de stem Hoe verliefdheid op een asielzoeker het leven van een Goes' gezin veranderde :kelaar falist chniek mntant m/> Ooit was de familie Wiegmans een normaal gemiddeld gezin in een Goese nieuwbouwwijk. Tot dat dochter Marleen verkering kreeg met asielzoeker Haik. Dat leidde ertoe dat het gezin lang zaamaan steeds nauwer betrok ken werd bij de vluchtelingen problematiek en die van de ille galen die al uitgeprocedeerd zijn. „Je komt in een situatie terecht waar je nooit van had kunnen dromen," zegt moeder Margreet Wiegmans. R 1996 X 71 PRESERVEN FOOD ingredients' Jin gedroogde groenten, ■ep, kant-en-klaar maaltij- utatie van een leverancier lijke technologische onder- op het gebied van nieuwe relaties te komen voedingssystemen. in technologie pn brug tussen commercie vensen te vertalen in con- :i implementatie van ■rbedrijven, afnemers en nieuwe ontwikkelingen, iptimalisering van onze J en -technieken. un nieuwe enkelvoudige eisen: itechnologie specialisatie Jiste combinatie van tech- geschrift tien. r. met onze producten te ana- kreatinine-, vet-, zout-, Imatografie-apparatuur. acten met het Hoogheem- v. Inkoop, Productie, Ver- ichtlijnen aan de interne af- i bent in staat door te ide eisen: uniek en service oor optimaal gebruik van de onderhoud van elektrotech- ttemen van machines middels ektrotechnisch gebied. inde eisen: net een cursus Koeltechniek. arne verstrekt door de heer K. mevrouw L. Klijs-Hereijgers, [door de heer F. Lossez, Chef 100, istbus 3207.4800 DE Breda. is AccoN op zoek naar eeö ste 2 jaar relevante werkervaring Uiteraard iaesdfaki u over goede mondelinge en schriftelijke commu nicaiieve vaardigheden en bent u bereid tot het volgen van verdere studies. - Informatie en sollicitaties Voor meer informatie over de functie inhoud kunt u contact opne men met de heer W. Speelman, Weekend ZATERDAG 21 DECEMBER 1996 Door Jan Jansen De verkering van Haik en Marleen Op de voorgrond: moeder Margreet (l) en dochter Marleen Wiegmans, op de achergrond (vlnr), vader Vova, moeder Anouchka en zoon David Ahekian, er tussenin Haik Ahekian. Je hebt gelijk, Gommert Burger. Je moet een illegaal de hand hebben ge schud, gekeken hebben in die ogen waarin een traan lijkt geboetseerd, de ver- drietig ingezakte schouders hebben gezien, geluisterd hebben naar de verstikte stemmen nn Anouchka en Vova Ahekian om te weten: dit zijn niet de honden waar Vova van rept, die je met een stok van je af slaat. Dit zijn mensen; er zit niks anders op dan te helpen. Na zo'n ontmoeting lijkt alles geoorloofd wat fan verhinderen dat de Ahekians en hun twee kinderen op het vliegtuig worden gezet naar Abchazië, de regio aan de Zwarte Zee die zich ia bloedige strijd van Georgië losweekte. Daar wacht hen minstens celstraf, mogelijk erger. Terug? kiell myself', snikt Anouchka in ge broken Engels en Vova huilt met heel zijn lijf nee. Na zo'n ontmoeting is het over met de stoere, rationele praatjes dat nu eenmaal niet alle vreemdelingen in Nederland kunnen blijven. Afgewezen asielzoekers moeten echt terug! Toch? „Ik ken hier een rijke kerel, die nog #aar drie maanden geleden hardop zei: weg "iet die buitenlanders. Sinds hij deze mensen heeft ontmoet, is hij als een blad aan een ooom omgeslagen en helpt-ie ze waar het ®aar kan," zégt Gommert Burger. Hij is coördinator van de stichting Inlia Zee- and en voortdurend op zoek naar opvang- adressen voor de paar honderd uitgeproce deerde asielzoekers uit zijn dossiers. Liefst ■ormuleert hij zijn lastige taak eenvoudig: van illegalen legalen maken door middel van juridische procedures. Wie daarin verwikkeld ls, heeft in ieder geval een status! Onderduikers Onderduikers zonder status, zo moet je het pis van zijn 'klanten' nu noemen, en dat te kent meteen het probleem. Want hoe organi ser je zo'n verhelderende ontmoeting tussen Nederlanders en het afgeschermde, schimmi ge wereldje van de illegalen? 'wee kansen: een telefoontje van Burger met het omzichtige verzoek om te helpen. Maar met het oog op veiligheid kan hij z'n telefoon cirkel uiteraard niet al te groot maken. Hij moet het van een klein en select gezelschap hebben. Of toeval. Toevallig betrekken deze Armeense Abcha- ziërs een bouwval in jouw achtertuin. Toevallig krijgt jouw dochter verkering met Haik Ahekian. „Dan kom je in een situatie waar je nooit van had kunnen dromen," zegt Margreet Wieg mans (43) uit Goes. Een gemiddeld gezin in een Goese nieuwbouwwijk. Vader Leo, moe der Margreet, dochter Marleen, zoon Kees- Jan. Geen uitgesproken politieke opvattin gen, randkerkelijk. „Ik was niet iemand die zei: weg met de vreemdelingen, maar ook niet: kom allemaal maar. Je zag het eigenlijk alleen op afstand, hè. Alleen op mijn werk, in het ziekenhuis, kwam ik wel eens asielzoekers tegen en dat leidde, door de taalproblemen, vooral tot mis verstanden, soms wel komisch." En laat nou dochter Marleen van vijftien eind vorig jaar met de even oude Haik aan komen zetten... Op het strand, op de kermis en op school had de tussen pubers zo heftige ver liefdheid toegeslagen. In november nam ze hem voor het eerst mee naar huis, een maand later hoorde Margreet zichzelf tegen haar broer zeggen dat ze maar van de traditionele gezamenlijke jaarwisseling af moesten zien, want dat ze dan 'een paar Russen' op bezoek kreeg. Ze legde het uit, van Marleen, en dat er voor haar broer niet veel lol aan zou zijn. Ze spra ken maar een paar woorden Engels en hun Nederlands was nog gebrekkiger. Bovendien, echt in een feeststemming zouden de gasten niet zijn. Dat had ze al gezien bij een bezoek aan het asielzoekerscentrum in Goes, waar de Ahekians toen nog zaten. Barstensvol proble men en in benarde omstandigheden. Margreet Wiegmans begreep wel hoe erg het moest zijn in Abchazië. „Een primitieve be huizing daar in dat centrum! Erger dan je je voor kunt stellen. Een heel klein kamertje, waarin ze kookten, sliepen, leerden, leefden. Alles. Ik vraag me af of ze geweten hebben wat ze hier zouden aantreffen. Je moet wel een hele goede reden hebben om te vluchten als je op zo'n plek terechtkomt." Het lot had toen al lang beslist dat een tijd van meeleven in het verschiet lag, van huilen en vechten; lachen zelfs een doodenkele keer. „Dat Marleen een vriend uit het AZC had, vond ik niet erg, heb ik ook tegenover nie mand verzwegen. Haik was een aardige jon gen, waar je nog mee kon lachen ook." Anders dan met zijn ouders. Haar man waarschuwde nog: dit geeft proble men, hebben die twee wel een toekomst sa men? Maar er was geen ontsnappen meer aan. De band tussen ouders en kinderen is nu een maal zo sterk als staaldraad en zo gevoelig als glasvezel: wat hen overkomt, raakt jou. Samen met Marleen rolde Margreet Wieg mans dus van het ene probleem in het andere. Ze belde instanties, knipte kranten, stopte 'de Russen' eens wat toe, liet altijd de deur open voor Haik, hoorde steeds opnieuw de hartver scheurende verhalen aan. Niet overtuigd De eerste asielaanvraag van Anouchka, Vova, Haik en David Ahekian was in september '95 al afgewezen, in maart van dit jaar ging ook het hoger beroep verloren. De rechter was er niet van overtuigd dat het door moslims.gedomineerde Abchazië, waar na de val van Sovjet-Unie een burgeroorlog 300.000 mensen op drift sloegen, onleefbaar zou zijn voor deze Armeense christenen. „Chriestenen, diescriminatie menier, moes- lims fanaat." Met gebroken stem, een smarte lijke trek om de mond, verhaspelt vader Vova de paar woorden Nederlands die hij geleerd heeft. Gommert Burger heeft zich een zakelijke be nadering aangewend. „Je bent in de verlei ding om bij al die verhalen in huilen uit te barsten. Mijn eerste ontmoeting met meneer Ahekian zal ik ook nooit vergeten, hoe het angstzweet uit alle poriën brak. Maar met mijn tranen schieten die mensen niks op. Je moet ze van dag tot dag opporren om de vol gende dag weer te halen. Je moet verder. Christenen, vroeg de rechter, waar is uw doopbewijs dan? Afgezien van het feit dat dat kennelijk niet bestaat, is Burger verbouwe reerd door de redenering van de rechter. „Die mensen zijn gevlucht. Verwachten ze dan dat ze zich net zo voorbereiden als op een vakan- tie? Alles nog eens doornemen? Wat neem je wel mee, wat niet? En zijn we nou echt niks vergeten? Dat bestaat toch niet. Maar ja, als ze al beginnen te twijfelen aan de vervolging van christenen daar, dan trekken ze ook de rest van het verhaal in twijfel." Geen keus Nog een paar maanden kon de familie het uit zingen in het asielzoekerscentrum. Toen, pal voor de zomer, moesten ze er echt weg. Ze wa ren illegalen geworden. Van het kastje naar de muur natuurlijk. Van het ene schuiladres naar het andere, een maand hier, twee maan den daar. „Maar er was geen keus. Panisch waren ze bij de gedachte terug te moeten. Pa was gevlucht om te ontsnappen aan militaire dienst voor de Abchaziërs, daar wilde hij per se zijn leven niet voor geven. En inmiddels ligt er ook een oproep voor Haik, die net 17 is," weet Margreet Wiegmans. Terwijl dochter Marleen onverminderd ver liefd bleef, brak voor haar moeder de aller zwaarste periode aan. Een van de onderduik- adresjes was bij lotgenoten uit Georgië en die wisten wel een oplossing. Als jij nou borg wilt staan voor de familie, dan kunnen ze gewoon blijven. Misschien beseften ze niet hoe ze Margreet Wiegmans onder druk zetten, maar het gebeurde wel. „Ik ben nogal naïef, geloof ik. In dat huis vol Russen, waar ik de enige Nederlandse was, dacht ik eerst: ja, dat zou kunnen. Maar mijn man hielp me snel uit de droom. Weet je wel waar je aan begint? We hadden er nog ruzie over. Maar ook alle instanties die ik belde, raadden het me af. Stel dat een van die kinde ren een ongeluk krijgt en aansprakelijk is, dan kun jij ervoor opdraaien, waarschuwden ze." „Maar het was een vreselijke week. Weet je wat het is? Zij beschouwen ons als heel rijk. Dat zijn we natuurlijk ook. Geloof maar dat ik heel goed ben gaan beseffen hoe rijk en ge lukkig we moeten zijn dat we in Nederland zijn geboren. Maar ik kan niet zomaar even twee gezinnen onderhouden. Achteraf zie ik het toch als een poging tot misbruik. De Ahe kians geloofden er trouwens ook niet in. Maar toen dacht ik: als ik nee zeg, ben ik er verant woordelijk voor dat ze het land uitgezet wor den." „Ik zat overal te huilen, thuis, op mijn werk, bij Albert Heyn. Samen met mijn man ben ik uiteindelijk teruggegaan naar dat gezelschap Russen om te zeggen dat het niet kon, maar dan voel je je natuurlijk nog meer verplicht om ze toch verder te helpen. Dus ging ik er maar weer naartoe, met sokken, ondergoed, T-shirts, boodschappen soms. Want ze had den helemaal niks, waren volledig op hulp van anderen aangewezen." „In die tijd ging ik ook mee in hun angst. Zij durfden zich nauwelijks buiten te vertonen. Als de politie door de straat reed, was ik net zo bang als zij. Die komen Haik ophalen, dacht ik dan." Polderhuisje In iets rustiger vaarwater kwamen de families Ahekian en Wiegmans pas dankzij Inlia, de Stichting Internationaal Netwerk Lokale Ini tiatieven ten behoeve van Asielzoekers. Inlia is te vinden in Groningen en in Zeeland, waar de stichting zoveel mogelijk aanleunt tegen kerkgenootschappen met hun collecte-moge lijkheden, hun schuilplaatsen en hun nuttige contacten over de grens. Inlia-coördinator Burger wist een huisje in een Zeeuwse polder, waar ze gratis in mochten, dat vrijwilligers pro Deo opknapten en inrichtten tot een voorlopig veilige thuishaven. Voorlopig! Het besef hoe broos hun veiligheid is, hoe groot hun afhankelijkheid, brengt somberte in het door mist omgeven huisje, waar ze fo to's laten zien van een prachtig oord: de Zwarte Zee met hoge bergen op de achter grond. Waar ze naar terugverlangen, wat ze nooit meer willen zien... Tranen van wanhoop hebben al groeven getrokken in de gezichten. Als ze iedereen bedanken die hen heeft gehol pen, moeder Wiegmans voorop, huilen An ouchka en Vova opnieuw, zitten de jongens er stilletjes en bleekjes bij, hoor je Margreet snikken, laat Gommert Burger een moeilijke grimas zien en zit een verslaggever die prat gaat op afstandelijkheid en neutraliteit met een brok in zijn keel. Terug naar Armenië, eigenlijk hun thuisland, kan ook niet. Moeder Anouchka heeft wortels in Azerbeidzjan en zo gecompliceerd is de si- foto DE STEM BEN STEFFEN tuatie in de Kaukasus wel dat dat in Armenië weer niet deugt. Wanneer en waar houdt dit op? In een urenlang gesprek over hun belevenis sen hebben moeder en dochter Wiegmans moedig hun tranen bedwongen. Alleen op de dag van de telefonische afspraak lukte dat niet. Hoe door een verkering een andere we reld voor je opengaat, daar zouden we het over hebben. „Je zult het niet geloven," zegt Margreet. „Ik hoor het net. Het is uit. Zomaar ineens heeft Haik het uitgemaakt." 'Opgelucht', opper ik voorzichtig, dan al op de hoogte van de roerige taferelen in die an dere wereld. Maar Margreet kan alleen maar meehuilen met haar dochter. Dat komt eerst, zo gaat dat tussen ouders en kinderen. „Misschien word je wat afstandelijker. Ik wilde graag dat ze in Nederland bleven om het geluk van mijn eigen dochter," erkent ze. Dit jaar vieren ze de jaarwisseling wel samen met haar broer. Maar de smeekbede is er niet minder hartgrondig om: bezorg ook de Ahe kians een happy end. In een jaar tijd zijn hun levens te veel verstrengeld om nu ineens de schouders op te halen. Marleen heeft groot liefdesverdriet, maar Haiks eerlijke biecht dat de verliefdheid voorbij is, komt ook om andere redenen min der goed uit. Een enigszins vaste relatie is een van de weinige strohalmen voor de familie, weet Gommert Burger. Ook kan een rechter lijke uitspraak over vergelijkbare zaken nog jurisprudentie opleveren die aanknopings punten biedt voor de goede advocaat, waarop Burgers stichting terug kan vallen. Emigratie naar Canada, waar de Inlia-man verder naar kijkt, is een veel wankeler vooruitzicht. En je moet wel in een bizar soort cynisme ver vallen om je hoop te vestigen op nog een an dere uitkomst: een weer oplaaiende burger oorlog in Abchazië. Duizenden mensen zou den er moeten sneuvelen om het land zo on veilig te maken dat de Ahekians niet terug hoeven. En toch, na zo'n ontmoeting met zes hoopjes verdriet, zou je een dergelijke wending van de geschiedenis nog kunnen billijken ook. Het zal ze leren, de kille bureaucraten die de Ahe kians weg willen hebben zonder ze de hand te hebben geschud of in de ogen te hebben geke ken... (telefoon: 0164 - 24 33 50). Belangstellenden verzoeken wij Hun sc hriftciijke sollicitatie uiterlijk 10 januari 1997 te sturen naar: AccoN. t.a.v. de heer],A.P.M. Cuijpers, afdeling Personeel en Organisatie, ónder vacaturenummer De stilte van Radio Scheveningen De terreur van een verbroken relatie Geheugen wordt een stuk goedkoper PAGINA De volle sneeuw van New Hampshire INTERNET PAGINA VAKANTIE REIZEN PAGINA

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 29