Vakantie reizen
Karaoke in de Alpen
Sprokl
Quebec biedt schat aan winteractiviteiten
In het Zwitserse Engelberg kom je volop Aziaten tegen
Vakantiebeurs
oriënteren
en informeren
Stichting voor
boerderijtoerism
Waar het Web a
DE STEM
IJsvissen
Belevenis
Chocolademelk
Sleehondentocht
Broomball
Klooster
Opschriften
Nederlanders
Snowboarden
Encyclopedie
ZATERDAG 4 JANUARI 1997
In een boot
de berg af
Door John Graat
Natuurlijk kan wintersport in Canada
heel traditioneel. In de uitlopers van de
Rocky Mountains, in de streek rondom
Calgary, maar ook in de oosten, in de provincie Que
bec, liggen skipistes waar wij Europeanen de vingers
bij aflikken. Geen lange wachtrijen bij skiliften,
geen overbevolkte pistes maar breed aangelegde hel
lingen en nooit die onzekerheid over voldoende
sneeuw, want in de skigebieden van Canada ligt
sneeuw in overvloed.
Een wintervakantie in Quebec beperken tot 'skiën
en apès-ski' zou zonde zijn. Dit Franstalige gebied in
Canada biedt een schat aan alternatieve, avontuur
lijke winteractiviteiten. In het plaatsje Tewkesbury,
40 kilometer boven Quebec-stad, biedt Guy Roberge
daarvan een fraai voorbeeld.
Roberge (42) is de flamboyante eigenaar van 'Les ex
cursions Jacques Cartier', een bedrijfje dat zich he
lemaal heeft gespecialiseerd in dagarrangementen
voor eco-toeristen. Toen hij nog jong was, reisde hij
door Noord- en Midden-Amerika. Die avontuurlijke
geest zou hem nooit meer loslaten. Amper 20 jaar
oud kocht Guy een lap grond in Quebec, waarop hij
een oude schoolbus plaatste om er vervolgens in te
gaan wonen. Hij leefde van de verkoop van hout dat
hij met zijn eigen paard afleverde. Als die handel
niet toereikend was, werkte hij als vuilnisman.
Dat lapje grond is inmiddels een heuvel (400 hecta
re) geworden. Guy Roberge is nu eigenaar van 47
paarden en hij heeft momenteel 14 mensen in dienst.
Het hele jaar door ontvangt hij toeristen die hij een
dagvullend en sportief programma aanbiedt. In de
zomer is dat ondermeer: wildwatervaren, kanoën,
paardrijden in de bergen en raften op een bergbeek-
je-
In de winter biedt Guy Roberge ondermeer sleerij
den, ijsvissen, 'sneeuwwandelen' en sneeuw-raften
aan. Vooral dat raften is een belevenis. Met een
ouderwetse arrenslee en een paard brengt monsieur
Roberge de dagjesmensen over de besneeuwde bos
paden naar de top van 'zijn heuvel'. Onderweg ver
telt hij, of een van zijn medewerkers, over de natuur
en de paarden die hem lief zijn.
Eenmaal op de top van de heuvel wacht de grote sen
satie: 'raften'. Hoe dat gaat? Je gaat schuin achter
over hangen in een grote plastic boot, zonder dat je
zitvlak de grond raakt. Je houdt je buurman- of
vrouw goed vast, evenals de touwtjes aan de zijkan
ten, zeker als het sein wordt gegeven dat de boot van
de heuvel af wordt geduwd.
Daarna zoeft de boot in een smalle baan in een enor
me snelheid - tot boven de honderd kilometer per
uur - naar beneden. In 27 seconden overbrug je een
hoogteverschil van honderd meter en dat is een hef
tige ervaring.
„Waarom mensen dit leuk vinden?", zegt Guy Rob
erge met een lach, terwijl de ijspegels in zijn snor
hangen. „De Fransen zeggen: het draait in het leven
om le risk, le rire et le rêve: risico, lachen en dromen.
Voila! Mensen hebben dit af en toe nodig, ze vinden
het leuk om over hun eigen grens heen geduwd te
worden. Sommigen komen hier om te genieten van
de natuur, de meesten komen voor de kick."
De snelheid die de boot ontwikkelt tijdens de afda
ling, is inderdaad intens. Medepassagiers schreeu
wen moord en brand. En als de boot beneden einde
lijk stilstaat, is de ontlading groot. Met een gloeiend
hoofd roepen sommigen dat ze nog een keer omhoog
gaan, anderen zoeken de houten herberg op, waar
warme chocolademelk wordt geserveerd. De meeste
'gasten' van Guy Roberge kiezen er voor een 'lunch':
kaasfondue met rode wijn. Dit is Canada.
Als iedereen de kick van het raften genoeg heeft be
leefd, zit de herberg stampvol. Met blozende hoof
den vertellen Chinezen, Fransen, Canadezen, Ameri
kanen en Hollanders hoe 'heftig' ze het vonden.
Rondom de houtgestookte kachel liggen sokken, nat
geworden van de sneeuw, te drogen. Overal staat
wijn op tafel, Guy Roberge komt overal even een
praatje maken. „Ik hou van mensen, lachen en eten.
Ja, ik ben een Bourgondiër", zegt de man met een
brede lach.
Als alle gasten hun lunch hebben genuttigd, worden
de paarden voor de sleeën gespannen, klaar voor de
terugtocht. Met Guy Roberge lachend op de bok. „Ik
ben 42 jaar maar voel me nog steeds een kind van
12", roept hij bij het afscheid. En weer die grijns.
Raften is slechts een van de alternatieve winteracti
viteiten die in Quebec ondernomen kunnen worden.
Een sleehondentocht, waarbij je zelf vier of zes hus
kies op een pad door het bos stuurt, is eveneens aan
te bevelen.
Minder 'eco-verantwoord', maar minstens zo opwin
dend is een tocht met de in Canadese wintersportge
bieden alom aanwezige sneeuwscooters. Deze moto
ren, veelal geleverd door Bombardier, hebben een
maximum snelheid van 200 kilometer ook al is die in
de fraaie natuurgebieden niet echt chic. Aangezien
de bossen en weilanden in het hele land zo uitge
strekt zijn, kunnen de tochten in Canada een haast
onbegrensd aantal kilometers bevatten.
Alleen in de provincie Quebec al zijn routes uitgezet
met een totale lengte van ongeveer 3000 kilometer.
Het is mogelijk per dag van blokhut naar blokhut te
rijden, over bevroren meren en door de bossen. On
derweg kom je geheid verbaasd kijkende elanden,
herten en/of reeën tegen. De huur van een scooter
kost ongeveer 200 gulden per dag en deze kan bij
voorbeeld bij het wintersportoord Chateau Monte-
bello gehuurd worden.
Bij Montebello is trouwens nog veel meer mogelijk:
langlaufen, broomball (ijshockey met een soort be
zem en een bal), het in Canada zeer populaire cur
ling ('jeu de boules op ijs'), schaatsen en ook ijsvis
sen. Dit ijsvissen is in sommige dorpjes in Quebec
uitgegroeid tot een folkloristische bezienswaardig
heid. Eerst worden ronde gaten in het ijs (soms een
meter dik) geboord waarna er hengels met aas in het
water worden gehangen.
Om het wachten op de vangst te veraangenamen,
wordt Hollandse jenever geschonken. In Montebello
is in de winter zelfs een compleet vissersdorpje op
het ijs gebouwd.
De 'sneeuwboot' haalt snelheden van boven de 100 kilometer per uur.
FOTO NATASHA BLOEMHARD
Door Kees den Exter
Koning Winter zorgt voor grillige taferelen in de bergen bij Engelberg.
FOTO REUTER
Op deze haast lente-achtige zater
dag in januari ziet de hemel boven
het Zwitsere bergdorp Engelberg
er uit als tijdens een van de luchtlandingen
die het einde van de Tweede Wereldoorlog in
luidden. Tientallen zogeheten parapenters
hebben vanaf een van de hellingen van het
Brunnigebergte het luchtruim gekozen. Met
hun bonte schermen vormen ze een veelkleu
rig palet tegen de achtergrond van een staal
blauwe hemel.
Op het terras van waaraf we het fascinerende
schouwspel van de hanggliders gade slaan
gaan de jassen en truien uit en worden de
mouwen opgestroopt: een eerste poging om
wat kleur te krijgen op de winterse huid.
Parapenters beschouwen Engelberg, vanwege
de thermiek, als een eldorado. Dat parapen-
ten tekent de veelzijdigheid van Engelberg.
Die veelzijdigheid begint en eindigt natuur
lijk met de gletscher die skiën mogelijk maakt
vanaf september tot en met juni.
Maar ook voor het overige heeft Engelberg tal
van activiteiten die zomer en winter naadloos
in elkaar laten overlopen. Golfen, zwemmen,
survival, wandelen, gokken, alpine-ski,
snowboard, een roterende berggondel, een
gangenstelsel naar het inwendige van de glet
scher, een streekmuseum, een eeuwenoude
abdij, een discotheek waar men uit de verre
omgeving op af komt enzovoort en zo verder.
Alleen al het uit het jaar 1120 stammende Be
nedictijner klooster, waartoe een prachtige
kapel behoort, is de moeite van een bezoek
meer dan waard. Er worden rondleidingen
verzorgd door het immense complex dat óók
een kostschool omvat voor kinderen van beter
gesitueerden uit het Duitstalige deel van Eu
ropa.
De grote variëteit maakt dat Engelberg een
breed geschakeerd publiek trekt, zowel qua
leeftijd als qua herkomst. Grote steden als
Zurich en met name Luzern liggen zo dichtbij
dat er veel dagtoerisme is. Maar om een of an
dere reden lopen er ook veel Japanners, Kore-
anen en Taiwanezen rond. Ook al zijn de om
standigheden ideaal, dan nog wagen deze
oosterlingen zich niet op de smalle latten.
Desalniettemin laten ze zich per lift tot aan
de hoogste bergkammen te vervoeren om te
genieten van het uitzicht en van de hoogste
karaoke-zaal op aarde, ondergebracht in een
bergrestaurant waarvan de exploitant kenne
lijk heel goed aanvoelt wat zijn klanten ver
langen.
Talloze opschriften zijn dan ook niet alleen
aangebracht in het Duits en Engels, maar ook
in het Japans, het Koreaans en het Taiwanees.
Een opmerkelijk gezicht op een besneeuwde
helling.
Maar zo opmerkelijk moeten we het niet vin
den zegt Madlaina Brogt, medewerkster van
de plaatselijke VW: „Die mensen snuiven in
Luzern een dag of wat Europese cultuur op en
maken dan nog even een uitstapje naar dit
prachtige berggebied. Die hebben niet eens
tijd om skiën te leren. Wij investeren nog al
wat in met name de Taiwanese markt. In de
zomer hebben we zelfs een berggids van Tai
wanese herkomst."
En zo worden er vanuit de plaatselijke VW
meer opmerkelijke markten aangeboord. Di
recteur Charles Christen: „Ongeveer vijf pro
cent van de Russen is vermogend genoeg om
in Zwitserland vakantie te vieren. Vooral de
ze mensen proberen we duidelijk te maken
dat ons land op het gebied van wintersport
groter is dan alleen Sankt Moritz."
Naast de binnenlandse markt en Duitsland
blijft echter Nederland de belangrijkste 'leve
rancier' van toeristen. Jaarlijks gaat een half
miljoen Nederlanders richting Zwitserland.
Ongeveer 60 procent in de zomer, de rest in de
winter.
Maar het aandeel van de wintersporters is
stijgend, aldus Ingrid Klaassen van Zwitser
land Toerisme in Amsterdam, zoals het Zwit
serse verkeersbureau zich noemt. Klaassen:
„Nederlanders die naar Zwitserland gaan zit
ten voor een belangrijk deel in de leeftijdsca
tegorie tussen 35 en 55 jaar. En bepaald niet
alleen maar welgestelden. Dat is een vooroor
deel. Als je kijkt naar de prijs-kwaliteitsver
houding is Zwitserland niet duur."
Engelberg, vanaf de luchthaven van Zürich in
2,5 uur pr trein te bereiken, telt 3500 inwo
ners. De vakantie-industrie biedt daarnaast
aan 8500 mensen een overnachtingsmogelijk
heid en dan staan er nog 4000 bedden in va
kantiewoningen. Liggen die allemaal vol, dan
is er nóg voor 12.000 dagjesmensen ruimte, zij
het dat als vuistregel 40 procent van die groep
niet komt om te skiën, maar om te wandelen
of voor de cultuur. Of om te parapenten.
Oók in Engelberg is snowboarden een tak van
sport die snel aan populariteit wint. Het
plaatst VW-directeur Christen voor een di
lemma: „Natuurlijk weet ik dat er nog al wat
alpine-skiërs zijn die de pest hebben aan de
capriolen van de snow-boarders. Ze maken
het ook vaak bont. Aan de andere kant gaat
het om een groeiende groep voornamelijk jon
ge mensen. Die hebben nog een lange toe
komst voor zich en dat kun je dus als VW
niet negeren. Ik weet dat er wintersport-oor
den zijn, óók in Zwitserland, die sterk over
wegen om zich te profileren als skateboard
oord. Zo ver zijn wij nog niet. Bij onze gasten
zitten ontzettend veel mensen die jaar na jaar
blijven terugkomen. Dat is een gegeven dat
wij ook graag koesteren."
Zwitserland Toerisme in Amsterdam is telefo
nisch bereikbaar via 020-6222033. Het VW-
kantoor in het Zwitserse Engelberg heeft het
nummer 00416374156
Januari is dé maand waarin veel Ned;
landers hun vakanties voor het nieu»
jaar boeken. Daar gaat de nodige orièi
tatie aan vooraf, bladeren in staj
reisgidsen of een oriënterend bezoek,
de Vakantiebeurs die van 8 tot en met i
januari in de Jaarbeurs in Utrecht
gehouden.
Niet alleen om ideeën op te doen, na,
vooral ook om meer informatie te m
gen. Want naast vertegenwoordigt',
van vakantielanden, zijn ook1
tors, hotelketens, campings,
parken, reisverzekeraars en li
maatschappijen aanwezig. In totaals
er zo'n 1500 exposanten uit
landen.
Een greep uit het aanbod. Actieve
avontuurlijke vakanties zijn nog stei
in opmars. Het aanbod gericht op
ciale doelgroepen breidt zich uit.
voorbeeld actieve vakanties voor e«
oudergezinnen in Istrië, Frankrijk
Duitsland. Of voor 'jonge' senioren (4'
65 jaar) in Italië, Noorwegen en Ierlan]
Bijzonder en actief zijn de zeilwanA
reizen langs de kust van Spitsbergen,
wandelreizen door Kazachstan en
rondreis door Bhutan. Voor fietsers
twee plekken ingeruimd op de Val
tiebeurs: Nederland/Europa en Ver
Reizen.
Voor kampeerders is Frankrijk veruiti
favoriete plek, al winnen Tsjechië i
Hongarije aan populariteit. Nieuw
het OAD-reisprogramma zijn deRent-
tent-accommodaties. De ANWB prest,
teert voor het eerst de Camping w
Rom Europa 1997.
Liefhebbers van zon combineren
vakanties steeds vaker met activiteit
als zeilen, jeepsafari's, wandelen, fiets
en duiken. Het aanbod vakanties op cj
prus en in Turkije groeit gestaag,
organisaties doen hun best allerlei coJ
binaries te verzinnen, maar ook diver
kortingen om de prijzen aan te scherpe
Naast kinder- en seniorenkortingen
er dinerpaketten, kinderclubs en grai
gebruik van fietsen.
Wie het onbekende zoekt in bekende I*
stemmingen als Spanje, komt
zijn trekken in Andalusië, Galiciêi
Asturië.
Het aanbod in Europa verbleekt
beetje als de organisaties van vei
reizen hun boekje open doen.
nóg meer bestemmingen, accomm
daties en spectaculaire reizen speli
ze in op de stijgende belangstellir.
Vrij en blij met de camper door
ruige natuur van Noord-Amerika,
geren in luxe villa's in de Caribe
jungletochten door Zuid-Amenk
Zuid-Afrika staat volop in de
langstelling, evenals Australië.
Azië lijkt elke vakantie-op-maatn
gelijk.
Voor de prijsbewusten en rustzoefe
komen ook aanbiedingen in voor-
naseizoen aan de orde op de ben
Een aantal campings geeft tot dert
procent korting aan vroege of
bezoekers, evenals enkele biMti
landse en buitenlandse vakantiepa
ken.
Wintersport wordt niet vergeten. M
name snowboarden en andere actie
bezigheden in de sneeuw (ijswatervi
klimmen, toerskiën en trektochten
rackets) trekken steeds meer
lenden. Veel wintersportprogramm;
richten zich op gezinnen met j'
deren. Zoals de babyluier/skischole
met crèches voor de baby's, skiles»
voor kinderen en hun ouders. Nieuw
de sneeuwgarantie van Hotelplan. V#
elke dag zonder sneeuw op de winte
sportbestemming betaalt de organisal
75 gulden p.p terug.
Wie zich alvast wil oriënteren o]
zoek aan de beurs, kan een kijkje ne»
op de speciale site op Internet. Met u
teraard alle informatie over het vak!
tie-aanbod van exposanten en
lijkheid reisgenoten te zoeken/vindeaj
reiservaringen uit te wisselen,
adres: www.vakantiebeurs.nl.
De Vakantiebeurs vindt van 8 t/m 12 jan
plaats in de Jaarbeurs te Utrecht en is®;
lijks van 9.30 tot 17.30 open. Op 9 en lOja®
ri zelfs tot 21.30 uur. Toegangspijzen:K
gulden p/p, na 18.00 uur 12,50 gulden. W
ren van 4-11 jaar en 60-plussers: 12,50gp
kinderen tot 4 jaar gratis. Er is kinder*#
aanwezig. De NS biedt korting op de tor#
tie trein/toegangskaart; bij de ANWB zijn"
te voren toegangskaarten te koop.
Vier landbouworganisaties hebben
krachten gebundeld in een nieuwe cl
die opkomt voor de belangen van bW
die zich bezighouden met recreatie.
Deze nieuwe Stichting Boerderijtoer
me (postbus 91430, 2509 EA Den Ha'
gaat ook activiteiten ontplooien ofl]
boerderijtoerisme verder te ontw®
len.
Steeds meer boeren zijn op of -j
bedrijf actief in de recreatieve sec'
Dat varieert van kamperen/loger®
de boer, kanoverhuur en cursus
kaasmaken tot het beoefenen van
dersporten' als fierljeppen.
In de nieuwe stichting zijn verteg
woordigd: LTO Nederland, Bond
Boerderij Zuivelbereiders, SticW
Public Relations Land- en Tuinbol®
Hoeve-Logies.
Location: j http://www
Door Martijn de Meulder
Breda - Voor niets gaat de zon
op en voor een dubbeltje kun je
niet op de eerste rang zitten.
Clichés die vaak kloppen, maar
op het internet soms niet uitko
men. Er bestaan tal van sites
waar je gratis de gekste dingen
kunt krijgen. Sterker nog, er
bestaat een gemeenschap van
Netizens die er een sport van
maakt om zoveel mogelijk van
die gratis artikelen te bemach
tigen: Freebies.
Koopjesjagers kun je ze noe
men, maar eigenlijk jagen ze
meer om de kunst van het be
machtigen dan vanwege het
daadwerkelijke gewin. Freebies
bestaan niet in werkelijkheid,
het zijn virtuele personen op
het internet. Eigenlijk is ieder
een een Freebie, wie wil ten
slotte niet gratis surfen, of er
tenminste beter van worden?
Het gaat vaak om allerlei kleine
hebbedingetjes: muismatten,
mokken, pennen, proefmonster-
tjes kruidenthee of -honden
voer, de gekste dingen geven ze
via internet weg. Daarnaast
kun je ook email-adressen en
homepageruimte bemachtigen.
Zo heeft computerfabrikant
Unisys zijn Clearpathsite. Die
is bedoeld om een internetser
ver te promoten, maar Unisys
geeft er ook aardige posters
weg. Wel wat geduld oefenen
met ontvangen: dat duurt zo'n
acht weken. Maar dan krijg je
wèl een pakje uit de Verenigde
Staten. By Air mail.
Accurater met de bezorging is
Intel. Tussen de aanvraag en de
ontvangst van hun Click en
Connect cd-rom zit een dikke
week. In dit geval komt die post
niet uit Amerika, maar vanaf
een adres, in Denemarken. Het
is een alleraardigst cd'tje met
demonstratieversies van com
merciële programma's. Bijvoor-
Door John Lazaroms
WIE wel eens met een huisarts
babbelt komt er al snel achter
dat de meeste bezoekers van het
spreekuur zelf al wel een idee
hebben wat hen mankeert. Of
die diagnose nou terecht is of
niet. Gevraagd naar de verkla
ring voor die 'medische voor
kennis' zal menig huisarts ver
wijzen naar de grote hoeveel
heid medische rubrieken in
kranten, tijdschriften en op de
televisie. Mensen 'zuigen' infor
matie op die te maken heeft met
alle kwaaltjes en pijntjes waar
aan wordt geleden.
Philips Media doet er nu nog
eens een schepje bovenop door
voor de personal computer een
heuse interactieve medische en
cyclopedie uit te brengen. Bar-
Ik heb aan maar weinig dinger]
hekel als aan koude voeten, dij
zult u vandaag niet aantreffen t
Leeuwarden en Leeuwarden. Ik
het daarentegen best leuk on,
man of tienduizend te zien won
met de elementen, gadegeslagen'
een miljoen of wat klappertan*
bewonderaars. Ik blijf lekker bi]
televisie aan, en omdat het bloeq
kruipt waar het niet gaan kan,
aard ook de computer.
Want natuurlijk is er een Elfst*
tocht-site met alles d'r op en dl
over de Tocht der Tochten. Al hc
dat die schaatsers vandaag sl
vooruit te branden zijn dan dia
want die zakte donderdagmc
om in termen te blijven, na dl
kendmaking al bijna krakend
het ijs.
Voorgaande opmerking getuig: I
tuurlijk van een beetje jalouz
métier. Want wij zouden hier na
lijk best willen dat De Stem Onli
voor de middag meer dan tw^
zend bezoekers scoorde.
Zoveel surfers moest, zoals de
van NedStat lieten zien, die site
in het hoge noorden donderdag
gen al voor de middag verwf
Het was te merken ook, wan
duurde lelijk lang voordat del
binnen wilde komen, om ovl
plaatjes helemaal maar niet te:
ken. I
Maar dat komt misschien oof
omdat de telefoonleidingen die
uit een beetje bevroren zijn. 0
Misschien, maar ik merkte do;
dag toch wel dat kou nogal wa
schillende invloeden op technil
kan oefenen. Om te beginnen
rcójn diesel donderdagmorgei
starten. Paar jassen aan dus
