Schoondijkenaren willen rondweg
Nog veel insectenleven in winterse kou
Terneuzen tot bezetting enige markt van betekenis
PLAATSELIJK nieuws
POLITIE
Verkeersongelukken
beter geregistreerd
'Parkeerverbod leidt
tot grote verwarring'
[orpsraad tevreden over respons op enquête over veiligheid en leefbaarheid kern
Schoondijke fels. Op deze avond zijn ook
ÉSTEM
ZEELAND
C3
rapport
Doorrijder
Botsing
Draagbare
computer
Hasj-toeristen
Aanpassen
Variant
Govert Scheele
maakt boekje
over markten
tussen 1946
en 1954
Zeeuws-Vlaamse politie:
DANSEN - De Soos voor Al- echtparen welkom. De muziek
leenstaanden West-Zeeuws- wordt verzorgd door het Jumbo
Vlaanderen houdt vanavond Trio. Het bal begint om 20.00
het nieuwjaarsbal in zaal Wijf- uur.
Mn*T*P qn
ZATERDAG 4 JANUARI 1997
Vai anze correspondent
Sc' iondijke - Een meerderheid van
leelnemers aan de enquête over
ijeiondweg rondom Schoondijke is
vó( de aanleg van de weg.
Vei er moet in het kader van Duurzaam
Vei voldoende aandacht worden be
st» 'aan de leefbaarheid van de kern en
e rrote behoefte aan betere en veiliger
t teekmogelijkheden in het dorp.
Deze conclusies trekt de dorpraad
Schoondijke uit de onlangs gehouden
enquête, die 232 reacties op de 650 ver
spreide formulieren opleverde. Ruim elf
procent van de geënqueteerden had geen
mening, 67 inzenders waren tegen de
rondweg en er zijn 139 voorstanders.
„Men zou kunnen stellen dat twee van de
drie Schoondijkenaren voor de rondweg
zijn," aldus de dorpsraad, die evenals
enkele instanties graag de mening van de
inwoners over de rondweg wilde weten.
De voorstanders waren vooral afkomstig
van de Dorpstraat en Willemsweg, de
wegen die veel overlast hebben. De voor
standers hadden verschillende motiva
ties voor de rondweg, zoals de veiligheid
bij het oversteken door de schoolgaande
jeugd, de tijd die het kost om de straat
over te steken - vooral bij het passeren
van het verkeer dat van de boot van
Breskens komt overlast van het
vrachtverkeer dat met een te hoge snel
heid door het dorp raast en geluidsover
last. Sommigen pleitten ook voor een
snelheidslimiet van dertig kilometer en
betere voorzieningen voor fietsers.
De tegenstanders hadden andere argu
menten, zoals 'te weinig verkeer voor een
rondweg als de WOV is aangelegd', 'de
rondweg kost veel geld en dat kan beter
voor andere zaken besteed worden' en
'de veiligheid kan verbeterd worden met
zebrapaden en verkeersdrempels om de
snelheid van het verkeer terug te bren
gen'. Velen maken zich ook zorgen om de
leefbaarheid van de kern. „Over de over-
steekmogelijkheden is inmiddels gespro
ken met de heer Van Herk van Rijkswa
terstaat en dit wordt door hen onder
zocht," besluit de dorpsraad, die de uit
slag van de enquête ook kenbaar zal ma
ken aan de instanties die betrokken zijn
bij Duurzaam Veilig.
Terneuzen - Een 41-jarige au
tobestuurder uit Terneuzen is
donderdag rond het middaguur
van achteren aangereden door
een onbekende automobilist.
De botsing gebeurde op de
kruising Bellamystraat/Zuid-
landstraat. De veroorzaker van
het ongeval ging er met hoge
snelheid vandoor. Hij liet de
41-jarige met een aanzienlijk
beschadigde auto achter.
Hulst - Een 21-jarige automo
bilist uit Sint Niklaas verleen
de afgelopen donderdagavond
geen voorrang aan een 25-jari-
ge automobiliste uit Hulst. Een
aanrijding op de kruising Lan
ge Nieuwstraat/Hout-
markt/Cornelis de Vosplein
was het gevolg. De betrokke
nen zelf bleven ongedeerd.
Terneuzen - Een achttienjarige
Terneuzenaar is donderdag
avond op de Grenulaan be
roofd van zijn draagbare com
puter ter waarde van tiendui
zend gulden. Hij had de tas,
met daarin het apparaat, even
voor zijn woning laten staan.
Schoondijke - De politie hield
in de nacht van donderdag op
vrijdag twee Fransen aan op de
Lange Heerenstraat. De een
bleek in het bezit van 15 gram
geestverruimende middelen, de
ander bezat tien gram en had
een (verboden) wurgstok. Het
kwam hen op boetes van res
pectievelijk 100 en 400 gulden
te staan. Hasj en wurgstok
werden in beslag genomen.
ET VRIEST een graadje of drie
n een ijzige wind giert om het
"is. „Het is een goede winter
wr de insecten," hoor je dan
'el eens zeggen. „Die vriezen
tonaal kapot." Hoe juist is ei-
enlijk deze veronderstelling?
eel insecten hebben juist een
erfecte aanpassing aan de
neskou. Ze overwinteren in de
Mm van eitjes. Pas tijdens het
'anne voorjaar komen daaruit
e larven tevoorschijn,
ndere soorten overwinteren als
tane larve of als pop. Veilig in
sponnen in een cocon, meestal
ok nog op een beschutte plaats,
)als in de bodem of tussen af
vallen bladeren, daar waar de
°rst meestal niet zo doordringt,
och zijn er insecten die als vol
ossen beest de winter door
beten. Dat is voor die kleine en
onbloedige diertjes waarach-
0® heuse prestatie, want de
oudbloedigheid houdt in dat
1111 lichaamstemperatuur onge
veer gelijk is aan die van de om
geving. Bij strenge vrieskou
daalt de lichaamstemperatuur
onherroeplijk onder het nul
punt.
Allerlei knappe chemische aan
passingen zorgen er voor dat
zo'n beestje niet totaal aan gort
vriest. Natuurlijk passen deze
insecten hun gedrag wel aan.
Bekend is dat vlinders een war
me zolder opzoeken voor een
diepe winterslaap. De koningin
nen van hommels kruipen een
stukje in de grond.
Vanmorgen zag ik tijdens een ij
zige wandeling een lieveheers
beestje op een boom zitten. Net
een beetje verscholen tegen de
koude wind. Als je zo'n beestje
eens mee naar huis neemt en in
een wat warmere ruimte zet be
gint het na verloop van enige
tijd te bewegen. Een bewijs dat
het niet dood was.
Achter de schorsplaten van bo
men vind je soms hele verzame
lingen volwassen kevers in hun
winterslaap. Toch zijn er ook in
secten die tijdens de winter wat
actiever zijn. Tijdens de iets
warmere dagen tussen twee
vorstperioden in, als het kwik in
de thermometers maar net iets
boven nul uitstijgt, kan je langs
de oevers van kreken en sloten
soms groepen muggen zien 'dan
sen' in de lucht. Op zulke dagen
kruipt het lieveheersbeestje uit
zijn schuilplaats om zich wat te
wannen in de zon.
Van het tweestippelig-lieve-
heersbeestje heb je naast de be
kende rode vorm met zwarte
stippeltjes ook een zwarte va
riant met rode stippeltjes. Op
vallend is dat deze zwarte va
riant altijd wat eerder het flau
we winterzonnetje opzoekt. De
zwarte kleur helpt dan om snel
ler wat warmte te kunnen opne
men en zo eerder actief te zijn.
Een frappante waarneming
deed ik vorige winter tijdens de
aanhoudende en uitzonderlijk
strenge vorstperiode in februari.
In de kap van een lantaarnpaal
was een spin zijn web aan het
weven, terwijl de temperatuur
ongeveer min tien was. Natuur
lijk geeft zo'n lamp een beetje
warmte, maar welk insect moest
hier dan wel gevangen worden?
Zijn er dan toch insecten die in
de vrieskou rondvliegen?
Echte specialisten zijn de win-
terjuffers. Het zijn de enige li
bellen die als volwassen insec
ten onverwinteren. Een heel
apart gezicht is het om 's win
ters deze libellen met een laagje
ij zei eroverheen te zien zitten of
ze tijdens de winter te zien
rondfladderen.
Er zijn twee soorten in Neder
land. De Noorse winterjuffer is
bijna uitgestorven. Met de brui
ne winterjuffer gaat het daaren
tegen juist weer wat beter. In
Zuid- en West-Nederland neemt
deze soort flink toe. In Zeeuws-
Vlaanderen zijn er nog geen
waarnemingen. Als er alert ge
keken wordt, lijkt dat slechts
een kwestie van tijd. Zo is er ook
tijdens de winterse kou nog veel
insectenleven te ontdekken. Dus
sjaal en handschoenen aan en
naar buiten. Op zoek naar insec
ten...
Si) is een aantal jaren heeft Govert Scheele zich al
jt le actieve zakenwereld teruggetrokken. Vanaf de
e verdieping in het appartementengebouw Stu-
vei inde genieten hij en zijn vrouw dagelijks van het
totig schouwspel dat de Westerschelde biedt. Niet
mg geleden vond Scheele, bij het uitruimen van
kast, een stapeltje paperassen. Zij hadden betrek
kit op een turbulente periode die hij als firmant van
i iheele en Zonen, kramenverhuur, in de periode
-1954 meemaakte. Voor zichzelf en zijn naaste
ilie maakte hij hiervan een boekje: 'Het Marktge-
be :en in Zeeland'.
Van onze verslaggever
Middelburg - Rijkswaterstaat heeft het initiatief genomen voor
een betere registratie van verkeersongevallen in Zeeland. De
gedachten gaan uit naar automatische gegevensverwerking-
door de politie op locatie volgens een vast protocol.
De informatie kan waardevol zijn
bij de beantwoording van de
vraag of een verkeersongeluk te
voorkomen was en zo nee waar
om niet.
Het voortouw is genomen door de
adviesdienst 'Verkeer en ver
voer', hoofdafdeling Basisgege
vens van Rijkswaterstaat. De
Zeeuwse politie en de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek
Verkeersveiligheid (SWOV) wer
ken er aan mee.
Laatstgenoemde stichting deed
vorig jaar een vergeefse poging
om te komen tot verbeterde regis
tratie van ongevalskenmerken.
De bedoeling van het onderzoek
was inzicht te verkrijgen in het
ontstaan van veel voorkomende
ongevallen in Zeeuws-Vlaande-
ren. De studie richtte zich met
name op informatie over het ver
loop van het ongeval.
Op grond van de verzamelde ge
gevens zouden aanbevelingen
worden gedaan voor passende
maatregelen. Uiteindelijk luidde
de conclusie dat het materiaal te
veel inconsistenties vertoonde
waardoor een verantwoorde in
terpretatie onmogelijk bleek.
De doelen van de verbeterde on
gevallenregistratie door Rijkswa
terstaat, politie en SWOV zijn
onder meer een betere afstem
ming van de gegevensverzame
ling op de verschillende instan
ties die met die informatie aan de
slag willen. Behalve politie en
justitie zijn dat onderzoekers,
wegbeheerders en het Regionaal
Orgaan Verkeersveiligheid (ROV)
in de provincie. Het SWOV-on-
derzoek in Zeeuws-Vlaanderen is
niet helemaal weggegooid geld
geweest. De ontworpen vragen-
structuur over het gedrag van de
verkeersdeelnemers en de achter
gronden van dat gedrag is mede
gebaseerd op de ervaringen in
Zeeuws-Vlaanderen.
Rein van der Helm
kw
toe
hot le
en regenachtige dinsdagavond eind
kwam een Apeldoornse markt-
man naar Terneuzen om te trachten
ilgende dag zijn waren aan de man
tel engen. Groot was zijn verwondering
hij in het hotel waar hij logeerde,
dat er sinds jaren geen markt
werd gehouden.
Totje bezettingsjaren had Terneuzen de
weekmarkt van betekenis in
Zetjws-'Vlaanderen. Al vrij snel na de
beziting zakte de markt in. Negentig
iro int van de marktkooplieden waren
e ondernemers. „Deze mensen werd
.oor de bezettende macht onmoge
lijk emaakt hun bedrijf verder uit te oe-
wat voor de Terneuzense markt de
zslag betekende," zegt Scheele. De
loop van de oorlog optredende goe-
ïschaarste maakte het voor de reste-
tien procent kooplieden ook on-
ilijk verder te werken, zodat de
we^markt ophield te bestaan.
de firma Scheele en Zonen, die kra-
is aan de marktkoop-
liet i verhuurde, zat er
anders op dan de
krajen op te bergen. In
pakhuis aan de
Smfswal, naast de
Gerefor-
de Kerk. Daar
eeiden zij de oor
log a bleven ze werk-
lootot juli 1946. Toen
eer Ipeldoornse koop-
ma zich bij Scheele
me de en vroeg of hij woensdag een
kr; n wilde plaatsen op de zogenaamde
Boi enmarkt in de Nieuwstraat. Dat kon
en larmee werd de eerste aanzet gege-
ver ot terugkeer van de weekmarkt in
Tenuzen, later gevolgd door andere
pla sen.
Eer veek later meldde zich al tien koop
lier n en begon na ruim zes jaar de Ter-
nei ense weekmarkt opnieuw.
,,D toenmalige marktkooplieden be
st» ien voor een groot deel uit ex-poli-
tie. delinquenten en zwarthandelaars,
we e langs allerlei duistere kanalen aan
hu ;oederen kwamen. Zo kwam het dan
ooi lat allerlei artikelen nergens te koop
wa n, behalve op de markt. En aange-
zie het spreekwoord zegt: 'Beter duur
d» net te koop' voeren deze kooplieden
er :1 bij," noteert Scheele in zijn boek
je. ommigen boerden zo goed dat ze
twidrie kramen tegelijk huurden.
De oooplieden konden maar in drie
pla isen in Zeeland terecht: dinsdag in
Gowoensdag in Terneuzen en donder-
daj n Middelburg. Er moesten dus meer
maiten komen en men besloot op
®a ïdag naar Hulst te gaan. En de firma
Sc ele reisde mee, want die verhuurde
arktkramen. De zaken gingen goed,
na uitbreiden kon Scheele niet. Hout
ramen te maken werd niet toegewe-
ffii want wederopbouw van huizen had
lute voorrang.
expediteur uit Goes bood de oplos
hij zou voortaan kramen vanuit
naar Hulst vervoeren. Gelijktijdig
verschenen Goese kooplie
den op de nieuwe week
markten van IJzendijke en
Axel. Die lieden hadden
een soort monopolie op de
kramen, want anderen die
er een wilden huren kregen
steeds nul op het rekest.
Zij wendden zich tot
Scheele. Die firma kocht
een oude vrachtauto en
reed naar Hulst en Axel op
marktdagen om hen uit de
brand te helpen.
Zierikzee
Het monopolie van de Goe
se kooplieden werd ook ge
broken in Zierikzee, waar
een plaatselijke timmer
man wel wat kramen wilde
maken voor mensen die er
geen konden huren. De
Goese groep week uit naar Oostburg op
de woensdag. Geredeneerd werd: op
woensdag verhuurt Scheele zijn kramen
in Terneuzen, dus kan hij niet naar Oost
burg. Maar de onderne
mingszin werd onder
schat. De Goese expedi
teur kreeg van Scheele
twintig nieuwe kramen
die hij kon onderverhu
ren in Oostburg. Op 4
september 1950 stonden
de nieuwe kramen in
Oostburg op de Markt.
Een paar jaar later kreeg
Sas van Gent zijn week
markt, waar ook wat
commotie ontstond omdat er meer koop
lieden kwamen opdagen dan er stand
plaatsen te vergeven waren. Bovendien
werden de kramen van Scheele, die voor
onderverhuur beschikbaar waren, ge
boycot. En kreeg de expediteur het drei
gement, dat als hij kramen van Scheele
in Oostburg zou plaatsen, die door koop
lieden tot brandhout zouden worden ge
slagen. Uiteindelijk trok de Terneuzense
firma aan het kortste eind, hoewel het
gemeentebestuur aanvankelijk zijn toe
stemming tot plaatsing had gegeven.
„Het hield zich niet aan de afspraak en
de volgende woensag werd meegedeeld
dat alleen de heer H. de kramen mocht
plaatsen," schrijft Scheele.
Nog groter waren de problemen die het
Terneuzens bedrijf in Hulst ging onder
vinden. Aanvankelijk leverde Scheele al
leen de kramen voor die markt. In sep
tember 1952 werd een nieuwe aanhanger
aangeschaft, want wekelijks konden er
veel kramen een plaatsje vinden. Gezien
de ervaringen in Oostburg besloot
Scheele er in plaats van de maximale 72
er 52 te plaatsen omdat de Goese 'con
currentie' met minstens 20 kramen voor
zijn expeditieklanten zou verschijnen.
Dertig
Het bleken er 30 te zijn. Of Scheele maar
tien kramen wilde terugtrekken. Het col
lege van Hulst gelastte dit inderdaad en
52 kooplieden ondertekenden een brief
aan het college waaruit bleek dat zij tot
volle tevredenheid bij het Terneuzens
Ook al heeft hij zich sinds een aantal jaren uit de actieve zakenwereld teruggetrokken, het
Govert Scheel interesseren.
bedrijf hun kraam huurden. Het mocht
niet baten. Een paar weken later, toen de
'concurrent' met 20 in plaats van 30 kra
men verscheen, mocht Scheele weer 52
kramen plaatsen.
Het bleek van korte duur, want precies
twee weken later kreeg Scheele helemaal
geen toestemming meer van B en W om
dat men binnen de gemeente Hulst een
eigen kramenexploitant had gekregen.
En die inwoner kreeg het alleenrecht na
mens het college.
Er werd van deze beslissing niet afgewe
ken, ook niet toen de Nederlandse Bond
van Marktkramenexploitanten probeer
de te bemiddelen. Besloten werd te pro-
De weekmarkt in Hulst in vroeger jaren.
REPRO CAMILE SCHELSTRAETE
Zeeuws-Vlaamse 'martkgebeuren' blijft
FOTO CAMILE SCHELSTRAETE
cederen tegen Hulst. Maar zowel in Mid
delburg als in hoger beroep in Den Haag
verloor het Terneuzense bedrijf. B en W
konden op basis van de politieverorde
ning iemand al dan niet van de Markt
weren.
Geruchten gingen dat een van de wet
houders zelf de kramenverhuurder was,
maar dat werd in een persoonlijk onder
houd met deze man op erewoord ont
kend. „Tot ik een paar jaar later het on
omstotelijke bewijs in handen kreeg,"
zegt Scheele, nu ruim veertig jaar later.
„Ik wist de hand te leggen op een brief
aan de belastingdienst waaruit bleek dat
de wethouder als eigenaar van de kra
men moest worden beschouwd en ver
antwoordelijk was voor het betalen van
omzetbelasting. Hij werkte met een zet
baas. Toen kon ik hier niks mee, want
dan bracht ik de positie van een over
heidsdienaar in gevaar. Nu kan ik het
rustig vertellen, het is allemaal zo lang
geleden."
Genoegdoening
Toch kreeg Scheele zijn genoegdoening.
„Na het overlijden van de wethouder
kwam diens zoon in 1962 bij mij aan de
deur, ik had toen een zaak in de Kastan
jelaan, met het voorstel gezamenlijk een
nv op te richten voor de verhuur van
marktkramen. Op die manier wilde hij
toch een monopolie blijven houden in
Hulst. Maar ik vertrouwde het niet en zei
nee," zegt Scheele anno 1997.
Hij kwam toen met een ander voorstel.
Hoeveel de vergunning en het kramen-
materiaal in Hulst moest kosten. „Aan
vankelijk vroeg hij drieduizend gulden,
maar na een langdurig gesprek kwamen
we overeen dat een bedrag van duizend
gulden meer dan genoeg zou zijn gezien
de schade die door toedoen van zijn va
der door de firma Scheele was geleden.
Hij kon natuurlijk iemand anders zoe
ken, maar dat zou gezien de nodige in
vesteringen een moeilijke zaak worden.
Hij zwichtte en ging akkoord met dui
zend gulden. Hierdoor kon de firma
Scheele opnieuw de exploitatie van de
marktkramen in Hulst voortzetten."
Het doet Govert Scheele, na zoveel jaar,
nog steeds veel deugd.
Van onze verslaggever
Terneuzen - Het parkeerverbod dat sinds enkele weken geldt
voor de binnenstad van Terneuzen leidt tot grote verwarring bij
automobilisten. De spelregels zijn bij veel mensen onbekend,
meldt de woordvoerder van de Zeeuws-Vlaamse politie, C. Ver
doorn.
Voor het centrum van de Schel-
destad is een zogenoemde par-
keerzone ingesteld.
Dit houdt in dat buiten de aange
wezen parkeerplaatsen nergens
binnen die zone geparkeerd mag
worden. „Maar gezien de vele
verbaasde reacties hebben wij de
indruk dat het publiek niet volle
dig op de hoogte is wat nu wel of
niet mag binnen zo'n zone," aldus
Verdoorn.Het is mogelijk voor
een groot gebied een parkeerver
bod in te stellen, door aan het be
gin van alle toegangswegen een
bord te plaatsen dat het verbod
aangeeft. Zo staan in Terneuzen
aan het begin van de Heren
gracht, Nieuwstraat, Grenulaan
en Vlosswijkstraat parkeerver
bodsborden met daarboven de
tekst 'zone'. Bij het verlaten van
die parkeerzone treft de automo
bilist zo'n zelfde bord aan, maar
dan met een diagonale streep er
door. Binnen de parkeerzone is
parkeren in principe verboden.
Uitzonderingen zijn het parkeren
bij een meter, mits de bestuurder
betaalt en op een plaats voor ver
gunninghouders voor diegenen
die zo'n papier bezitten. Ook het
laden en lossen en het in- en uit
laten stappen van passagiers is
toegestaan binnen de zone.
In alle andere gevallen is parke
ren in de Terneuzense binnenstad
niet toegestaan. Autobestuurders
die dat toch doen, riskeren een
boete van tachtig gulden.
„Tot nu toe is waarschuwend op
getreden, maar binnenkort wor
den er daadwerkelijk parkeerbe-
keuringen aan overtreders uitge
schreven," besluit de politie
woordvoerder.
