Spruiten, prei en sla zijn fors duurder door vorst
Kou drijft
tuinder in
het nauw
Winter
Sale at
4Goud als het vriest, gif als 't dooit'
Ijs is nu belangrijker dan de begroting
Krantenbezorgers
denken aan staken
Varen door ijzig Nederland
I )e$re|ud
Ijs bedekt Brabantse
kanalen en rivieren
Kapotte waterleiding
is groeiend probleem
MAAK KENNIS
MET HET BESTE TV-TIJDSCHRIFT:
VARA TV MAGAZINE
Grote problemen
Wegenwacht raadt warme
kleding en dekens aan
DE STEM
BINNENLAND
Christine Barker
Decorations
Leegverkoop
Officier eist
96.000 na
drugsprofijt
Zes woningen
uitgebrand
11111
VRIJDAG 3 JANUARI 1997 A3
Zoetermeer (anp) - Door de
aanhoudende strenge winter
schieten de prijzen van groen
ten omhoog. Wintergroenten,
zoals spruiten, kool, prei en
knolselderij zijn de afgelopen
week fors duurder geworden.
Er is minder aanvoer en de
vraag is groter, zo verklaart een
woordvoerster van het Centraal
Bureau voor de Tuinbouwvei
lingen (CBT). Van schaarste is
echter geen sprake, zo verzekert
zij-
Op de tuinbouwveiling in Ba-
rendrecht, de grootste in Neder
land, werd gisterochtend 175
ton spruiten aangevoerd, die af
gelopen weekeinde toen het nog
niet zó hard vroor, werden
geoogst.
De spruiten gingen voor 3,80 tot
4,70 gulden per kilo van de
hand. Een netje met 450 gram
spruiten kost momenteel in de
supermarkt 2,99. Een paar we
ken geleden was dat nog 49 cent.
Een kilo prei doet op de veiling
4,77 tegen 1,50 gulden in een
normale winter.
De zeer strenge vorst van afge
lopen nacht heeft de nog op het
land staande spruiten, prei en
winterbloemkool behoorlijke
schade toegebracht.
„Nog een nacht met vijftien gra
den vorst en we moeten deze
oogst afschrijven," aldus de
woordvoerster van het CBT. De
meeste wintergroenten, alle
koolsoorten, prei en knolselde
rij, zijn al geoogst en worden be
waard in koelhuizen.
Als er geen nieuwe aanvoer
meer komt, moeten de voorra
den worden gespreid en zullen
de prijzen nog verder omhoog
gaan.
De strenge vorst treft niet alleen
wintergroenten. Ook kasgroente
als sla groeit langzamer door de
kou en is daardoor duurder.
Een gewone krop botersla kost
op de veiling een gulden. Een
winterse pot hoeft overigens
niet altijd duur te zijn.
Rode kool kost op de veiling
maar een dubbeltje per kilo.
Van onze redactie economie
Nijmegen De felle aanhoudende kou bezorgt met name
de glastuinders grote problemen. Zij zien deze dagen hun
energierekening twintig tot dertig procent uitstijgen bo
ven het normale gemiddelde.
Het is echter nog te vroeg om al te
spreken van een ramp, meent F.
Hogervorst, voorzitter van de af
deling glastuinbouw van de agra
rische koepelorganisatie LTO. Of
deze strenge winter - voor de
tuinders nog strenger dan die van
vorig jaar - een nadelig effect
heeft op het bedrijfsresultaat van
dit jaar hangt volgens hem van
twee factoren af.
In de eerste plaats is er de lengte
van de vorstperiode. „Vorig jaar
lag er tot in maart nog sneeuw.
Gebeurt dat nu ook, dan is dat
een groot probleem, maar als we
na volgende week te maken krij
gen met een rustige winter, dan is
het leed wellicht nog te overzien.
In de tweede plaats speelt de
markt voor de Nederlandse pro
ducten een belangrijke rol. Daar
zijn de tuinders volgens Hoger
vorst in het voordeel ten opzichte
van hun concurrenten in bijvoor
beeld de landen rond de Midde-
landse Zee. „Want," zegt hij,
„ook daar hebben ze last van kou
en vocht. Punt is echter dat de
tuinders daar lang niet zo goed
zijn ingespeeld op dit soort pro
blemen als de Nederlandse tuin
der. Daardoor kunnen hogere
prijzen voor kwalitatief betere
producten het verlies door de
hoeveelheid gas die nu verstookt
moet worden wellicht weer goed
maken."
Den Haag (anp) - Door de extreem strenge vorst van de laatste
dagen moet de ANWB alle zeilen bij zetten om gestrande auto
mobilisten uit de problemen te helpen. Per dag krijgt de ANWB
melding van meer dan zesduizend pechgevallen.
Omdat de organisatie niet alle meldingen meteen kan behandelen,
vraagt zij begrip voor langere wachttijden. Ook raadt de ANWB auto
mobilisten aan dekens en warme kleren mee te nemen in de auto. De
Wegenwacht heeft alle beschikbare mobiele monteurs ingezet. Verder
heeft ze extra mensen gestationeerd op de meldkamers en extra tele
foonlijnen geïnstalleerd. De Wegenwacht concentreert zich in eerste in
stantie op pechgevallen langs autowegen en andere dringende gevallen.
Hierbij wordt vaak een beroep gedaan op de EHBO-kennis van de we
genwachters. Toch moeten de wegenwachters er vooral op uit om men
sen te helpen die hun vervoermiddel niet meer aan de praat krijgen. De
meest recente ervaring van de Wegenwacht leert echter dat deze storin
gen vaak door de automobilisten zelf te verhelpen of te voorkomen zijn.
(ADVERTENTIES)
is voordelig in het bezit komen
van een Chinees meubel,
Engelse bank of Wingchair,
Teakhouten tafel of Tuinbank,
Spiegels, Rotan, stoelen, tafels
met Kortingen tot 50%
Waalwijk-Tilburg richting dorp.
Kerkstraat 107-113
5161 EC Sprang-Capelle c
(Waalwijk) I
Telefoon 0416-278094
Waar brede rivieren door haast oneindig laagland stromen, daar ploeteren op dit ogenblik schepen door een ijskoude winterwe-
reld. Op de foto is een duwcombinatie op de Lek ter hoogte van Lopik te zien. foto anp
Dordrecht (anp) - Officier van jus
titie mr. A. Verdegaal heeft giste
ren voor de rechtbank in Dord
recht een terugbetaling van 96.000
gulden geëist tegen de 29-jarige
Gorcumer K.D. wegens weder
rechtelijk verkregen voordeel.
D. wordt gezien ais de spil van een
drugsverkopende organisatie in
Gormchem die zich de 'weedex-
press' noemde. Klanten konden er
telefonisch drugs bestellen, zowel
cocaïne als weed. Aanvankelijk
werd-bij D. de illegale winst ge
schat op ruim 120.000 gulden,
maar na een nader onderzoek stel
de officier Verdegaal haar eis bij.
Advocaat R. Ronday voerde aan,
dat het bewijsmateriaal niet legaal
was verkregen. Volgens hem is de
wijze waarop gesprekken zijn af
geluisterd via de telefoontap, niet
toelaatbaar. De rechtbank doet
uitspraak op 16 januari.
Van onze redactie economie
Joure - Des te dieper het kwik op de ther
mometer zakt, des te. harder vliegen de
schaatsen de winkel uit. Ondanks de in
middels door de Elfstedentocht nog ver
der gestegen schaatskoorts, kampt Ne
derland nog niet met een tekort aan glij-
ijzers.
Winkeliers krijgen bij fabrikanten als Inter-
raps in Almelo en Viking in Weesp welis
waar nul op het rekest, Zandstra in het Frie
se Joure verkoopt nog, evenals importeur
Schreuders Sport International in Leerdam.
„Ik heb nog zeven containers ijshockey-
schaatsen. Noren heb ik ook nog volop zit
ten, minstens dertigduizend paar," zegt ei
genaresse Joke Emck van Schreuders. De uit
China ingevoerde schaatsen liggen voor prij
zen vanaf enkele tientjes in de winkelschap
pen van onder meer V&D en Bristol.
Zandstra in het Friese Joure heeft de pro
ductie inmiddels stilgelegd en concentreert
zich met 35 mensen louter op de verkoop van
noren en kinderschaatsen, maar ook Tsjechi
sche ijshockeyschaatsen en Engelse kun
strijders. „We raken niet echt uitverkocht.
Er zijn bij ons toch altijd nog materialen als
glij-ijzers aanwezig," zegt directeur Wouter
Zandstra.
„We zijn op z'n Twents gezegd 'los'," meldt
directeur Nico Beumers van Interraps uit
Almelo die onder de merknaam Raps eigen
fabrikaat noren verkoopt vanaf 365 gulden.
„Wat morgen wordt geproduceerd, is van
daag al verkocht."
De productie van honderd paar per dag kan
niet worden opgevoerd. „Verlijmen duurt al
veertien uur. Je kunt er wel een kachel bij
zetten dan droogt 't sneller, maar dat gaat
ten koste van de kwaliteit." De handel gaan
de houden door import, daar voelt Beumers
niets voor. „Nee, dat is allemaal bullshit.
Noren voor 149 gulden daar zakt me de
broek van af. Daar sta je te balanceren op
een bodemplaatje."
Uitverkocht of niet, de telefoon staat bij niet
een leverancier stil. „Ze bellen met tiental
len, continu, de hele dag door," meldt tech
nisch directeur Fred du Crocq van fabri
kant/importeur Viking uit Weesp. Sinds
Van onze redactie
wetenschappen
De Bilt - Waarover praten
zij? Over ijs. Dezer dagen is
ijs belangrijker dan het be
grotingstekort, de toestand
van Ajax en de uitkering van
de wao.
IJs is een fascinerende stof. Een
gebied duizend maal zo groot als
Nederland is met ijs bedekt,
soms een vliesje dik, soms een
paar kilometer. En het ene ijs is
het andere niet. Duizenden we
tenschappers over de gehele
aarde houden zich met ijs bezig.
Maar meteorologen bekijken ijs
anders dan natuurkundigen of
chemici.
Herman Wessels, onderzoeker
van het KNMI, zegt dat water
een van die zeldzame stoffen is
waarbij de dichtheid van de vas
te vorm lager is dan die van de
vloeibare. Daarom heeft ijs een
lager soortgelijk gewicht dan
water en drijft het.
De sterkte van een ijsvloer is na
tuurlijk van talloze factoren af
hankelijk, daar weten ze in
Friesland alles van. Een laag
van tien centimeter steekt onge
veer één centimeter boven water
uit en een vierkante meter kan
dan tien kilo dragen. Dat een
schaatser bij die dikte niet met
een door het ijs zakt, komt om
dat dat ijs horizontaal gebonden
is, elastisch en gedragen wordt
door de oevers.
In Nederland kwam in '69-'70
ijs voor van veertig centimeter
dik en dat was een record. IJs
dat tanks kan dragen, zoals de
Het ene ijs is het andere niet.
Russische rivieren in de winter,
is nog veel dikker en komt bij
ons niet voor.
In vroeger tijden zijn er stan-
daardregels voor de sterkte van
ijs opgesteld. Zo draagt goed ijs
van vier tot vijf centimeter een
man, negen centimeter een rui
ter (mits dat paard niet stampt
met zijn hoeven), veertien centi
meter een wagen met vee, vijf
tien tot twintig centimeter veld
artillerie en bij 45 centimeter
zou er een spoortrein op het ijs
kunnen rijden. Een forse menig
te als bij de Elfstedentocht
wordt verwacht, is veilig met ijs
van 27 centimeter, aldus onze
voorouders.
Onder bruggen wordt, zoals be
kend, minder snel ijs gevormd.
Er is daar minder (koude) wind,
het water stroomt daar sneller
omdat een rivier, kanaal of sloot
doorgaans om praktische rede
nen bij een brug versmald
wordt en ook is de warmte-uit-
straling onder een brug lager
dan in de open lucht.
De snelheid van ijsvorming is
afhankelijk van temperatuur,
vochtigheid, de wind en de be
wolking. Wessels: „In augustus
kan het gebeuren dat bij wind
stilte en een heldere avond op
zuiver water, gezet op een blok
je isolerende tempex, al bij plus
tien graden zich een ijs vliesje
foto anp
vormt. De wolken kunnen
warmtestraling van het ijs te
genhouden, maar zelf ook
warmte (koude) omlaag stralen.
Het belangrijkste voor goed
schaatsijs is koude lucht met
flinke wind en heldere luchten.
Dan kan er wel vijf tot zes cen
timeter ijs gevormd worden op
één nacht. Maar het ijs groeit in
het begin harder dan later, als
het dik is geworden. Want de
kou moet dan eerst door een de
ken van ijs dringen eer het het
water onder de ijsvloer bereikt
en bevriest. IJs groeit dus van
onderaan, maar ook komt er
wat van bovenaf bij, hoewel
veel minder."
J
MS «I 15
'Een gelukkig negentiennegenenzeventig kerel.' 'Ne-
gentienzevenennegentig zul je bedoelen.' 'Zei ik nou
weer negentiennegenenzeventig? Dat is nou al de zo
veelste keer dat ik dat verkeerd zeg.'
'Gek hè. Met negentienzesennegentig had je dat nooit,
dat je dat door elkaar haalde met negentiennegenenzes
tig. Althans niet met praten, met schrijven had ik daar
weer wel last van, dat ik die 9 en die 6 van volgorde wis
selde.
'Had ik ook, terwijl ik alle kerst- en nieuwsjaarkaarten
voor negenzeventig, eh, zevenennegentig, feilloos van
'Een voorspoedig 1997' voorzien heb.'
'Raar hè, die menselijke geest. Door die e's in negenenze
ventig en in zevenennegentig maak je met je mond en met
je oren fouten, terwijl je door die 9 en die 6 met je ogen
fouten maakt.'
'Nee joh, dat heeft niets met zintuigen te maken. Dat
verkeerd uitspreken en schrijven komt door de millen
nium-vrees. Diep in ons hart willen we namelijk hele
maal niet dat het 2000 wordt.'
'Hoe weet je dat zo zeker?' 'Omdat ik al sinds '91 een
fijn-de-sjekle-gevoel heb, al begrijp ik niet wat daar nou
zo fijn aan is.
MERIJN
eind vorige week is Viking verlost van zijn
voorraad, 60.000 paar groot. Ze liggen voor
prijzen tussen de 175 en 1000 gulden in het
winkelschap. „Die goedkope schaatsen, daar
leven we van."
Du Crocq schat dat er in een goed wintersei
zoen in Nederland 350.000 paar schaatsen
over de toonbank gaat. „Maar als er buiten
geen ijs ligt, wordt er geen schaats ver
kocht." "Als Schreuders 'nee' moet verko
pen, ligt de schaatshandel in Nederland plat,
want snel bijbestellen in China is er niet bij.
„De aanvoer duurt minstens drie maanden."
Wie nog iets te verkopen heeft, werkt in het
weekeinde door. „Behalve morgen," zegt
Wouter Zandstra, „want dan zij we dicht
vanwege de Elfstedentocht."
Een stevig winter betekent weliswaar rinke
lende kassa's voor fabrikanten en impor
teurs, nergens heerst een absolute juich
stemming. Nico Beumer: „Schaatsen zijn
goud als het vriest en gif als als 't dooit." Jo
ke Emck praat van 'casino-handel'. „Als je
pech hebt blijf je er vijf jaar mee zitten en
dan raak je ze zelfs voor een dubbeltje nog
niet kwijt."
Van onze verslaggever
Den Bosch - Rijkswaterstaat heeft met welke truc die ook werd
bedacht, de ijsgoden niet kunnen weerstaan: door de aanhou
dende vorst zijn gisteren op één na alle stuwen in de Maas
gestreken.
almaar toenemende ijs schepen
teveel hinderen.
Door de stijgende hoeveelheid ijs
zullen de pontveren Waalwijk-
Drongelen, Herpt-Bem en
Sprang-Capelle-Dussen, die en
kele dagen geleden al uit de vaart
gingen, vooralsnog in de thuisha
vens blijven liggen.
De voorspelling van Rijkswater
staat dat het ijs op de Bergsche
Maas met het tijdelijk overvloe
dige van hoger komende Maas
water zou wegspoelen, komt niet
uit. „Het blijft vriezen en daar
door komt er steeds meer ijs,"
zegt een woordvoerder bij Rijks
waterstaat in Tilburg, verant
woordelijk over de Brabantse
vaarwegen. Het pontveer Veen-
Aalst op de Afgedamde Maas bo
ven Heusden bleef ondanks een
ander gericht nog in de vaart.
Het gevolg is dat er geen scheep
vaart meer mogelijk is. Voorts
deelde Rijkswaterstaat mee de
Brabantse kanalen als Zuidwil
lemsvaart en Wilhelminakanaal
dicht te laten vriezen.
Door de aanhoudende extreme
vorst moesten de stalen damwan-
den in de stuwen in Lith, Grave,
Sambeek, Belfeld, Roermond en
Linne gisteren worden opgetrok
ken. Alleen de stuw aan de Bel
gische grens - Borgharen - liet
Rijkswaterstaat nog in de Maas
staan. Het gevolg van het wegha
len van de stuwen is dat de Maas
nu vanaf Limburg tot beneden
Lith op natuurlijke wijze 'leeg
loopt'.
De vaardiepte in, het natuurlijke
stroombed van de Maas is onvol
doende voor het huidige scheep
vaartverkeer. Bovendien zoq het
Den Haag (anp) - In het hele land heeft Koning Winter een ge
slaagde verrassingsaanval uitgevoerd op de waterleidingen.
Het aantal meldingen van bevroren en gesprongen waterleidin
gen nam gisterochtend verontrustende vormen aan.
Een speciaal in het leven geroe
pen crisisteam van het waterlei
dingbedrijf WMN ('het is een
gekkenhuis') in Midden-Neder
land heeft vanaf oudjaarsnacht al
meer dan drieduizend meldingen
binnengekregen, waarvan twee
duizend gisteren. Die variëren
van bevroren waterleidingen tot
gesprongen pijpen en kapotte
watermeters. Andere inderhaast
geformeerde teams in den lande
maakten overuren.
Het waterleidingbedrijf Zeeland
had het opvallend rustig. Er
kwam slechts één melding van
een bevroren waterleiding bin
nen, aldus een woordvoerder
donderdag.
Alle instanties adviseren voor
zorgsmaatregelen te nemen, zoals
het afsluiten van de leiding bij
vertrek. Bevroren waterleidingen
kunnen worden ontdooid met een
föhn. Ook verwarmingsradiato
ren direct onder ramen vertonen
door de snijdende oostenwind be
vriezingsverschijnselen. De ther
mostaat kan ook 's nachts beter
op 18 graden blijven staan, zeg
gen woordvoerders van cv-sto-
ringsdiensten. Ook deze branche
had het aanmerkelijk drukker
dan normaal.
Emmen (anp) - De Bond van Krantenborgers (BvK) heeft giste
ren een tweedaagse staking aangekondigd. Naar schatting
tweehonderdduizend huishoudens verspreid over heel Neder
land krijgen als gevolg daarvan twee dagen hun dagblad niet
bezorgd.
de en veilige kleding, en degelijke
fietsen. „Pogingen met De Tele
graaf en de Perscombinatie in ge
sprek te raken, liepen tot nu toe op
niets uit. We krijgen wel onbenul
lige reacties op brieven en tele
foontjes waarin wij proberen een
gesprek tot stand te brengen. De
maat is nu vol," zo waarschuwt
hij. De extreme kou maken het
werk voor de jonge helden die
dagbladen bezorgen schrijnender
dan ooit, vindt de bond.
Amsterdam (anp) - In Amsterdam
zijn gisteren zes woningen aan de
Fannius Scholtenstraat uitge
brand. Twintig mensen moesten
elders worden ondergebracht. Er
vielen geen gewonden. De brand
weer raamt de schade op 1,5 mil
joen gulden. De brand ontstond
tegen het middaguur in een op
slagplaats met katoen en video
banden. Het vuur sloeg over naar
de boven gelegen verdiepingen.
Mogelijk gaat de actie langer du
ren. Aan de staking doen ongeveer
tweeduizend jongens en meisjes in
heel Nederland deel.
De aanleiding voor de staking is
de felle kou. „In de Randstad heb
ben veel jongeren woensdagoch
tend bij een temperatuur van 22
graden onder nul de krant be
zorgd," zegt BvK-voorzitter H.
Bos uit Emmen. De Bond van
Krantenbezorgers eist van de dag
bladuitgevers dat de circa vijftig
duizend krantenbezorgers in Ne
derland een betaling van een
kwartje per krant krijgen. Ook
moeten de bezorgers voldoende
warme kleding krijgen en kunnen
beschikken over een degelijke,
veilige fiets. Bos verwacht dat de
overgrote meerderheid van de
tweeduizend leden gehoor geeft
aan de stakingsoproep. Zo wil Bos
de dagbladuitgevers dwingen on
derhandelingen te openen met de
bezorgersbond.
De onlangs opgerichte BvK pro
beert namens haar groeiende ach
terban al geruime tijd in gesprek
te komen met de uitgevers. Inzet
vormen een betere beloning, goe-
Deze week onder andere:
Hoezo hakkelaar? Mijn eerste jaar als Journaal-
presentator, door Philip Freriks
koop 'm in de winkel of word direct lid/abonnee voor ft 0-
tot 1 juni plas gratis video! Bel (035) 6 711 911
