Bange jongens, die Romeinen
Stalin in zakformaat
Mooie nieuwe vertaling van Suetonius' boek Keizers van Rome
Paul de Groot was Nederlands staatsvijand nr. 1
GIDS
DE STEM
ZATERDAG 4 JANUARI 1997 D
^1 PE STEM
De 'goddelijke' keizer Augustus mag gerekend worden tot
de allergrootsten uit de geschiedenis. Evenwel: niets men
selijks was hem vreemd. Hij was bijvoorbeeld bang in het
donker. Lag hij wakker in zijn keizerlijke sponde, dan vat
te een vriend, neef of trouwe dienaar post aan zijn zijde.
Zo'n 'kleinigheid' vindt men niet bij de grote klassieke ge
schiedschrijvers. Wel bij Suetonius (circa 75 tot 150 na
Christus) die een prachtig boek over de keizers van Rome
schreef. Van dit werk, dat wemelt van de interessante
'kleinigheden', is onlangs een mooie nieuwe vertaling ver
schenen
Door Cas van Houtert
Bang waren ze allemaal: Augustus,
die zijn hoge ambt in opperste wijs
heid tot een goed einde bracht, Tibe
rius, die berucht was om zijn bloedige
uitspattingen, en de brave Claudius,
die bij het minste of geringste bibber
de als een schoothondje.
Bang voor moordenaars, bang voor
ongunstige voortekenen en bang voor
onweer. De goddelijke Augustus
dook, zodra de eerste donder had ge
klonken, onder in de gewelven van
zijn woning. Eens had hij meege
maakt dat een pal vóór hem lopende
bediende door de bliksem vernietigd
werd. Dat moet een traumatische er
varing zijn geweest.
Zijn opvolger Tiberius plaatste, zodra
het onweer losbarstte, een lauwer
krans op zijn kruin. Hem was eens
verteld dat de bliksem nooit op lau
rierbladen sloeg. Keizer Claudius
deed bij onweer gauw een doek over
zijn hoofd. Als de nood echt aan de
man kwam, zocht hij een goed heen
komen onder zijn bed.
Livius en Tacitus vinden dit soort de
tails beneden de stand van grote man
nen. Suetonius daarentegen (voluit:
Gaius Suetonius Tranquillus) lustte
er wel pap van. Hij verzamelde ze met
aan wellust grenzende vlijt, zonder
overigens de grootheid van zijn on
derwerpen uit het oog te verliezen.
Wel beseffend - en daarmee onder
scheidt hij zich van de ook in zijn tijd
florerende roddelpers - dat kleine
anekdotes vooral geschikt zijn om be
langrijke zaken te verlevendigen.
Wetenschappelijk
Met veel smaak paste hij dit recept
toe in zijn bestseller 'De vita Cae-
sarum' (Het leven van de keizers).
Twaalf beroemde en/of beruchte kei
zers portretteerde hij voor de eeuwig
heid. Voor een deel had hij ze in zijn
lange leven van dichtbij meegemaakt:
Caesar, Augustus, Tiberius, Caligula,
Claudius, Nero, Galba, Otho, Vitel-
lius, Vespasianus, Titus en Domitia-
nus. En hij had het geluk dat er, in de
jaren dat hij zich aan dit grote werk
wijdde, behoorlijk wat ruimte was
voor 'vrije nieuwsgaring'. Onder Ti
berius of Caligula zou hij het wel
zijn lijf hebben gelaten.
Suetonius had wetenschappel
pretenties en maakte die ook wi
Door de eeuwen heen hebben tal
biografen de manier waarop hij
feiten rangschikte, nagevolgd. Gel
kig was hij toch vooral een goed i
teller met een open oog voor piks
details en fijne smaak voor ironis
zinswendingen. Na bijna twintig e
wen leest zijn 'turf' nog als een tr
Hetgeen natuurlijk ook te dankei
aan de vertaling van D. den Her
die aan duidelijkheid niets te wen
overlaat.
Opmerkelijk genoeg begint Suetor
de reeks met Julius Caesar, die de
'Caesares' weliswaar hun naam ga
maar zelf, strikt genomen, de kei:
lijke waardigheid nooit heeft kun
en willen aanvaarden. Hij was t
wel de baas. Van alle door Suetor
beschreven heersers was Caesar or
twijfeld de dapperste. Geen uitdag
ging hem te ver. Als soldaat was
een levende legende, mateloos po
lair bij zijn legioenen.
Op zekere dag voer hij, kort na de
bij Pharsalus, vrijwel alleen in
klein vrachtbootje op de Hellespi
Onverwachts stuitte hij op tien vij
delijke oorlogsbodems onder com
mando van Lucius Cassius. Caesar
vluchtte niet maar koerste naar
schip van de commandant en e
diens overgave. Waarna de geïm
neerde Cassius zich met heel
smaldeel overgaf.
Ook als minnaar was hij onstuitbaar.
'Veel aanzienlijke vrouwen heeft hij
verleid', meldt Suetonius met gêne.
Hij noemt met naam en toenaam een
lange reeks voorbeelden. „Ook de
echtgenotes van provinciebewoners
versmaadde hij echter niet, zoals mag
blijken uit dit korte versje, dat solda
ten zongen tijdens de Gallische
triomftocht: 'Burgers houdt uw vrou
wen binnen: hier komt een kale vrou-
wendief. Met het goud dat u hem
leende, kocht hij in Gallië zijn ge
rief.'" Caesar was dus vroeg kaal
ook...
Als alleenheerser dreef Caesar de spot
Een bangelijk ogende keizer Augustus.
met geestelijke en wereldlijke mach
ten. De goden ontstal hij hun tempel
schatten (hij legde er heimelijk ver
guld koper voor in de plaats), de sena
toren bruskeerde hij door lomp te
blijven zitten toen ze hem kwamen
overladen met eerbewijzen. Zijn
hoogmoed zou hem noodlottig wor
den.
Tal van voortekenen maakten de goe
de verstaander duidelijk dat zijn val
aanstaande was, maar Caesar lapte ze
aan zijn laars. „Daags voor de fatale
datum werd een winterkoninkje, toen
het met een lauriertwijg het senaats
gebouw binnenvloog, door vogels van
allerlei soort gevolgd en verscheurd."
Duidelijker kon het niet. Maar Caesar
begaf zich doodgemoedereerd naar de
senaatszitting. In de hal trof hij daar
een profeet die hem voorspeld had dat
hij de Idus van maart niet zou overle
ven. Lachend noemde hij hem een
'leugenprofeet', want, zei hij, is de
FOTO british museum
Idus van maart niet al aangebroken?
Maar de profeet antwoordde: „Aan
gebroken wel, maar voorbijgegaan
nog niet."
„Terwijl hij zijn plaats innam, kwa
men de samenzweerders om hem heen
staan, als om hem te begroeten. Hun
leider, Tillius Cimber, greep hem vast
bij beide schouders, waarop Caesar
riep: „Maar dit is geweld!". Op het
zelfde moment bracht een van de ge
broeders Casca hem van achteren een
>e, even onder de keel. Caesar
lasca's arm en doorstak die
i schrijfstift.
Hij deed een poging om op te
q, maar een nieuwe verwon-
aakte dit onmogelijk. Toen hij
dat hij van alle kanten met ge-
n dolken werd belaagd, om-
hij zijn hoofd met zijn toga en
lij gelijk met zijn linkerhand
mien van zijn toga strak om-
ot aan zijn voeten, zodat ook
iderste deel van zijn lichaam
rt zou zijn en hij er behoorlijk
du liggen. In deze houding
:d hij drie-en-twintig maal
orstoken. Alleen bij de eerste
;oot kermde hij zonder een
voord, al hebben sommigen
vergeleverd dat hij, toen Mar
is Brutus zich op hem stortte,
i het Grieks tot hem heeft ge-
gd: „Ook gij, mijn zoon."
nge tijd lag hij levenloos op
grond omdat allen de wijk na-
n, tot drie eenvoudige slaven
in een draagstoel legden en
terwijl zijn ene arm slap om-
ng, naar zijn huis brachten,
is een moord op een vorst in-
der beschreven. Caesar had er
l 'behoorlijk bij willen liggen'
:t noodlot had bepaald dat hij
bungelende arm door slaven
den afgevoerd.
nasie
opvolgers zat de schrik voor
naarshanden er diep in. Meni-
ir kreeg de dood die hij vrees-
ïiet Augustus. Hoeveel keer
de Goden niet gebeden om een
;e dood (een 'euthanasie', zo-
,ei). Die kreeg hij dan ook. De
verviel hem op een reis door
i de goede stad Nola. Hij was
oud, moe, ziek en der dagen
r sterfbed informeerde hij be-
lend of zijn toestand bij het
al de nodige onrust had ge
ladat hij om een spiegel had
d, gaf hij opdracht zijn haar
aen en zijn mond, wanneer die
el, te sluiten." Vóór hij zijn
n wegstuurde, vroeg hij hen
onden dat hij zijn rol in de ko
medie, die leven heet, behoorlijk ge
speeld had. Hij voegde daar de regels
aan toe waarmee komedies vaak be
sloten worden: „En als het u goed is
bevallen, klap dan voor het stuk en
doe ons allen uitgeleide met applaus."
Zijn laatste woorden waren voor zijn
vrouw: „Livia, leef voort indachtig
ons huwelijk. Vaarwel." Daarna sliep
hij in.
Het lijdt geen twijfel of Augustus
oogst Suetonius' maximale bewonde
ring. Uitvoerig komt zijn soberheid
ter sprake. De machtigste man van
zijn tijd, die ook de rijkste had kun
nen zijn en die Rome van een luister
rijk marmeren hart voorzag, namgs. I
noegen met een vrijstaand huis opjj
Palatinus. Hij droeg eenvoudige kle.
ding, voor hem genaaid door zij„
vrouw of zuster. Wel had hij altijdeen I
'net pak' achter de hand als hij onver.
wachts op moest treden. Bij zo'ng
genheid droeg hij hoge hakken, want
hij wilde graag wat groter lijken.
Hij at grof brood, kleine visjes, jor.o.
kaas en verse vijgen. Ter verfrissing
nam hij in de loop van de dag een J
stukje brood, in koud water gedoopt I
of een stuk komkommer, blaadje sla I
of zure appel. Hij was klein van stuk I
maar had veel uitstraling, vooral
dankzij zijn ogen, die 'goddelijk' wa-
ren. Zijn tanden stonden ver uiteen en
brokkelden af, zijn wenkbrauw®
waren aaneengegroeid en hij
kleine oren. Zijn lichaam stond vol I
moedervlekken, die in vorm, schik-1
king en aantal overeenkwamen met
de sterren van de Grote Beer.
Zwakheden
Hij had ook zwakheden. Hij nami
vrouw in wie hij zin had, getrouwdoll
ongetrouwd. Zijn omgeving (inclusief
zijn aanbeden echtgenote Livia) zorg
de voor geregelde aanvoer van jonge
vrouwen, geselecteerd op schoonheid
en wellust.
Minder vlot slaagde Augustus
zijn literaire aspiraties te verwezen]
lijken. Lange tijd besteedde hij zijn
schaarse vrije uren aan het schrijve]
van een tragedie, gewijd aan Ajax, d
Griekse held die zich bij Troje in zij:
eigen zwaard stortte. Als vrienden
vroegen hoe het stond met 'i
placht Augustus lachend te antwoor-l
den: „Mijn Ajax heeft zich in eer|
spons gestort."
Zijn enige blunder was de verkiezingl
van Tiberius tot zijn opvolger, de mail
die met zijn liederlijke wreedheid de]
Romeinen de stuipen op het lijf
jagen.
Augustus, vindt ook Suetonius, had|
beter moeten weten. Had zijn eig
leermeester, Theodorus van Gadara.l
de jonge Tiberius niet reeds getypeeil
als 'modder, aangelengd met blotij
Had Augustus zelf niet meer dan eensl
geklaagd over het 'stug en onuitf
staanbaar' karakter van zijn adopj
tief-zoon?
Pas op zijn sterfbed brak bij Augustal
kennelijk het licht door. Na zijn laa'. f
ste, een volle dag durend gesprek net j
zijn opvolger, riep hij vertwijfeld mt|
„Arm volk van Rome dat door
trage kaken zal worden fijngemalen]
Maar toen was het te laat om de mm
sterlijke trilogie van bloed en wellust,!
Tiberius, Caligula en Nero, nog te|
voorkomen.
I Suetonius - Keizers van Rome, verölinjl
D. den Hengst, uitgave Atheneum-Pul
lak en Van Gennep. ISBN 90 253 496211
Prijs 85,-.
'Stalin in zakformaat': zo
noemt journalist Igor Corne-
lissen de vroegere leider van
de Communistische Partij
Nederland, Paul de Groot.
Volgens zijn biograaf was De
Groot een keiharde, wantrou
wende man met menselijke
trekjes. Voor de BVD was hij
staatsvijand nummer 1. Maar
de staatsvijand en de veilig
heidsdienst waren vooral
door elkaar geobsedeerd.
Door Kees Buijs
De enige momenten waarop de com
munistenleider Paul de Groot zich
echt op zijn gemak voelde, waren aan
tafel. Hij had altijd een krant of een
boek naast zich, en dan genoot hij
zichtbaar en hoorbaar. 'Hij was gek op
gekookte vis, en dan zoog hij zo'n hele
kop af, de ogen inbegrepen,' aldus zijn
stiefzoon. De Groot noemde zich lid
van een zéér geheim genootschap, het
I.V.A. Dat stond voor Ik Vreet Alles.
Gerard Kornelis van het Reve heeft de
CPN-voorman op een weinig flatteuze
wijze geportretteerd in Nader tot U:
'Vaak zagen we hem, met zijn blauwig
paars gezicht en rundervagijn van een
mond, in een hoek van de keuken aan
een tafeltje zitten, waarop hem door
zijn vrouw grote hoeveelheden voedsel
werden geserveerd. Hij at niet als een
hond of een kat, want die eten heel
keurig, noch met de kalme drift van
een vogel, maar als een onbekend dier,
dat zijn gedode prooi nog bij het op
eten blijft haten.'
Over Paul de Groot (1899-1986) verza
melde journalist Igor Cornelissen
sinds de jaren vijftig dozen met knip
sels, brochures en aantekeningen. Na
De Groots dood zocht Cornelissen de
kameraden op die met hem samen
werkten. Een aantal van hen was door
de vroegere leider aan de kant gezet en
diep gegriefd, zoals zovelen in de com
munistische beweging is overkomen.
Het was een beweging die bij elke te
genslag en bij de geringste kritiek op
de leiding samenzweerders, CIA-
spionnen en verraders in eigen kring
vermoedde, en dus prompt 'ontmas
kerde'. Zo meldde De Groot op het
partijcongres van 1950 enthousiast de
uitsluiting van de partijvijand Van
Exter uit Laren, van de rechtse oppor
tunist en saboteur Jan Snel in Gouda,
van de verbeten partijvijand en agent
van de reactie Roorda in Opsterland,
zijn werktuig Douma in Amsterdam-
Noord, de defaitist en saboteur De
Heer in Den Haag, de handlanger van
de trotskisten onder de havenarbei
ders Reyenga in Amsterdam en de ca-
pitulant Bosma in Groningen. Dit was
overigens nog een kleine zuivering,
vergeleken met de grote afrekening in
1957-1958, toen De Groot vooraan
staande partijleden als Wagenaar en
Gortzak op de mestvaalt van de arbei
dersbeweging wierp. De Moskouse
schijnprocessen uit de Stalintijd wer
den in Amsterdam nog eens overge
daan.
Het resultaat van vele dozen en ge
sprekken is de buitengewoon boeiende
biografie 'Paul de Groot, staatsvijand
nr. 1'. Eigenlijk is het een biografische
schets, want het leven van de CPN-lei-
der kent veel witte plekken. Een bij
zondere bron vormde voor Cornelissen
de rapporten van de Binnenlandse
Veiligheids Dienst; De Groot werd 25
jaar lang afgeluisterd. Geen andere
communist werd zo intensief geobser
veerd.
Wantrouwend
'Stalin in zakformaat' noemt Cornelis
sen de oud-diamantbewerker. De
meesten van zijn vroegere medestrij
ders omschrijven De Groot als de
slimme, nooit twijfelende leider; kei
hard, maar ook met onverwachte,
menselijke kanten; een alles en bijna
iedereen wantrouwende man, geen te
genspraak duldend, een cynicus,
nurks, maar ook verlegen en schuw.
Hij kon enthousiast over een schilder
vertellen. En hij was nauwelijks in
staat in z'n eentje een drukke straat
over te steken. Henk Gortzak, een van
zijn politieke slachtoffers, maakte
nooit iemand mee 'die zo de rottigste
en de meest menselijke dingen vere
nigde'.
Paul de Groot was een gestaalde stali
nist, en tegelijk een tragische figuur.
Na de Tweede Wereldoorlog etaleerde
de CPN zich als de antifascistische
partij bij uitstek, als de beweging die
het verzet in de oorlog had gedragen
en Hitier had verslagen. Maar uitgere
kend voor de leider van de CPN was de
oorlog een traumatische periode.
Als communist van joodse afkomst
had hij in mei 1940 naar de Sovjet
unie willen vluchten. Communisten
leiders uit andere landen konden dat
wel, maar hij moest van Moskou het
verzet in Nederland organiseren. In
1943 wist hij aan arrestatie te ontko
men, maar zijn vrouw en enige dochter
werden opgepakt en kort daarop in
Auschwitz vergast. Daarna liet de or
ganisatie van het verzet hem vrijwel
koud.
Na de oorlog herschreven de commu
nisten de Nederlandse geschiedenis,
volgens het gebruikelijke stalinistisch
recept. Nadat De Groot door de partij
was 'gezuiverd', kreeg hij achteraf een
heldenrol toebedeeld. Maar zodra de
kameraden die wèl actief waren ge
weest in het verzet, één kritische op
merking over de leider in oorlogstijd
maakten, liet de wraakneming nooit
lang op zich wachten. De oorlog bleef
De Groots achilleshiel.
Boze wereld
Omdat De Groot en de CPN tot zijn
val in 1978 in hoge mate samenvielen,
doet Cornelissens biografie de vraag
rijzen hoe het komt dat het communis
me in Nederland zo'n stalinistisch ka
rakter had en zo lang in de ban bleef
van het Koude-Oorlogsdenken. Com
munistische partijen in andere West-
Europese landen waren aanzienlijk
gematigder. Dat lag niet aan De Groot
alleen.
Een mogelijke verklaring ligt in het
isolement van de CPN. Buiten de par
tij bestond slechts de grote boze we
reld, en die wereld moest - op een
korte periode na de Tweede Wereld
oorlog na - absoluut niets van de
communisten hebben. De zeldzame
keer dat De Groot als Tweede-Kamer
lid enthousiast meedeed aan de voor
bereiding van een wet (de kinderbij
slag), werd hij tot zijn stomme verba
zing normaal aangesproken door Ka
merleden van PvdA, KVP en CHU.
Dat had hij nog nooit meegemaakt.
Waarschijnlijk leidde ook de verzuilde
cultuur tot orthodoxie en fanatisme.
Binnen elke zuil zocht men energiek
naar een eigen gezicht en een eigen
plaats in de Nederlandse natie. En zo
als de katholieken in de hoogtijdagen
van de verzuiling roomser waren dan
Paul de Groot spreekt zijn partijgenoten toe op een CPN-bijeenkomst in 1947.
foto**
Rome, zo waren de communisten stali-
nistischer dan Moskou. Elke zuil wilde
voorbeeldig zijn.
Staatsvijand
De boze buitenwereld droeg aan het
isolement een steentje bij. Tijdens de
Koude Oorlog stond De Groot te boek
als staatsvijand nummer één. In zijn
woning zat afluisterapparatuur; toen
hij verhuisde, verhuisden de micro
foons mee. Dag en nacht werd hij ge
schaduwd door de BVD. De Groot wist
het; het werd een obsessie voor hem.
'Jij kan je mond niet houden',
schreeuwde hij eens tegen zijn (twee
de) vrouw; 'je staat alles te vragen en
te zeggen hier in huis, terwijl je weet
dat hier de moffen alles afluisteren.'
De moffen en de BVD - het was voor
hem hetzelfde.
Om aan zijn achtervolgers en afluis
teraars te ontkomen, maakte hij met
bezoekers wandelingen langs de Am-
stel of in het Vondelpark. Ook nam hij
regelmatig lange vakanties in een 'so
cialistisch' land. Dit maakte de BVD
alleen maar argwanender. De staats
vijand en de staatsveiligheidsdienst
hielden elkaar gevangen in een spiraal
van achterdocht. Daardoor beseft
rest van Nederland niet hoe gezeg®
een land was waarin staatsVJJ®
nummer één Paul de Groot heette.
'Zijn tragedie was', concludeert V
nelissen, 'dat hij meende dat hij
communist en partijleider overbo*
menselijke eigenschappen dien»
beschikken. Die bezat hij niet. Hij»
zichzelf alleen maar uitvergroten «l
anderen te kleineren en verdacW
maken.'
Igor Cornelissen - 'Paul de Groot,st*
vijand nr. 1', uitgeverij Nijgh SVan
mar, prijs 39,90.
SPEELFILMS ZATERDAG
Silk Stockings Amerikaanset
speelfilm uit 1957. Regie: Rou-;
ben Mamoulian. Hoofdrollen:!
Fred Astaire, Cyd Charisse enl
Janis Paige. Muzikale komediej
Drie partijfunctionarissen krij-T
gen de opdracht om in Parijs da
Russische componist PeteJ
Boroff over te halen om terug tel
keren naar de Sovjet-Unie. Dq
Russen willen tot elke prijs ver-|
hinderen dat Boroff de muziek
schrijft voor de nieuwe film van
de Amerikaanse producer Stevel
Canfield. Als het drietal faalt|
wordt de missie toevertrouwt)
aan de knappe Ninotchka.
(België Nederlands 1, 13.50-1
15.45)
II piccolo mondo di Don Camillo
Italiaans-Franse speelfilm uilf
1951 (zwart-wit). Regie: Julien
Duvivier. Hoofdrollen: Fernan-I
del en Gino Cervi. Komedie!
Hoewel het lijkt alsof de Itali-f
aanse dorpspastoor Don Camillcf
zijn eigen rechtstreekse lijntje
naar Onze Lieve Heer heeft!
krijgt hij van die kant weinig
steun bij het dwarszitten van dl
communistische burgemeesteij
Peppone.
(Nederland 1,15.36-17.17)
Some Came Running Ameri-I
kaanse speelfilm uit 1958. Regie!
Vincent Minnelli. Hoofdrollen!
Frank Sinatra, Dean Martin eif
Shirley MacLaine. Een schrijve!
keert na de oorlog terug naai
zijn geboorteplaats. Daar ont-s
dekt hij zichzelf, met name dooa
zijn relaties met de conservatie]
ve Gwen en de onconventionele
Ginny.
(BBC 2,15.50-18.00)
Jaws Amerikaanse speelfilm uil
1975. Regie: Steven Spielberg!
Hoofdrollen: Roy Scheider, Ro-f
bert Shaw, Richard Dreyfuss eq
Lorraine Gary. Als op een kleü
toeristeneiland voor de Ameri-I
kaanse kust een studente tijden!
het zwemmen verdwijnt en haal
vriend de volgende dag haar ver!
minkte lichaam op het strand
vindt, zijn de eilandbewoners ij
rep en roer. De suggestieve mul
ziek van John Williams werd be|
kroond met een Oscar.
(RTL 5, 20.05-22.25)
Commando Amerikaanse speell
film uit 1985. Regie: Mark L!
Lester. Hoofdrollen: ArnoM
Schwarzenegger, Rae Dawii
Chong en Dan Hedaya. He
dochtertje van een ex-commanl
do wordt ontvoerd door een
Zuid-Amerikaanse dictator. Del
ze kan de spierkracht van haal
vader goed gebruiken en hoop]
met de actie de man te verplichl
ten aan zijn zijde te staan. Maal
hij heeft buiten de waard gerei
kend.
(SBS 6, 20.20-21.55)
SPEELFILMS ZONDAG
JL>
De rechtbankserie uit 'In th
ion!!13 ^eense speelfilm ux
*395 Regie: Lars Hesselholdl
hoofdrollen: Simon Hoik, Emf
na Isovia en Rade Serbedija. Df
^tienjarige Rasmus wordt hd
Peloos verliefd op Belma, eel
«osnische vluchtelinge. Hij doJ
«nes om haar voor zich te i
nen.
(Nederland 3,14.00-15.15)
Kwghts of the Round Table Er.
grise speelfilm uit 1953. Regil
Richard Thorpe. Hoofdrollej
«obert Taylor, Ava Gardner e1
eek f' Pe Salante Sir Laa
verdedigt aan de zijde va
honing Arthur het land. Als bj
op,.*Prdt ki) benoemd tot cj
sooniijke beschermer vd
«omngm Guinevere, maar Ar
8et "iet dat Lancelot hej
Sn- u v? iefd is °P Guineverj
de „M1°rdred vertelt Arthur ov|
ntfir ftlrne relatie'
2,15.15-17.05)
aws Amerikaanse speelfilJ
