Weekend
12
Het paar van 1937
Psycho-fysioloog Jan Snel: 'Plezierig leven is gezonder'
r
19
Wij zijn gewoon
de sterkste
JANUARI 1997
Rouw
DE STEM
Hij houdt er rekening mee dat
tal van medici, wetenschappers
en instituten over hem heen zul
len vallen. Toch is het volgens
hem de hoogste tijd dat er ook
eens positieve geluiden over
roken, drinken en eten te horen
zijn. „Allerlei gezondheidsmora
listen storten alleen maar kom
mer en kwel over ons uit. Alles
is slecht, niks mag meer. Terwijl
aan 'zondige dingen' ook heel
veel plezierige kanten zitten, die
zelfs goed zijn voor onze
gezondheid." Psycho-fysioloog
Jan Snel over het belang van
genieten.
Tegenoffensief
29
Met mate
Weerbaarder
Hofmans-affaire
Eigen gang
ZATERDAG 4 JANUARI 1997
o<4.
Door Dirk Vellenga
„Wat voorjaar zou het worden?"
„Het wordt óns jaar."
„Wat bedoel je?"
„Het wordt het jaar van Nederland. We
komen boven het maaiveld uit, we dur
ven groot te denken en groot te praten."
„Maar premier Kok zegt wél dat we
voorzichtig moeten zijn."
„Ja, ja, maar ondertussen. Je weet toch
dat Nederlandse bedrijven zo stiekem
weg grote stukken van Amerika hebben
veroverd. Aegon heeft zich daar verze
kerd van een vette kluif en Nationale Ne-
kocht."
„Maar bescheidenheid blijft de beste
raadgever, hoor."
„Let op, straks moeten de Clintons zich
verzekeren bij een Nederlandse maat
schappij. Wje weet wordt dat oude ziek
tekostenplan van Hillary nog gerealiseerd
door Hollandse zakenjongens."
Laat je niet zo meeslepen. Maar wat be
tekent ons landje nou in de grote we
reld?"
„Dan zeg ik heel simpel; Ahold, ABN-
Amro, Akzo. KPN belt over de hele we
reld. ING en Endemol hebben een optie
op Hollywood, het Kremlin en de Taj Ma
hal. Zo, nu jij weer, Jan Salie."
„Waar moet al dat geld vandaan ko
men? De aardgasreserves zijn nu zo'n
beetje opgegeten. De tijd van potverte
ren is voorbij. Het spijt me wei."
„Wat denk je van de hasj-revenuen? Zo
lang er koffieshops zijn, kunnen we nog
jaren vooruit. Dat is een goudmijntje dat
maar blijft gloeien. Chirac ziet dat nu
ook wel in. Kijk, Nederland is op dit mo
ment niet voor niks de leider van Europa.
Amsterdam is de hoofdstad. Wim Kok zit
in zijn torentje met de benen op het bu
reau te bellen met Boris Jeitsin, Neison
Mandela, Saddam Hoessein, noem maar
op."
„Nuchterheid. Hou het hoofd koel. Doe
maar gewoon, dan doe je gek genoeg.
Waar zijn die deugden gebleven?"
„Zeik toch niet. Sinds kort mogen wij Ne
derlanders onbeschaamd juichen en
En niet alleen bij sportwedstrij-
r wij goud halen. Kom er maar
vooruit datje gewonnen hebt. Schaam je
niet dat je de sterkste bent. Wij hebben
de beste munt van Europa. Wij hebben
de mooiste baantjes bij internationale
bankinstellingen. Onze Zalm mag bin-
springen
den waa
nenkort triomfantelijk met zijn koffertje
zwaaien op CNN. Dan ziet de hete we
reld hoe wij met geld omgaan."
„Wees nou even reëel. Wij zijn helemaal
niet toegerust om de hele wereld te re
geren. Onze Kamerleden hebben geen
enkel idee van de historie."
„Als ze maar iets van de toekomst we
ten! Als ze de actuele marktsituatie maar
kennen. Daar gaat het om. Waarom
moet je je verdiepen in de geschiedenis
van de Haarlemmermeerpolder? Het
gaat erom datje meehelpt om van Schip
hol de grootste luchthaven van de aarde
te maken."
„Beurzen zijn bingo's en voor je het weet
is je baas bankroet of bestaat de firma
helemaal niet meer. Niks is safe vandaag
de dag. Je iet even niet op en daar stopt
een taxi vol Zuid-Koreanen, die hier de
hele zaak even op komen kopen."
„Nee, jongen. We blijven gewoon door
starten als een gek. Met de service
kracht van Krajicek. Ze kunnen ons niet
eens bijhouden."
„Oké, oké, Nederland is even het rayon
hoofd van Europa, misschien van de hal
ve wereld. Maar als het gaat dooien, be
tekenen we helemaal niks meer Dan is
ook dat wij-gevoel verdwenen."
„ik hoor het al. Jij denkt nog op de
schaal van een provinciale schaatstocht.
Jij loopt nog te klunen, waar anderen al
lang via internet gaan. Ik spreek je wel
weer als het Akkoord van Amsterdam
wordt afgekondigd en Wim Kok de blij
de boodschap naar de wereldbevolking
brengt, In een winkelwagentje van AH."
Stoppen met stoppen
Door Ron Buitenhuis
igenlijk is het een heel irritant mo-
I 1 ment. Net nu Nederland alle moed
en doorzettingsvermogen aan
spreekt om te stoppen met roken, koffiedrin
ken, drop, chocolade, nachtbraken, broodjes
kroket, wijn, bier en borrelnootjes. Net op dat
moment komt er een wetenschapper van de
universiteit van Amsterdam vertellen dat we
al die ongezonde dingen, vooral met achter
wege moeten laten. Sterker nog, psycho-fy
sioloog Jan Snel beweert stellig dat we niet
alleen plezieriger, maar ook gezonder leven,
als we wél doorgaan met 'zondigen'.
'Dingen die slecht voor ons zijn, zijn vaak
heel goed voor ons,' luidt de onderkop van
Snels boek Genieten Mag!
De paperback van uitgeverij Kosmos oogt als
alle andere lectuur in het populaire genre
rond lichaam geest. Een simpel omslagont
werp met een onbestemde foto, omgeven door
felle, goedkope kleurtjes. Het boek is nogal
populair geschreven, maar de controversiële
boodschap van Snel wordt niet met volks
wijsheden, maar grotendeels met weten
schappelijke bevindingen en redenaties on
derbouwd. „Wie zichzelf toestaat dat-ie
rookt, koffie en alcohol drinkt, chocolade,
drop en friet eet en veel uitgaat, leeft ont
spannen, kan beter omgaan met stress en is
een stuk gelukkiger. En wie gelukkig is, leeft
beter en socialer. Je leeft niet altijd langer,
maar je kunt beter genietend 75 jaar worden,
dan 76 jaar lang stressen over alles wat 'niet
mag'. Zondig, maar plezierig leven is gezon
der, dan een leven lang met schuldgevoelens
rondlopen als je weer eens een borreltje, een
sigaretje of een patatje-oorlog hebt geno
men."
Jammer genoeg vergeet Snel te melden dat
mensen ook heel wat energie, plezier en vol
doening kunnen halen uit het stoppen met ro
ken, drinken en vet eten. Het overwinnen van
een verslavende 'zonde' kan ook een gezonde
kick geven.
Niettemin blijft Snels filosofie opmerkelijk
en anders. Dat is ook de opzet. Genieten Mag!
wil een tegenoffensief zijn tegen de betutte
lende medici, overheden, instituten en ge
zondheidsgoeroes die de samenleving dag-in-
dag-uit bombarderen met 'eenzijdige morele
verboden'.
Snel schrijft: 'Alles is slecht: vet eten, te wei
nig vitaminen, te veel vitaminen, te hard rij
den, melk drinken, te lang uitslapen, roken,
alcohol, te weinig sporten, te vaak uitgaan,
harde muziek, ga zo maar door. Er wordt al
leen maar gehamerd op de kwalijke gevolgen
van 'zonden', nooit op de plezierige kanten.
En al helemaal niet op de (indirecte) gezond
heidbevorderende aspecten van sigaretten,
p'Hj
M 30
Nieuwjaarsdag
W V,
4 yJï*'- X y*>
'Zondig, maar plezierig leven is gezonder, dan een levenlang met stress en schuldgevoelens rondlopen.'
FOTO JACQUES PEETERS
koffie, alcohol, vet eten etcetera. Gevolg is
dat de Nederlanders gebukt gaan onder een
collectief schuldgevoel: 'Eigenlijk mag ik
geen slagroomgebakje eten. Nou ja, doe toch
maar, dan ga ik morgen wel een kilometertje
meer joggen'. Wie zichzelf verwent, moet ge
straft worden. Over calvinisme gesproken.'
Snel ergert zich aan de medische bangmakerij
die puur op statistische gemiddelden is geba
seerd. 'Die gemiddelden zeggen namelijk
niets over het persoonlijke risico van ieder
mens. En zelfs als dat individuele risico wel
bekend zou zijn, dan nog moet ieder mens de
vrijheid hebben zijn eigen keuzes te maken,
zonder opgelegd schuldbesef. Alle adviezen
en waarschuwingen - hoe goed bedoeld ook -
zijn alleen gericht op zo lang mogelijk leven,
niet op de kwaliteit van het leven. Aspecten
als plezier, genot, vreugde tellen blijkbaar
niet mee. Maar óverleven is niet hetzelfde als
léven.'
'Trouwens, wie een levenlang vasthoudt aan
een vetarm dieet, leeft naar schatting een
paar maanden langer. Zelfs als men zich tus
sen zijn vijftiende en vijfenzestigste onthoudt
van alle 'slechte dingen' die met kanker te
maken hebben, neemt de levensverwachting
waarschijnlijk met zeven maanden toe. Is dat
voldoende om af te zien van friet met mayo
naise en een in roomboter gebakken bief
stuk?'
Paradoxaal genoeg blijkt uit de praktijk dat
mensen die plezier in het leven hebben en ge
lukkig zijn, langer leven dan mensen met een
onplezierig leven. 'Wie zichzelf met allerlei
geboden, verboden en richtlijnen tekortdoet,
mist juist een stuk léven.'
Kortom, zo concludeert Snel: genot dient de
mens. Maar daarmee geeft hij geen carte
blanche om ons lam te zuipen, suf te roken en
vol te vreten. In de visie van Snel mogen we
'zondigen', mits met mate. Sterker nog, matig
zondigen is in veel gevallen gezonder dan ge
heelonthouding.
Neem nou koffie. Snel: 'De negatieve faam
van het bakje troost is zo ingesleten dat we bij
elk pijntje automatisch roepen: 'Laat ik maar
eens wat minder koffie drinken'. Ieder
denkt ook dat koffie risico's oplevert voor|
hart- en vaatziekten. Bij normaal gebr._„
twee a drie koppen per keer, heeft koffie juist
vaak een beschermend effect. Bovendien ver
betert koffie de mentale prestaties, het geheu
gen, het verscherpt de zintuigen (zien, horen
tasten) en compenseert vermoeidheid.'
Neem nou alcohol. Snel: 'Wie matig drinkt-
twee, drie glaasjes per dag - loopt minder ri
sico op hart- en vaatziekten dan geheelont
houders. Zeker als het rode wijn betreft. So
ciale drinkers (96 procent van de matige alco
holgebruikers) hebben doorgaans een beter
humeur, slapen makkelijker in, zijn crea
ver en minder snel verkouden, gefrustreerd of
depressief. Juist ook omdat ze zichzelf af en
toe een 'zonde' toestaan, en niet verkrampt
door het leven gaan omdat ze voortdurend
bang zijn dat ze hun gezondheid in de waag
schaal stellen. Al deze positieve effecten wor
den echter tenietgedaan zodra men meer c
drie glazen per dag drinkt.'
Neem nou vet eten. Snel: 'Er heerst een chole-
rsterolgekte. Iedereen meent dat het verlagen
van het cholesterolniveau (normaal: 5,2
mM/liter) hart- en vaatziekten voorkomt
Maar Franse onderzoekers hebben ontdekt
dat bij een cholesterolwaarde onder de 4,1
mM/liter de kans op zelfdoding drie keer zo
hoog is.
Ook Rotterdamse collega's hebben aar^
toond dat lage cholesterolspiegels samengaan
met depressies en zelfmoordneigingen. Bij
zwangere vrouwen verhoogt het de kans op
postnatale depressies. Bovendien heeft hel
cholesterolniveau weinig te maken met onze
voeding, dus heeft diëten weinig effect. Laai
staan dat het ons leven aanmerkelijk ver
lengt. Maar die informatie wordt helaas niet
breed verspreid. Dus in plaats van te genie
ten, maken duizenden mensen zich voortdu
rend dik over hun eten.'
Neem nou roken. Snel: 'Een heikel onder
werp. Natuurlijk adviseer ik niemand om te
beginnen met roken, maar wie met plezier vijf
tot zeven sigaretten per dag rookt, hoeft ook
niet te stoppen. Altijd en overal wordt geha
merd op de gezondheidsrisico's van roken.
Oké, die zijn er, maar het effect van roken op
ziekten is pas objectief als ook rekening
wordt gehouden met andere factoren, zoals;
de leeftijd, de persoonlijkheid, woon- en
werkomgeving, het cholesterolniveau, eerde
re ziekten, aanleg en voeding. Negatieve
stress, zeker langdurige, is vele malen belas
tender voor de gezondheid dan roken.'
'Allerlei onderzoeken wijzen uit dat nicotine
het humeur kan verbeteren, rust geeft of juist
aanzet tot meer activiteit, de effecten van ne
gatieve stress vermindert, de concentratie es
het reactievermogen verbetert,' beweert Snel
in Genieten Mag! 'Mensen die met plezier ro
ken, voelen zich prettig, harmonieus, ont
spannen en kunnen goed omgaan met stress.
Dit soort gevoelens maakt de mens weerbaar
der tegen ziekten. Zeker als het roken gecom
bineerd wordt met voldoende groente en fruit
en rode wijn.'
Snel's slotconclusie: 'Matige hoeveelheden ni
cotine, cafeïne en alcohol zijn van grote waar
de voor de kwaliteit van het leven.'
Dat is even andere koek dan het waarschu
wend vingertje dat medici, overheid en de an-
ti-rooklobby ons voortdurend voorhouden.
Zou het boekje van Jan Snel soms gesponsord
worden door de drank- en tabaksindustrie?
De psycho-fysioloog is door de vraag meteer.
in zijn wiek geschoten.
„Ik ben wetenschapper, geen pr-man. Het feit
dat u meteen sceptisch bent over mijn bewe
ringen, en nota bene een commerciële link
legt, toont aan dat ook u geïndoctrineerd bent
door de moraalridders en de fatsoensrakkers
die alleen de negatieve effecten van roken e
drinken benadrukken. Iemand die het 1<
heeft te zeggen dat er ook positieve kanten
aan zitten, is blijkbaar per definitie ver
dacht."
Snel klinkt geïrriteerd, een beetje humeurig
zelfs.
Zou hij soms te weinig drinken en roken?
Snel: „Drinken soms, roken nooit."
Tja, daar heb je het al.
Jan Snel - Genieten Maq!, uitqeverij Kosmos,
prijs 19,95.
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Voor radio Oranje vertelde prins Bernhard
dat hij en zijn vrouw best een zoon hadden
willen hebben. „Zoals in iedere familie zou
den ook wij na na twee dochters het aardig
gevonden hebben als de derde een zoon was
geweest. Maar als u deze snoezige dochter
had gezien, zou u zich onze oudervreugde
kunnen voorstellen. Nog voordat mijn vrouw
de kleine had kunnen zien, zei ze tegen mij: ik
ben toch blij dat het een meisjes is."
De vierde dochter werd na de oorlog geboren.
Op 18 februari '47. Haar namen waren Maria
Christina, maar ze werd Marijke genoemd. De
prinses had een oogafwijking. Vermoedelijk
veroorzaakt door de rodehond die Juliana in
het begin van haar zwangerschap op had
gelopen.
Om iets aan het gebrekkige gezichtsvermogen
van Marijke te doen, werd gebedsgenezeres
Greet Hofmans naar Soestdijk gehaald. Het
was het begin van een crisis die als de Greet
Hofmans-affaire in de geschiedenisboekjes
staat. Maar steeds meer blijkt dat Greet Hof-
mans in werkelijkheid maar een bijrol speel-
de in deze affaire, waarbij Juliana en Bern
hard steeds verder van elkaar kwamen te
staan.
Op allerlei terreinen. Zij was in haar hart paci-
fiste. Hij was tot in het bot militair. Zij had er
een hekel aan om buitenlandse orders voor het
bedrijfsleven binnen te slepen door als sinter
klaas met koninklijke onderscheidingen te
strooien. Hij vond die stroopsmeerderij ver
standig en verdedigbaar. Er was op Soestdijk
een scheiding der geesten ontstaan. Dankzij
politiek plakwerk werd een echte scheiding
voorkomen. Juliana en Bernhard gingen niet
uit elkaar. Juliana bleef op de troon.
Juliana was op 6 september '48 ingehuldigd als
koningin. Tien jaar eerder had Wilhelmina al
af willen treden, maar was ze aangebleven om
Juliana nog een rustige tijd met de kinderen te
gunnen. Maar op 12 mei '48 kondigde Wilhel
mina op de radio aan dat ze afstand van de
troon zou doen. Op paleis Soestdijk ging het
verhaal dat Juliana en Bernhard samen naar
de radio luisterden, in de bibliotheek, en Julia
na aan het eind in huilen uitbarstte. Bernhard
moet een arm om haar heen hebben geslagen
en troostend hebben gezegd: „We doen het
toch sémen," om er opbeurend aan toe te voe
gen: „Vooruit, tranen weg, het eten staat op ta
fel."
De grondwet maakte het natuurlijk onmoge
lijk om het echt sémen te doen. Er is maar één
staatshoofd, en dat was Juliana. Aanvankelijk
was Bernhard vaak naast zijn vrouw te vinden,
maar de wegen liepen steeds vaker en steeds
verder uiteen. De staatsbezoeken en het ritje in
de gouden koets deden ze trouw samen, maar
verder gingen ze hun eigen gang. Onafhanke
lijk van elkaar.
Zij had haar taak als koningin. Hij was we
reldwijd een soort ambassadeur voor het va
derlandse bedrijfsleven. Altijd druk bezig met
Bilderberg, het Wereld Natuur Fonds en dui
zend-en-één andere zaken. Ze hadden hun ei
gen leven. Met eigen verplichtingen en eigen
vriendenkringen. Maar uiteindelijk kwamen
ze altijd weer samen op Soestdijk.
Het huwelijk hield zestig jaar stand. Diamant.
Ook al flonkerde het niet altijd. Prins Bern
hard vertelde dat het in de crisistijd rond
Greet Hofmans thuis totale oorlog was. Zijn
biograaf Jan Kikkert schreef dat de prins in
die tijd verschillende buitenechtelijke verhou
dingen had en dat hij in Frankrijk in elk geval
één ontwettig kind heeft, een dochter, Alexia
Grinda.
Maar met het ouder worden, en het grootouder
worden, leken Bernhard en Juliana weer
ouderwets naar elkaar toe te groeien. Léken.
Het is onmogelijk om het met zekerheid te zeg
gen. Hét verhaal over het huwelijk kan nog
niet geschreven worden Veel vertrouwelijke
informatie blijft nog in het archief. Mensen die
de prinses en de prins écht kennen, houden
hun mond op slot. Veel verhalen komen uit de
tweede of derde hand en zijn nauwelijks of niet
na te trekken. De vraag of het diamanten hu
welijk een goed en gelukkig huwelijk was, kan
eigenlijk maar door twee mensen beantwoord
worden. Juliana en Bernhard.
Elke leeftijd heeft zijn charme, troost de brie
ventherapeut van de wekelijkse damesbijbe!
Het zal best, maar het feit dat zo'n verzeke
ring nooit aangetroffen wordt in blaadje
voor de jeugd, maakt de volkswijsheid ver
dacht. Het gaat altijd over de onvermoed*
aantrekkelijkheid van rimpels, hangbillen ei
door het leven getekende koppen. Het is geer
ramp, antwoordt de Lieve Lita dat snelheic
energie en uithoudingsvermogen teruglopen
er staat meer dan genoeg tegenover. Na veer
tig jaren onzeker oefenen zijn de angster
weg. Eindelijk gewoon jezelf zijn. Geen ge
dachte aan buren, vrienden of collegae die j<
nog tegenhoudt. De namaak leren broei
knelt weliswaar om bovenbenen en drukt dr
opgezette oude mannenmaag omhoog, maa
halverwege de af te leggen weg is tenslotte
toch het moment gekomen om geestelijk vr
en jong te zijn.
Het is allemaal quatsch. Onafhankeiijkheir
verschijnt niet met de jaren, mentale jeugt
evenmin. Wie ouder wordt, ontmoet dr
dood. Onherroepelijk en met regelmaat
Overlijdensadvertenties zijn het eerste en be
langrijkste nieuws. Het begrafenispak hang
voorin de klerenkast en er ontstaat een nooi
gewilde ervaring in meelevende condoleance
brieven. Uit het oog verloren neven, studie
vrienden en oudcollegae worden nog slecht
ontmoet in crematoria, in stemmige aula'
met slappe koffie en vochtige cake. Dierbarer
leven nog uitsluitend voort in gedragen woor
den van waardering en herinnering. Herden
ken is gewoon en de taal en stijl van het ii
memoriam is vertrouwder voor de middelbar*
dan het ritme en de beat van de top veertig.
Het is niet altijd zo geweest. Ook vroege
werd er natuurlijk overleden, eerder zelfs et
dus smartelijker. Hele dorpen liepen uit, weg
getrokken en uitgehuwlijkte achternichtei
kwamen terug voor de laatste gang. In stem
mig zwart en op gedragen orgeltonei
schreed de kist naar de open groeve. Achterii
de rij werd de laatste nieuwtjes uitgewissel*
en ontstond reeds het begin van het nakerk
hofse begrafenismaal.
Dood was een weliswaar treurige, maar ver
wachte onderbreking van het vastliggend*
patroon. Er waren er zoveel. Elke familiege
sch'tedenis had zijn jaarlijkse momenten vat
samenkomst. De vijftigjarige bruiloft van op<
en oma, het zilveren huwelijksfeest der derd<
dochter en de doop van de eerste stamhoude
van de vierde generatie. Er werd gerecipieer*
voorzien van majesteitelijk eremetaal bij he
veertigjarig magazijnmeestersjubileum van d*
buurman, de boerenbond bestond een haiv*
eeuw en het was dus feest, de pastoor voeld*
zich vijftig jaar gehuwd met god en ell
schaapje en voormalige parochiaan leverdet
een bijdrage en hieven het glas.
Er wordt niet meer getrouwd, gedoopt en ko
ninklijk onderscheiden. Waar het nog wel ge
beurt, geschiedt het en familie. Een tafel on
der het teken van de toekan of een weekend
je buitenlucht. Drie bungalowtjes worden ge
huurd en het gezin inclusief aangetrouwd*
annexen trekt zich terug voor open haard er
in het golfslagbad.
Veertig jaar bij een baas is niet langer een ver
dienste. Het heet dat de werknemer over t*
weinig intiatief en durf beschikte om zijn ge
luk en promotiekansen elders te beproeven
Gouden en zilveren bruiloften worden to
zeldzaamheid in de scheidingsstatistieken
reünies van studiegenoten zijn geofferd in he
didactisch fusiegeweld en de jaarlijkse uitstap
jes met oudbedrijfsgenoten blijken geschrap
bij de eerste tegenvallende concernresultaten
Alleen de uitvaart is nog over. Bij veertig be
gint het leven, beweert de scheurkalender
Maar ook dat blijkt een vergissing. Of min
stens een onvolledigheid. Leven met de dooc
begint op dat moment. Bij elke postbesteliin*
bestaat de kans op een enveloppe met grijze
rand. In feite niets bijzonders, zo was het voo
de vorige generaties ook. Alleen hadden dit
de dierbare afgestorvene en alle andere be
grafenisgasten~"3rie maanden geleden nor
ontmoet bij het afstuderen van de oudste
neef of bij de eerste communie van het jong
ste kleinkind.
Nu moeten alle nieuwtjes en laatste ontwik
kelingen wel uitgewisseld worden na de wel
gemeende afscheidswoorden in de kille, t
Knte hal van het gebouw voor iijkverbran
™ng. Maar niemand durft het echt, want e
boerst onwennigheid onder de aanwezigen
°P zachte toon wordt er gegroet, er is immer
geen vast patroon van familiegeschiedeni
meer. Rouw verbindt dit moment met het vo
"ge, maar bedrukt tegelijkertijd. Want ook d-
eigende ontmoeting, beseft iedereen, za
van hetzelfde karakter zijn.
n rs,went- Zetcer na verloop van tijd. Maa
ook dat dood het enige doorlopende verban*
van leven is?
De huwelijksvoltrekking in de JVie»c'|
Kerk in Amsterdam. fotoan
