbruikt
door haar
verpleger
„i#!-; v
1
Quebec is
eldorado
voor de
wintersport
Gratis spullen
via het
internet
voor iedereen
Prinses Juliana en prins Bern-
hard zijn 7 januari zestig jaar
getrouwd. Ze vieren dat ver van
huis. Privé. In Afrika. Met alle
kinderen en kleinkinderen. De
prinses heeft drie maanden gele
den nog een staaroperatie
ondergaan, de prins lag met een
shocklong in het ziekenhuis,
maar nu maken ze het niet
slecht voor een vrouw van 87 en
een man van 85 jaar. Een terug
blik op een diamanten huwelijk.
BoorMick Salet
Weekend
Het paar van 1937
Prins Bernhard was eigenlijk niet de
eerste keus. Koningin Wilhelmina
was al jaren op jacht naar een pas
sende partner voor haar dochter Juliana. Zo
had ze in '34 nog de Griekse prins Paul en de
Zweedse prins Karl in het vizier gehad. Voor
al Karl was een serieuze kandidaat. Er werd
een afspraakje gearrangeerd, in Londen,
maar dat liep op niets uit.
'ik weet dat Hare Majesteit wel zeer teleurge
steld is over de mislukking van de ontmoeting
te Londen', schreef de minister van Buiten
landse Zaken, jonkheer Andries de Graeff,
aan een vriend. Hij had ook gehoord waarom
het niet goed was gegaan. 'Het moet voor een
groot deel te wijten zijn geweest aan geïntri-
geer van de koningin van Noorwegen en aan
jaloezie van de Grieksche en Deensche prin
sessen, die als probaat middel om prins Karl
af te schrikken, hem met hun plagerijen over
enten koste van zijne aanstaande vrouw heb
ben vervolgd.'
Een huwelijkskandidaat voor de kroonprin
ses moest aan enkele eisen voldoen. Hij moest
behoorlijk blauw bloed hebben, hij moest po
litiek door de beugel kunnen en hij moest pro
testant zijn. Een roomse bruidegom kón ge
woon niet. Een rode ook niet. Wie voor het
eerst met prins Bernhard zur Lippe-Biester-
feld op de proppen kwam, is niet helemaal
helder. Er gaan geruchten genoeg. Zo zou am
bassadeur jonkheer John Loudon de prins in
Parijs hebben leren kennen en hem, met een
knipoog, verteld hebben dat er in ons land
nog een prins-gemaal gezocht werd: „Zou u
niet eens solliciteren?"
Bernhard kreeg korte tijd later in elk geval te
boren dat Wilhelmina en Juliana tijdens de
wintersportvakantie, februari '36, in het Oos
tenrijkse Igls zouden zijn. Of hij daar niet
eens langs zou willen gaan. De prins wist dat
«t méér dan een beleefdheidsbezoekje zou
"orden. Later dat jaar zou hij een bevriende
journalist, Sefton Delmer, vertellen dat de
kennismaking in Igls 'een soort koninklijk be
velvan Wilhelmina was geweest.'
Koninklijk koppelwerk of niet, het klikte wel
ossen Bernhard en Juliana. Ook al waren ze
totaal anders en kwamen ze uit volkomen
verschillende werelden. De kapitaalkrachtige
kroonprinses Juliana, toen 26 jaar, was in de
"oorden van Bernhard 'lief, verlegen en in
™ge mate onder de invloed van haar moeder.'
Be wat armere aristocraat Bernhard, toen 24
Joar, was aimabel, ambitieus en hield wel van
ven avontuurtje.
Hij was een durfal met doorzettingsvermo-
8{n, een versierder die van vliegen en snelle
auto's hield, een man van de wereld. Zij was
een lieve en ietsie naïeve prinses, groot ge
worden in een gouden kooi, een beetje we
reldvreemd. Hij kreeg haar aan het blozen.
li kreeg hem aan het lachen met een verhaal
over haar vader prins Hendrik.
en van de professoren, van wie Juliana pri-
vaatles kreeg, vertelde prins Hendrik dat zijn
dochter zo'n beminnelijk karakter had. „Ja,
dat heeft ze van mij," had de prins geant
woord. „Ze is bovendien erg intelligent," had
de professor gezegd. „O," had de prins Hen
drik glimlachend gezegd, „dat heeft ze dan
van baarmoeder."
Vóór de verloving moesten er nog wel wat za
ken worden gedaan. Juliana wilde graag dat
haar aanstaande een behoorlijke baan en een
eigen inkomen zou krijgen. Wilhelmina was
het daar van harte mee eens.
Haar man, prins Hendrik, had het immers le
lijk ontbroken aan een fatsoenlijke baan en
een vast inkomen. Premier Hendrik Colijn
vond het ook prima. „Als hij hier komt om het
voortbestaan van het Oranjehuis te verzeke
ren, dan moet daar een inkomen uit de staats
kas tegenover staan," zou Colijn gezegd heb
ben. Het werd twee ton per jaar. Een behoor
lijk bedrag in de crisisjaren.
In een gesprek onder vier ogen moet Wilhel
mina prins Bernhard verder op het hart heb
ben gedrukt dat hij zich als man van Juliana
niet met politiek bezig mocht houden. Prins
Bernhard herinnerde zich later dat ze het let
terlijk zo zei: „Politiek is voor mijn dochter."
De prins mocht wel wat doen op het economi
sche en financiële terrein. „Dat zijn de dingen
waarvoor u belangstelling hebt en waarvan u
blijkbaar verstand hebt."
Na het jawoord van Wilhelmina, Juliana en
Bernhard kon er in kleine kring op de voorlo
pige verloving getoost worden. Het parlement
moest nog ja zeggen, maar Juliana en Bern
hard waren het eens geworden. „En wel zéér
eens," zoals prinses Juliana het op haar verlo
vingsdag voor de radio zou zeggen.
Prins Bernhard veranderde het leven van
Juliana volledig. Als een frisse tornado trok
hij door het hof dat te boek stond als saai, stijf
en somber. Een maand na de verloving
schreef Juliana in een brief aan haar vioolle
rares, Aletta Rackwitsz: 'U moest ons eens
zien, we zijn heel andere menschen, er is op
eens fleur in huis gekomen, ook voor mijn
moeder zoo zeer! Bernhard en ik passen goed
bij elkaar hebben dezelfde smaken en ge
voelens of vullen elkaar aan, enfin het hoort
bij elkaar!'
Juliana en Bernhard trouwden in Den Haag.
Op 7 januari 1937. Vanwege het winterweer
had Wilhelmina haar dochter het advies gege
ven een dubbelgeweven jaeger onderjurk te
dragen. Juliana droeg een witte bruidsjurk
met een sleep van vijf meter. Voor de kenners:
Het bruidstoilet was van ivoire satin peplum,
gedrapeerd in een eenvoudig, maar smaakvol
model, waarvan de sierlijke lijnen aan een
Grieks gewaad moesten doen denken. Bern
hard was in uniform. Voor de liefhebbers: het
uniform van ritmeester van de huzaren, met
zwarte berenmuts.
In de gouden koets ging het bruidspaar naar
het stadhuis. Daar werd het burgerlijk huwe
lijk door de Haagse burgemeester, Salomon
de Monchy, voltrokken. De verslaggever van
het Algemeen Handelsblad noteerde het zo:
„Prins Bernhard Leopold Frederik Everhard
Julius Coert Karei Godfried Pieter van Lippe-
Biesterfeld, verklaart gij in tegenwoordigheid
uwer getuigen, H.K.H. Prinses Juliana Louise
Emma Marie Wilhelmina der Nederlanden,
Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Me
cklenburg, enz., aan te nemen tot uw echtge
noot e?"
„Ja!", klonk luid en duidelijk door de stille
ruimte het krachtige antwoord.
„Verklaart Uwe Hoogheid getrouwelijk alle
de plichten te zullen vervullen, welke de wet
aan den huwelijken staat verbindt?"
„Ja!", klonk het Prinselijk wederwoord voor
den tweede keer.
Toen richtte de burgemeester zich met de al
oude vraag aan de bruid, en zacht, met ter
nauwernood beheerschte ontroering, maar
toch helder en tot in de verste uithoeken der
zaal hoorbaar, klonk haar innig vrouwelijk:
„Ja".
ZATERDAG 4 JANUARI 1997
Een woord dat tot een fluisteren werd toen zij
ook de tweede traditioneele vraag beant
woordde. Toen viel een hamerslag met korte
dreun in de stilte en het bruidspaar was een
echtpaar geworden.
Daarna werd het huwelijk, tijdens een dienst
in de Sint Jacobskerk, ingezegend door de
oude hofpredikant, dominee Weiter, bij wie
Juliana in '27 nog haar belijdenis had gedaan
als lidmaat van de Nederlands Hervormde
Kerk. Vóór het wisselen van de ringen hield
de nieuwe hofprediker, professor Obbink, nog
een gelegenheidsrede. „Of een huwelijk slaagt
of mislukt, hangt niet af van de vraag of de
beide echtgenooten het altijd en in alles eens
zijn - het aan elkander aanpassen van twee
karakters heeft zijn moeilijke zijden - maar of
zij samen kunnen knielen voor Gods Troon-
met gebed en dankzegging en of hun liefde in
Christus geheiligd is."
Het huwelijk van zestig jaar geleden werd
niet verstoord door rookbommen of relletjes.
Er kleefde maar één smetje aan het feest. Een
bruin smetje. Vóór de trouwdag was er een
feestelijk avondje voor de koninklijke familie
en de belangrijkste bruiloftsgasten. De diri
gent van het Residentieorkest, Peter van An-
rooy, kreeg te horen dat hij die avond, behal
ve het Nederlandse en Duitse volkslied, ook
het Horst Wessellied moest spelen. Dat wei
gerde hij. Dat was het partijlied van nazi's. Er
werd een andere dirigent gevonden, zodat het
bruidspaar en alle gasten het Horst Wessel
lied toch te horen kregen. 'Die Fahnen hoch,
die Reihen fest geschlossen, SA marchiert,
mit ruhig festem Schritt...' Daarbij werd her
en der de Hitlergroet gebracht.
De bruidegom had nou eenmaal familie en
vrienden die met de nazi's sympathiseerden.
Zelf had hij ook eens het zwarte uniform van
Hitiers SS gedragen. Maar dat had een huwe
lijk niet in de weg gestaan. Bernhard had zich
meer uit opportunisme dan uit overtuiging bij
een nazi-organisatie aangesloten. Had hij dat
niet gedaan, zo legde hij later uit, dan had hij
zijn studie en een mooie carrière wel kunnen
vergeten. Lid van Hitiers partij was hij nooit
geweest, wat er ook gezegd werd. „Laat maar
kletsen. Als ik werkelijk lid van de NSDAP
was geweest, geloof maar dat Hitier dat met
duivels plezier tegen mij zou hebben uitge
speeld."
De ochtend na het huwelijk vertrok het prin
selijk paar naar het buitenland. Op huwe
lijksreis. Van een Pools wintersportoord naar
Parijs. Via Rome en de Rivièra. Bernhard liet
Juliana de wereld van glamour en glitter zien.
De huwelijksreis duurde drie maanden. Aan
het eind van de reis, in Parijs, belde Bernhard
zijn tante, gravin Alene de Kotzebeu, en
vroeg: „Wat is op het ogenblik het beste mo
dehuis, Lanvin?" Zijn tante antwoordde:
„Nee, Lanvin is passé. Nu moet je bij Worth
en Molyneux zijn." Waarop de prins zei:
„Prachtig. Zou je daar morgen met ons heen
willen gaan? Dan zullen we Juliana eens een
paar dingen .bezorgen die er niet uitzien alsof
ze door de plaatselijke naaister zijn ge
maakt."
Een paar maanden later bleek dat Juliana be
ter positiekleren had kunnen laten maken. In
de zomer van '37 maakte ze bekend dat ze
zwanger was. En op 31 januari '38 werd Bea
trix geboren. Zij die gelukkig maakt. Of het
geen zware opgave was zo'n naam te dragen,
zou journalist Ad Langebent Beatrix later,
vlak voor haar troonsbestijging in '80, vragen
tijdens de opname voor een tv-interview. „Ik
zal er het beste van moeten maken," had Bea
trix in eerste instantie gezegd. Omdat ze niet
tevreden was over dat antwoord, wilde ze het
over doen. Echtgenoot prins Claus suggereer
de dat hij de vraag zou beantwoorden: „Zal ik
iets zeggen in de trant van: je hebt tenminste
één man in je leven gelukkig gemaakt."
Waarop Beatrix lachend zei: „En al die ande
ren... Daar zullen we maar niet over praten."
Dat werd er allemaal uitgeknipt.
Ook de tweede dochter van Juliana en Bern
hard, geboren op 5 augustus '39, kreeg een
naam met een symbolische waarde. Irene.
Vrede. „Deze naam is gekozen met het oog op
de zorgelijke toestand in de wereld," vertelde
de vader.
De toestand was zorgelijk. De nazi's hadden
Oostenrijk al ingenomen, Tsjechoslowakije
bezet en stonden op het punt Polen binnen te
vallen. De Tweede Wereldoorlog kwam steeds
dichterbij. Op 10 mei '40 vielen de nazi's ons
land binnen. Juliana, Bernhard, Beatrix en
Irene vertrokken, aan boord van een Britse
torpedojager, naar Londen. Juliana zou met
de kinderen verder naar Canada gaan. Bern
hard zou in Londen blijven. Vijf jaar lang
zouden ze ver van elkaar leven. Zij waar het
veilig was. Hij waar de actie was. Prins Bern
hard voelde zich in zijn element. „Van alle
mensen die ik ken, ben jij de enige die echt
van de oorlog genoten heeft," moet de Britse
koning George hem na de bevrijding hebben
gezegd. In de oorlogsjaren verwierf de prins
zich zó'n positie - hij werd uiteindelijk opper
bevelhebber van de Nederlandse strijdkrach
ten - en zó'n prestige dat hij daarna niet meer
kapot kon. Ook niet toen bekend werd dat hij
staatsrechtelijk buiten zijn boekje was ge
gaan in zijn handel en wandel met de Ameri
kaanse vliegtuigfabriek Lockheed.
In de oorlogsjaren trok Bernhard meer op met
zijn schoonmoeder dan met zijn vrouw. Af en
toe wipte hij wel naar Canada. Op 19 januari
'43 werd daar een derde dochter geboren.
Margriet.
VERVOLG OP DE VOLGENDE PAGINA
PAGINA
PAGINA
VAKANTIE REIZEN
PAGINA
INTERNET
PAGINA
