Een krant maken volgens twee procédés
'Ik heb het idee dat onze ui wat te scherp is'
Opsplitsing Japanse
telecomgigant NTT
Een ECHTE AutoCAD voor f 1.495,-
DE STEM
ECONOMIE
)ESTEM
Modernisering van De Stem levert soms een technische onvolkomenheid in de krant op
Nederlandse uientelers kennen zware tijden door afnemende vraag uit buitenland
ATOPCAD
Scheepvaartberichten
beursplein 5 bibbere
ZATERDAG- 7 DECEMBER 1996 M
EEN moderne achtbaan, daar heeft het iets van weg.
Door de nieuwe expeditiehal van De Stem kronkelen
tientallen meters transportbaan. Daaronder fladde
ren duizenden versgedrukte kranten de abonnee tege
moet. Deze computergestuurde hal is het nieuwste
paradepaardje van De Stem en na de gereviseerde
pers de volgende noviteit die praktisch feilloos werkt.
Maar dat kan nog niet van alles gezegd worden. De
ingrijpende modernisering van het technisch bedrijf
aan het Spinveld in Breda heeft de afgelopen zeven
maanden geen noodsituaties opgeleverd. Niettemin
staat er af en toe wel eens iemand met tranen in z'n
ogen de krant te bekijken.
Door Frank Lambregts
In de weekendbijlage van van
daag (pagina E2) staat een foto
van Gerrit Braks, waarop Gerrit
Braks amper te zien is. En het
was echt niet de bedoeling om de
oud-minister zo zwart te maken.
De oorzaak is een technisch pro
bleem dat af en toe opduikt en
waarop de afgelopen maand geen
afdoende antwoord te geven was.
„We werken op dit moment met
twee systemen om foto's te ver
werken, een oud en een nieuw
procédé," legt Wim Görtemöller,
assistent-chef Techniek uit.
„Daardoor krijgen we niet alle
zwart-wit foto's en advertenties
perfect in de krant. Ik krijg er
soms tranen van in m'n ogen,
maar we kunnen er niks aan
doen. Vanaf volgende week gaat
het beter."
Negatief
Een te donkere foto in de krant is
een technisch verhaal, dat simpel
voorgesteld als volgt in elkaar zit.
Nadat een krantenpagina op een
computerscherm is opgemaakt,
worden tekst en foto's op een alu
minium plaat ter grootte van een
krantenpagina gekopieerd. Die
drukplaten worden vervolgens op
de pers gelegd, waarna de boel
kan draaien.
In de productie van die drukpla
ten is nu een tijdelijk probleem
geslopen. Ze worden volgens
twee verschillende procédés aan
gemaakt. Het verschil komt er op
neer dat in het nieuwe procédé
eerst een paginagroot 'negatief'
gemaakt wordt, waarna er een
afdruk op de plaat wordt gezet.
We kennen die methode van onze
eigen vakantiefoto's. In het oude
Chef drukkerij Cees Stijlen
werpt een kritische blik op
de krant in de nieuwe
expeditiehal van De Stem.
foto cor viveen
procédé zit die tussenfase van het
negatief niet. De plaat wordt
rechtstreeks gemaakt via een 'po
sitief'.
„We hebben voor deze nieuwe
methode met die negatieven ge
kozen omdat die milieuvriende
lijker en goedkoper is," zegt Gör
temöller. „Vroeger hadden we
drie chemicaliën nodig om platen
te maken. Nu nog maar een."
Reproductie
Voordat een foto op de plaat
wordt gezet moet deze elektro
nisch voorbewerkt worden op de
repro-afdeling, om in de krant
een optimale kwaliteit te berei
ken. De repro-medewerker moet
weten via welk procédé de foto
straks in de krant komt, via een
negatief of via de oude werkwij
ze. Want elke methode vraagt om
haar eigen bewerking. Maar dat
weet die medewerker niet altijd.
Het komt voor dat een foto of ad
vertentie bewerkt is voor het
oude systeem en via het nieuwe
op de pagina wordt gezet. In dat
geval wordt Gerrit Braks zwart.
En niet alleen Braks, want op pa
gina E4 in dezelfde weekendbij
lage zijn ook twee te donkere fo
to's te bewonderen.
Met kleurenfoto's bestaat dat
probleem niet, want die worden
nog volgens het oude procédé
verwerkt. Vanaf volgende week
zal dat echter ook veranderen,
dan wordt er alleen nog maar via
het nieuwe procédé gewerkt en
moeten de problemen de wereld
uit zijn.
Pers
'Als dat alles is, dan mogen we
niet klagen', is een verzuchting
die nog wel eens in het Stem-ge-
bouw te horen is. Want gezien de
ingrijpende moderniseringsgolf
die het afgelopen jaar door het
technisch bedrijf getrokken is,
zijn de problemen erg meegeval
len. Men heeft nog nooit op een
rampenscenario hoeven terug te
vallen.
In september werd de gereviseer
de pers in gebruik genomen en
volgens chef drukkerij Cees Stij
len zijn er amper problemen
voorgevallen. Stijlen: „Ja, de
inktvoorziening heeft het een
keer af laten weten en dan kan er
wel eens een witte pagina in de
krant liggen. Maar dat hebben we
altijd snel opgelost."
De tweede pers wordt momenteel
ontmanteld. Volgens planning
kan er begin volgend jaar begon-
'tlëfi Wdrden met het Weer opboti-
wen van de pers, die dan in april
of mei weer kan gaan draaien.
Medio 1997 wordt het Brabants
Nieuwsblad in Breda verwacht
en dan moet er met twee compu
tergestuurde persen gedraaid
kunnen worden.
Watertanden
Sinds enige weken draait de hy
permoderne expeditiehal op volle
toeren. Een wondertje van logis
tiek, waar de kenner van water
tandt en de leek verwonderd
staat toe te kijken. Vanuit de
drukhal komen de kranten hoog
in de lucht aanzweven om vervol
gens een duik naar beneden te
maken en te belanden in de kran-
tenstapelaar, waar er pakketje
van worden gemaakt. Via een in
gewikkeld systeem van trans
portbanden öjftle werkVló'èriütfbii-
den de krantenstapels voorzien
van streepjescodes en verpak
king.
Op de lange weg naar de uitgang
van de expeditiehal, waar de
vrachtwagen wacht, houden de
krantenpakketjes zich opmerke
lijk goed aan de Wegenverkeers
wet; ze stoppen netjes voor ver
keer van rechts, verlenen voor
beeldig voorrang en knallen bij
opstoppingen niet tegen elkaar
aan. Rood licht betekent dat er
een apparaat niet goed functio
neert en zelfs dan ontstaat er
geen chaos.
De computer op de werkvloer
weet precies waar welk pakketje
is en waar het naartoe moet.
„Hier gaat het verkeer zoals de
minister het zou willen," zegt
Stijlen. „Alles is begrensd en al
les werkt volgens een chip."
Door Frank Lambregts
Breda - De Nederlandse ui
maakt zware tijden door. Het
woord 'janken' is zelden zo
van toepassing geweest op dit
aromatische bolgewas als de
laatste weken. De ui lijkt de
zelfde weg te gaan als de 'wa-
terbom-tomaat'. De Duitsers
moeten hem niet meer en de
Fransen en de Engelsen heb
ben ook wat beters gevonden.
Niet eens omdat de Neder
landse ui niet smaakt, maar
omdat hij er niet zo lekker
uitziet. Moet Nederland str
aks die vijfhonderd miljoen
kilo uien zelf opeten? Of biedt
een spontane reddingsactie in
de vorm van het Eerste Natio
nale Uiencongres een oplos
sing?
'Als je uien wil telen, zorg dan
voor een dikke portemonnee en
een droge sloot' luidt een volks
wijsheid onder uientelers. Ze zijn
met andere woorden wel wat ge
wend op het gebied van prijs-spi-
ralen.
„Na een paar jaren van verlies
volgen er altijd wel een paar
waarin winst wordt gemaakt,"
legt een optimistische teler uit.
„Alleen worden de jaren dat je er
op verliest steeds frequenter."
Nederlands mag zich de grootste
uien-exporteur van de wereld
noemen. Onze uien vliegen letter
lijk de hele wereld over. De ex
port bedraagt tussen de 400.000
en 530.000 ton per jaar, ongeveer
zeventienduizend vrachtwagens
vol. Slechts een procent of tien
van de uienoogst blijft in Neder
land. In het Verre Oosten bakken
ze nasi met Nederlandse uien. Ze
deden het ook altijd goed in de
Franse uiensoep en een Duitse
'Zwiebel' blijkt ook gewoon een
ordinaire ui uit Nederland te zijn.
Europese markt
De Europese markt dreigt de Ne
derlandse uienteler nu in de steek
te laten. „We telen goede uien,
maar ik krijg het idee dat onze ui
wat te scherp is," zegt Jan Boon,
voorlichter uien van het Product
schap voor Groenten en Fruit.
„Het zou best kunnen dat de
Duitse smaak wat verschuift
richting een zoetere ui, zoals de
Spaanse. Ik weet dat niet zeker.
Het zou eens goed onderzocht
moeten worden."
Uienteler Adrie Bossers uit Zevenbergen op een hoop uien: „Het kwaliteitsimago van de Nederland
se ui is al jaren niet goed en de handel loopt al langere tijd niet echt lekker.foto de stem/dick de boer
Boon is er wel zeker van dat het
Nederlandse product niet voldoet
aan de eisen van de supermark
ten en dan met name die in het
buitenland. „Supermarkten wil
len een constante levering en een
stabiele kwaliteit. Die bieden wij
niet."
Een van de problemen waarmee
de telers momenteel te kampen
hebben is de zogeheten 'koprot',
een schimmelziekte waarvan de
naam geen uitleg behoeft. De te
lers spuiten er tegen, maar dat
helpt niet altijd even goed. De
Poolse uien, die momenteel de
markt overspoelen, hebben er
minder last van omdat het kli
maat daar droger is.
„Poolse uien worden met de hand
geoogst en zijn vaak van sublie
me kwaliteit," zegt uienteler
Adrie Bossers uit Zevenbergen.
„En de prijs maakt ze ook niet
zoveel uit, zolang ze maar wat
Westerse deviezen binnen krij
gen."
De andere concurrenten zitten in
Spanje, Duitsland en Frankrijk.
Grote Franse coöperaties kopen
in Nederland tegenwoordig rooi
ers, transportbanden, sorteerders
en koelhuizen op en telen hun
uien voortaan zelf. Het Neder
landse aandeel in de Franse uien
soep wordt daardoor met het jaar
kleiner.
Dat Europa de Nederlandse ui
niet meer slikt is volgens de des
kundigen ook aan de Nederland
se speculaties van de afgelopen
jaren te danken. Een ui kan na de
oogst in het najaar gemakkelijk
driekwart jaar opgeslagen liggen,
wachtend op een mooie prijs. In
die speculaties staat niet de klant
centraal, maar de uienprijs. Ne
derlandse handelaren leveren
niet als de prijs te laag is en bui
tenlandse klanten hebben te vaak
naar andere leveranciers moeten
zoeken.
Adrie Bossers is bestuurslid van
de Zevenbergse 'uienclub', een
vereniging van veertien telers die
het jaren geleden al somber inza
gen voor de ui. „Het kwaliteits
imago van de Nederlandse ui is al
jaren niet goed en de handel loopt
al langere tijd niet echt lekker,"
zegt Bossers. „Acht jaar geleden
zijn we bij elkaar gaan zitten met
als doel een ui te telen van boven
gemiddelde kwaliteit. Op de op
brengst in kilo's zouden we dan
iets toegeven. De uien zetten we
gezamenlijk af bij een goed uien-
sorteerbedrijf."
Gestraft
De Verenigde Uientelers Zeven
bergen krijgen wel een paar cent
per kilo meer voor hun sjieke
uien, maar in deze slechte tijden
maakt die meerprijs de lagere ge
wichtsopbrengst niet meer goed.
De uienclub wordt met andere
woorden gestraft voor de hogere
kwaliteit en de roep om toch
maar weer flink kilo's te gaan
produceren wordt in Zevenber
gen steeds duidelijker gehoord.
En zo moeilijk is dat niet. „Hoe
meer kunstmest, hoe meer ge
wicht," legt Bossers uit. „Maar de
kwaliteit daalt onmiddellijk. Je
krijgt minder stevige uien, waar
je zo een deuk inknijpt. Ze
groeien sneller, hebben meer be
strijdingsmiddelen nodig en zijn
dus onvriendelijker voor het mi
lieu. Allemaal dingen die we ei
genlijk niet willen, maar het
brengt momenteel wel meer geld
op."
Isaak Haartsen uit Schoondijke
teelt al 25 jaar uien op 25 hectare
Zeeuws-Vlaamse bodem. „Het is
lachen of huilen met uien," zegt
hij. „Het probleem op dit moment
is de lage tarweprijs. Twee jaar
geleden was de uienprijs heel
goed, waardoor heel veel akker
bouwers in heel Europa uien zijn
gaan zaaien. En de afgelopen ja
ren zijn ze dus overzaaid. De
kwaliteit aan deze kant is goed,
maar er zijn er te veel."
Vrij product
Haartsen vindt evenwel niet dat
de uienteelt gereguleerd moet
worden. „Het is een vrij product
en dat moet het vooral blijven.
Ook Haartsen behoort tot de op
timisten: „De uienprijs kan ook
dit jaar nog best veranderen. Je
weet het nooit met uien."
Niet alle Nederlandse uien delen
in de malaise. Aan de zijlijn staan
de biologische landbouwers wat
meewarig toe te kijken. „Uien
zijn een buikproduct, er wordt
maar geproduceerd en niemand
die zich afvraagt of iemand ze
wel wil hebben," legt Coen ter
Berg, voorlichter biologische
landbouw, uit. „En ineens liggen
dan alle schuren vol met uien die
niemand wil. Er is wel een hele
duidelijke vraag naar biologische
uien, maar er wordt niet meer ge
produceerd dan nodig is omdat er
goede afspraken met de handel
zijn. Biologische uien zijn een
stuk duurder, er komt veel meer
handwerk bij kijken en veel min
der kunstmest en bestrijdings
middelen, maar veel mensen heb
ben dat wel over voor een kwali
teitsproduct."
Dikke verliezen
De Nederlandse telers en sorteer
ders lijden momenteel dikke ver
liezen. Bossers rekent voor:
zaaien, gewasbescherming, oog
sten, sorteren, verpakken en
transport kost in totaal ongeveer
Al jaren steekt niemand
meer een voet tussen
de deur. De scharens
lijper, de tapijtverkoper, de
borstelverkoper en de verkon
diger van Gods woord: ze la
ten het allemaal afweten. Zelfs
de schoorsteenveger lijkt van
de aardbodem verdwenen.
Waar zijn ze gebleven?
Soms lijkt het alsof ze allemaal
werk gevonden hebben als fi
nancieel tussenpersoon. Zoals
vroeger de deurbel ging, rin
kelt nu de telefoon. „Meneer,
hoe staat het met uw pen
sioen? Brengt uw spaargeld
voldoende op? Kent u dit be
leggingsfonds? U wordt niet
goed van ons? Mogen we dan
even de pluspunten van onze
ziektekostenverzekering noe
men?"
Lukt het niet via de telefoon
dan dringen ze binnen via de
lokale radio of het huis-aan-
huisblad. Vooral de onafhan
kelijke hypotheekadviseur
toont zich een meester in het
ongevraagd binnenkomen.
„Droomt u ook van lagere
maandlasten?" Om de be
trouwbaarheid van de spreker
te staven, wordt de tekst stee
vast verrijkt met een foto. Zo
mogelijk van alle medewer
kers. Hoofden zo saai en dege
lijk, dat, al gaan ze er met de
poet vandoor, ze niet weten,
waaraan het te verkwisten.
En dat werkt. In de eerste helft
van dit jaar werden er 246.000
nieuwe hypotheken afgeslo
ten. Voor het hele jaar wordt
gerekend op iets meer dan
500.000. Het dubbele van een
'normaal' jaar. Ruim zestig
procent wordt afgesloten via
een tussenpersoon. De enor
me groei is vooral het gevolg
van de vele oversluitingen: het
omzetten van een bestaande
hypotheek in een nieuwe. In
1992 waren dat er nog 60.000,
maar dit jaar ruilen naar schat
ting 280.000 huizenbezitters
hun oude hypotheek in voor
een nieuwe.
Likkebaardend roert vooral
de tussenpersoon in deze vij
ver. Hij heeft er het meeste be
lang bij dat de hypotheekbezit-
ter beweegt, want per overslui-
ting strijkt hij een provisie op
die, afhankelijk van het aantal
toeters en bellen, oploopt tot
vijf procent van het hypo
theekbedrag. Drie ton over-
sluiten levert dan vijftien mille
op.
Inmiddels is een aantal 'onaf
hankelijke' hypotheekadvi
seurs er zeer bedreven in om
de huizenbezitter aan de wan
del te houden. Want wat is leu-
ker clan een klant na een paar
jaar weer bij een andere hypo
theekverstrekker onder te
'Brengen en opnieuw provisie
op te strijken? De lage rente
helpt de bemiddelaar een
handje. Maar ook zonder dit
duwtje in de rug weet hij 'de
maandlasten altijd wel te druk
ken'. Surfen tussen dure langt
rente en goedkope korte ren.
te, verlenging van de looptijd!
waardoor de maandelijkse las-
ten worden gedrukt, het goed.]
koper meefinancieren van een
dure persoonlijke lening, dt
hypotheek aflossingsvrij ma
ken of het meer risicovol - ei
dus tegen een hogere op.
brengst - beleggen van hei
eindkapitaal, waarmee
spaarhypotheek moet wordeij
afgelost.
De voet tussen
de deur
Vaak ook spelen de financiën
de bemiddelaar ongewild in de
kaart door nieuwe klanten een
korting van een kwart procent
te geven. Ook is het niet onge
bruikelijk kosten als boeteren
te of notariskosten in de offer
te te 'vergeten'. Zo valt er aan
elke hoge maandlast een
mouw te passen, al betekent
dat meestal dat lasten en risi
co's domweg naar de toekomst
worden verschoven. Een per
soonlijke lening voor een auto
is duur, maar doorgaans wel
binnen een paar jaar afgelost.
Een auto via een hypotheek fi
nancieren is goedkoper, maar
de wagen is al op de sloop be
land voordat een fractie is af
betaald.
Consumptieve schuld hoopl
zich op deze manier snel op.
Het spaardeel van de hypo
theek in aandelen beleggen is
leuk, maar wat gebeurt er als
de koersen achterblijven)
Tenslotte brachten aandelen
in de jaren zestig en zeventij
geen cent op. Op het einde van
de rit moet de hoofdsom wel
afbetaald worden. Geeft de
tussenpersoon dan ook thuis?
Tandenknarsend zien banken
en verzekeraars deze praktij
ken aan. Veel kunnen ze niet
doen, want de tussenpersoon
is inmiddels voor hen de be
langrijkste slagader naar de
klant. Zo sluiten verzekeraars
ruim tachtig procent van de
hypotheken af via deze groep.
En voor de banken ligt dit per
centage gemiddeld ook boven
de vijftig procent. Wie deze
voet tussen de deur uit wil
hebben, moet er dus zelf een
schop tegenaan geven. Net als
vroeger.
32 cent per kilo. Momenteel be
taalt de groentehandel echter
tussen de twaalf en vijftien cent
per kilo aan de Zevenbergse
menvereniging. De helft van de
kostprijs.
„De consument schiet er echter
niks mee op," zegt Bossers.
„Want in de winkel blijven de
uien even duur. Het is de handel
die het meest aan deze malaise
verdient. Die grootwinkelbedrij
ven hebben een veel te grote
machtspositie."
Woekerwinsten
Dat er woekerwinsten gemaakt
worden door de winkeliers,
wordt ontkend door een woord
voerster van Albert Heijn in
Zaandam. „Wij hebben vorige
week de uien in onze Top 10 gezet
voor 49 cent per kilo, terwijl ze
normaal bijna een gulden duur
der zijn. De prijzen schommelen
en wij hebben er geen belang bij
duurder te zijn dan onze concur
rent," legt ze uit. Binnenkort kost
een zak uien evenwel weer ƒ1,25.
Ondertussen worden meer en
meer uien aan het vee gevoerd.
Vooral schapen weten een uitje
wel te waarderen. Dat allemaal
in afwachting van betere tijden.
Tenslotte is het met de tomaat
ook goed gekomen.
Tokyo (rtr/krf/anp) - Het Japanse bedrijf Nippon Telegrajj
and Telephone Corporation (NTT), in omzet het grootste te'
comconcern ter wereld, wordt opgesplitst in twee regionalet
drijven, respectievelijk voor Oost- en West-Japan, en een
derneming voor communicatie over lange afstanden.
NTT mag zich voor het eerst ook
gaan bezighouden met interna
tionaal verkeer. Dat heeft minis
ter van Post en Telecommunica
tie Hisao Horinouchi gisteren be
kendgemaakt. Over hervorming
van de telecomsector is in Japan
tien jaar gediscussieerd.
De regering maakte zich steeds
meer zorgen over het hoge niveau
van de tarieven en het gebrek aan
technologische vernieuwing.
Door de verscherping van de in
ternationale concurrentie als ge
volg van liberalisering, dreigde
Japan nog verder achterop te ra
ken.
NTT, dat 80 procent van het tele-
comverkeer in Japan beheerst,
heeft zich lang verzet tegen een
opsplitsing. Als compromis is af
gesproken dat de drie te vormen
ondernemingen komen te vallen
onder één houdstermaatschappij
Wanneer de opsplitsing
gaat plaatsvinden is nog nieti
slist, maar de operatie moetj
terlijk in maart 1999 zijn
rond.
De Japanse overheid heeft
meerderheidsbelang van 65 p«j
cent in NTT. Het concern werdi.
april 1985 gedeeltelijk geprivatij
seerd en kreeg begin 1987 eenr"
tering aan de effectenbeurs.
De regering is al jaren van
nog maar aandelen af te stol
maar door het aanhoudend sle'
te beursklimaat in Japan is
daar nog steeds niet van
men.
NTT heeft 185.000 werknei*
Het concern boekte in het eii
maart afgelopen boekjaar
omzet van 6,2 biljoen yen (f
miljard).
(ADVERTENTIE)
Drie redenen om nu AutoCAD LT voor Windows 95 te kopen
Q U werkt al met AutoCAD
Dan kent u de voordelen van dit meest ver
kochte CAD-pakket ter wereld. Helaas
komen stagiaires, mensen in opleiding en
thuis- en/of telewerkers er vaak bekaaid af.
Ook voor managers, project-leiders en eng
ineers die tekeningen willen raadplegen of
aanpassen is een goedkopere versie van
AutoCAD ideaal. Voor hen is er nu
AutoCAD LT.
HUw opdrachtgever werkt met
AutoCAD maar u niet
Het liefst ontvangt uw opdrachtgever uw
ontwerpen dan ook digitaal en in het juiste
formaat. Wellicht is AutoCAD een te hoge
investering voor u, de adviesverkoopprijs
van AutoCAD LT is slechts fl. 1.495 excl.
BTW,
Tel.: 078 - 631 34 34
Postbus 677, 3300 AR Dordrecht,
Fax: 078 - 6146789
http://www.topcad.nl
U doet technisch tekenwerk
en werkt niet met AutoCAD
Veel bedrijven werken niet mét AutoCAD
vanwege de hoge aanschafprijs, daarbij
komt nog dat u de uitgebreide functionali
teit, met name de drie-dimensionale func
ties van de uitgebreidere AutoCAD versie
niet nodig heeft. Door de ideale prijs/pres
tatie verhouding biedt AutoCAD LT ook
hier de meest ideale oplossing.
llw voordelen
tekeningen 100% uitwisselbaar
met AutoCAD releasel2 en 13
eenvoudig te leren
goede opstap naar AutoCAD, door
dezelfde "look and feel"
volledige Windows 95 functionaliteit
zeer gebruikersvriendelijk:
voorbeeld templates, online help
uitgebreide 2D-functionalitejt
3D-functionaliteit aanwezig
digitizer ondersteuning
Postcode:
Woonplaats: -
Telefoon:
Telefax:
Al CMEERGRACHT 6 90 w Wilmington r
EJrhndos AMANDA-1 5 15 n Sjaelland Ode
I f7iil ANJELIERSGRACHT 6 120 n Saba
fë una nr Mantyluoto, APODY 5 25 7 r-,r
ÉïïTnr Porto Marghera, \70LI,wi
ISarHT 5 60 zw Finisterre nr Guanta, BA
Cao Tome, BATAAFGRACHT 6 770 z Kaap I
lfi?nkerken nr Luebeck, BLOEMGRACHT
-raCHT 6 te Casa Blanca, CAROLA-1 5 50
,no zo Stockholm nr Yborg, CLAUDIA-
hru nRTREAM 5 390 w Canarische Eilandi
Palmas nr Safi, COOL EXPRESS 5 te H
Ernltar nr Mohammedia, CORAL OBELIA 6
ïn Mallorca nr Gibraltar, DANIELLA 6 145 o
700 z Djakarta, DOCKEXPRESS-11 6 40 1
iLiaon nr Singapore, DOGGERSBANK 6 r.
L Porto Margera, DUTCH MARINER 6 3 n
Zfiolf Van Biscaje nr Bilbao, DUTCH MATf
uifiATOR 6 30 z Nice nr Huelva, DUTCH
Wh EDAMGRACHT 6 90 w Sicilië nr Por
ilVnr Rauma, EEMSGRACHT6 te Kawasal
Er Brisbane, ELANDSGRACHT 6 360 n Puei
U. Arklow ELSA 6 thv Misurata nr Rotterda
ha nr Alexandria, ENGELINA BROERE 5 1!
rRAfHT 6 600 ozo Diego Garcia nr Suez, F/
BORG 6 20 z Dover nr Riga, FLINTERDAM 5
hi JK 6 te Setubal, FORTE 5 4 w Skagen nr R
hai nr Lanshan, GERARDA 6 360 nno Ber
BORG 6 45 w Jacobstad nr London, GRIFTE
rfnGRACHT 6 rede Port Harcourt nr Por
ïlotril HUMBERGRACHT 5 20 zw Ushant r
.ïialta 'nr Alexandria, IKIENA 6 vn Hartlepoc
h Bremen, JO CALLUNA 5 te Port Said, J
Ham JUMBO 6 120 no Orkneys nr Felixbort
Flpusis, KEIZERBORG 5 60 w Esbjerg nr B
Palmas nr Sao Tome, KIELGRACHT 6 9g
KROONBORG 6 70 z Mallorca, LAURIERGR/
JjRACHT 5 660 nnw Yap nr Brisbane, LOOT
LYS ROVER 6 100 no Boston nr Boston (UK)
Eterdam, MAGDALENA 6 50 no Harwich r
Rotterdam, MARINIER 6 12 w Cabo de Sao
e Island nr Aberdeen, MARJOLEIN 6 te
Lome MELVINA 6 10 no Hososhima nr Yc
Rotterdam, MERCATOR 5 te Dundee, MIG
Brownsville, MONTERREY 6 500 z Anchoraj
Philadelphia, NEDLL AMERICA 5 62 zzo So.
bzo Socotra nr Suez, NEDLL DEJIMA 5 3(
DELFT 5 vn Kobe nr Nagoya, NEDLL EUROF
LL HONSHU 5 750 zw Bombay nr Suez, NE
NEERLANDJC 5 45 n Skikda nr Sheerne.
uco NORTHERN EXPLORER 6 10 zzo Sagu
ie Plymouth, NOVA GALICIA 5 400 w Finist
t Bermuda nr Puerto Cabello, OCEAAN KLI]
fi te Tallin, OLIVIER 5 50 w Bornholm nr SI
Singapore, OOCL GERMANY 5 40 nw Malt;
550 o Philadelphia nr Philadelphia, PARKGF
jRACHT 5 55 zzw Kaap Finisterre nr Sunds
he nrTianjin, PIONEER 6 15 nw Texel nr An
imo Singapore nr Singapore, PRINSENGR
PROJECT EUROPA 6 58 zzw Adelaide, RACI
k 15 z Cyprus nr Constanta, SCOTIA 6 30 w
Ï2 z Gotland nr Puhos, SMIT NEWYORK 5 vr
3APORE 5 70 w Okinawa nr Singapore, SPC
SPRING BOB 5 60 nw Dakar nr Port Vendre
port, STELLA LYRA 6 120 z Ibiza nr Aviles, i
tea, STELLA ORION 6 13 n Terschelling nr F
Bt Malo nr Duinkerken, STELLATA 5 120 zc
Lands End nr Moerdijk, TERTIUS 6 40 zw Oi
(ham, TRITON 6 ta Washbay, TROUT 6 12 v
Cape Comorin nr Bahrain, VALIANT 6 30 ni
Bevilia, VISSERSBANK 6 70 n Gijon nr Leixo
Huil, WATERMAN 6 100 w Cape Palmas nr F
Fremantle.
iMSTERDAM (ANP) - Beleggers en ha
ioofd en klamme handjes het weekeind
lerkt, maar de stemming erg onzeker,
let verlies van de AEX-index liep in eers
Ie psychologisch belangrijke 600-puntei
fas de grootste daling sinds jaren. Uit
Sterke daling op Wall Street toch nog g<
len verlies van bijna twee procent ofwe
ilan Greenspan, voorzitter van het Ame
fopese effectenbeurzen, waaronder die
i.erklaren dat de koersen de afgelopen r
In Amsterdam sprongen bij opening van
leweld zakte de AEX in elkaar. Daarna
ileine slachting aangericht op de obliga
/erliezen van enkele guldens.
(„Een klein beetje paniek", zo beschreef
verkoopgolven voorbij waren gekomen,
'ie is tenslotte gezond, terwijl de eoonon
commissionair. Het was vooral de optiefc
tionele beleggers daarentegen stonden
werkgelegenheidscijfers van novemb
i sommigen verwachtten met driehor
laarop het verlies,
ledlloyd was per saldo overanderd op f
fonds dat het hoofd boven water hield.
ietronics was procentueel de sterkste
11,30, een achteruitgang van f 3. De o\
loeilijkerte zijn dan gedacht. PolyGram
de uitgevers gingen naar verhoudir
jcent af, terwijl Elsevier, die donderdag
procent inleverde,
óndanks de daling van de dollar met twe
]ies. Unilever was de sterkste daler op f
■eek het zeep- en ijsfonds nog tegen
verkte zijn verlies van f 13,80 grotendee
scheiden gehavend op f 285,30, een dalii
Amsterd;
amse wisselmarkt
Wij verzoeken u deze coupon te faxen naar 0.
of sturen naar Antwoordnummer 3422,3300 VB Dordi^ I
amerikaanse d(r
antilliaanse gld
Australische dlr
helgische frk(lOO)
canadese dlr
deense kroon (100)
uuitse mark (100)
engelse pond
franse frk (100)
9neksedr.(i00)
fiongkong dlr (100)
ferse pond
ltal|ire (10,000)
Japanse yen (10.000)
°w zeelandse dlr
noorse kroon (100)
°°stenr. sch. (100)
P0rtugese esc (100)
s|ngapore dlr
züi!?"?6 pes<100)
zuid-afrikaanse rand
^eedse kroon(100)
tsese frk (100)
6c.u
05-12
06-15
1,74975-1,75225
1,720
0,97000-1,00000
0,951
1,3880-1,3980
1,369
5,4395-5,4445
5.431
1,28675-1,28925
1,261
29,275-29,325
29,27
112,145-112,195
112,1
2,8405-2,8455
2,82!
33,185-33,235
33,11
0,6630-0,7630
0,661
22,525-22,775
22,17
2,8480-2,8580
2,831
11,375-11,425
11.3C
155,350-155,450
153,;
1,2260-1,2360
1,205'
26,815-26,865
26,71
15,9390-15,9490
15,9;
1,0920-1,1320
1,090
1,2400-1,2600
1,220
1,3280-1,3380
1,328
0,3650-0,3850
0,361
25,665-25,715
25,41
132,855-132,905
132,1
2,1615-2,1665
2,157
i
L
