Jacht op autodieven en
omkatters wordt effectiever
Het Alhambra in een Maastrichtse mergelgrot
nte groter
sbudget'
BINNENLAND
nd KORT
4Met eenvoudige wettelijke maatregelen ben je van het grootste deel van auto-criminaliteit af'
EMBER 1996
A4 pESTEM
ZATERDAG 21 DECEMBER 1996
MMENTAAR
leen maar onder vuur te
ing geventileerde kritiek
ze worden verwacht dat
kte verwijten onderzoe
een van die geplaagde
zich ontwikkeld tot het
ndicaptenbeleid. Aan de
els fors geknabbeld. Een
rdeel dat Terpstra tekort
Dat is haar, in een aantal
iepen, in stevige bewoor-
einig verweer. Ze kwam
het regeerakkoord waar
den zegt te zijn. Tijdens
pstra geen spoor van kri-
de instellingen,
senliggende weken blijk-
I degelijk meergeld in de
ens haar niet meertetra-
r een belangrijk deel is ge-
iseren.
door de voorzitter van de
weerlegd. De thuiszorg
meer geld gekregen,
aan nominale salarisver-
ernieuwde botsing met de
vallende instanties, de
die anderen tracht neer te
ie niet meteen steekhou-
in de Tweede Kamer had
trekken om vervolgens te
het verloren gegane ver-
de schijn op zich van de
een trap na alsnog haar
n banden
Eindhoven geen massale
e kleinere party's moeten
emeente Eindhoven heeft
ruik te bestrijden. Verder
inen voortaan taboe voor
Welschen van Eindhoven
oekers of meer nauwelijks
't Brabant in Tilburg gaat
ij xtc-gebruikers mogelijk
ionaal college van burge-
ntdekt
a/Stemra heeft bij een be
slag genomen. De muziek-
'jf in Utrecht dat de onwet-
ad ingekocht,
die tot in detail zijn nage-
ragen aan bijvoorbeeld ar-
•s van de opsporingsdienst
de cd's Older van George
House.
ven Amsterdam
-rpolitie hebben afgelopen
beslag genomen in de Am-
pt in een container die was
mstig uit Suriname. Inmid-
bende opgerold die zich be-
veelheden softdrugs via de
an de criminele organisatie
rcheteam van negen leden
ing van de bende gewerkt.
ïgen Rwanda
twikkelingssamen werking
iljoen gulden) uitgetrokken
luchtelingen in Rwanda, die
nrdt in een speciaal fonds
'j slacht schapen
sident Van Delden heeft de
buiten werking gesteld. Het
eerde tevreden,
van de koeienziekte BSE te-
e slacht van schapen en gei
en worden verwijderd. Maar
ters van Landbouw in Brus-
dde zich tot de rechter, om-
omzeilen via slachterijen in
en Bernhard
iat een speciale herdenkings-
nanten bruiloft op 7 januari
d. Het ontwerp is van de Ha-
let nationale munthuis slaat
id.
i infrastructuur
rastructurele werken moeten
worden vastgelegd, zei pre-
d. Het kabinet werkt aan een
projecten in kaart wordt ge-
der debat over een spoorweg,
uitmondt in een ruzie met de
eriode herhaaldelijk gebeurd,
ituwelijn en de HSL.
de bijstand moet grotendeels
heveld. Die zullen doelmati-
at probleem worden ondervan-
:n, stelt de werkgroep. Ze wijs'
echter ook op dat een dergehj'
aanpak nadelig kan uitwerken
jor de gemeenten. Dat is het ge
il als de bijstandsuitgaven stij-
;n door oorzaken die een ge'
eente niet in de hand heeft
werkgroep heeft diverse m°'
dien uitgewerkt, en de voor- en
ladelen aangegeven. Ze wijs'el
evens op dat het plan niet <>P
[orte termijn kan worden inge'
oerd. In het verleden is al vaker
oorgesteld het bijstandsbudge
oor een groter deel naar de ge-
neenten door te sluizen.
OM DE strijd tegen autodiefstallen ef
fectiever te maken, zijn nieuwe regels
nodig die moeten voorkomen dat 'total
loss' verklaarde auto's worden omge
bouwd tot nieuwe. In mei dit jaar liet
een onderzoeksbureau het ministerie
van Justitie weten dat het verstrekken
van kentekenbewijzen beter moet wor
den bewaakt en dat de handel in 'total
loss' auto's moet worden aangepakt.
Hoofd dienst zware criminaliteit bij de
regiopolitie Brabant-Noord, J. van Kas
tel, steekt zijn nek uit om het probleem
van autodiefstal en omkatten aan te
pakken.
Door Mare Brink en
Servaas Smulders
„Opnieuw een criminele bende,
die actief is met stelen en omkat
ten van dure auto's, opsporen en
aanpakken? Alleen als de baas er
ons echt van kan overtuigen. We
geven nu liever prioriteit aan het
bestrijden van synthetische drugs
als xtc, amfetamine en gewelds
delicten. De ellende die deze
drugs de samenleving bezorgen,
is veel groter. Bovendien, dat is
het belangrijkste argument: met
heel eenvoudige wettelijke maat
regelen ben je in Nederland van
het grootste deel van de auto-cri
minaliteit af."
Verhaal
J, van Kastel, hoofd zware crimi
naliteit bij de regiopolitie Bra
bant-Noord, vertelt zijn verhaal
met overtuiging. Hij baseert het
vooral op de uitkomsten van het
recherche-onderzoek naar een
omkatbende in Brabant en
Noord-Limburg naar dieven en
helers van dure Mercedessen in
het afgelopen anderhalf jaar.
Na het oprollen en berechten van
de Brabantse 'omkatbende' roept
Van Kastel voluit: „Het woord is
nu aan de wetgever, de politiek.
Er moeten evenals in ons omrin
gende landen regels komen waar
door er in Nederland geen auto
wrakken meer tot nieuwe auto's
worden opgebouwd. Een dooie
auto is en blijft voor altijd dood,
ook al komt het wrak of het num
mer ervan uit het buitenland."
Van Kastel en teamleider T. van
der Vegt hebben zich tijdens het
recherche-onderzoek zitten ver
bijten over de simpele manier
waarop de 'omkatbende' werkte.
Op bestelling stal een klein
ploeg je criminelen uit Drunen
van een circuit vaste parkeer
plaatsen vooral dure nieuwe
Mercedessen. De omkatters
kochten in Duitsland wrakken
van Mercedessen met bouwjaren
1988 en 1989. Met ongekende
precisie sloeg een omkatspecia
list de nummers van chassis en
versnellingsbak van het wrak in
de gestolen exemplaren.
Daarna werd de omgekatte auto
bij de douane ter keuring aange
boden. Noodzakelijk omdat het
voertuig zogenaamd werd geïm
porteerd, het ging immers om een
uit Duitsland gehaald wrak dat
in Nederland was opgeknapt. Het
tHet wrak van een Mercedes 250.
viel de douane wel op dat de om
katters erg vernieuwend waren
geweest. De Mercedes met het
chassisnummer van het wrak uit
1988 zag eruit als een type '1994'.
Maar bij de douane ging echter
geen alarmlamp branden.
Keuring
De 'vernieuwde' Mercedessen
werden goedgekeurd. Omdat ze
al jaren oud waren, hoefde de
handelaar vaak niet eens meer
'BPM', een speciale belasting op
personenauto's, te betalen. De
door keuring herboren Mercedes
sen met een dagwaarde van een
tot twee ton, voorzien van een
oud Duits chassisnummer, gin
gen als zoete broodjes voor
50.000 gulden of daaromtrent
over de toonbank. Pure winst.
Een vorm van criminaliteit die
volgens Van Kastel en Van der
Vegt simpel is te voorkomen door
het ombouwen van wrakken on
mogelijk te maken. Bijvoorbeeld
door een wettelijke 'doodverkla
ring'. In de autowrakkenbranche,
die jaarlijks met zo'n 60.000 total
loss gevallen te maken krijgt,
heerst enige scepsis. Bij het
'nieuw leven' inblazen van wrak
ken kunnen verzekeringsmaat
schappijen een kwalijke rol spe
len.
Dat vindt F. van de Laar, alge
meen secretaris van de Stiba,
waarbij 220 auto-demontagebe-
drijven zijn aangesloten. Van de
Laar: „Het is niet duidelijk op
welke schaal het plaatsvindt,
maar verzekeringsmaatschappij
en kunnen van malafide opko
pers van wrakken aanzienlijk
meer geld krijgen dan van bona
fide. Als een bonafide bod op een
Mercedes-wrak vierduizend gul
den is, dan kan een malafide bod
met identiteitsbewijzen oplopen
tot twintigduizend gulden.
Om een einde te maken aan
'schimmige' een-tweetjes tussen
experts en schade-autohandel-
aren is in 1994 een projectgroep
gestart waarbij onder meer ver
zekeraars, Bovag, ANWB, slopers
en handelaren in schadevoertui-
gen zijn betrokken. Zij bepleiten
een 'open en transparant han
delssysteem'.
Aangesloten autohandelaren en
sloopbedrijven kunnen sinds kort
via een computersysteem een bod
uitbrengen op de autowrakken
die met foto's in beeld komen. Zo
wordt de restwaarde bepaald.
Via de 'restwaardebeurs' worden
herkomst, bestemming en op
brengst van de wrakken geregis
treerd. Dat biedt een betere con
trole op de afspraak met verze-
FOTO'S JAN VERHOEFF
keraars dat bij zeer zware schade
een auto wordt gesloopt en niet
wordt 'omgekat'.
De restwaardebeurs, naar Duits
voorbeeld, is vorige maand ge
start in Groningen, Friesland,
Drente, Overijsel en Gelderland.
Daar verkopen zo'n honderd
schade-experts wrakken aan het
hoogst biedende sloopbedrijf of
schade-handelaar. Deze wrak-
kenveiling moet volgend jaar ook
in Noord-Brabant starten.
Fraude
Stiba-secretaris Van de Laar, be
trokken bij het project, bena
drukt dat de fraude met buiten
landse auto's gewoon kan door
gaan. T. van de Meulenreek, se
cretaris van de werkgroep Arisco
Restwaarde Beurs, onderschrijft
dit. Van de Meulenreek: „De
fraude zoals de Brabantse bende
heeft gepleegd, kun je hiermee
niet voorkomen. De Europese re
gelgeving verhindert voorlopig
een betere aanpak. Er wordt met
verschillende brillen gecontro
leerd. Daar maken de criminelen
handig gebruik van. "Van Kastel
vindt dat de restwaardebeurs
'wat louche figuren uitsluit',
maar de internationaal opereren
de criminele figuren heb je er niet
mee. Er zijn volgens Van Kastel
en Van der Vegt ook andere pre
ventieve maatregelen nodig om
omkatten uit te bannen. Zoals het
dwingen van eigenaars van hotels
en motels tot het beter beveiligen
van hun parkeerterreinen, dé fa
voriete werkterreinen van die
ven. Van der Vegt: „De Drunense
dieven maakten telkens hetzelfde
rondje langs parkeerterreinen bij
motels van Van der Valk. Daar
werden de dure auto's meegeno
men. Ons devies aan de directeu
ren: wil je de klant nog eens te
rugzien, dan moet je zorgen dat
zijn auto ook goed wordt be
waakt. Meestal is het: auto weg,
klant weg."
„Hoteleigenaren moeten van hun
klanten eisen dat de auto bevei
ligd wordt geparkeerd," vindt
Van Kastel. Voor W. van Mook,
bedrijfsleider van Motel Vught,
gaat die dwang net iets té ver.
„Dat zou een klant niet accepte
ren," aldus Van Mook. Juist op de
parkeerplaats van zijn motel zijn
nogal wat autodiefstallen ge
pleegd. In 1994 gebeurde dat 29
keer, vooral bij duurdere Merce
dessen van Duitse gasten. Vorig
jaar had de directie overleg met
de politie om daar iets aan te
doen. In dat jaar werden 'slechts'
elf auto's gestolen. Dit.jaar nog
geen zeven tot nog toe.
Bewaker
Volgens Van Mook is de daling
van diefstallen het gevolg van een
betere beveiliging op het par
keerterrein; die is met een 'night-
parking'. Een ruimte van hon
derd parkeerplaatsen is omheind
met een hek dat tussen 23.00 en
07.00 uur door een bewaker
wordt gesloten en geopend.
Het hek en de poort kostten zo'n
25.000 gulden. Van Mook: „Het is
een behoorlijk bedrag. Maar het
kostte ons klanten omdat er zo
veel auto's werden gestolen. Je
hoort die dieven niet en je ziet ze
niet.
Wij zijn erg tevreden over deze
beveiliging. Er wordt veel ge
bruik van gemaakt.
Op een gemiddelde nacht staan er
al gauw zo'n zestig auto's. Negen
van de tien gasten met een dure
auto zetten hem achter het hek."
Motel Mövenpick aan het Pettel-
aar Park in Den Bosch waar vol
gens de politie de afgelopen vier
jaar 20 auto's (15 Mercedessen)
zijn gestolen, heeft andere maat
regelen genomen: camera's. Vol
gens een woordvoerder van
Mövenpick is dat afdoende.
Nadenken
Vanaf het parkeerterrein van het
Postiljonmotel aan de Burge
meester Burgerslaan in Rosmalen
zijn de afgelopen vier jaar 39 au
to's gestolen. In zes gevallen mis
lukte het. In 22 gevallen ging het
om een Mercedes. Daartoe be
hoorden een Mercedes 300 E van
170.000 gulden en een Mercedes
200 E Diesel van 80.000 gulden.
Ook werd een BMW 525 I van
100.000 gulden weggehaald. De
duurste auto die op het parkeer
terrein werd gestolen is een Mer
cedes 600 SL met een waarde van
455.000 gulden.
Volgens woordvoerder J. Bloo
wordt nagegaan welke maatrege
len kunnen worden genomen.
„We zijn er heel stevig over aan
het nadenken. Het moet niet al
leen een goede, maar ook betaal
bare maatregel zijn."
Autodieven zijn nog niet onder de
indruk van nieuwe maatregelen
tegen omkatten. De kans dat ge
stolen auto's worden gepakt is
volgens autodieven niet erg
groot. Dat blijkt uit een onder
zoek dat is uitgevoerd in op
dracht van justitie onder 27 auto
dieven.
Als je met mensen omgaat die je
kunt vertrouwen en je jezelf niet
al te opvallend gedraagt, loop je
volgens de criminelen vrijwel
geen risico.
HONDERD JAAR lang,
tussen 1860 en 1960, ge
bruikten de Jezuïeten in
Maastricht een mergel
groeve onder de Canner-
berg voor de wekelijks
voorgeschreven recreatie
op woensdag. In die eeuw
ontstond in, op en tussen
de mergelmuren een even
bizarre als fantastische
verzameling van 380 te
keningen, wandschilde
ringen, reliëfs, beelden en
zelfs complete bouwwer
ken. Dit onderaards mu
seum is pas door het Rijk
erkend als nationaal be
schermd cultuurmonu
ment.
Door Lei Coopmans
Schrijnender tegenstelling is
nauwelijks denkbaar. De ingang
van de Jezuïetengrot in de Can-
aerberg ligt pal naast de ingang
van de voormalige Navo-bunker.
Jbt 4 september 1992 was daar
net oppercommando van de Navo
jn oorlogstijd gevestigd, de oor
logsmachine in optima forma.
Wat de Navo na vertrek in die
gmt achterliet, is een enorme met
Mauw asbest vervuilde hoop af
val.
In de Jezuïetengrot brachten
honderd jaar lang priesters en
Priesterstudenten hun recreatie-
njd door met het maken van
kunstwerken. Vredelievender be-
righeid is nauwelijks denkbaar,
bi wat lieten zi'j achter? Een met
oijna vierhonderd kunstwerken
versierd gangenstelsel. Een on
deraards museum.
"et staat nog altijd in de orde
voorschriften van de Jezuïeten.
Like woensdag is er verplichte
recreatie voor iedereen. En die
vecreatie moet plaats.vinden op
een plek, een uur gaans van het
klooster. Zo dwong ordestichter
gnatius van Loyola zijn boeken-
jvurmende volgelingen tot de
modnodige lichaamsbeweging
en ontspanning. Toen de Jezuïe
ten zich in 1854 in Maastricht
vestigden, mochten ze voor hun
recreatie de eerste jaren gebruik
maken van de villa van Petrus
Regout aan de voet van de Can-
nerberg. Later kon de orde van de
'bruidschat' van een ingetreden
kleinzoon van Regout, een hecta
re grond op de Cannerberg ko
pen. Op die grond verrees in 1880
het buitenverblijf De Campagne.
Inmiddels hadden de Jezuïeten
allang de fantastische recreatie
mogelijkheden in de mergelgroe
ven van Maastricht ontdekt.
Eerst zochten ze nog in de Pie
tersberg naar fossielen. Toen het
hun daar te toeristisch werd,
trokken ze zich terug in de Can
nerberg en begonnen er de wan
den te versieren met uiteenlopen
de kunstwerken.
Creatieve geesten
De meest creatieve geesten ver
zonnen eigen voorstellingen zoals
Paul Kleenen die in 1926 een
prachtige tekening maakte naar
het bekende Schubertlied, Der
Erlkönig. Anderen schilderden
beroemde werken van kunste
naars als Velasquez, Rembrandt,
Toorop en Israëls na. De een
wijdde zich met veel ijver en vol
harding aan het uithakken en
uitkrabben van beelden, zoals
pater Piepers die vier jaar lang
elke woensdag werkte aan de
twee levensgrote gevleugelde
leeuwen bij de toenmalige grotin
gang. De ander deed niets liever
dan de hele dag sjouwen met
zware mergelblokken voor de
grote groepsbouwwerken als het
Alhambra of de Borobudur, zo
dat hij 's avonds uitgeput in bed
viel. Wie een jaar lang in de grot
had gewerkt, werd opgenomen in
het gilde van de 'bergwerkers' en
mocht zijn schaduwportret op de
muur laten aanbrengen.
Pater De Smit uit Echt was er
vier jaar bij, van 1948 tot 1952.
„Rond tien uur 's morgens ver
trokken we naar De Campagne.
Dat was ongeveer drie kwartier
lopen. De meest gepassioneerde
bergwerkers doken meteen de
grot in. Anderen gingen pas na
het diner. Iedereen moest bij de
ingang van de grot een kleding
stuk aan de kapstok hangen. Een
pet, een hoed, een das. Zo kon je
elk moment zien hoeveel mensen
er beneden waren. In het licht,
van onze carbidlamp gingen we
naar de kleedruimte waar in uit
gehakte nissen oude stroopblik
ken stonden met ieders werk
plunje, een oude Amerikaanse le-
geroverall en een pet. Meestal
werkte je in groepjes van twee,
drie man bij elkaar. Want er wa
ren er die niet alleen de berg in
durfden. In mijn tijd waren we
meestal met een man of twintig
beneden. Om drie uur kwam de
kok voorbij met thee en rond vijf
uur gingen we naar de grote ref
ter in de grot voor koffie, een bo
terham, een appel. Na een poos
vertrok de een na de ander met
medeneming van zijn kleding
stuk aan de kapstok. De laatste
sloot de deur.
Het was in 1905 dat de Jezuïeten
de ingang tot hun grot voor het
eerst met een hekwerk afsloten.
Steeds meer verliefde paartjes
gebruikten de grot namelijk voor
hun ontmoetingen en dat vonden
de paters niks.
Maar dat eerste hek werd al snel
door boze vrijers geforceerd en
vernield. Uit wraak leefden ze
zich bovendien uit op een aantal
van de kunstwerken. De sporen
van die vernielzucht zijn nog
steeds hier en daar te zien. Sinds
die tijd is de grot alleen op af
spraak en onder begeleiding van
gidsen te bezoeken.
Toen de Jezuïeten in 1968 Maast
richt verlieten, werd het beheer
van de grot in handen gegeven
van de Stichting Jezuïetenberg.
Stichtingsvoorzitter Peter IIou-
ben is er maar wat trots op dat de
grot na tien jaar ijveren als natio
naal beschermd cultuurmonu
ment is erkend. Hij weet alles van
de grot, is er ook al 36 jaar gids.
„Nergens ter wereld is er een
kalksteengroeve met zoveel
kunstwerken. Iedereen die we
hier hebben rondgeleid, gaat dol
enthousiast naar buiten. Dit is de
eerste omvangrijke kalksteen
groeve die tot cultuurmonument
wordt verheven. Wat mij zo fasci
neert is op de eerste plaats wat
wij de mensen kunnen vertellen
en laten zien. En op de tweede
plaats is dat de grot zelf. De stil
te, de doodse stilte en het pikke-
duister."
Gangenstelsel
Houben leidt een kleine club en
thousiaste vrijwilligers die de
grot beheert en rondleidingen
verzorgt door een gangenstelstel
dat in totaal achttien kilometer
lang is en een oppervlakte beslaat
van tien hectare. De helft daar
van is op dit moment toeganke
lijk. De andere helft gaat in de
loop van de komende jaren ook
open, maar eerst moeten er nog
stabilisaties worden uitgevoerd.
Puur uit voorzorg en niet omdat
er gevaar voor instortingen zou
zijn. Het eerste stukje is de afge
lopen weken al onder handen ge
nomen.
Maar ook in het deel dat nu al be
zocht kan worden, is meer te zien
dan een normaal mens op een dag
kan verwerken. Peter Houben
laat ons door zijn zoon Pim rond
leiden langs het beeld van. Igna
tius van Loyola die ons hartelijk
welkom heet in de grot, langs de
imposante gevleugelde leeuwen
uit het paleis van koning Sargon
die de oude ingang flankeren,
langs heiligen en kruisbeelden,
door een poortgebouw van de
Borobudur, door de sprookjes
gang van pater Krekelberg, langs
de Tsjechische, de Hongaarse, de
Indische afdelingen elk met hun
eigen kenmerkende reliëfs en
schilderingen, voorbij de in de
vloer uitgeslepen plattegrond van
een verzonnen vestingstad. Pim
laat ons ook de kleine en de grote
refter zien, de keuken waar pater
Van Beek zes jaar lang als hobby
kokkerelde voor de bergwerkers,
de Romeo en Juliagrot en de af
deling fossielen, een museum in
het museum.
Het meest schilderachtig, letter
lijk, zijn het Alhambra en de ka
pel. Dat Alhambra met zijn zui
len en bogen is vrijwel geheel met
Gevleugelde leeuwen, poortwachters van Sargon en van de Jezuïetengrot.
FOTO'S JACQUES PEETERS
waterverf beschilderd in de tra
ditionele warme moorse kleuren.
Vanaf een hoger gelegen bordes
kijk je door drie bogen naar een
sprookjeskasteel waarvoor zich
een vijver bevindt met een spui
tende fontein. Een panorama met
een hoog Efteling-gehalte.
Peter Houben ziet met een glim
lach onze verbazing.
Het is allemaal even vernuftig als
eenvoudig. Onder de fontein be
vindt zich een acht meter diepe
put, waarin een meter water
staat.
Met een handpomp kan het water
naar boven worden gepompt, in
een oude badkuip die op een hoge
richel is weggewerkt. Vandaaruit
loopt een leiding naar de fontein.
Door een kraan open te draaien
stroomt het water door de eigen
druk naar beneden en produceert
daar een bescheiden fonteintje.
In 1927 zijn de werkzaamheden
aan dit Alhambra begonnen. Een
kleine twintig bergwerkers en
helpers hebben onder leiding van
pater Planckaert vier jaar aan het
project gewerkt.
Nog indrukwekkender is de ka
pel, die de bergwerkers veertig
meter onder de grond hebben uit
gekapt en ingericht. Compleet
met 'schijn-biechtstoel', pilaren,
communiebank, altaar, doopka
pel en kerstgroep.
De wanden voorzien van symbo
lische afbeeldingen uit de bijbel
in reliëf en in verf. Een Maria
beeld, het bekende kruisbeeld
van Velasquez, vogels, bloemen,
dieren. Replica's van glas-in-
loodramen uit de kathedraal van
Winchester.
Heel af en toe vindt hier wel eens
een plechtigheid plaats. Pater De
Smit kan zich een trouwdienst
herinneren en ook dat er iemand
is gedoopt. En heel zeker weet hij
dat er jarenlang met Kerstmis
een plechtige vredesmis werd op
gedragen. Voor de katholieke mi
litairen uit de Navo-oorlogsbun-
ker.
De Jezuïetengrot is uitsluitend op
afspraak te bezichtigen door groe
pen bestaande uit minimaal vijf
tien personen vanaf achttien jaar.
Voor afspraken: Peter Houben,
043-3213488.
